Sögur eru dýrmætar Gerður Kristný skrifar 10. nóvember 2007 00:01 Sjaldan hefur jólabókaflóðið farið af stað með öðrum eins látum og nú í ár. Fyrst rak nýja Biblíuþýðingu á fjörur þjóðarinnar. Á meðan sumir fögnuðu henni stóð það í öðrum að hið heilaga orð væri ekki heilagra en svo að mætti skipta stöku hugtökum út fyrir önnur nútímalegri. Það getur greinilega verið sárt að mega ekki tala lengur um „kynvillinga" eða hvað það nú var sem einstaka presti finnst svona mikill missir að. Litlu síðar fengu menn um annað að hugsa þegar Skrudda endurútgaf Tíu litla negrastráka. Þar reyndist vandamálið þveröfugt við það sem leynst hafði í nýju Biblíuþýðingunni. Í bókinni kemur orðið „negri" nefnilega fljúgandi úr fortíðinni og finnst mörgum ekki eiga neitt erindi lengur í barnabók. Fáir hafa líka sama dillandi húmorinn fyrir misþyrmingum á börnum og virðist hafa verið við lýði þegar bókin kom fyrst út. Á heimasíðu Skruddu segir að óvíða hafi „þessum hrakfallabálkum verið eins vel tekið og hér á Íslandi" og að þessir „flökkustrákar" geti „alltaf komið ungum sem gömlum í sólskinsskap". Það er nú kannski ofsögum sagt því fólk sem venjulega hefur réttlætið með sér stakk upp á bókabrennu - annað orð úr fjarlægri fortíð. Fólk á ekki að kveikja í bókum. Bækur eiga að kveikja í fólki. Í upphafi jólabókaflóðs er erfitt að spá fyrir um hvað eigi eftir að seljast - og þó, eitthvað hlýtur að mutrast út af bókum Kristínar Marju og Arnaldar. Það er samt skrítið til þess að hugsa að misþyrmingar á tíu uppdiktuðum strákum á gamalli bók hafi verið tíundaðar lið fyrir lið í fjölmiðlum og hlotið mun meiri athygli en þær sem Páll Elísson lýsir í Breiðavíkurdreng sem hann skrifaði með Bárði R. Jónssyni og kom út fyrir skömmu. Þar er lýst sönnum atburðum. Ungir drengir sættu andstyggilegustu pyntingum af hendi annarra stráka en líka manna sem voru á launum frá ríkinu við að annast þá. Engin ástæða er til annars en að halda áfram að velja vel það sem lesið er fyrir börn. Það sem getur í fyrstu virst undursaklaust getur tekið á sig aðra mynd þegar ímyndunaraflið tekur við. Í Breiðavíkurdreng sést einmitt hvernig þetta sama ímyndunarafl liðsinnir Páli í verstu kvölunum. Hann bjó að því að hafa heyrt fallegar sögur þegar hann var lítill - löngu áður en hann vissi að til væri jafnskelfilegt fólk og hann átti eftir að hitta fyrir í Breiðuvík. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Gerður Kristný Mest lesið Hvaða módel ertu? Heiðdís Geirsdóttir Skoðun Hækkun skrásetningargjalds – Segjum sannleikann Eiríkur Kúld Viktorsson Skoðun Rétturinn til að verða bergnuminn Dofri Hermannsson Skoðun Lygin um flóttamenn á Íslandi Jón Frímann Jónsson Skoðun Það er allt í lagi að vera þú sjálfur - Opið bréf til Snorra Mássonar Kári Stefánsson Skoðun Alþjóðlegur sjálfsvígsforvarnardagur – mikilvægi samtals og samkenndar Ellen Calmon Skoðun Þriðja leiðin í námsmati stuðlar að snemmtækri íhlutun Íris E. Gísladóttir Skoðun Alþjóðadagur sjálfsvígsforvarna Alma D. Möller Skoðun Þarf að hemja hina ofurríku? Fastir pennar Héraðsvötnin eru hjartsláttur fjarðarins Rakel Hinriksdóttir Skoðun
Sjaldan hefur jólabókaflóðið farið af stað með öðrum eins látum og nú í ár. Fyrst rak nýja Biblíuþýðingu á fjörur þjóðarinnar. Á meðan sumir fögnuðu henni stóð það í öðrum að hið heilaga orð væri ekki heilagra en svo að mætti skipta stöku hugtökum út fyrir önnur nútímalegri. Það getur greinilega verið sárt að mega ekki tala lengur um „kynvillinga" eða hvað það nú var sem einstaka presti finnst svona mikill missir að. Litlu síðar fengu menn um annað að hugsa þegar Skrudda endurútgaf Tíu litla negrastráka. Þar reyndist vandamálið þveröfugt við það sem leynst hafði í nýju Biblíuþýðingunni. Í bókinni kemur orðið „negri" nefnilega fljúgandi úr fortíðinni og finnst mörgum ekki eiga neitt erindi lengur í barnabók. Fáir hafa líka sama dillandi húmorinn fyrir misþyrmingum á börnum og virðist hafa verið við lýði þegar bókin kom fyrst út. Á heimasíðu Skruddu segir að óvíða hafi „þessum hrakfallabálkum verið eins vel tekið og hér á Íslandi" og að þessir „flökkustrákar" geti „alltaf komið ungum sem gömlum í sólskinsskap". Það er nú kannski ofsögum sagt því fólk sem venjulega hefur réttlætið með sér stakk upp á bókabrennu - annað orð úr fjarlægri fortíð. Fólk á ekki að kveikja í bókum. Bækur eiga að kveikja í fólki. Í upphafi jólabókaflóðs er erfitt að spá fyrir um hvað eigi eftir að seljast - og þó, eitthvað hlýtur að mutrast út af bókum Kristínar Marju og Arnaldar. Það er samt skrítið til þess að hugsa að misþyrmingar á tíu uppdiktuðum strákum á gamalli bók hafi verið tíundaðar lið fyrir lið í fjölmiðlum og hlotið mun meiri athygli en þær sem Páll Elísson lýsir í Breiðavíkurdreng sem hann skrifaði með Bárði R. Jónssyni og kom út fyrir skömmu. Þar er lýst sönnum atburðum. Ungir drengir sættu andstyggilegustu pyntingum af hendi annarra stráka en líka manna sem voru á launum frá ríkinu við að annast þá. Engin ástæða er til annars en að halda áfram að velja vel það sem lesið er fyrir börn. Það sem getur í fyrstu virst undursaklaust getur tekið á sig aðra mynd þegar ímyndunaraflið tekur við. Í Breiðavíkurdreng sést einmitt hvernig þetta sama ímyndunarafl liðsinnir Páli í verstu kvölunum. Hann bjó að því að hafa heyrt fallegar sögur þegar hann var lítill - löngu áður en hann vissi að til væri jafnskelfilegt fólk og hann átti eftir að hitta fyrir í Breiðuvík.