Þegar Alzheimer tekur völdin Friðrika Benónýsdóttir skrifar 17. desember 2014 15:30 Handan minninga Bækur: Handan minninga Sally Magnusson. Þýðandi: Ragnheiður Margrét Guðmundsdóttir Salka Handan minninga eftir hina hálfíslensku Sally Magnusson er átakanlegur lestur. Þar segir hún sögu móður sinnar, Mamie Baird, sem var virt og vinsæl blaðakona og eftirsóttur ræðumaður þegar Alzheimer-sjúkdómurinn sótti hana heim og hún fór að tapa minni og sjálfsmynd smátt og smátt. Eiginmaður Mamie og faðir Sallyar var hinn ástsæli sjónvarpsmaður Magnús Magnusson en hann lést árið 2007 rétt í þann mund sem Alzheimerinn var að ná yfirhöndinni í lífi eiginkonu hans. Í bókinni rekur Sally sögu móður sinnar frá barnæsku og fram á dánardægur árið 2012. Myndin sem hún dregur upp af þessari sjálfstæðu og duglegu konu er sterk og sannfærandi og ferðalagið inn í myrkur Alzheimersins virkilega hjartaskerandi lesning. Hlutskipti aðstandandans eru gerð góð skil, og Sally dregur ekkert undan í lýsingum á eigin ráðvillu í átökunum við sjúkdóminn. Það er sárt að horfa upp á móður sína breytast í ókunna manneskju og missa smátt og smátt tökin á lífinu en verst af öllu er þó hversu lítið er til ráða og hve ósköp lítið er enn vitað um þennan sjúkdóm, orsakir hans og þróun. Hver einasti sjúklingur er í raun ný ráðgáta og ómögulegt að segja til um hvernig hans/hennar sjúkdómsferli verður. Það er því engin furða að aðstandendur leiti allra ráða til að afla sér upplýsinga og reyna að finna skýringar og Sally hefur greinilega varið ómældum tíma og kröftum í að reyna að skilja það ferli sem móðir hennar gekk í gegnum. Töluvert púður fer í læknisfræðilegar upplýsingar í bókinni og þótt auðvelt sé að skilja hvaða þýðingu slíkt hefur fyrir dóttur sjúklingsins verður að segjast að þeir kaflar draga töluvert úr læsileika bókarinnar fyrir hinn almenna lesanda sem fyrst og fremst hefur áhuga á að fræðast um persónulegar hliðar sögunnar. Bókin er, þrátt fyrir alvarlegt umfjöllunarefnið, skrifuð með húmor og hlýju að leiðarljósi og bráðskemmtileg á köflum. Það er líka erfitt að komast hjá því að tárast við lesturinn, svo nístandi sárar eru margar lýsingarnar þótt hvergi sé verið að velta sér upp úr sársaukanum og allt tilfinningaklám sé víðs fjarri. Í heildina er bókin einstaklega falleg og marghliða frásögn á tengslum móður og dóttur og því ferli sem dóttirin fer í gegnum þegar þau tengsl rofna vegna alveldis sjúkdómsins. Þýðing Ragnheiðar Margrétar Guðmundsdóttur er dálítið brokkgeng, talsvert er um að ensk orðaröð sé látin halda sér, sem truflar máltilfinningu lesandans, en á milli eru skínandi vel þýddir kaflar sem unun er að lesa.Niðurstaða: Falleg, hlý og grátleg frásögn af upplifun höfundar af Alzheimer-sjúkdómi móður sinnar. Gagnrýni Menning Mest lesið Galopnar sig og segist ætla að breyta hlutunum Lífið Freðinn faðir, fáránlegir fasistar og fyrsta flokks bíó Gagnrýni Baunar á kókaða söngkonu fyrir baktal Tónlist „Ákvað að skilja hana eftir þar og athuga hversu langt ég kæmist“ Lífið Skilin að borði og sæng eftir 28 ára hjónaband Lífið Óöruggur eftir að kærastan stundaði hópkynlíf erlendis Lífið „Rétturinn sem fjölskyldan þín mun elska og biðja um aftur og aftur“ Lífið Frumsýning á Vísi: Iceguys trylla þjóðina enn og aftur í nýju myndbandi Tónlist Útbjó lágkolvetna prógram fyrir systur sína sem léttist strax og fékk meiri orku Lífið Markmiðið að græða ekkert og „helst tapa pening“ Menning Fleiri fréttir Freðinn faðir, fáránlegir fasistar og fyrsta flokks bíó Veisla fyrir augu og eyru Ekki er allt gull sem glóir Þeir fátæku borga brúsann Auður í Bæjarbíói: Frá slaufun í standandi fagnaðarlæti Alvöru bíó en hægt brenna Eldarnir Er Lína Langsokkur woke? Kórtónleikar: Heilög naumhyggja eða heilalaust suð Barnaefni fyrir fullorðna Balta bregst bogalistin Þú heyrðir rétt: klassík getur verið skemmtileg Sjá meira
Bækur: Handan minninga Sally Magnusson. Þýðandi: Ragnheiður Margrét Guðmundsdóttir Salka Handan minninga eftir hina hálfíslensku Sally Magnusson er átakanlegur lestur. Þar segir hún sögu móður sinnar, Mamie Baird, sem var virt og vinsæl blaðakona og eftirsóttur ræðumaður þegar Alzheimer-sjúkdómurinn sótti hana heim og hún fór að tapa minni og sjálfsmynd smátt og smátt. Eiginmaður Mamie og faðir Sallyar var hinn ástsæli sjónvarpsmaður Magnús Magnusson en hann lést árið 2007 rétt í þann mund sem Alzheimerinn var að ná yfirhöndinni í lífi eiginkonu hans. Í bókinni rekur Sally sögu móður sinnar frá barnæsku og fram á dánardægur árið 2012. Myndin sem hún dregur upp af þessari sjálfstæðu og duglegu konu er sterk og sannfærandi og ferðalagið inn í myrkur Alzheimersins virkilega hjartaskerandi lesning. Hlutskipti aðstandandans eru gerð góð skil, og Sally dregur ekkert undan í lýsingum á eigin ráðvillu í átökunum við sjúkdóminn. Það er sárt að horfa upp á móður sína breytast í ókunna manneskju og missa smátt og smátt tökin á lífinu en verst af öllu er þó hversu lítið er til ráða og hve ósköp lítið er enn vitað um þennan sjúkdóm, orsakir hans og þróun. Hver einasti sjúklingur er í raun ný ráðgáta og ómögulegt að segja til um hvernig hans/hennar sjúkdómsferli verður. Það er því engin furða að aðstandendur leiti allra ráða til að afla sér upplýsinga og reyna að finna skýringar og Sally hefur greinilega varið ómældum tíma og kröftum í að reyna að skilja það ferli sem móðir hennar gekk í gegnum. Töluvert púður fer í læknisfræðilegar upplýsingar í bókinni og þótt auðvelt sé að skilja hvaða þýðingu slíkt hefur fyrir dóttur sjúklingsins verður að segjast að þeir kaflar draga töluvert úr læsileika bókarinnar fyrir hinn almenna lesanda sem fyrst og fremst hefur áhuga á að fræðast um persónulegar hliðar sögunnar. Bókin er, þrátt fyrir alvarlegt umfjöllunarefnið, skrifuð með húmor og hlýju að leiðarljósi og bráðskemmtileg á köflum. Það er líka erfitt að komast hjá því að tárast við lesturinn, svo nístandi sárar eru margar lýsingarnar þótt hvergi sé verið að velta sér upp úr sársaukanum og allt tilfinningaklám sé víðs fjarri. Í heildina er bókin einstaklega falleg og marghliða frásögn á tengslum móður og dóttur og því ferli sem dóttirin fer í gegnum þegar þau tengsl rofna vegna alveldis sjúkdómsins. Þýðing Ragnheiðar Margrétar Guðmundsdóttur er dálítið brokkgeng, talsvert er um að ensk orðaröð sé látin halda sér, sem truflar máltilfinningu lesandans, en á milli eru skínandi vel þýddir kaflar sem unun er að lesa.Niðurstaða: Falleg, hlý og grátleg frásögn af upplifun höfundar af Alzheimer-sjúkdómi móður sinnar.
Gagnrýni Menning Mest lesið Galopnar sig og segist ætla að breyta hlutunum Lífið Freðinn faðir, fáránlegir fasistar og fyrsta flokks bíó Gagnrýni Baunar á kókaða söngkonu fyrir baktal Tónlist „Ákvað að skilja hana eftir þar og athuga hversu langt ég kæmist“ Lífið Skilin að borði og sæng eftir 28 ára hjónaband Lífið Óöruggur eftir að kærastan stundaði hópkynlíf erlendis Lífið „Rétturinn sem fjölskyldan þín mun elska og biðja um aftur og aftur“ Lífið Frumsýning á Vísi: Iceguys trylla þjóðina enn og aftur í nýju myndbandi Tónlist Útbjó lágkolvetna prógram fyrir systur sína sem léttist strax og fékk meiri orku Lífið Markmiðið að græða ekkert og „helst tapa pening“ Menning Fleiri fréttir Freðinn faðir, fáránlegir fasistar og fyrsta flokks bíó Veisla fyrir augu og eyru Ekki er allt gull sem glóir Þeir fátæku borga brúsann Auður í Bæjarbíói: Frá slaufun í standandi fagnaðarlæti Alvöru bíó en hægt brenna Eldarnir Er Lína Langsokkur woke? Kórtónleikar: Heilög naumhyggja eða heilalaust suð Barnaefni fyrir fullorðna Balta bregst bogalistin Þú heyrðir rétt: klassík getur verið skemmtileg Sjá meira