Verðbólgan tekur stökk 13. september 2005 00:01 Vísitala neysluverðs sem Hagstofa Íslands birti í gær vakti marga af værum blundi, ekki aðeins þá sem stjórna landinu, fyrirtækjum og stofnunum, heldur kannski ekki síst þá einstaklinga sem skulda mikið og hafa tekið mikil lán að undanförnu í trausti þess að stöðugleikinn sé kominn til að vera hér á landi. Þetta fólk verður nú að endurskoða allar sínar áætlanir, því það getur ekki látið aukinn kostnað við húsnæði fara út í verðlagið með hærri verðskrám eða hærri álagningu, það verður að ráða fram úr þessum auknu útgjöldum sjálft miðað við tekjur sínar. Samkvæmt útreikningum Hagstofunnar mælist verðbólgan nú 4,8 prósent á tólf mánaða tímabili, en ef aðeins eru teknir síðustu þrír mánuðirnar er verðbólgan nú 7,6 prósent á ári og hefur ekki verið hærri í 40 mánuði. Verðbólgumarkmið Seðlabankans hljóða upp á fjögur prósent, svo ljóst er að verðbólgan er komin töluvert upp fyrir það. Þá er þess að geta að oft hefur október verið erfiður varðandi verðbólguna, en vera má að eitthvað af þeim liðum sem hækuðu mest nú í byrjun september hafi verið fyrr á ferðinni en áður. Greiningardeildir banka og fjármálastofnana höfðu gert verðbólguspá, sem var langt frá raunveruleikanum, og furðulegt að fjármálafyrirtækin séu ekki betur upplýst í þessum efnum en raun ber vitni, fyrst þau eru á annað borð að gefa út slíkar spár aðeins nokkrum dögum áður en Hagstofan kemur með hinar raunverulegu tölur. Það er eins og þetta sé stundum eins konar getraunaleikur hjá fjármálastofnunum og vinningurinn sé kannski utanlandsferð fyrir tvo fyrir þá sem komast næst raunveruleikanum. Væri ekki ráð að eyða tímanum í eitthvað annað en láta Hagstofuna um að koma með þessar upplýsingar mánaðarlega - réttar og sannar? Það sem kannski vekur mesta athygli við þróun vísitölunnar að þessu sinni er að þessa miklu hækkun er ekki að rekja til verðs á húsnæði eða hinnar miklu hækkunar á eldsneyti sem neytendur hafa orðið óþyrmilega varir við að undanförnu. Rætur hinnar miklu hækkunar í september er að finna í hækkun á verði á skófatnaði og fötum, samkvæmt skilgreiningu Hagstofunnar. Talað er um að útsölur hafi verið fyrr á ferðinni í ár en áður og það skekki verðbólguspárnar svo um munar. Þessi mikla hækkun verðbólgunnar setur kjarasamninga í uppnám og það væri dapurlegt ef þeim yrði nú sagt upp og allt færi á fleygiferð í verðlagsmálum. Það er verkefni samtaka launafólks og atvinnuveitenda að finna farsæla lausn í þeim efnum. Verðbólgan nú er mun meiri en verðbólgumarkmið ríkisins og Seðlabanka hljóða upp á. Eina ráðið sem Seðlabankinn virðist hafa er að hækka vexti trekk í trekk og reyna þannig að hafa stjórn á hlutunum. Vaxtaákvarðanir Seðlabankans smita hins vegar frá sér út í verðlagið og í kjölfar hækkunar stýrivaxta kemur yfirleitt almenn vaxtahækkun á markaði, sem gerir bæði fyrirtækjum og einstaklingum erfitt fyrir. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Fastir pennar Kári Jónasson Mest lesið Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson Skoðun Sex ára sáttmáli Davíð Þorláksson Skoðun Heiðursgestur Viðreisnar vill heimsveldi Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir Skoðun Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson Skoðun Stjórnendur sem mega ekki stjórna Stefán Vagn Stefánsson Skoðun
Vísitala neysluverðs sem Hagstofa Íslands birti í gær vakti marga af værum blundi, ekki aðeins þá sem stjórna landinu, fyrirtækjum og stofnunum, heldur kannski ekki síst þá einstaklinga sem skulda mikið og hafa tekið mikil lán að undanförnu í trausti þess að stöðugleikinn sé kominn til að vera hér á landi. Þetta fólk verður nú að endurskoða allar sínar áætlanir, því það getur ekki látið aukinn kostnað við húsnæði fara út í verðlagið með hærri verðskrám eða hærri álagningu, það verður að ráða fram úr þessum auknu útgjöldum sjálft miðað við tekjur sínar. Samkvæmt útreikningum Hagstofunnar mælist verðbólgan nú 4,8 prósent á tólf mánaða tímabili, en ef aðeins eru teknir síðustu þrír mánuðirnar er verðbólgan nú 7,6 prósent á ári og hefur ekki verið hærri í 40 mánuði. Verðbólgumarkmið Seðlabankans hljóða upp á fjögur prósent, svo ljóst er að verðbólgan er komin töluvert upp fyrir það. Þá er þess að geta að oft hefur október verið erfiður varðandi verðbólguna, en vera má að eitthvað af þeim liðum sem hækuðu mest nú í byrjun september hafi verið fyrr á ferðinni en áður. Greiningardeildir banka og fjármálastofnana höfðu gert verðbólguspá, sem var langt frá raunveruleikanum, og furðulegt að fjármálafyrirtækin séu ekki betur upplýst í þessum efnum en raun ber vitni, fyrst þau eru á annað borð að gefa út slíkar spár aðeins nokkrum dögum áður en Hagstofan kemur með hinar raunverulegu tölur. Það er eins og þetta sé stundum eins konar getraunaleikur hjá fjármálastofnunum og vinningurinn sé kannski utanlandsferð fyrir tvo fyrir þá sem komast næst raunveruleikanum. Væri ekki ráð að eyða tímanum í eitthvað annað en láta Hagstofuna um að koma með þessar upplýsingar mánaðarlega - réttar og sannar? Það sem kannski vekur mesta athygli við þróun vísitölunnar að þessu sinni er að þessa miklu hækkun er ekki að rekja til verðs á húsnæði eða hinnar miklu hækkunar á eldsneyti sem neytendur hafa orðið óþyrmilega varir við að undanförnu. Rætur hinnar miklu hækkunar í september er að finna í hækkun á verði á skófatnaði og fötum, samkvæmt skilgreiningu Hagstofunnar. Talað er um að útsölur hafi verið fyrr á ferðinni í ár en áður og það skekki verðbólguspárnar svo um munar. Þessi mikla hækkun verðbólgunnar setur kjarasamninga í uppnám og það væri dapurlegt ef þeim yrði nú sagt upp og allt færi á fleygiferð í verðlagsmálum. Það er verkefni samtaka launafólks og atvinnuveitenda að finna farsæla lausn í þeim efnum. Verðbólgan nú er mun meiri en verðbólgumarkmið ríkisins og Seðlabanka hljóða upp á. Eina ráðið sem Seðlabankinn virðist hafa er að hækka vexti trekk í trekk og reyna þannig að hafa stjórn á hlutunum. Vaxtaákvarðanir Seðlabankans smita hins vegar frá sér út í verðlagið og í kjölfar hækkunar stýrivaxta kemur yfirleitt almenn vaxtahækkun á markaði, sem gerir bæði fyrirtækjum og einstaklingum erfitt fyrir.
Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir Skoðun
Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun
Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson Skoðun
Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir Skoðun
Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun
Framtíðarskipulag Keldnalands er ekki útópía – og þaðan af síður dystópía Birkir Ingibjartsson Skoðun