Álag í vinnu: Hvetur stjórnendur til að tala opinskátt um streitu

Ragnheiður Guðfinna Guðnadóttir framkvæmdastjóri Hugarheims hvetur stjórnendur til að tala opinskátt um streitu því þá reynist það starfsmönnum auðveldara að leita til þeirra og óska eftir úrræðum til að fyrirbyggja veikindafjarveru. Hún segir mótefni streitu vera hreyfing og svefn en til viðbótar við heilbrigðan lífstíl skipti máli að fólk sé meðvitað um hugarfar sitt og viðhorf. Alls kyns afleiðingar geta fylgt viðvarandi álagi, allt frá vöðvabólgu og meltingavandamálum yfir í minnisleysi, óstjórn tilfinninga eða hjarta- og æðatengd vandamál.

Ragnheiður Guðfinna Guðnadóttir er með meistaragráðu í Félags- og vinnusálfræði. Hún hefur unnið sem ráðgjafi og handleiðari frá árinu 2010 og rekur nú fyrirtækið Hugarheim þar sem hún þjónustar stjórnendur og vinnustaði þegar kemur að huglægum- og félagslegum áhættuþáttum innan vinnustaða.

Ragnheiður Guðfinna vinnur mikið með það hvernig einstaklingar geta bætt heilsu sína með því að taka ábyrgð á eigin líðan og hegðun. Við byrjum á því að spyrja Ragnheiði Guðfinnu hvort að það sé raunhæft fyrir fólk að draga úr streitu ef álag í vinnunni er mikið.

„Streitan er ekki að koma og fara líkt og áður, undir viðvarandi álagi sem skapar langvarandi streitu er ábyrgð hvers og eins að hlúa að þörfum sínum til að styrkja þolvarnir sínar,“ segir Ragnheiður og bætir við „Hreyfing og svefn eru mótefni streitunnar, svo er mikilvægt að hvíla heilann, hlúa að heilsu sinni með heilbrigðum lífsstíl og vera meðvitaður um hugarfar sitt með því að ná stjórn á huganum með aukinni rökhugsun.“

Þegar stjórnendur tala opinskátt um streitu þá reynist starfsmönnum auðvelt að leita til þeirra og óska eftir einstaklingsbundnum úrræðum til að fyrirbyggja veikindafjarveru

Í streitu fáum við aukna orku en…

Ragnheiður Guðfinna segir áreiti eða álag kalla fram ósjálfrátt viðbragð sem oft heyrist talað um sem „Fight vs. Flight.“ Til frekari útskýringar segir Ragnheiður „Þetta líffræðilega viðbragð er okkur nauðsynlegt til að takast á við áskoranir lífsins. Streituviðbragðið ræsir drifkerfið sem setur líkamann í stellingar til að lifa aðstæður af. Þá virkjast líffæri sem gera okkur öflugri, hraðari og sterkari. Hjartað fer að slá hraðar, við fáum aukna orku, sjáaldrið víkkar, öndun verður hröð, hægir á meltingu, sviti eykst, ákveðin svæði heilans verða virkari, spenna eykst í líkamanum og margt fleira.“

Að sögn Ragnheiðar Guðfinnu á síðan annað kerfi að taka við þegar þessum álagstoppi er lokið.

„Þegar drifkerfið hefur skilað sínu hlutverki leitar líkaminn ósjálfrátt í jafnvægi og þá tekur annað kerfi við sem kallast sefkerfið. Þá þarf líkaminn ekki svokallað öryggisviðbragð og spennan lækkar, hjartað fer að slá hægar, öndun verðum slök og djúp, meltingarkerfið fer af stað, önnur svæði heilans virkjast og fleira.“

En hvað gerist þegar við erum undir langvarandi streitu og álagi í of langan tíma?

„Undir viðvarandi álagi og langvarandi streitu þá er drifkerfið virkt í of langan tíma og sú spenna sem líkaminn er í fer að koma niður á velferð okkar. Hjarta- og æðatengd vandamál, meltingarvandamál, vöðvabólga, minnisleysi, orkuleysi, hæg huglæg úrvinnsla, óstjórn tilfinninga og margt fleira. Líkaminn er hreinlega undirlagður.“

Hvetur stjórnendur til að tala um streitu

Ragnheiður Guðfinna hvetur fólk til að tala opinskátt um það sem veldur manni streitu því það sé afar einstaklingsbundið.

Hvaða ráð myndir þú gefa stjórnendum sem vilja draga úr streitu hjá starfsmönnum?

„Stjórnendur þurfa að þekkja hópinn sinn, læra að lesa í hegðun starfsmanna og sjá einkenni þegar þau fara að birtast. Þegar stjórnendur tala opinskátt um streitu þá reynist starfsmönnum auðvelt að leita til þeirra og óska eftir einstaklingsbundnum úrræðum til að fyrirbyggja veikindafjarveru.

Mikilvægt er að stjórnendur tileinki sér fyrstu stigs forvarnir sem miðar að því að fjarlægja eitthvað í nærumhverfi okkar til að fyrirbyggja ný einkenni streitu.“

Ragnheiður segir vinnustaði ekki geta haft áhrif á einkalíf fólks en liður í því að ræða opinskátt um hlutina felist meðal annars í því að ræða álag starfsmanna í einkalífi líka.

„Einföldun einkalífs fólks er líka mikilvægur þáttur sem stjórnendur hafa litla stjórn á, en gott er að benda starfsmönnum líka á hvort þeir geti minnkað álagið og streituna í einkalífi sínu. Það er sameiginleg ábyrgð starfsmanns og atvinnurekanda að reyna að uppræta orsökina fyrir streitu og finna úrræði sem henta hverjum og einum.“

Í dag fjallar Atvinnulíf á Vísi um álag á vinnustöðum þar sem fólk upplifir streitu án þess að upplifa kulnun.