Matarverð verður að lækka 17. desember 2005 00:01 Nýleg skýrsla Samkeppniseftirlitsins um verð á matvörum á Norðurlöndum miðað við nokkur önnur lönd í Evrópu hefur vakið miklar umræður hér vegna þess hve Ísland sker sig úr varðandi hátt verð á þessum vörum. Þetta er reyndar ekki í fyrsta skipti sem þessar staðreyndir eru lagðar á borðið og vekja mikla athygli, því árið 2001 gáfu samkeppnisyfirvöld út ítarlega skýrslu um matvörumarkaðinn sem sýndi að verð hér var yfirleitt hærra en í viðmiðunarlöndunum. Það hefur löngum verið talað um að það séu íslensku landbúnaðarvörurnar fyrst og fremst sem valda þessum mikla verðmun en þarna kemur líka fleira til, svo sem mikil samþjöppun verslana á matvörumarkaði á síðustu árum. Sú þróun hefur reyndar líka átt sér stað annars staðar á Norðurlöndum en þar virðist vera meira jafnræði með keppinautum en hér, þar sem sama fyrirtækjasamstæða er með um og yfir helming af matvörumarkaðnum, og því er ábyrgð forráðamanna Haga mikil í þessum efnum. Það er líka horft mjög til þess hvernig helstu keppinautar á matvörumarkaði haga sér og uppákomur sem urðu fyrr á þessu ári ná auðvitað engri átt. Það sér hver heilvita maður að fyrirtækin eru að gefa með mjólkinni þegar lítrinn er seldur á aðeins nokkrar krónur. Auðvitað notfæra neytendur sér þetta, en þegar upp er staðið tapa allir á svona tiltækjum. Það er hins vegar þakkarvert að lágvöruverslanir á matvörumarkaði og fleiri verslanakeðjur sem hafa teygt anga sína víða um land eru með sama verð á höfuðborgarsvæðinu og úti á landi. Þetta hefur skipt sköpum fyrir landsbyggðarfólk eins og dæmin sanna, svo sem eins og á Ísafirði. Það er líka horft mjög til þess hvernig helstu keppinautar á matvörumarkaði haga sér og uppákomur sem urðu fyrr á þessu ári ná auðvitað engri átt. Almennt er viðurkennt að íslenskar landbúnaðarvörur séu góðar, þótt verðið mætti vera lægra. Á móti kemur að margir eru reiðubúnir að greiða hærra verð fyrir vörur sem framleiddar eru hér innanlands heldur en innfluttar vörur. Við Íslendingar verðum að geta brauðfætt okkur og vera ekki upp á aðra komnir með nauðsynlegustu matvæli. Það er hlutur stjórnvalda að sjá til þess. Þau verða líka að hafa kjark til þess að veita landbúnaðinum réttmætan stuðning, líkt og gert er í löndum nær og fjær. Menn býsnast oft yfir stuðningi við landbúnaðinn hér á landi, sem stundaður er við erfiðar aðstæður uppi undir heimskautsbaug, en ef grannt er skoðað er stuðningurinn meiri hlutfallslega í sumum af mestu landbúnaðarlöndum álfunnar. Stuðningur við landbúnað í Frakklandi er ótrúlega mikill, því samkvæmt nýjum tölum eru allt að níutíu prósent af meðaltekjum franskra bænda beinir styrkir. Þeir eru að vísu mjög mismunandi eftir greinum og auðvitað fá þeir stærstu og ríkustu mest í sinn hlut. Albert Mónakófursti er þar ekki undanskilinn með tugi milljóna í landbúnaðarstyrk á hverju ári. Meginatriðið í þessu öllu er að matvöruverð hér verður að lækka, neytendur sætta sig ekki við að einstakar vörur hér séu margfalt dýrari en í nágrannalöndunum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kári Jónasson Skoðanir Mest lesið Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson Skoðun Heiðursgestur Viðreisnar vill heimsveldi Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson Skoðun Stjórnendur sem mega ekki stjórna Stefán Vagn Stefánsson Skoðun
Nýleg skýrsla Samkeppniseftirlitsins um verð á matvörum á Norðurlöndum miðað við nokkur önnur lönd í Evrópu hefur vakið miklar umræður hér vegna þess hve Ísland sker sig úr varðandi hátt verð á þessum vörum. Þetta er reyndar ekki í fyrsta skipti sem þessar staðreyndir eru lagðar á borðið og vekja mikla athygli, því árið 2001 gáfu samkeppnisyfirvöld út ítarlega skýrslu um matvörumarkaðinn sem sýndi að verð hér var yfirleitt hærra en í viðmiðunarlöndunum. Það hefur löngum verið talað um að það séu íslensku landbúnaðarvörurnar fyrst og fremst sem valda þessum mikla verðmun en þarna kemur líka fleira til, svo sem mikil samþjöppun verslana á matvörumarkaði á síðustu árum. Sú þróun hefur reyndar líka átt sér stað annars staðar á Norðurlöndum en þar virðist vera meira jafnræði með keppinautum en hér, þar sem sama fyrirtækjasamstæða er með um og yfir helming af matvörumarkaðnum, og því er ábyrgð forráðamanna Haga mikil í þessum efnum. Það er líka horft mjög til þess hvernig helstu keppinautar á matvörumarkaði haga sér og uppákomur sem urðu fyrr á þessu ári ná auðvitað engri átt. Það sér hver heilvita maður að fyrirtækin eru að gefa með mjólkinni þegar lítrinn er seldur á aðeins nokkrar krónur. Auðvitað notfæra neytendur sér þetta, en þegar upp er staðið tapa allir á svona tiltækjum. Það er hins vegar þakkarvert að lágvöruverslanir á matvörumarkaði og fleiri verslanakeðjur sem hafa teygt anga sína víða um land eru með sama verð á höfuðborgarsvæðinu og úti á landi. Þetta hefur skipt sköpum fyrir landsbyggðarfólk eins og dæmin sanna, svo sem eins og á Ísafirði. Það er líka horft mjög til þess hvernig helstu keppinautar á matvörumarkaði haga sér og uppákomur sem urðu fyrr á þessu ári ná auðvitað engri átt. Almennt er viðurkennt að íslenskar landbúnaðarvörur séu góðar, þótt verðið mætti vera lægra. Á móti kemur að margir eru reiðubúnir að greiða hærra verð fyrir vörur sem framleiddar eru hér innanlands heldur en innfluttar vörur. Við Íslendingar verðum að geta brauðfætt okkur og vera ekki upp á aðra komnir með nauðsynlegustu matvæli. Það er hlutur stjórnvalda að sjá til þess. Þau verða líka að hafa kjark til þess að veita landbúnaðinum réttmætan stuðning, líkt og gert er í löndum nær og fjær. Menn býsnast oft yfir stuðningi við landbúnaðinn hér á landi, sem stundaður er við erfiðar aðstæður uppi undir heimskautsbaug, en ef grannt er skoðað er stuðningurinn meiri hlutfallslega í sumum af mestu landbúnaðarlöndum álfunnar. Stuðningur við landbúnað í Frakklandi er ótrúlega mikill, því samkvæmt nýjum tölum eru allt að níutíu prósent af meðaltekjum franskra bænda beinir styrkir. Þeir eru að vísu mjög mismunandi eftir greinum og auðvitað fá þeir stærstu og ríkustu mest í sinn hlut. Albert Mónakófursti er þar ekki undanskilinn með tugi milljóna í landbúnaðarstyrk á hverju ári. Meginatriðið í þessu öllu er að matvöruverð hér verður að lækka, neytendur sætta sig ekki við að einstakar vörur hér séu margfalt dýrari en í nágrannalöndunum.
Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir Skoðun
Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun
Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson Skoðun
Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir Skoðun
Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun
Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson Skoðun