Kreppan með krónuna 2. janúar 2007 06:15 Landsmenn hafa nú heilsað nýju ári. Eitt viðfangsefni blasir við í upphafi þess sem ætla má að sé mikilvægara en flest önnur þegar til lengri tíma er litið. Það er kreppan með krónuna. Við þurfum bærilega stöðugan gjaldmiðil rétt eins og aðrar þjóðir. Krónan hefur ekki staðist þær kröfur sem rétt er að gera í þeim efnum. Sú staðreynd kallar á einhvers konar viðbrögð. Í alþjóðlega opnu viðskiptaumhverfi gera fyrirtækin eðlilega kröfu til þess að stöðugleiki ríki. Hagsmunir launafólks eru þeir sömu. Afkoma almennings er með beinni hætti en nokkru sinni fyrr tengd þróun gjaldmiðilsins. Við stöndum frammi fyrir nýrri áskorun í þessum efnum. Ekki vegna þess að Seðlabankinn hafi tekið vitlausar ákvarðanir eða stjórnvöld fylgt óskynsamlegri stefnu. Heldur fyrir þá sök að aðstæður hafa breyst. Hvort sem mönnum líkar betur eða verr blasir við nýtt umhverfi bæði heima fyrir og á alþjóðamörkuðum. Við því þarf að bregðast. Nærtæk leið til árangurs er að taka upp evru. Það er hins vegar flókið mál bæði efnahagslega og pólitískt. Aukheldur verður það trauðla gert af styrk og öryggi án aðildar að Evrópusambandinu. Ástæðulaust er þó að útiloka umræðu og athugun á öðrum kostum. Að því er Evrópusambandið varðar hafa allar aðstæður líka breyst. Þau sjónarmið sem áður voru gild gegn aðild eru það sum hver ekki með sama hætti lengur. Þetta verður að hafa í huga við mat á aðstæðum og í allri rökræðu um leiðir til lausnar. Rót vandans er tæplega tímabundin. Ef svo væri er ótrúlegt að sá þungi væri í þessari umræðu sem raun ber vitni. Að sönnu stefnir nú bæði í lækkun vaxta og verðbólgu á þessu ári. Efasemdirnar lúta hins vegar að því að hætt er við að sú þróun verði upphaf að nýju misgengi, fyrst og fremst fyrir þá sök að efnahagslífið styðst við minnsta sjálfstæða gjaldmiðil sem til er í opnu alþjóðlegu viðskiptaumhverfi. Það er ekki ásættanleg staða að efnahagsleg stöðnun sé forsenda fyrir stöðugleika í þjóðarbúskapnum. Að sama skapi er ógott ef fyrirtækin greinast smám saman í tvo hópa eftir því hvort þau hafa aðstöðu til að taka upp aðra mynt eða ekki. En sú þróun er hafin og verður ekki stöðvuð. Erlend fjárfesting hefur verið mjög takmörkuð ef frá eru talin fyrirtæki sem hingað hafa komið vegna pólitískrar raforkusölu. Gjaldmiðillinn hefur verið hindrun að þessu leyti. Það veikir samkeppnisstöðu atvinnulífsins. Evran myndi að sjálfsögðu kalla á nýjan og strangari aga við allar efnahagslegar ákvarðanir bæði á opinberum vettvangi og á markaði. Það eru engar einfaldar og með öllu sársaukalausar lausnir til. Viðfangsefnið sem við blasir á þessu sviði kallar ekki á augnabliks ráðstafanir heldur langtíma stefnmótun. Í því ljósi gæti það orðið til skaða að snúa komandi kosningabaráttu upp í átök um svo flókið og viðkvæmt álitaefni. Hitt væri æskilegt að um það yrði rætt með þeim hætti að engum dyrum yrði lokað. Næsta kjörtímabil gæti þannig orðið tími raunhæfrar skoðunar og ábyrgra ákvarðana um framtíðina í þessum efnum. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Þorsteinn Pálsson Mest lesið Flokkur fólksins eða flokkun fólksins? Halldóra Lillý Jóhannsdóttir Skoðun Íslendingar flytja út fisk og líka ofbeldismenn Guðný S. Bjarnadóttir Skoðun Hver ætlar að bera ábyrgð á mannslífi? Sævar Þór Jónsson Skoðun Betri nýting á tíma og fjármunum Reykjavíkurborgar 2/3 Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun 30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun Horfumst í augu Kristín Thoroddsen Skoðun Lægjum öldurnar Halla Hrund Logadóttir Skoðun Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir Skoðun Er aldur bara tala? Teitur Guðmundsson Skoðun Saga Israa á Gaza og hvernig hægt er að verða að liði Katrín Harðardóttir,Israa Saed Skoðun
Landsmenn hafa nú heilsað nýju ári. Eitt viðfangsefni blasir við í upphafi þess sem ætla má að sé mikilvægara en flest önnur þegar til lengri tíma er litið. Það er kreppan með krónuna. Við þurfum bærilega stöðugan gjaldmiðil rétt eins og aðrar þjóðir. Krónan hefur ekki staðist þær kröfur sem rétt er að gera í þeim efnum. Sú staðreynd kallar á einhvers konar viðbrögð. Í alþjóðlega opnu viðskiptaumhverfi gera fyrirtækin eðlilega kröfu til þess að stöðugleiki ríki. Hagsmunir launafólks eru þeir sömu. Afkoma almennings er með beinni hætti en nokkru sinni fyrr tengd þróun gjaldmiðilsins. Við stöndum frammi fyrir nýrri áskorun í þessum efnum. Ekki vegna þess að Seðlabankinn hafi tekið vitlausar ákvarðanir eða stjórnvöld fylgt óskynsamlegri stefnu. Heldur fyrir þá sök að aðstæður hafa breyst. Hvort sem mönnum líkar betur eða verr blasir við nýtt umhverfi bæði heima fyrir og á alþjóðamörkuðum. Við því þarf að bregðast. Nærtæk leið til árangurs er að taka upp evru. Það er hins vegar flókið mál bæði efnahagslega og pólitískt. Aukheldur verður það trauðla gert af styrk og öryggi án aðildar að Evrópusambandinu. Ástæðulaust er þó að útiloka umræðu og athugun á öðrum kostum. Að því er Evrópusambandið varðar hafa allar aðstæður líka breyst. Þau sjónarmið sem áður voru gild gegn aðild eru það sum hver ekki með sama hætti lengur. Þetta verður að hafa í huga við mat á aðstæðum og í allri rökræðu um leiðir til lausnar. Rót vandans er tæplega tímabundin. Ef svo væri er ótrúlegt að sá þungi væri í þessari umræðu sem raun ber vitni. Að sönnu stefnir nú bæði í lækkun vaxta og verðbólgu á þessu ári. Efasemdirnar lúta hins vegar að því að hætt er við að sú þróun verði upphaf að nýju misgengi, fyrst og fremst fyrir þá sök að efnahagslífið styðst við minnsta sjálfstæða gjaldmiðil sem til er í opnu alþjóðlegu viðskiptaumhverfi. Það er ekki ásættanleg staða að efnahagsleg stöðnun sé forsenda fyrir stöðugleika í þjóðarbúskapnum. Að sama skapi er ógott ef fyrirtækin greinast smám saman í tvo hópa eftir því hvort þau hafa aðstöðu til að taka upp aðra mynt eða ekki. En sú þróun er hafin og verður ekki stöðvuð. Erlend fjárfesting hefur verið mjög takmörkuð ef frá eru talin fyrirtæki sem hingað hafa komið vegna pólitískrar raforkusölu. Gjaldmiðillinn hefur verið hindrun að þessu leyti. Það veikir samkeppnisstöðu atvinnulífsins. Evran myndi að sjálfsögðu kalla á nýjan og strangari aga við allar efnahagslegar ákvarðanir bæði á opinberum vettvangi og á markaði. Það eru engar einfaldar og með öllu sársaukalausar lausnir til. Viðfangsefnið sem við blasir á þessu sviði kallar ekki á augnabliks ráðstafanir heldur langtíma stefnmótun. Í því ljósi gæti það orðið til skaða að snúa komandi kosningabaráttu upp í átök um svo flókið og viðkvæmt álitaefni. Hitt væri æskilegt að um það yrði rætt með þeim hætti að engum dyrum yrði lokað. Næsta kjörtímabil gæti þannig orðið tími raunhæfrar skoðunar og ábyrgra ákvarðana um framtíðina í þessum efnum.
30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir Skoðun
30 silfurpeningar dýralækna? 125.000 lítrar af blóði tappaðir af 4088 merum (með valdi), af eiðsvörðum dýralæknum, 2023 Ole Anton Bieltvedt Skoðun
Opið bréf til heilbrigðisráðherra: Iðjuþjálfar – mikilvægur mannauður í geðheilbrigðisþjónustu framtíðarinnar Erna Rut Elvarsdóttir,Lilja Logadóttir, Rebekka Lind Hjaltadóttir,Sandra Dís Sigurðardóttir Skoðun