Sykur og salt 25. júlí 2004 00:01 Nokkur orð - Jón Kaldal Það er óhætt að segja að hér sé mikilvæg umræða á ferðinni því að offita er mesti heilsufarsvandi sem blasir við hér á landi. Þessu hafa heilbrigðisyfirvöld gert sér grein fyrir og eitt af forgangsverkefnum hinnar ársgömlu Lýðheilsustofnunar er að bregðast við "ógnvænlegri ofþyngdarþróun þjóðarinnar" eins og það var orðað í bréfi sem Hagfræðistofnun sendi meðal annars til gosdrykkjaframleiðanda í tilefni af hugmyndum Lýðheilsustofnunar um forvarnargjald á sykur og gosdrykki. Hugmyndir um slíka skattlagningu sem tæki til neyslustýringar eru hvorki nýjar af nálinni né séríslenskt fyrirbæri. Bretar eru til að mynda að velta fyrir sér að koma á sérstökum skatti á skyndifæði og þá er salt undir smásjánni hjá þeim þar sem talið er að óhófleg saltneysla, og tilheyrandi of hár blóðþrýstingur, leggi allt að 35 þúsund Breta í gröfina á ári. Vandamálið er hins vegar að reynslan sýnir okkur að forvarnarskattar á borð við hugsanlegan sykurskatt Lýðheilsustofnunar og skyndibitaskatt Breta skila litlu og standa fyrir vikið ekkert sérstaklega vel undir nafni. Í því samhengi hefur Jón Steindór Valdimarsson, aðstoðarframkvæmdastjóri Samtaka iðnaðarins, til dæmis bent á þá miklu þversögn að gosneysla er hvergi meiri í heiminum en hér á landi og í Noregi þar sem skattlagning gosdrykkja er einmitt hvað hæst. Mun vænlegra til árangurs er að ganga hreint til verks og reyna að breyta hugarfari fólks, til dæmis með því að reka áróður gegn of mikilli salt- og sykurneyslu á sama hátt og varað er við reykingum, og þannig brýna það til að taka ábyrgð á eigin heilsu og barna sinna. Sérstakur sykurskattur er í raun og veru miklu frekar forsjárhyggjuskattur heldur en forvarnaskattur. Skilaboðin með slíkum skatti fela í sér að verið sé að hafa vit fyrir fólki í stað þess að upplýsa það og leyfa því sjálfu að kjósa hvernig það hagar lífi sínu. Það þarf svo sem ekki að koma á óvart að hugmyndir um að hafa vit fyrir fjöldanum eigi sér ótrúlega víða hljómgrunn. Enn situr til dæmis fólk á Alþingi sem vildi banna okkur að drekka bjór, eins undarlega og það kann að hljóma í dag.Í Fréttablaðinu í gær var merkileg grein um baráttu Íslendinga og annarra vestrænna þjóða við sívaxandi offitu. Í greininni var því haldið fram að tekið sé á stækkun þjóðarinnar á þverveginn á kolröngum forsendum og meðal annars færð fyrir því rök að mikill ósigur sé framundan ef ekki verði horfið frá því að einblína á að þyngdartap sé markmið bættrar heilsu. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Fastir pennar Mest lesið Hver er ábyrgð Icelandair? Sævar Þór Jónsson Skoðun Almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu - Samanburður við nágrannalöndin Þórarinn Hjaltason Skoðun Það sem við vökvum, það vex: Taktu stjórn á algóritma samfélagsmiðla og huga þínum Steindór Þórarinsson Skoðun Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? - Seinni hluti Magnea Marinósdóttir Skoðun Ísland: Landið sem unga fólkið flýr Einar Jóhannes Guðnason Skoðun Tölum um það sem er í boði fyrir ungt fólk Bjarney Rún Haraldsdóttir,Eva Rós Ólafsdóttir Skoðun Gervigreindin og atvinnulífið Þorsteinn Siglaugsson Skoðun Eins og þú kallar í skóginn….. – við þurfum að þora að ræða viðkvæmu málin Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir Skoðun GOGG, GOGG, GOGG og aftur GOGG Guðrún Njálsdóttir Skoðun Hvort er ánægjulegra, kynlíf eða verslunarleiðangur? Gró Einarsdóttir Skoðun
Nokkur orð - Jón Kaldal Það er óhætt að segja að hér sé mikilvæg umræða á ferðinni því að offita er mesti heilsufarsvandi sem blasir við hér á landi. Þessu hafa heilbrigðisyfirvöld gert sér grein fyrir og eitt af forgangsverkefnum hinnar ársgömlu Lýðheilsustofnunar er að bregðast við "ógnvænlegri ofþyngdarþróun þjóðarinnar" eins og það var orðað í bréfi sem Hagfræðistofnun sendi meðal annars til gosdrykkjaframleiðanda í tilefni af hugmyndum Lýðheilsustofnunar um forvarnargjald á sykur og gosdrykki. Hugmyndir um slíka skattlagningu sem tæki til neyslustýringar eru hvorki nýjar af nálinni né séríslenskt fyrirbæri. Bretar eru til að mynda að velta fyrir sér að koma á sérstökum skatti á skyndifæði og þá er salt undir smásjánni hjá þeim þar sem talið er að óhófleg saltneysla, og tilheyrandi of hár blóðþrýstingur, leggi allt að 35 þúsund Breta í gröfina á ári. Vandamálið er hins vegar að reynslan sýnir okkur að forvarnarskattar á borð við hugsanlegan sykurskatt Lýðheilsustofnunar og skyndibitaskatt Breta skila litlu og standa fyrir vikið ekkert sérstaklega vel undir nafni. Í því samhengi hefur Jón Steindór Valdimarsson, aðstoðarframkvæmdastjóri Samtaka iðnaðarins, til dæmis bent á þá miklu þversögn að gosneysla er hvergi meiri í heiminum en hér á landi og í Noregi þar sem skattlagning gosdrykkja er einmitt hvað hæst. Mun vænlegra til árangurs er að ganga hreint til verks og reyna að breyta hugarfari fólks, til dæmis með því að reka áróður gegn of mikilli salt- og sykurneyslu á sama hátt og varað er við reykingum, og þannig brýna það til að taka ábyrgð á eigin heilsu og barna sinna. Sérstakur sykurskattur er í raun og veru miklu frekar forsjárhyggjuskattur heldur en forvarnaskattur. Skilaboðin með slíkum skatti fela í sér að verið sé að hafa vit fyrir fólki í stað þess að upplýsa það og leyfa því sjálfu að kjósa hvernig það hagar lífi sínu. Það þarf svo sem ekki að koma á óvart að hugmyndir um að hafa vit fyrir fjöldanum eigi sér ótrúlega víða hljómgrunn. Enn situr til dæmis fólk á Alþingi sem vildi banna okkur að drekka bjór, eins undarlega og það kann að hljóma í dag.Í Fréttablaðinu í gær var merkileg grein um baráttu Íslendinga og annarra vestrænna þjóða við sívaxandi offitu. Í greininni var því haldið fram að tekið sé á stækkun þjóðarinnar á þverveginn á kolröngum forsendum og meðal annars færð fyrir því rök að mikill ósigur sé framundan ef ekki verði horfið frá því að einblína á að þyngdartap sé markmið bættrar heilsu.
Almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu - Samanburður við nágrannalöndin Þórarinn Hjaltason Skoðun
Það sem við vökvum, það vex: Taktu stjórn á algóritma samfélagsmiðla og huga þínum Steindór Þórarinsson Skoðun
Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? - Seinni hluti Magnea Marinósdóttir Skoðun
Eins og þú kallar í skóginn….. – við þurfum að þora að ræða viðkvæmu málin Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir Skoðun
Almenningssamgöngur á höfuðborgarsvæðinu - Samanburður við nágrannalöndin Þórarinn Hjaltason Skoðun
Það sem við vökvum, það vex: Taktu stjórn á algóritma samfélagsmiðla og huga þínum Steindór Þórarinsson Skoðun
Eiga íbúðir að vera heimili fólks eða fjárfestingarkostur og munaðarvara? - Seinni hluti Magnea Marinósdóttir Skoðun
Eins og þú kallar í skóginn….. – við þurfum að þora að ræða viðkvæmu málin Björn Bjarki Þorsteinsson,Unnur Valborg Hilmarsdóttir Skoðun