Bankasýsla ríkisins horfir til þess að farin verði sú leið við næsta skref í söluferli bankanna að fjórðungshlutur verði seldur að lágmarki í Íslandsbanka með hlutafjárútboði og tvíhliða skráningu á markað eða allt að hundrað prósenta hlutur með uppboðsleið þar sem aðrir bankar og fjárfestingasjóðir myndu gera tilboð í bankann.
Þetta var á meðal þess sem kom fram í minnisblaði stofnunarinnar, sem heldur utan um eignarhluti ríkisins í fjármálafyrirtækjum, og var lagt fram á fundi ráðherranefndar um efnahagsmál og endurskipulagningu fjármálakerfisins fyrir um tveimur vikum, samkvæmt heimildum Markaðarins. Ekkert hefur hins vegar enn verið ákveðið af hálfu stjórnvalda um hvenær eigi að hefja söluferli á hlut í öðrum hvorum bankanna – Íslandsbanka eða Landsbankanum – sem eru í eigu ríkissjóðs.
Bókfært eigið fé Íslandsbanka og Landsbankans nam samtals rúmlega 415 milljörðum króna um mitt þetta ár. Sé tekið mið af núverandi gengi bréfa Arion banka, sem var skráður á hlutabréfamarkað á Íslandi og í Svíþjóð í fyrra, má hins vegar áætla að samanlagt virði hlutafjár hinna bankanna sé um 300 milljarðar króna.
Sú leið sem Bankasýslan leggur til í minnisblaðinu felur í sér tvíhliða söluferli á Íslandsbanka. Þannig yrði boðað til uppboðsleiðar, sem alþjóðleg fjármálastofnun hefði umsjón með, þar sem leitað yrði tilboða í allt að hundrað prósenta hlut frá bönkum og fjárfestingasjóðum, erlendum sem og innlendum, í opnu söluferli.
Samhliða því ferli yrði einnig boðað til almenns hlutafjárútboðs og skráningar á bankanum með það að markmiði að selja sem fyrr segir að lágmarki fjórðungshlut. Áætla má að slíkur hlutur í Íslandsbanka sé metinn á liðlega 30 milljarða króna. Ef þau tilboð sem myndu berast í gegnum uppboðsleiðina væru ekki í samræmi við væntingar stjórnvalda, meðal annars hvað verð varðar, væri í framhaldinu hægt að taka þá ákvörðun að halda áfram með útboðsleiðina.
Lilja Alfreðsdóttir, varaformaður Framsóknarflokksins og einn ráðherra í ráðherranefnd um efnahagsmál, segist í samtali við Markaðinn leggja mikla áherslu á að eigendastefna ríkisins fyrir fjármálafyrirtæki frá 2017 verði uppfærð áður en sala á bönkunum hefjist og það liggi eins skýrt fyrir hver eignarhlutur ríkisins eigi að vera að loknu söluferlinu. „Mikilvægt er að þetta verði gert með opnum og gegnsæjum hætti,“ útskýrir Lilja, „sem verði þannig til þess fallið að búa til traust almennings gagnvart ferlinu og í garð fjármálakerfisins.“
Niðurstöður starfshóps sem skilaði af sér hvítbók um fjármálakerfið í lok síðasta árs voru meðal annars þær að rök væru fyrir því að dregið yrði úr víðtæku eignarhaldiíslenska ríkisins í fjármálafyrirtækjum, sem er margfalt meira en þekkist í öðrum Evrópuríkjum, til þess að minnka áhættu, fórnarkostnað og neikvæð samkeppnisáhrif.
Ólíklegt er hins vegar talið, eins og Bankasýslan benti á í umsögn sinni til starfshópsins, að hægt verði að selja eignarhluti í Íslandsbanka eða Landsbankanum til erlends banka. Sú skoðun hafi að mestu verið staðfest í reglulegum samskiptum Bankasýslunnar við alþjóðlega fjárfestingabanka og þá hafi verið lítið um yfirtökur og samruna á bönkum milli Evrópulanda eftir alþjóðlegu fjármálakreppuna haustið 2008.
Arion banki var fyrsti íslenski bankinn til að vera skráður á hlutabréfamarkað eftir fjármálahrunið 2008 – bæði í kauphöllina á Íslandi og í Svíþjóð – þegar Kaupþing seldi samtals um 29 prósent í alþjóðlegu hlutafjárútboði á gengi sem nam um 0,67 miðað við þáverandi bókfært eigið fé hans.
Ári síðar hefur Kaupþing losað um allan eignarhlut sinn í Arion banka og er meirihluti eigenda bankans erlendir bankar og fjárfestingasjóðir auk þess sem íslenskir lífeyrissjóðir eiga samanlagt liðlega tuttugu prósenta hlut.
Fjórðungshlutur verði seldur í hlutafjárútboði
