Stjórnsýsluafrek 27. október 2011 06:00 Staðan sem búið er að koma Bankasýslunni í er ekta íslenzkt stjórnsýsluafrek. Stofnunin hefur enga stjórn, engan forstjóra (nema þennan sem sagði upp í sumar og er á förum), nýtur einskis trúverðugleika lengur og virðist ekki í stakk búin að sinna sínum lögbundnu verkefnum. Hvernig gerðist þetta? Hugmyndin að baki stofnun Bankasýslunnar var góð; að óháð stofnun héldi utan um eignir ríkisins í bönkum, undirbyggi sölu þeirra og legði síðan sjálfa sig niður eftir fimm ár. Verkefnin væru þannig í „armslengd“ frá stjórnmálamönnum. Það var skynsamleg ráðstöfun í ljósi ömurlegra afleiðinga pólitískra afskipta af gömlu ríkisbönkunum og einkavæðingu þeirra. Steingrímur Sigfússon fjármálaráðherra gerði hins vegar (að minnsta kosti) tvennt sem spillti fyrir trúverðugleika nýrrar stofnunar. Annars vegar ákvað hann að fara sjálfur beint með eignarhald ríkisins í sparisjóðunum Byr og SpKef. Hins vegar vildi hann ekki búa þannig að stofnuninni að hún gæti staðið faglega að undirbúningi einkavæðingar hluta ríkisins í bönkunum. Þessar ákvarðanir lágu klárlega að baki þegar Elín Jónsdóttir sagði upp forstjórastarfinu. Þegar þarna var komið sögu var búið að minnka verulega líkurnar á að afburðafólk sækti um forstjórastarfið. Enda voru umsóknirnar sem stjórn Bankasýslunnar hafði úr að velja fáar. Stjórnarmennirnir hefðu átt að segja við fjármálaráðherrann að þeir hefðu ekki fengið rétta fólkið og hugsa þyrfti málið upp á nýtt. Þess í stað réðu þeir mann sem strax frá upphafi blasti við að var ekki sá rétti í starfið, þótt hann sé mörgum kostum gæddur. Það er óttalega aumt þegar stjórn Bankasýslunnar kennir „utanaðkomandi afskiptum“ um að henni sé ekki sætt og beinir spjótum sérstaklega að alþingismönnum sem gagnrýndu ráðninguna. Stjórnin sýndi dómgreindarbrest þegar hún sleppti því að hugsa nokkra leiki fram í tímann og velta fyrir sér hvernig ráðningin myndi mælast fyrir. Hún hefði átt að axla ábyrgð á þeim mistökum í stað þess að vísa henni á aðra. Almenningur var einfaldlega upp til hópa á þeirri skoðun að ákvörðunin væri röng og þingmenn hafa fullt leyfi til að tjá sig um slík mál án þess að það teljist pólitísk afskipti. Þótt fjármálaráðherrann eigi sinn þátt í klúðrinu eins og að framan segir hlýtur hann líka að mega tala við stjórnarformann Bankasýslunnar um stöðu hennar án þess að menn smíði strax samsæriskenningu um að hann hafi hrakið stjórnina og nýja forstjórann burt – ekki sízt þegar það er augljóst að stjórnin bjó tilefnið til alveg sjálf. Það er pínulítið fyndið, að minnsta kosti fyrir þá sem muna fáein ár aftur í tímann, þegar formaður Sjálfstæðisflokksins hneykslast á „pólitískum fingraförum“ á ákvörðunum um málefni ríkisbanka. Hans tillaga í málinu er að leggja Bankasýsluna niður – og færa verkefnin beint undir fjármálaráðherrann sem hann sakar um pólitísk afskipti! Það er rétt hjá Bjarna Benediktssyni að trúverðugleiki Bankasýslunnar er fyrir bí, en það gerðist um leið og nýr forstjóri var ráðinn. Reyndar er vandséð hvernig nokkur maður á að fást til að setjast í stjórn Bankasýslunnar eftir það sem á undan er gengið, hvað þá að sækja um forstjórastarfið. Það þarf einhverjar róttækar breytingar ef á að koma í veg fyrir að verkefnin; utanumhald um miklar eignir ríkissjóðs og skikkanleg einkavæðing þeirra; eiga ekki að klúðrast líka. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Fastir pennar Ólafur Stephensen Skoðanir Mest lesið Fjárskipti við slit óvígðrar sambúðar: Meginreglur og frávik Sveinn Ævar Sveinsson Skoðun Landsvirkjun hafin yfir lög Björg Eva Erlendsdóttir Skoðun Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir Skoðun Stjórnmálin verða að virka Bjarni Benediktsson Skoðun „Já, hvað með bara að skjóta hann!“ Þórhildur Hjaltadóttir Skoðun Ísrael – brostnir draumar og lygar Ingibjörg Þóra Haraldsdóttir Skoðun Trump les tölvupóstinn þinn Mörður Áslaugarson Skoðun Þau eru framtíðin – en fá ekki að njóta nútímans Sigurður Kári Skoðun 80.000 manna klóakrennsli í Dýrafjörð í boði Arctic Fish Jón Kaldal Skoðun Aukin tækifæri verslunarfólks til framtíðar Anna Bragadóttir, Gunnur Líf Gunnarsdóttir og Svava Þorsteinsdóttir Skoðun
Staðan sem búið er að koma Bankasýslunni í er ekta íslenzkt stjórnsýsluafrek. Stofnunin hefur enga stjórn, engan forstjóra (nema þennan sem sagði upp í sumar og er á förum), nýtur einskis trúverðugleika lengur og virðist ekki í stakk búin að sinna sínum lögbundnu verkefnum. Hvernig gerðist þetta? Hugmyndin að baki stofnun Bankasýslunnar var góð; að óháð stofnun héldi utan um eignir ríkisins í bönkum, undirbyggi sölu þeirra og legði síðan sjálfa sig niður eftir fimm ár. Verkefnin væru þannig í „armslengd“ frá stjórnmálamönnum. Það var skynsamleg ráðstöfun í ljósi ömurlegra afleiðinga pólitískra afskipta af gömlu ríkisbönkunum og einkavæðingu þeirra. Steingrímur Sigfússon fjármálaráðherra gerði hins vegar (að minnsta kosti) tvennt sem spillti fyrir trúverðugleika nýrrar stofnunar. Annars vegar ákvað hann að fara sjálfur beint með eignarhald ríkisins í sparisjóðunum Byr og SpKef. Hins vegar vildi hann ekki búa þannig að stofnuninni að hún gæti staðið faglega að undirbúningi einkavæðingar hluta ríkisins í bönkunum. Þessar ákvarðanir lágu klárlega að baki þegar Elín Jónsdóttir sagði upp forstjórastarfinu. Þegar þarna var komið sögu var búið að minnka verulega líkurnar á að afburðafólk sækti um forstjórastarfið. Enda voru umsóknirnar sem stjórn Bankasýslunnar hafði úr að velja fáar. Stjórnarmennirnir hefðu átt að segja við fjármálaráðherrann að þeir hefðu ekki fengið rétta fólkið og hugsa þyrfti málið upp á nýtt. Þess í stað réðu þeir mann sem strax frá upphafi blasti við að var ekki sá rétti í starfið, þótt hann sé mörgum kostum gæddur. Það er óttalega aumt þegar stjórn Bankasýslunnar kennir „utanaðkomandi afskiptum“ um að henni sé ekki sætt og beinir spjótum sérstaklega að alþingismönnum sem gagnrýndu ráðninguna. Stjórnin sýndi dómgreindarbrest þegar hún sleppti því að hugsa nokkra leiki fram í tímann og velta fyrir sér hvernig ráðningin myndi mælast fyrir. Hún hefði átt að axla ábyrgð á þeim mistökum í stað þess að vísa henni á aðra. Almenningur var einfaldlega upp til hópa á þeirri skoðun að ákvörðunin væri röng og þingmenn hafa fullt leyfi til að tjá sig um slík mál án þess að það teljist pólitísk afskipti. Þótt fjármálaráðherrann eigi sinn þátt í klúðrinu eins og að framan segir hlýtur hann líka að mega tala við stjórnarformann Bankasýslunnar um stöðu hennar án þess að menn smíði strax samsæriskenningu um að hann hafi hrakið stjórnina og nýja forstjórann burt – ekki sízt þegar það er augljóst að stjórnin bjó tilefnið til alveg sjálf. Það er pínulítið fyndið, að minnsta kosti fyrir þá sem muna fáein ár aftur í tímann, þegar formaður Sjálfstæðisflokksins hneykslast á „pólitískum fingraförum“ á ákvörðunum um málefni ríkisbanka. Hans tillaga í málinu er að leggja Bankasýsluna niður – og færa verkefnin beint undir fjármálaráðherrann sem hann sakar um pólitísk afskipti! Það er rétt hjá Bjarna Benediktssyni að trúverðugleiki Bankasýslunnar er fyrir bí, en það gerðist um leið og nýr forstjóri var ráðinn. Reyndar er vandséð hvernig nokkur maður á að fást til að setjast í stjórn Bankasýslunnar eftir það sem á undan er gengið, hvað þá að sækja um forstjórastarfið. Það þarf einhverjar róttækar breytingar ef á að koma í veg fyrir að verkefnin; utanumhald um miklar eignir ríkissjóðs og skikkanleg einkavæðing þeirra; eiga ekki að klúðrast líka.
Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir Skoðun
Aukin tækifæri verslunarfólks til framtíðar Anna Bragadóttir, Gunnur Líf Gunnarsdóttir og Svava Þorsteinsdóttir Skoðun
Greiðsla með Vísakorti tryggir ekki endurgreiðslu – forfallatryggingar gagnslausar þegar mest á reynir Erna Guðmundsdóttir Skoðun
Aukin tækifæri verslunarfólks til framtíðar Anna Bragadóttir, Gunnur Líf Gunnarsdóttir og Svava Þorsteinsdóttir Skoðun