Réttlátir skattar eða táknrænir Jón Kaldal skrifar 3. febrúar 2009 06:00 Loforð nýs fjármálaráðherra, Steingríms J. Sigfússonar, um að ekki sé á verkefnalista nýrrar ríkisstjórnar að leggja á hátekjuskatt er hughreystandi. Öllu síðri er áhugi flokks hans á því sem Steingrímur kallar „réttlátara skattkerfi", og gæti komið til framkvæmda á næsta fjárlagaári, ef hann fær að ráða. Ekki fer á milli mála að hátekjuskattur er hluti af þeim hugmyndum. Erfiðara er hins vegar að sjá hvar réttlæti kemur þar við sögu. Vandamálið er að það sem stjórnmálamennirnir hafa kallað hátekjur hafa risið illa undir þeirri nafngift eins og dæmin sanna. Skattaárið 2004 lagðist til dæmis auka fjögurra prósenta skattur á laun sem fóru yfir 4,2 milljónir á ársgrundvelli. Það þýddi að hver sá sem fór yfir 350 þúsund krónur á mánuði var orðinn hátekjumaður í augum skattsins. Lítið réttlæti í því. Vandamálið við hátekjuskatt er að til þess að hann skili ríkinu tekjum, sem skipta máli, þarf að leggja hann á laun, sem aðrir en stjórnmálamenn myndu kalla meðaltekjur. Ingibjörg Sólrún Gísladóttir orðaði þetta á skorinorðan hátt í viðtali við mbl.is síðastliðinn desember. Hátekjuskattur skilar litlu í ríkissjóð, hann er fyrst og fremst „táknrænn" sagði hún og bætti við að vel gæti komið til greina að leggja á slíkan skatt. Hnykkti ýmsum við þessi orð formanns Samfylkingarinnar. Þóttu þau ekki við hæfi leiðtoga stærsta jafnaðarmannaflokks landsins. En sannleikurinn getur oft verið óþægilegur. Hátekjuskattur, sem stendur raunverulega undir nafni: skattur á háar tekjur en ekki miðlungs, er eins og Ingibjörg orðaði það, fyrst og fremst táknrænn. Ef þeir stjórnmálamenn, sem ætla að móta nýja Ísland, vilja senda út skilaboð um að munur á lægstu launum og þeim hæstu eigi ekki að vera meiri en til dæmis tífaldur, þá er hægt að nota skattkerfið til þess. Ríkið myndi þá taka hraustlegan skerf af launum sem færu yfir þau mörk. Slík aðgerð væri þó fyrst og fremst tilraun til að móta hvernig samfélag á að vera hér en myndi litlu skipta fyrir tekjur ríkisins. Það er kostur við núverandi tekjuskattskerfi að það er tiltölulega einfalt. Kerfið byggir á samspili persónuafsláttar og tekjuskattshlutfalls en hugmyndin á bak við persónuafsláttinn er tvíþætt. Annars vegar á fólk ekki að borga tekjuskatt af lágmarksframfærslutekjum og hins vegar er hann tæki til tekjujöfnunar. Þannig borga hinir tekjulægstu engan skatt og tekjulágir hlutfallslega minna en tekjuháir. Þegar bækur skattayfirvalda eru skoðaðar blasir við brýnna viðfangsefni fyrir stjórnmálamenn, sem hafa áhuga á velferð, en að hækka skatta á þá sem hafa hæstar tekjur. Þetta er sú staðreynd að um þriðjungur atvinnubærra Íslendinga er með laun undir skattleysismörkum og borgar því alls engan tekjuskatt. Það er réttlætismál að bæta hag þeirra. Að auka skattlagningu á hina sem þegar standa undir tekjuskattskerfinu er það ekki. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Jón Kaldal Mest lesið Magnús Karl er hæfastur rektorsframbjóðenda Ástráður Eysteinsson Skoðun Kjósum opnara grunnnám Toby Erik Wikström Skoðun Háskólasamfélag á tímamótum - Silja Bára sem næsti rektor HÍ Berglind Rós Magnúsdóttir Skoðun Hver reif kjaft við hvern? Gunnar Hólmsteinn Ársælsson Skoðun Allt fyrir samansúrrað pólitískt og peningalegt vald? Arnar Þór Jónsson Skoðun Betri starfsaðstæður og skilvirkari háskóli Silja Bára Ómarsdóttir Skoðun Hvers vegna styð ég Magnús Karl í kjöri til rektors Háskóla Íslands? Ingileif Jónsdóttir Skoðun Alþjóðlegt samstarf er forsenda öruggra landamæra Jón Pétur Jónsson,Íris Björg Kristjánsdóttir Skoðun Vopnakaup íslenska ráðamanna Friðrik Erlingsson Skoðun Kolbrún Þ. Pálsdóttir – rétti leiðtoginn fyrir Háskóla Íslands Hafliði Ásgeirsson,Eyjólfur Brynjar Eyjólfsson,Þorbjörg St. Þorsteinsdóttir Skoðun
Loforð nýs fjármálaráðherra, Steingríms J. Sigfússonar, um að ekki sé á verkefnalista nýrrar ríkisstjórnar að leggja á hátekjuskatt er hughreystandi. Öllu síðri er áhugi flokks hans á því sem Steingrímur kallar „réttlátara skattkerfi", og gæti komið til framkvæmda á næsta fjárlagaári, ef hann fær að ráða. Ekki fer á milli mála að hátekjuskattur er hluti af þeim hugmyndum. Erfiðara er hins vegar að sjá hvar réttlæti kemur þar við sögu. Vandamálið er að það sem stjórnmálamennirnir hafa kallað hátekjur hafa risið illa undir þeirri nafngift eins og dæmin sanna. Skattaárið 2004 lagðist til dæmis auka fjögurra prósenta skattur á laun sem fóru yfir 4,2 milljónir á ársgrundvelli. Það þýddi að hver sá sem fór yfir 350 þúsund krónur á mánuði var orðinn hátekjumaður í augum skattsins. Lítið réttlæti í því. Vandamálið við hátekjuskatt er að til þess að hann skili ríkinu tekjum, sem skipta máli, þarf að leggja hann á laun, sem aðrir en stjórnmálamenn myndu kalla meðaltekjur. Ingibjörg Sólrún Gísladóttir orðaði þetta á skorinorðan hátt í viðtali við mbl.is síðastliðinn desember. Hátekjuskattur skilar litlu í ríkissjóð, hann er fyrst og fremst „táknrænn" sagði hún og bætti við að vel gæti komið til greina að leggja á slíkan skatt. Hnykkti ýmsum við þessi orð formanns Samfylkingarinnar. Þóttu þau ekki við hæfi leiðtoga stærsta jafnaðarmannaflokks landsins. En sannleikurinn getur oft verið óþægilegur. Hátekjuskattur, sem stendur raunverulega undir nafni: skattur á háar tekjur en ekki miðlungs, er eins og Ingibjörg orðaði það, fyrst og fremst táknrænn. Ef þeir stjórnmálamenn, sem ætla að móta nýja Ísland, vilja senda út skilaboð um að munur á lægstu launum og þeim hæstu eigi ekki að vera meiri en til dæmis tífaldur, þá er hægt að nota skattkerfið til þess. Ríkið myndi þá taka hraustlegan skerf af launum sem færu yfir þau mörk. Slík aðgerð væri þó fyrst og fremst tilraun til að móta hvernig samfélag á að vera hér en myndi litlu skipta fyrir tekjur ríkisins. Það er kostur við núverandi tekjuskattskerfi að það er tiltölulega einfalt. Kerfið byggir á samspili persónuafsláttar og tekjuskattshlutfalls en hugmyndin á bak við persónuafsláttinn er tvíþætt. Annars vegar á fólk ekki að borga tekjuskatt af lágmarksframfærslutekjum og hins vegar er hann tæki til tekjujöfnunar. Þannig borga hinir tekjulægstu engan skatt og tekjulágir hlutfallslega minna en tekjuháir. Þegar bækur skattayfirvalda eru skoðaðar blasir við brýnna viðfangsefni fyrir stjórnmálamenn, sem hafa áhuga á velferð, en að hækka skatta á þá sem hafa hæstar tekjur. Þetta er sú staðreynd að um þriðjungur atvinnubærra Íslendinga er með laun undir skattleysismörkum og borgar því alls engan tekjuskatt. Það er réttlætismál að bæta hag þeirra. Að auka skattlagningu á hina sem þegar standa undir tekjuskattskerfinu er það ekki.
Alþjóðlegt samstarf er forsenda öruggra landamæra Jón Pétur Jónsson,Íris Björg Kristjánsdóttir Skoðun
Kolbrún Þ. Pálsdóttir – rétti leiðtoginn fyrir Háskóla Íslands Hafliði Ásgeirsson,Eyjólfur Brynjar Eyjólfsson,Þorbjörg St. Þorsteinsdóttir Skoðun
Alþjóðlegt samstarf er forsenda öruggra landamæra Jón Pétur Jónsson,Íris Björg Kristjánsdóttir Skoðun
Kolbrún Þ. Pálsdóttir – rétti leiðtoginn fyrir Háskóla Íslands Hafliði Ásgeirsson,Eyjólfur Brynjar Eyjólfsson,Þorbjörg St. Þorsteinsdóttir Skoðun