Á þjóðhátíðardegi 17. júní 2007 01:00 Ég vil byrja á því að óska lesendum Fréttablaðsins gleðilegs þjóðhátíðardags. Þennan dag gleðjumst við, borðum þessar blessuðu pylsur, blásum í blöðrur, förum í skrúðgöngur og skemmtum okkur fram á nótt. Þennan dag rifjum við upp söguna, minnumst þeirra sem á vörðuðu brautina til sjálfstæðis og hugleiðum hvert þessi sameiginlega vegferð okkar muni leiða. Til allrar hamingju er bjart nærri allan sólarhringinn þannig að það gefst nokkur tími til að komast yfir allt þetta. Ég mæli heldur með því að byrja á því að velta vegferðinni og sögunni fyrir sér áður en hæ hó og jíbí jei-ið byrjar. Okkur miðar velÞað er með ólíkindum hvað okkur Íslendingum hefur miðað á undanförnum árum. Vandfundin er sú þjóð sem hefur náð að bæta lífskjör sín betur og á sú fullyrðing við hvort sem horft er til síðustu hundrað ára eða síðasta áratugar. Á þessum tíma hefur okkur tekist að vinna bug á ömurlegri fátækt og bjargarleysi, komist til bjargálna og nú erum við í hópi ríkustu þjóða veraldar. Auðvitað búum við ekki í fullkomnu landi, en það er ástæða fyrir okkur til að gleðjast í dag yfir þeim árangri sem náðst hefur. Ástæða er einnig til að vera bjartsýn þegar við horfum fram á veginn. Við erum ung þjóð, sköpunarkrafturinn í atvinnulífinu er mikill, frumkvöðlar eru á hverju strái og okkur hefur vaxið ásmegin í viðskiptum okkar á erlendri grund. Ríkiskassinn stendur vel, skattar eru lágir og munu lækka enn, lífeyrissjóðirnir eru meðal þeirra bestu í heimi og innviðir samfélagsins hafa styrkst til muna. Landið okkar er fagurt og frítt og okkur miðar áfram í átt að þokkalegri sátt um hvernig við eigum að nýta náttúruna og vernda. Sóknarfærin okkar liggja í menntun og vísindum; mannauðurinn, ásamt gríðarlegum náttúruauðlindum, verður aflvaki hagvaxtar og nýsköpunar á næstu árum og áratugum. Einhver ánægjulegasta breyting á íslensku efhanagslífi er vöxtur fjármálaþjónustunnar, sóknarfærin á þeim vettvangi eru óendanleg og einu takmörkin eru við sjálf. Til lengri tíma horft er engum vafa undirorpið að langtímahorfur okkar eru góðar, svo gripið sé til orðfæris bankamanna. En vandamálalaust verður þetta ekki. Ef horft er til næstu missera þá á enn eftir að koma í ljós hvort það takist að lenda efnahagslífinu mjúklega eða hvort við fáum högg. Háir vextir Seðlabankans geta ekki staðið endalaust, það hlýtur að líða að því að þeir lækki. En sérstakt áhyggjuefni er núna sú staðreynd hversu illa gengur að byggja upp þorskstofninn, þrátt fyrir að við höfum farið býsna nærri ráðgjöf fiskifræðinga nú um nokkra hríð. Fyrir vikið er staða landsbyggðarinnar að veikjast, minnkandi afli, ásamt reyndar hagræðingu, hefur leitt til þess að ársverkum í sjávarútvegi hefur fækkað úr 15.500 árið 1996 í 8.400 tíu árum síðar. Þetta segir til sín í atvinnulífi landsbyggðarinnar. Ríkisstyrktur sjávarútvegur?Framsal aflaheimilda er forsenda aflamarkskerfisins, möguleikinn til að kaupa og selja aflaheimildir er megin skilyrði þess að hagræðing náist í greininni. Vitanlega getur framsalið valdið vandamálum á landsbyggðinni, einkum á smæstu stöðunum. En það er ekkert vit í því að ætla að styrkja sjávarþorpin með því að vængstýfa sjávarútveginn. Á árunum 1980 til 1984 var tap á sjávarútveginum á bilinu 5 til 9 prósent og það þurfti að eyða skattfé til þess að koma í veg fyrir fjöldagjaldþrot í greininni. Atvinnuöryggið var ekkert við þær aðstæður, aðalatvinnuvegur landsbyggðarinnar var á hnjánum og allt hagkerfið var upp í loft. Þetta var fyrir daga aflamarkskerfisins. Frá 1991 hefur greinin hins vegar verið rekin með hagnaði nærri á hverju ári og verðmæti aflaheimilda endurspeglar þá trú sem útgerðarmenn og fjármálastofnanir hafa á framtíðinni. Eflum hafrannsóknirAðgerðir í byggðamálum verða því að beinast að samgöngum, samkeppnisstöðu, menntamálum og menningarmálum. Það tapa allir á því að draga úr hagkvæmni sjávarútvegsins. Jafnframt er nauðsynlegt að að skoða betur samspil fiskveiðiráðgjafarinnar og fiskveiðistjórnunarinnar, án þess að hróflað verði við eignarréttindum útgerðarmanna. Sem innlegg í þá umræðu hef ég áður lagt til að stofnuð verði hafrannsóknardeild við Háskóla Íslands sem skili til ráðherra tillögum sínum samhliða tillögum Hafró. Ég mun ræða nánar þessa hugmynd í næstu grein sem mun birtast í ágúst næstkomandi, þangað til mun ég taka mér frí frá skrifum. Að lokum vil ég endurtaka óskir mínar um gleðilegan þjóðhátíðardag. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun Mest lesið „Eruð þið sammála lausagöngu katta?“ Sighvatur Björgvinsson Skoðun Hverjir borga leikskólann í Kópavogi? Örn Arnarson Skoðun Fimm staðreyndir fyrir Gunnþór Ingvason Arnar Þór Ingólfsson Skoðun Hvernig meðhöndlum við vanda sem ekki má tala um? Skaðaminnkandi nálgun í fangelsum Margrét Dís Yeoman Skoðun Tökum samtalið Gunnþór Ingvason Skoðun Ferðaleiðsögn í skjóli ábyrgðar – tími til kominn að endurhugsa nálgunina Guðmundur Björnsson Skoðun Á flandri í klandri Jens Garðar Helgason Skoðun „Skömmin þín“ Jokka G. Birnudóttir Skoðun Þegar illfygli leiðir stórmennskubrjálæðing Ole Anton Bieltvedt Skoðun Réttlæti fyrir þjóðina, framfarir fyrir landsbyggðina Guðmundur Ari Sigurjónson Skoðun Skoðun Skoðun Þegar óttinn er ekki sannur Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Fimm staðreyndir fyrir Gunnþór Ingvason Arnar Þór Ingólfsson skrifar Skoðun Réttlæti byggir ekki á rangfærslum – svar við málflutningi þingflokksformanns Samfylkingar um veiðigjaldafrumvarpið Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Björgun hvala og orðræðan sem máli skiptir Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar Skoðun Ferðaleiðsögn í skjóli ábyrgðar – tími til kominn að endurhugsa nálgunina Guðmundur Björnsson skrifar Skoðun Á flandri í klandri Jens Garðar Helgason skrifar Skoðun Átak til að stytta biðlista barna eftir sérfræðiaðstoð Helga Þórðardóttir skrifar Skoðun Hverjir borga leikskólann í Kópavogi? Örn Arnarson skrifar Skoðun Tölvupóstar fjórðu iðnbyltingarinnar Sigurjón Njarðarson skrifar Skoðun „Skömmin þín“ Jokka G. Birnudóttir skrifar Skoðun Tökum samtalið Gunnþór Ingvason skrifar Skoðun „Eruð þið sammála lausagöngu katta?“ Sighvatur Björgvinsson skrifar Skoðun Réttlæti fyrir þjóðina, framfarir fyrir landsbyggðina Guðmundur Ari Sigurjónson skrifar Skoðun Hvernig meðhöndlum við vanda sem ekki má tala um? Skaðaminnkandi nálgun í fangelsum Margrét Dís Yeoman skrifar Skoðun Stuðningur við nýsköpun í menntun: Leið að betra mati Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Þegar illfygli leiðir stórmennskubrjálæðing Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Afruglari Þórður Björn Sigurðsson skrifar Skoðun Þjóðkirkja á réttri leið Þórður Guðmundsson skrifar Skoðun Staðreyndir um einfaldara regluverk Guðlaugur Þór Þórðarson skrifar Skoðun Við þurfum hagkvæmu virkjunarkostina Gunnar Guðni Tómasson skrifar Skoðun Falin tækifæri til náms Heiða Ingimarsdóttir skrifar Skoðun Gervigreind í námi: 5 lykilskref fyrir öryggi nemenda Björgmundur Guðmundsson skrifar Skoðun Grein til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Sveinn Dúa Hjörleifsson,Eyrún Unnarsdóttir,Elmar GIlbertsson,Álfheiður Guðmundsdóttir,Kristján Jóhannesson skrifar Skoðun „Jákvæð viðbrögð“ um veiðigjaldið? Heimir Örn Árnason skrifar Skoðun Skattgreiðendur látnir borga brúsann Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Nokkur orð um Kúbudeiluna og viðskiptabannið Gylfi Páll Hersir skrifar Skoðun Ráðherrar með reiknivél og leyndarhyggju Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Gróf misbeiting illa fengins valds Örn Sigurðsson skrifar Skoðun Að sækja gullið (okkar) grein 2 Þröstur Friðfinnsson skrifar Skoðun Það verða aðrir þjóðhátíðardagar fyrir okkur en dagar Palestínumanna eru taldir Davíð Aron Routley skrifar Sjá meira
Ég vil byrja á því að óska lesendum Fréttablaðsins gleðilegs þjóðhátíðardags. Þennan dag gleðjumst við, borðum þessar blessuðu pylsur, blásum í blöðrur, förum í skrúðgöngur og skemmtum okkur fram á nótt. Þennan dag rifjum við upp söguna, minnumst þeirra sem á vörðuðu brautina til sjálfstæðis og hugleiðum hvert þessi sameiginlega vegferð okkar muni leiða. Til allrar hamingju er bjart nærri allan sólarhringinn þannig að það gefst nokkur tími til að komast yfir allt þetta. Ég mæli heldur með því að byrja á því að velta vegferðinni og sögunni fyrir sér áður en hæ hó og jíbí jei-ið byrjar. Okkur miðar velÞað er með ólíkindum hvað okkur Íslendingum hefur miðað á undanförnum árum. Vandfundin er sú þjóð sem hefur náð að bæta lífskjör sín betur og á sú fullyrðing við hvort sem horft er til síðustu hundrað ára eða síðasta áratugar. Á þessum tíma hefur okkur tekist að vinna bug á ömurlegri fátækt og bjargarleysi, komist til bjargálna og nú erum við í hópi ríkustu þjóða veraldar. Auðvitað búum við ekki í fullkomnu landi, en það er ástæða fyrir okkur til að gleðjast í dag yfir þeim árangri sem náðst hefur. Ástæða er einnig til að vera bjartsýn þegar við horfum fram á veginn. Við erum ung þjóð, sköpunarkrafturinn í atvinnulífinu er mikill, frumkvöðlar eru á hverju strái og okkur hefur vaxið ásmegin í viðskiptum okkar á erlendri grund. Ríkiskassinn stendur vel, skattar eru lágir og munu lækka enn, lífeyrissjóðirnir eru meðal þeirra bestu í heimi og innviðir samfélagsins hafa styrkst til muna. Landið okkar er fagurt og frítt og okkur miðar áfram í átt að þokkalegri sátt um hvernig við eigum að nýta náttúruna og vernda. Sóknarfærin okkar liggja í menntun og vísindum; mannauðurinn, ásamt gríðarlegum náttúruauðlindum, verður aflvaki hagvaxtar og nýsköpunar á næstu árum og áratugum. Einhver ánægjulegasta breyting á íslensku efhanagslífi er vöxtur fjármálaþjónustunnar, sóknarfærin á þeim vettvangi eru óendanleg og einu takmörkin eru við sjálf. Til lengri tíma horft er engum vafa undirorpið að langtímahorfur okkar eru góðar, svo gripið sé til orðfæris bankamanna. En vandamálalaust verður þetta ekki. Ef horft er til næstu missera þá á enn eftir að koma í ljós hvort það takist að lenda efnahagslífinu mjúklega eða hvort við fáum högg. Háir vextir Seðlabankans geta ekki staðið endalaust, það hlýtur að líða að því að þeir lækki. En sérstakt áhyggjuefni er núna sú staðreynd hversu illa gengur að byggja upp þorskstofninn, þrátt fyrir að við höfum farið býsna nærri ráðgjöf fiskifræðinga nú um nokkra hríð. Fyrir vikið er staða landsbyggðarinnar að veikjast, minnkandi afli, ásamt reyndar hagræðingu, hefur leitt til þess að ársverkum í sjávarútvegi hefur fækkað úr 15.500 árið 1996 í 8.400 tíu árum síðar. Þetta segir til sín í atvinnulífi landsbyggðarinnar. Ríkisstyrktur sjávarútvegur?Framsal aflaheimilda er forsenda aflamarkskerfisins, möguleikinn til að kaupa og selja aflaheimildir er megin skilyrði þess að hagræðing náist í greininni. Vitanlega getur framsalið valdið vandamálum á landsbyggðinni, einkum á smæstu stöðunum. En það er ekkert vit í því að ætla að styrkja sjávarþorpin með því að vængstýfa sjávarútveginn. Á árunum 1980 til 1984 var tap á sjávarútveginum á bilinu 5 til 9 prósent og það þurfti að eyða skattfé til þess að koma í veg fyrir fjöldagjaldþrot í greininni. Atvinnuöryggið var ekkert við þær aðstæður, aðalatvinnuvegur landsbyggðarinnar var á hnjánum og allt hagkerfið var upp í loft. Þetta var fyrir daga aflamarkskerfisins. Frá 1991 hefur greinin hins vegar verið rekin með hagnaði nærri á hverju ári og verðmæti aflaheimilda endurspeglar þá trú sem útgerðarmenn og fjármálastofnanir hafa á framtíðinni. Eflum hafrannsóknirAðgerðir í byggðamálum verða því að beinast að samgöngum, samkeppnisstöðu, menntamálum og menningarmálum. Það tapa allir á því að draga úr hagkvæmni sjávarútvegsins. Jafnframt er nauðsynlegt að að skoða betur samspil fiskveiðiráðgjafarinnar og fiskveiðistjórnunarinnar, án þess að hróflað verði við eignarréttindum útgerðarmanna. Sem innlegg í þá umræðu hef ég áður lagt til að stofnuð verði hafrannsóknardeild við Háskóla Íslands sem skili til ráðherra tillögum sínum samhliða tillögum Hafró. Ég mun ræða nánar þessa hugmynd í næstu grein sem mun birtast í ágúst næstkomandi, þangað til mun ég taka mér frí frá skrifum. Að lokum vil ég endurtaka óskir mínar um gleðilegan þjóðhátíðardag.
Hvernig meðhöndlum við vanda sem ekki má tala um? Skaðaminnkandi nálgun í fangelsum Margrét Dís Yeoman Skoðun
Ferðaleiðsögn í skjóli ábyrgðar – tími til kominn að endurhugsa nálgunina Guðmundur Björnsson Skoðun
Skoðun Réttlæti byggir ekki á rangfærslum – svar við málflutningi þingflokksformanns Samfylkingar um veiðigjaldafrumvarpið Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Björgun hvala og orðræðan sem máli skiptir Valgerður Árnadóttir,Stefán Yngvi Pétursson,Rósa Líf Darradóttir,Anahita S. Babaei skrifar
Skoðun Ferðaleiðsögn í skjóli ábyrgðar – tími til kominn að endurhugsa nálgunina Guðmundur Björnsson skrifar
Skoðun Hvernig meðhöndlum við vanda sem ekki má tala um? Skaðaminnkandi nálgun í fangelsum Margrét Dís Yeoman skrifar
Skoðun Grein til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Sveinn Dúa Hjörleifsson,Eyrún Unnarsdóttir,Elmar GIlbertsson,Álfheiður Guðmundsdóttir,Kristján Jóhannesson skrifar
Skoðun Það verða aðrir þjóðhátíðardagar fyrir okkur en dagar Palestínumanna eru taldir Davíð Aron Routley skrifar
Hvernig meðhöndlum við vanda sem ekki má tala um? Skaðaminnkandi nálgun í fangelsum Margrét Dís Yeoman Skoðun
Ferðaleiðsögn í skjóli ábyrgðar – tími til kominn að endurhugsa nálgunina Guðmundur Björnsson Skoðun