Hvað varð um samúð okkar? 6. janúar 2005 00:01 Þeim gleymist oft sem girnast söng og dans að ganga hljótt hjá verkamannsins kofa... Ó, hafið lágt við litla gluggann hans og lofið dagsins þreyttu barni að sofa, eru ljóðlínur sem fylltu mig endurtekinni depurð þegar ég var barn. Þær lýstu svo napurri hlið á okkur mannfólkinu. Þeirri staðreynd að skeytingarleysi okkar og skortur á samúð væru svo skýr að slíkt rataði alla leið inn í sjálft ljóðformið. Mér datt þetta sisvona í hug þegar ég leit á forsíðu Politiken fyrr í vikunni þar sem gaf að líta mynd af nánast allsnöktu pari á sólarströnd í Taílandi. Þau höfðu flatt úr sér á litlum bletti sem búið var að hreinsa en allt í kring voru haugar af drasli, brotnum og lemstruðum minjum um mannlíf sem var til á þessum sama stað fyrir einni lykkjustund eða svo. Að vísu búið að hreinsa líkin burt en eins víst að í haugunum mætti enn finna fingur, tær, augu, eða eitthvað smálegt af barni, móður, föður sem ennþá er saknað eða þegar búið að dysja. Það var að vísu ekki tekið fram hverrar þjóðar parið var en gat allt eins verið íslenskt, því eins og við vitum voru ósköpin vart gengin yfir þegar íslenskar ferðaskrifstofur ferjuðu þotufarma að eftirvæntingarfullum ferðalöngum og útskriftarnemum frá landinu kalda til Taílands til að djamma og djúsa, sleikja sólina og væntanlega versla. "Money makes the World go around," eins og segir í gömlu orðatiltæki sem gert hefur verið ódauðlegt í söngleiknum Cabaret - og þýðir beinlínis að peningar stjórni því að jörðin snúist. Cabaret fjallar um gleðilífið í Berlín mitt í hörmungum seinni heimsstyrjaldarinnar, svo það er ekkert séríslenskt fyrirbæri að fólki sé slétt sama um það sem er að gerast í kringum það. Og ekki má skaða ferðaiðnaðinn meira að sinni. Nóg er að gert með hryðjuverkum og náttúruhamförum. Showið verður að halda áfram og því engin ástæða til annars en að flytja múg og margmenni á sólarstrendur sem hönd dauðans strauk yfir rétt í þessu, fletja úr sér innan um hjálparsveitir sem standa ráðþrota frammi fyrir eyðileggingunni, hundruðum þúsunda munaðarlausra barna, foreldrum sem eru sturlaðir af sorg yfir því að finna ekki börnin sín - og vonleysinu sem vex með degi hverjum. Við eigum auðvitað rétt á því að dansa á þeim blettum í heiminum sem hundrað og fimmtíu til tvö hundruð þúsund manns hafa dáið, eða eins og einn ferðamaður sem talað var við í sjónvarpinu sagði: "Hva, ég er lifandi. Ég veit ekki nema ég verði næstur og því eins gott að hafa það skemmtilegt á meðan ég er hér." Maðurinn sat inni á bar og fyrir utan voru hjálparsveitir að sveipa lík og bera þau burtu á börum. Maðurinn blimskakkaði ekki einu sinni auga að glugganum, heldur lyfti bjórkönnu sinni, glotti ögrandi og fékk sér gúlsopa. Það var lagið. Fyrstu farmarnir af íslensku djammliði hét héðan til Taílands strax 28. og 29. desember, dagana sem fyrst var farið að tala um það í heimspressunni að í kjölfar hörmunganna óttuðust þeir sem þekkja afleiðingar hörmunga að upp myndu spretta farsóttir á borð við taugaveiki, kóleru og mislinga. Þeir sem vinna við hjálparstörf vita af þeirri ógn en leggja samt líf sitt að veði til þess að hjálpa þeim sem eiga um sárt að binda. Það er fórnfýsi. Hinir, sem eiga rétt á að djamma, leggja líf sitt líka að veði til þess að framfylgja rétti sínum - en það gleymist að þeir eru um leið að stofna lífi og heilsu samborgara sinna í hættu því þeir sem eru á þvælingi þar sem drepsótta er von, flytja þær með sér um heiminn. Það er heimska. Það er augljóslega lítið sem við getum gert við skorti mannkynsins á samúð í garð þeirra sem eru þessa dagana að ganga í gegnum ofurmannlegar raunir - en við getum gert eitthvað til að koma í veg fyrir að þær raunir dreifist um heim allan af einskærri heimsku, kæruleysi og græðgi. Þótt við lifum á tímum þar sem við eigum endalausan rétt á öllu því sem hégómi okkar girnist, höfum við skyldum að gegna gagnvart mannlegu samfélagi hvar sem er í heiminum. Að vísu er ekkert afl sem heldur þeirri skyldu að okkur, hvorki í stjórnmála-, efnahags- eða fjölmiðlageiranum þar sem allt snýst um hversu mikið hinir og þessir eru að græða. Duga þær hörmungar sem standa yfir virkilega ekki til þess að vekja okkur af dvalanum þannig að við finnum til samlíðunar með bræðrum okkar og systrum hvar í heimi sem er? Súsanna Svavarsdóttir, sussa@frettabladid.is Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Í brennidepli Súsanna Svavarsdóttir Mest lesið Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason Skoðun Foreldrar þurfa bara að vera duglegri Björg Magnúsdóttir Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson Skoðun Dýrkeypt eftirlitsleysi Lilja Björk Guðmundsdóttir Skoðun Minntist ekkert á Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Svindl eða sjálfsvernd? Sigurður Árni Reynisson Skoðun Skoðun Skoðun Lykillinn að hamingju og heilbrigði skrifar Skoðun Staða bænda styrkt Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir skrifar Skoðun Vísindarannsóknir og þróun – til umhugsunar í tiltekt Þorgerður J. Einarsdóttir skrifar Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason skrifar Skoðun Foreldrar þurfa bara að vera duglegri Björg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar Skoðun Dýrkeypt eftirlitsleysi Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Svindl eða sjálfsvernd? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir skrifar Skoðun Mannauðurinn á vinnustaðnum þarf góða innivist til að dafna Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Þetta er námið sem lifir áfram Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Árborg - spennandi kostur fyrir öll Guðný Björk Pálmadóttir skrifar Skoðun Tökum á glæpahópum af meiri þunga Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Minntist ekkert á Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Betri mönnun er lykillinn Skúli Helgason,Sabine Leskopf skrifar Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson skrifar Skoðun Getur Ísland staðið fremst í heilsutækni? Arna Harðardóttir skrifar Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar Skoðun Fjármál framhaldsskóla Róbert Ferdinandsson skrifar Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Varhugaverð sjónarmið eða raunsæ leið? Eggert Sigurbergsson skrifar Sjá meira
Þeim gleymist oft sem girnast söng og dans að ganga hljótt hjá verkamannsins kofa... Ó, hafið lágt við litla gluggann hans og lofið dagsins þreyttu barni að sofa, eru ljóðlínur sem fylltu mig endurtekinni depurð þegar ég var barn. Þær lýstu svo napurri hlið á okkur mannfólkinu. Þeirri staðreynd að skeytingarleysi okkar og skortur á samúð væru svo skýr að slíkt rataði alla leið inn í sjálft ljóðformið. Mér datt þetta sisvona í hug þegar ég leit á forsíðu Politiken fyrr í vikunni þar sem gaf að líta mynd af nánast allsnöktu pari á sólarströnd í Taílandi. Þau höfðu flatt úr sér á litlum bletti sem búið var að hreinsa en allt í kring voru haugar af drasli, brotnum og lemstruðum minjum um mannlíf sem var til á þessum sama stað fyrir einni lykkjustund eða svo. Að vísu búið að hreinsa líkin burt en eins víst að í haugunum mætti enn finna fingur, tær, augu, eða eitthvað smálegt af barni, móður, föður sem ennþá er saknað eða þegar búið að dysja. Það var að vísu ekki tekið fram hverrar þjóðar parið var en gat allt eins verið íslenskt, því eins og við vitum voru ósköpin vart gengin yfir þegar íslenskar ferðaskrifstofur ferjuðu þotufarma að eftirvæntingarfullum ferðalöngum og útskriftarnemum frá landinu kalda til Taílands til að djamma og djúsa, sleikja sólina og væntanlega versla. "Money makes the World go around," eins og segir í gömlu orðatiltæki sem gert hefur verið ódauðlegt í söngleiknum Cabaret - og þýðir beinlínis að peningar stjórni því að jörðin snúist. Cabaret fjallar um gleðilífið í Berlín mitt í hörmungum seinni heimsstyrjaldarinnar, svo það er ekkert séríslenskt fyrirbæri að fólki sé slétt sama um það sem er að gerast í kringum það. Og ekki má skaða ferðaiðnaðinn meira að sinni. Nóg er að gert með hryðjuverkum og náttúruhamförum. Showið verður að halda áfram og því engin ástæða til annars en að flytja múg og margmenni á sólarstrendur sem hönd dauðans strauk yfir rétt í þessu, fletja úr sér innan um hjálparsveitir sem standa ráðþrota frammi fyrir eyðileggingunni, hundruðum þúsunda munaðarlausra barna, foreldrum sem eru sturlaðir af sorg yfir því að finna ekki börnin sín - og vonleysinu sem vex með degi hverjum. Við eigum auðvitað rétt á því að dansa á þeim blettum í heiminum sem hundrað og fimmtíu til tvö hundruð þúsund manns hafa dáið, eða eins og einn ferðamaður sem talað var við í sjónvarpinu sagði: "Hva, ég er lifandi. Ég veit ekki nema ég verði næstur og því eins gott að hafa það skemmtilegt á meðan ég er hér." Maðurinn sat inni á bar og fyrir utan voru hjálparsveitir að sveipa lík og bera þau burtu á börum. Maðurinn blimskakkaði ekki einu sinni auga að glugganum, heldur lyfti bjórkönnu sinni, glotti ögrandi og fékk sér gúlsopa. Það var lagið. Fyrstu farmarnir af íslensku djammliði hét héðan til Taílands strax 28. og 29. desember, dagana sem fyrst var farið að tala um það í heimspressunni að í kjölfar hörmunganna óttuðust þeir sem þekkja afleiðingar hörmunga að upp myndu spretta farsóttir á borð við taugaveiki, kóleru og mislinga. Þeir sem vinna við hjálparstörf vita af þeirri ógn en leggja samt líf sitt að veði til þess að hjálpa þeim sem eiga um sárt að binda. Það er fórnfýsi. Hinir, sem eiga rétt á að djamma, leggja líf sitt líka að veði til þess að framfylgja rétti sínum - en það gleymist að þeir eru um leið að stofna lífi og heilsu samborgara sinna í hættu því þeir sem eru á þvælingi þar sem drepsótta er von, flytja þær með sér um heiminn. Það er heimska. Það er augljóslega lítið sem við getum gert við skorti mannkynsins á samúð í garð þeirra sem eru þessa dagana að ganga í gegnum ofurmannlegar raunir - en við getum gert eitthvað til að koma í veg fyrir að þær raunir dreifist um heim allan af einskærri heimsku, kæruleysi og græðgi. Þótt við lifum á tímum þar sem við eigum endalausan rétt á öllu því sem hégómi okkar girnist, höfum við skyldum að gegna gagnvart mannlegu samfélagi hvar sem er í heiminum. Að vísu er ekkert afl sem heldur þeirri skyldu að okkur, hvorki í stjórnmála-, efnahags- eða fjölmiðlageiranum þar sem allt snýst um hversu mikið hinir og þessir eru að græða. Duga þær hörmungar sem standa yfir virkilega ekki til þess að vekja okkur af dvalanum þannig að við finnum til samlíðunar með bræðrum okkar og systrum hvar í heimi sem er? Súsanna Svavarsdóttir, sussa@frettabladid.is
Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun
Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson Skoðun
Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar
Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar
Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar
Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir Skoðun
Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson Skoðun