FBI í jákvæðu ljósi hvíta tjaldsins

Fáar stofnanir eru jafn samofnar bandarísku þjóðlífi og alríkislögreglan, FBI, og Hollywood hefur löngum hrifist af FBI þótt lítið sé um gagnrýni á hana.

Kvikmyndin Breach sem frumsýnd verður um helgina fjallar um föðurlandssvik innan FBI og þær eru ekki margar sem draga slík mál fram í dagsljósið. J. Edgar Hoover sem stofnaði FBI vissi sem var að kvikmyndirnar voru handhægt hjálpartæki til að viðhalda góðri ímynd FBI. Og má segja að sá árangur lifir enn góðu lífi í Hollywood.

Áróðursmeistarinn Hoover

Hoover hefur löngum þótt kynlegur kvistur í bandarískri sögu og gerði Bob Hoskins honum skemmtileg skil í kvikmyndinni um Richard Nixon þar sem forstjórinn birtist í líki hnýsins og afbrigðilegs manns. Hoover ákvað að færa út kvíarnar og gera á stofnuninni veigamiklar breytingar þegar Bandaríkin hófu hið svokallaða stríð gegn glæpum í upphafi fjórða áratugar síðustu aldar. Stofnuninni tókst að elta uppi og drepa marga af frægustu glæpamönnum Bandaríkjanna, þeirra á meðal John Dillinger, Baby Face Nelson og George „Machine Gun“ Kelly. Þegar seinni heimsstyrjöldin braust út fékk stofnunin síðar meir það hlutverk að koma í veg fyrir skemmdarverk óvildarmanna stórveldisins og hafði FBI meðal annars hendur í hári sex nasista sem hugðust fremja hryðjuverk á bandarískri grund. Þegar Kalda stríðið skall á var það síðan hlutverk FBI að elta uppi njósnara og sjá til þess að ekki lækju út mikilvægar trúnaðarupplýsingar til óvinanna í austri.

Hoover var ákaflega hrifinn af kvikmyndum og sökum valda sinna gat hann óspart beitt áhrifum sínum til þess að gera ímynd FBI jákvæða út á við. Hoover vildi nefnilega tryggja að bíómyndirnar drægju upp hetjuímynd af starfsmönnunnum til að laða að unga drengi og að skilaboðin væru skýr: glæpir borguðu sig aldrei.

Sama ár og FBI varð að raunveruleika birtist James Cagney í kvikmyndinni G-Men en þar má glöggt sjá þessi áhrif FBI. Þótt glæpamennir töldu sig hafna yfir lögin voru G-Men (starfsmenn FBI) reiðubúnir til að fórna lífi sínu og limum til að halda landinu öruggu og glæpalausu. Talið er að G-Men hugtakið sé komið frá sjálfum Machine Gun Kelly sem FBI náði undir lokin.

En Hollywood náði sem betur fer að skjóta sér undan áhrifum FBI þótt vissulega séu þær vandfundnar myndirnar þar sem stofnunin verður fyrir harðri gagnrýni. Árið 1988 börðust þeir Willem Dafoe og Gene Hackman við Ku Klux Klan í Mississippi Burning en þar mátti glöggt sjá hversu mikið álit Bandaríkjamenn hafa á þessari stofnun, þrátt fyrir allt; Dafoe og Hackman voru reiðubúnir til að hætta starfsferli sínum ef það væri það sem þyrfti til að ná morðingjunum. Frægasti óvinur FBI er þó án nokkurs vafa sjálfur Hannibal Lecter sem Anthony Hopkins skapaði árið 1991 þegar hann lék sér að Clarice Starling eins og litlu lambi.

FBI lifir enn hinu ljúfa lífi í Hollywood þótt blikur séu á lofti um að það kunni að breytast. Stofnuninni hefur verið kennt um andvaraleysi í aðdraganda árásanna á Tvíburaturnana 2001 og kannski er það tímanna tákn að fyrst núna skuli í kvikmyndahúsum vera sýnd mynd sem fjallar um föðurlandssvik innan þessarar al-amerísku stofnunar.