Það virðist ögn langsótt að halda því fram, eins og forystumenn stjórnarandstöðuflokkanna gera, að áminningarbréf Eftirlitsstofnunar EFTA (ESA) til Íslands, um að íslenzkum stjórnvöldum beri að greiða Icesave-skuldbindingarnar, styrki samningsstöðu landsins. ESA telur Ísland brotlegt við EES-samninginn, greiði stjórnvöld ekki innistæðueigendum Landsbankans, lágmarkstrygginguna sem tilskipun Evrópusambandsins um innistæðutryggingar kveður á um. Ennfremur telur ESA að með neyðarlögunum, sem tryggðu bankainnistæður á Íslandi en ekki í íslenzkum bönkum erlendis, hafi Ísland mismunað EES-þegnum og brotið samninginn.
Stjórnmálamenn, sem kjósa að skipta heiminum í "okkur" og "útlendingana sem eru á móti okkur", virðast ekki átta sig á að ESA er ekki stofnun útlendinganna, heldur okkar. EFTA-ríkin settu hana á fót til að gæta þess að farið sé eftir EES-samningnum. Að hún skuli komast að þessari niðurstöðu, þvert á rökstuðning íslenzkra stjórnvalda, styrkir ekki málstað Íslands, því miður.
Rök Sigmundar Davíðs Gunnlaugssonar og Bjarna Benediktssonar eru að álit ESA sé gott fyrir Ísland, vegna þess að í því sé opnað fyrir þann möguleika að ESA dragi Ísland fyrir EFTA-dómstólinn, sem sé "dómstólaleiðin" sem þeir hafi alltaf viljað. En er dómstólaleiðin í Icesave áreiðanlega betri en samningaleiðin?
Ef menn eru algerlega vissir um að hafa lögin sín megin, þurfa þeir ekki að hafa áhyggjur af að leggja mál í dóm. En þannig er það ekki í Icesave-málinu. Þar er í bezta falli lagaleg óvissa. Talsmenn stjórnarandstöðunnar benda réttilega á að óvissan þýði að Bretland og Holland vilji ekki fara með deiluna fyrir dóm. En af sömu ástæðum ætti Ísland að forðast að fara dómstólaleiðina.
Í samningum geta menn gert málamiðlanir; gefið eftir eitt atriði til að ná öðru fram. Allt til enda geta báðir aðilar haft ákveðna stjórn á niðurstöðunni; hún er sú sem þeir verða sammála um.
Fyrir dómstóli geta menn unnið allt og fengið dóm, sem er þeim að öllu leyti í hag, en líka tapað öllu og fengið afar óhagstæðan dóm. Þá hafa aðilar málsins ekki lengur stjórn á útkomunni. Það er áhættan, sem er tekin með því að fara dómstólaleiðina.
Í Icesave-málinu hefur samningamönnum Íslands tekizt að fá Holland og Bretland til að koma til móts við íslenzka hagsmuni og fallast á betri kjör á láninu, sem þessi ríki veita fyrir Icesave-skuldbindingunum. Segja má að þannig hafi menn getað nýtt hina lagalegu óvissu í málinu. Verði samningum lokið á þeim nótum, vita Íslendingar að hverju þeir ganga.
Ef ESA dregur Ísland hins vegar fyrir dóm, vitum við ekki hver útkoman verður. Eins og fram kemur í Fréttablaðinu í dag, hefur ESA unnið 26 samningsbrotamál gegn aðildarríkjunum fyrir EFTA-dómstólnum, en tapað tveimur. Það bendir til að stofnunin fari sjaldan fram með mál nema vera býsna viss í sinni sök.
Dómstólaleiðin mun aukinheldur þýða drátt á lausn Icesave-málsins, sem mun kosta íslenzkt atvinnulíf ómælda fjármuni, í formi óhagstæðari lánskjara og tapaðra fjárfestinga.
Samningaleiðin er áfram rétta leiðin í Icesave-málinu. Ísland á að ljúka samningum sem fyrst. Það er einn lykillinn að því að þjóðin geti farið að horfa fram á veginn.
