Brunabótamatið vafasamt viðmið 23. janúar 2005 00:01 Íbúðalánamarkaður hefur umturnast á innan við ári og kaupendum húsnæðis bjóðast nú margvíslegir möguleikar við kaup á húsnæði. Viðskiptabankarnir hafa rutt sér braut inn á markaðinn. Eins og við má búast þegar miklar breytingar verða á skömmum tíma þá hafa þær margs konar áhrif á umhverfið. Breytingin sem slík er afar jákvæð fyrir allan þorra fólks sem getur fjármagnað húsnæði sitt með langtímalánum og þolanlegri greiðslubyrði. Þeim auknu tækifærum sem fjölbreyttari lánamöguleikar veita fylgir þó sá böggull að húsnæði hefur hækkað umtalsvert í verði. Sérfræðingar búast ekki við að almennri hækkun á fasteignamarkaði sé lokið. Enn má því búast við að íbúðaverð fari hækkandi um sinn. Við slíkar kringumstæður er ástæða til þess að hafa nokkrar áhyggjur af þeim hópi fólks sem minnstar hefur tekjurnar. Hættan er sú að til verði hópur sem enga björg getur sér veitt í húsnæðismálum. Ein af hindrunum þessa hóps er ósamræmi milli brunabótamats eigna og markaðsvirðis þeirra. Jóhanna Sigurðardóttir, þingmaður Samfylkingarinnar, bendir á þetta ósamræmi í pistli á heimasíðu sinni. Þar bendir Jóhanna á að með tilkomu 90 prósenta lánshlutfalls Íbúðalánasjóðs hafi viðbótarlán verið felld niður, en þau miðuðust við kaupverð eignar í stað brunabótamatsins. Jóhanna telur að hverfa eigi frá viðmiðun við brunabótamatið og horfa þess í stað til kaupvirðis eigna. Þetta er umhugsunarinnar virði. Fæði, klæði og húsaskjól eru grundvallaratriði sem allir þurfa að geta veitt sér. Sú þróun sem verið hefur að undanförnu felur í sér þá hættu að stór hópur fólks sé skilinn eftir á berangri í vítahring þess að geta hvorki myndað eigið fé við kaup, né að geta fjármagnað kaup sín að mestu með langtímalánum. Jóhanna segir að með slíkri breytingu myndi samkeppnisstaða Íbúðalánsjóðs á íbúðalánamarkaði styrkjast. Þau rök vekja upp spurningar. Viðskiptabankarnir hafa sýnt með innkomu á íbúðalánamarkaðinn að þeir eru fyllilega í stakk búnir til þess að sinna milli- og hátekjufólki við kaup á húsnæði. Íbúðalánsjóður nýtur ríkisábyrgðar og hefur fram til þessa tryggt aðgang að ódýrara lánsfé en annars hefði verið mögulegt. Það hlutverk var afar mikilvægt, en við framtíðarstefnumótun í húsnæðismálum þarf að horfa til breytts umhverfis á lánamarkaði. Hlutverk ríkisins á ekki að vera að keppa á markaði þar sem aðrir eru færir um að sinna þörfum fólks. Ef bankarnir eru fullfærir um að sinna þörfum þorra fólks við kaup á húsnæði, þá þurfa stjórnvöld að huga að hlutverki sjóðsins. Ólíklegt er að Íbúðalánasjóðs verði ekki þörf til framtíðar. Hitt er líklegt að eðli sjóðsins muni breytast. Hlutverk hans í breyttum heimi á þá að vera að sinna þeim hópum fólks í samfélaginu sem ekki geta með öðru móti fjármagnað húsnæðiskaup. Þar sér Jóhanna Sigurðardóttir réttilega að hætta er á ferð og það er félagsmálaráðherra að vinna úr núverandi stöðu og tryggja að ekki verði hópur fólks eftir í nepjunni vegna hækkandi húsnæðisverðs og svifaseinna stjórnvalda. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Fastir pennar Hafliði Helgason Mest lesið Pólitískt hugrekki og pólitískt hugleysi: ólík stefna tveggja systurflokka Birgir Finnsson Skoðun Augnablikið Magnús Jóhann Hjartarson Skoðun Sniðgangan á Rapyd slær öll met Björn B. Björnsson Skoðun Það þarf ekki að biðjast afsökunar á því að segja satt Þórður Snær Júlíusson Skoðun Tölum um stóra valdaframsalsmálið Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir Skoðun Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson Skoðun Gott frumvarp, en hvað með verklagið? Bogi Ragnarsson Skoðun Ísland gjaldþrota vegna fatlaðs fólks? Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun Árið 2023 kemur aldrei aftur Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun
Íbúðalánamarkaður hefur umturnast á innan við ári og kaupendum húsnæðis bjóðast nú margvíslegir möguleikar við kaup á húsnæði. Viðskiptabankarnir hafa rutt sér braut inn á markaðinn. Eins og við má búast þegar miklar breytingar verða á skömmum tíma þá hafa þær margs konar áhrif á umhverfið. Breytingin sem slík er afar jákvæð fyrir allan þorra fólks sem getur fjármagnað húsnæði sitt með langtímalánum og þolanlegri greiðslubyrði. Þeim auknu tækifærum sem fjölbreyttari lánamöguleikar veita fylgir þó sá böggull að húsnæði hefur hækkað umtalsvert í verði. Sérfræðingar búast ekki við að almennri hækkun á fasteignamarkaði sé lokið. Enn má því búast við að íbúðaverð fari hækkandi um sinn. Við slíkar kringumstæður er ástæða til þess að hafa nokkrar áhyggjur af þeim hópi fólks sem minnstar hefur tekjurnar. Hættan er sú að til verði hópur sem enga björg getur sér veitt í húsnæðismálum. Ein af hindrunum þessa hóps er ósamræmi milli brunabótamats eigna og markaðsvirðis þeirra. Jóhanna Sigurðardóttir, þingmaður Samfylkingarinnar, bendir á þetta ósamræmi í pistli á heimasíðu sinni. Þar bendir Jóhanna á að með tilkomu 90 prósenta lánshlutfalls Íbúðalánasjóðs hafi viðbótarlán verið felld niður, en þau miðuðust við kaupverð eignar í stað brunabótamatsins. Jóhanna telur að hverfa eigi frá viðmiðun við brunabótamatið og horfa þess í stað til kaupvirðis eigna. Þetta er umhugsunarinnar virði. Fæði, klæði og húsaskjól eru grundvallaratriði sem allir þurfa að geta veitt sér. Sú þróun sem verið hefur að undanförnu felur í sér þá hættu að stór hópur fólks sé skilinn eftir á berangri í vítahring þess að geta hvorki myndað eigið fé við kaup, né að geta fjármagnað kaup sín að mestu með langtímalánum. Jóhanna segir að með slíkri breytingu myndi samkeppnisstaða Íbúðalánsjóðs á íbúðalánamarkaði styrkjast. Þau rök vekja upp spurningar. Viðskiptabankarnir hafa sýnt með innkomu á íbúðalánamarkaðinn að þeir eru fyllilega í stakk búnir til þess að sinna milli- og hátekjufólki við kaup á húsnæði. Íbúðalánsjóður nýtur ríkisábyrgðar og hefur fram til þessa tryggt aðgang að ódýrara lánsfé en annars hefði verið mögulegt. Það hlutverk var afar mikilvægt, en við framtíðarstefnumótun í húsnæðismálum þarf að horfa til breytts umhverfis á lánamarkaði. Hlutverk ríkisins á ekki að vera að keppa á markaði þar sem aðrir eru færir um að sinna þörfum fólks. Ef bankarnir eru fullfærir um að sinna þörfum þorra fólks við kaup á húsnæði, þá þurfa stjórnvöld að huga að hlutverki sjóðsins. Ólíklegt er að Íbúðalánasjóðs verði ekki þörf til framtíðar. Hitt er líklegt að eðli sjóðsins muni breytast. Hlutverk hans í breyttum heimi á þá að vera að sinna þeim hópum fólks í samfélaginu sem ekki geta með öðru móti fjármagnað húsnæðiskaup. Þar sér Jóhanna Sigurðardóttir réttilega að hætta er á ferð og það er félagsmálaráðherra að vinna úr núverandi stöðu og tryggja að ekki verði hópur fólks eftir í nepjunni vegna hækkandi húsnæðisverðs og svifaseinna stjórnvalda.
Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir Skoðun
Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson Skoðun
Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir Skoðun
Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson Skoðun