Snertir furðulítið 1. nóvember 2006 16:30 Ein til frásagnar - Immaculée ilibagiza og Steve Erwin :Þýðandi: Karl Emil Gunnarsson Persónulegar harmsögur hafa átt upp á pallborðið hjá lesendum á Vesturlöndum undanfarin misseri, eins og bækur á borð við Eyðimerkurblómið, Ambáttin og Brennd lifandi bera vott um. Vissulega geta frásagnir fólks sem reynt hefur grimmd mannanna á eigin skinni verið okkur hinum holl og gagnleg áminning og í þeim felst mótspyrna gegn þeirri leiðu tilhneigingu að smætta fórnarlömb ódæðisverka niður í kalda tölfræði. Í bókinni Ein til frásagnar rifjar Immaculée Ilibagiza upp hvernig hún lifði af helförina í Afríkuríkinu Rúanda fyrir röskum áratug, þegar tæpri milljón Tútsa var slátrað fyrir opnum tjöldum og umheimurinn fylgdist aðgerðalaus með. Immaculée komst lífs af með því að hírast vikum saman ásamt sex öðrum konum á klósettkytru á heimili prests, sem skaut yfir þær skjólshúsi. Öll fjölskylda hennar lét lífið í ógnaröldinni, fyrir utan elsta bróður hennar sem bjó erlendis. Skemmst er frá því að segja að Ein til frásagnar er ekki vel heppnuð. Það er erfitt að fara út af sporinu þegar jafn afdrifaríkir atburðir og þjóðarmorðið í Rúanda á í hlut (hin um margt gallaða kvikmynd Hótel Rúanda er gott dæmi um þegar áhrifarík saga hefur betur gegn agnúum framsetningarinnar) en bókin kemur ógnaröldinni ekki nærri nógu vel til skila. Með öðrum orðum snertir hún lítið við lesandanum. Miklu púðri er eytt í lýsingu Immaculée á fjölskyldu sinni og af henni má helst skilja að hún sé komin af dýrlingum. Það er auðvitað engin furða að hún skuli minnast fjölskyldu sinnar hlýlega en fyrir lesandann draga útópísku æskuárin úr raunsæi frásagnarinnar. Þá leikur guðsótti aðalpersónunnar stórt hlutverk, full stórt að mínu mati en miklu bleki er eytt í lýsingar á því hvernig Immaculée fylltist ítrekað heilögum anda á ögurstundu og fann kraft í trúnni til að fyrirgefa kvölurum sínum. Sáralítið er sagt frá þjáningarsystrum Immaculée sem kúldruðust með henni á baðherberginu í þrjá mánuði. Bakgrunnur þjóðarmorðsins er einfaldaður mjög og sögumaður er á köflum mótsagnakenndur, hafnar til dæmis yfirleitt að nokkuð greini að Tútsa og Hútúa en þó finnast dæmi þar sem aðalsöguhetjan gengst við hinni tilbúnu skiptingu. Margt er sannarlega vel gert í þessari bók; lýsingar á hvernig fólk gekk múgæsingunni á vald og hikaði ekki við að myrða nágranna sína með köldu blóði, eru til dæmis óhugnalegar. Sögumaður og Steve Erwin, skrásetjari Immaculée, virðast aftur á móti hafa færst of mikið í fang. Bókin er tæplega 300 blaðsíður en heldur ekki dampi, endurtekningar eru margar og yfirleitt óþarfar. Miðað við framsetningu hefði sennilega farið betur á að gera þetta að löngu blaðaviðtali en fullburða bók. Á heildina litið er Ein til frásagnar ekki sérlega reisulegur bautasteinn einhverra ömurlegustu atburða seinni tíma. Bergsteinn Sigurðsson Menning Mest lesið Söguleg sátt milli há- og lágmenningar á Klapparstíg Lífið Fagnar því að hafa klárað „erfiðustu kappreiðar í heimi“ Lífið Skjótt skipast veður í slaufun: Íhugar endurkomu Lífið Gugga í gúmmíbát fagnaði afmæli sínu með heitustu guggum landsins Lífið Hóta enn á ný að úthýsa vinsælli „spýtukarlanekt“ Hugleiks Lífið Hall og Oates ná sáttum Lífið Stjúpbörn- og foreldrar: „Alltof mörg tilfelli þar sem þetta gengur ekki nógu vel“ Lífið 50+: Hræðslan við að eldast útlitslega og góð ráð Áskorun Ragga Nagli minnir á „grænu flöggin“ í samböndum Lífið Elín Dís og Sigurður keyptu raðhús í Fossvogi á 175 milljónir Lífið Fleiri fréttir Kolfinna leikstýrir kærastanum í annað sinn Opnar femínískt myndlistagallerí í Vesturbænum „Það var tímapunktur sem ég talaði aldrei um neitt“ Galdrakarlinn í Oz aftur á fjalirnar Nýr barnakór Hallgrímskirkju stofnaður Bogi hljóp í skarðið fyrir Kristbjörgu Kjeld og ærði áhorfendur Risastór menningarhátíð á Flateyri Ofboðslega falleg berskjöldun Nýjum listaverkum komið upp á Héðinsreitnum Sjá meira
Persónulegar harmsögur hafa átt upp á pallborðið hjá lesendum á Vesturlöndum undanfarin misseri, eins og bækur á borð við Eyðimerkurblómið, Ambáttin og Brennd lifandi bera vott um. Vissulega geta frásagnir fólks sem reynt hefur grimmd mannanna á eigin skinni verið okkur hinum holl og gagnleg áminning og í þeim felst mótspyrna gegn þeirri leiðu tilhneigingu að smætta fórnarlömb ódæðisverka niður í kalda tölfræði. Í bókinni Ein til frásagnar rifjar Immaculée Ilibagiza upp hvernig hún lifði af helförina í Afríkuríkinu Rúanda fyrir röskum áratug, þegar tæpri milljón Tútsa var slátrað fyrir opnum tjöldum og umheimurinn fylgdist aðgerðalaus með. Immaculée komst lífs af með því að hírast vikum saman ásamt sex öðrum konum á klósettkytru á heimili prests, sem skaut yfir þær skjólshúsi. Öll fjölskylda hennar lét lífið í ógnaröldinni, fyrir utan elsta bróður hennar sem bjó erlendis. Skemmst er frá því að segja að Ein til frásagnar er ekki vel heppnuð. Það er erfitt að fara út af sporinu þegar jafn afdrifaríkir atburðir og þjóðarmorðið í Rúanda á í hlut (hin um margt gallaða kvikmynd Hótel Rúanda er gott dæmi um þegar áhrifarík saga hefur betur gegn agnúum framsetningarinnar) en bókin kemur ógnaröldinni ekki nærri nógu vel til skila. Með öðrum orðum snertir hún lítið við lesandanum. Miklu púðri er eytt í lýsingu Immaculée á fjölskyldu sinni og af henni má helst skilja að hún sé komin af dýrlingum. Það er auðvitað engin furða að hún skuli minnast fjölskyldu sinnar hlýlega en fyrir lesandann draga útópísku æskuárin úr raunsæi frásagnarinnar. Þá leikur guðsótti aðalpersónunnar stórt hlutverk, full stórt að mínu mati en miklu bleki er eytt í lýsingar á því hvernig Immaculée fylltist ítrekað heilögum anda á ögurstundu og fann kraft í trúnni til að fyrirgefa kvölurum sínum. Sáralítið er sagt frá þjáningarsystrum Immaculée sem kúldruðust með henni á baðherberginu í þrjá mánuði. Bakgrunnur þjóðarmorðsins er einfaldaður mjög og sögumaður er á köflum mótsagnakenndur, hafnar til dæmis yfirleitt að nokkuð greini að Tútsa og Hútúa en þó finnast dæmi þar sem aðalsöguhetjan gengst við hinni tilbúnu skiptingu. Margt er sannarlega vel gert í þessari bók; lýsingar á hvernig fólk gekk múgæsingunni á vald og hikaði ekki við að myrða nágranna sína með köldu blóði, eru til dæmis óhugnalegar. Sögumaður og Steve Erwin, skrásetjari Immaculée, virðast aftur á móti hafa færst of mikið í fang. Bókin er tæplega 300 blaðsíður en heldur ekki dampi, endurtekningar eru margar og yfirleitt óþarfar. Miðað við framsetningu hefði sennilega farið betur á að gera þetta að löngu blaðaviðtali en fullburða bók. Á heildina litið er Ein til frásagnar ekki sérlega reisulegur bautasteinn einhverra ömurlegustu atburða seinni tíma. Bergsteinn Sigurðsson
Menning Mest lesið Söguleg sátt milli há- og lágmenningar á Klapparstíg Lífið Fagnar því að hafa klárað „erfiðustu kappreiðar í heimi“ Lífið Skjótt skipast veður í slaufun: Íhugar endurkomu Lífið Gugga í gúmmíbát fagnaði afmæli sínu með heitustu guggum landsins Lífið Hóta enn á ný að úthýsa vinsælli „spýtukarlanekt“ Hugleiks Lífið Hall og Oates ná sáttum Lífið Stjúpbörn- og foreldrar: „Alltof mörg tilfelli þar sem þetta gengur ekki nógu vel“ Lífið 50+: Hræðslan við að eldast útlitslega og góð ráð Áskorun Ragga Nagli minnir á „grænu flöggin“ í samböndum Lífið Elín Dís og Sigurður keyptu raðhús í Fossvogi á 175 milljónir Lífið Fleiri fréttir Kolfinna leikstýrir kærastanum í annað sinn Opnar femínískt myndlistagallerí í Vesturbænum „Það var tímapunktur sem ég talaði aldrei um neitt“ Galdrakarlinn í Oz aftur á fjalirnar Nýr barnakór Hallgrímskirkju stofnaður Bogi hljóp í skarðið fyrir Kristbjörgu Kjeld og ærði áhorfendur Risastór menningarhátíð á Flateyri Ofboðslega falleg berskjöldun Nýjum listaverkum komið upp á Héðinsreitnum Sjá meira