Vítahringur Kristín Þorsteinsdóttir skrifar 5. mars 2016 07:00 Aldrei í sögunni hefur verið betra tækifæri til að rjúfa vítahring búvörusamninga. Í mannsaldur hafa slíkir gerningar fest sveitafólk í fjötrum fátæktar og ruglað neytendur í ríminu. Fólk sem kaupir í matinn veit ekki sitt rjúkandi ráð. Sumt er meira og minna búið að borga með sköttum. Annað greiðist fullu verði við búðarkassann. Verðmiðinn í kjörbúðinni segir enga sögu. Venjulegt fólk hefur ekki tíma til að rýna í flókna samninga. Það hefur engar forsendur til að átta sig á hvað er hagstætt að kaupa í kjötborðinu og hvað ekki. Marktækur verðmiði er grundvöllur upplýstra innkaupa. Hann á að ráða valinu úr hillum kjörbúðanna. Þar á samanburður verðs og gæða að fara fram. Sívaxandi ferðamannastraumur hrópar á uppstokkun í sveitum. Tækifærin til arðbærrar og skapandi fjárfestingar blasa við. Sveitirnar sárvantar vinnufúsar hendur, sem geta tryggt dreifða byggð í landinu á heilbrigðum forsendum. Þar eru tækifæri. En stjórnvöld og bændaforysta bregðast við með því að binda vinnuaflið á klafa fortíðar. Ólarnar eru hertar þannig að ekki einu sinni stjórnvöld framtíðarinnar geta leyst hnútana. Flest eigum við rætur í sveitum og viljum blómlega byggð um land allt. Þess vegna hafa kynslóðirnar umborið augljóst óhagræði í landbúnaðarkerfinu af ótrúlegu örlæti. Meirihluti fólks hefur vitandi vits stutt til valda stjórnmálaöfl sem staðið hafa vörð um óbreytt kerfi. Það sá ekki aðra kosti í stöðunni. Tiltölulega fáir andæfðu. En tímarnir eru breyttir. Æ ljósara verður að óbreytt ástand þjónar fáum og kallar á óþarfa stöðnun á landsbyggðinni, sem á bjarta framtíð ef tækifærin eru nýtt. Sjálfsagt er að styðja bændur til að mæta breytingum meðan þær ganga yfir. En eðlileg krafa hlýtur að vera, að veðjað sé á framtíðina – ekki fortíðina. Sveitabýli eru einkafyrirtæki og bændur, karlar og konur, sjálfstæðir atvinnurekendur. Það er holur hljómur í tali um matvælaöryggi í þessu samhengi. Ísland er matarkista. Við erum örþjóð, sem veiðir meiri fisk en nokkur önnur þjóð miðað við fólksfjölda. Almennt eru bændur framúrskarandi vinnuafl. Í þeirra röðum munu vera fleiri þúsundþjalasmiðir en í öðrum stéttum. Þeir eru sjálfs sín herrar og þurfa að ganga í öll verk, líka kontórvinnu. Bændur ættu því að vera vel búnir undir vel skipulagt breytingarferli, sem smátt og smátt losar þá undan ríkisforsjánni - og þjóðina við kostnaðinn af úreltu kerfi. Til þess á fyrst um sinn að nota féð sem rennur í feluleikinn í kringum landbúnaðinn. Sveitafólk á að fá stuðning og hvatningu til að breyta fyrirtækjum sínum, laga þau að nútímanum til að sveitirnar geti mætt kröfum tímans. Í þeim efnum er erfitt að benda á eina uppskrift. En það þarf að sýna stórhug og sækja fyrirmyndir þangað sem þær eru bestar, innanlands og utan. Fjárfesting þarf að taka við af fjáraustri. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kristín Þorsteinsdóttir Mest lesið Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir Skoðun Sterk staða Hafnarfjarðar Orri Björnsson Skoðun Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir Skoðun Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun Þvílíkt „plan“ fyrir íslensk heimili Magnea Gná Jóhannsdóttir Skoðun Sumt er bara ekki hægt að rökræða Ása Lind Finnbogadóttir Skoðun Vaxtamunarviðskipti láta aftur á sér kræla Jökull Sólberg Auðunsson Skoðun Pjattkratar taka til Þorsteinn Sæmundsson Skoðun NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir Skoðun Veðmál barna – hættulegur leikur sem hægt er að stöðva Jóhann Steinar Ingimundarson Skoðun
Aldrei í sögunni hefur verið betra tækifæri til að rjúfa vítahring búvörusamninga. Í mannsaldur hafa slíkir gerningar fest sveitafólk í fjötrum fátæktar og ruglað neytendur í ríminu. Fólk sem kaupir í matinn veit ekki sitt rjúkandi ráð. Sumt er meira og minna búið að borga með sköttum. Annað greiðist fullu verði við búðarkassann. Verðmiðinn í kjörbúðinni segir enga sögu. Venjulegt fólk hefur ekki tíma til að rýna í flókna samninga. Það hefur engar forsendur til að átta sig á hvað er hagstætt að kaupa í kjötborðinu og hvað ekki. Marktækur verðmiði er grundvöllur upplýstra innkaupa. Hann á að ráða valinu úr hillum kjörbúðanna. Þar á samanburður verðs og gæða að fara fram. Sívaxandi ferðamannastraumur hrópar á uppstokkun í sveitum. Tækifærin til arðbærrar og skapandi fjárfestingar blasa við. Sveitirnar sárvantar vinnufúsar hendur, sem geta tryggt dreifða byggð í landinu á heilbrigðum forsendum. Þar eru tækifæri. En stjórnvöld og bændaforysta bregðast við með því að binda vinnuaflið á klafa fortíðar. Ólarnar eru hertar þannig að ekki einu sinni stjórnvöld framtíðarinnar geta leyst hnútana. Flest eigum við rætur í sveitum og viljum blómlega byggð um land allt. Þess vegna hafa kynslóðirnar umborið augljóst óhagræði í landbúnaðarkerfinu af ótrúlegu örlæti. Meirihluti fólks hefur vitandi vits stutt til valda stjórnmálaöfl sem staðið hafa vörð um óbreytt kerfi. Það sá ekki aðra kosti í stöðunni. Tiltölulega fáir andæfðu. En tímarnir eru breyttir. Æ ljósara verður að óbreytt ástand þjónar fáum og kallar á óþarfa stöðnun á landsbyggðinni, sem á bjarta framtíð ef tækifærin eru nýtt. Sjálfsagt er að styðja bændur til að mæta breytingum meðan þær ganga yfir. En eðlileg krafa hlýtur að vera, að veðjað sé á framtíðina – ekki fortíðina. Sveitabýli eru einkafyrirtæki og bændur, karlar og konur, sjálfstæðir atvinnurekendur. Það er holur hljómur í tali um matvælaöryggi í þessu samhengi. Ísland er matarkista. Við erum örþjóð, sem veiðir meiri fisk en nokkur önnur þjóð miðað við fólksfjölda. Almennt eru bændur framúrskarandi vinnuafl. Í þeirra röðum munu vera fleiri þúsundþjalasmiðir en í öðrum stéttum. Þeir eru sjálfs sín herrar og þurfa að ganga í öll verk, líka kontórvinnu. Bændur ættu því að vera vel búnir undir vel skipulagt breytingarferli, sem smátt og smátt losar þá undan ríkisforsjánni - og þjóðina við kostnaðinn af úreltu kerfi. Til þess á fyrst um sinn að nota féð sem rennur í feluleikinn í kringum landbúnaðinn. Sveitafólk á að fá stuðning og hvatningu til að breyta fyrirtækjum sínum, laga þau að nútímanum til að sveitirnar geti mætt kröfum tímans. Í þeim efnum er erfitt að benda á eina uppskrift. En það þarf að sýna stórhug og sækja fyrirmyndir þangað sem þær eru bestar, innanlands og utan. Fjárfesting þarf að taka við af fjáraustri.
Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir Skoðun
Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun
NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir Skoðun
Háskólasamfélagið geri skyldu sína strax, stjórnvöld hafa brugðist Auður Magndís Auðardóttir,Elí Hörpu og Önundar,Eyrún Ólöf Sigurðardóttir,Helga Ögmundardóttir,Íris Ellenberger,Inga Björk Margrétar Bjarnadóttir,Katrín Pálmad. Þorgerðardóttir Skoðun
Af hverju kynjafræði? Og hvaða greinar hafa fengið svipaðar mótbárur í gegnum tíðina? Guðrún Elísa Friðbjargardóttir Sævarsdóttir Skoðun
Þúsundir kusu Sönnu Anna Bentína Hermansen Einarsdóttir,Ármann Hákon Gunnarsson,Baldvin Björgvinsson,Brynja Guðnadóttir,Haraldur Ingi Haraldsson,Jón Hallur Haraldsson,Kolbrún Erna Pétursdóttir,Ólafur H. Ólafsson,Rakel Hildardóttir,Sigrún Jónsdóttir Skoðun
NATO riðar til falls en hvað þýðir það fyrir skilnaðarbarnið Ísland? Steinunn Ólína Þorsteinsdóttir Skoðun