Kórvilla af Vestfjörðum? Jón Baldvin Hannibalsson skrifar 11. september 2008 07:00 En upp úr þessu var Guðjóni Friðrikssyni sagt upp og hrökklaðist hann þá til Ísafjarðar. Þar gerði hann sér lítið fyrir og hóf ofsóknir á hendur Jennu og Hreiðari sem barnabókahöfundum. Það voru hefndirnar. (Úr dagbók Matthíasar Johannessens, skálds.) Hér er eitthvað málum blandið, eins og reyndar hefur komið á daginn. Því fer víðs fjarri að Guðjón Friðriksson hafi „hrökklast" vestur á Ísafjörð. Ég get trútt um talað því að ég þurfti að hafa talsvert fyrir því að „véla" hann vestur á sínum tíma. Í „Tilhugalífi" (útg. 2002, bls. 264) lýsi ég því með eftirfarandi orðum: „Það var mikill happafengur þegar mér tókst að véla Guðjón Friðriksson og þáverandi konu hans, Þuríði Pétursdóttur, líffræðing, til að kenna við (Mennta)skólann. Ég man að ég heimsótti þau upp á háaloft að Austurstræti 14 í Reykjavík þar sem þau bjuggu þá. Þau komu því beint úr hjarta borgarinnar í útlegðina vestur og reyndust bæði prýðilega. Guðjón var ekki einasta skemmtilegur kennari í íslenskum fræðum og bókmenntum heldur líka stoð og stytta nemenda við útgáfustörf og reyndar einnig á leiksviði, þar sem hann lék meðal annars á móti Bryndisí við góðar undirtektir. Þuríður var kvenskörungur mikill og var fljótlega komin á bólakaf í bæjarmálin sem frambjóðandi Alþýðubandalagsins." En hvað með meintar ofsóknir á hendur Jennu og Hreiðari sem barnabókahöfundum? Að því er einnig vikið í „Tilhugalífi" þar sem fjallað er um árin okkar Bryndísar við Menntaskólann á Ísafirði. Aðalpersónan í því máli var upphaflega sögð vera Sigríður Dúna Kristmundsdóttir, doktor í mannfræði, síðar þingkona Kvennalistans, prófessor við Háskóla Íslands og núverandi sendifrú í Osló. Sigríður Dúna kenndi einn vetur við Menntaskólann á Ísafirði. Hún blandaðist alsaklaus inn í þetta mál eins og nánar er lýst í „Tilhugalífi" (bls. 265-66) undir fyrirsögninni „Að missa glæpinn". En Guðjón Friðriksson kom þar hvergi við sögu. Að missa glæpinn„Sigríður Dúna bauð upp á námskeið í íslenskum samtímabókmenntum sem valgrein. Á námskeiðinu var farið yfir sýnishorn af íslenskum barna- og unglingabókmenntum. Einn góðan veðurdag birtist heilsíðugrein í Þjóðviljanum undirrituð af nafngreindum nemendum við Menntaskólann á Ísafirði, þar sem veist var með harkalegri gagnrýni að þekktum höfundi unglingabókmennta. Í fyrirsögn var vísað til þess að taka bæri skemmdar bókmenntir af markaðnum, rétt eins og skemmdar appelsínur. Ekki leið á löngu þar til mér barst umburðarbréf frá menntamálaráðuneytinu út af þessu máli. Því fylgdi jafnframt tilkynning og greinargerð um yfirvofandi málshöfðun á hendur kennaranum fyrir meinta innrætingu og jafnvel meiðyrði um höfund unglingabókanna, sem væri brot á lögum og reglum um óhlutdrægni og háttvísi í kennslustofum sem reknar væru af íslenska ríkinu. Sjálfur var ég vel meðvitaður um hættuna á einhliða umfjöllun og vilhallri eða jafnvel beinlínis innrætingu öfgaskoðana, sérstaklega við kennslu í félagsvísindum og sögu, og vissi af slíkum dæmum í einstaka skólum. Ég þóttist hins vegar vita fullvel að Sigríður Dúna væri kvenna ólíklegust til að stunda slíka iðju eins og reyndar kom á daginn þegar ég hafði kynnt mér málið. Hún hafði ekki vitað af þessu frumkvæði nemenda, að birta ritsmíðina í Þjóðviljanum, og aldrei um hana fjallað. Loks barst mér stefna ásamt rökstuðningi fyrir sakargiftum frá Guðmundi Skaftasyni, hæstaréttarlögmanni, sem ég þekkti lítilsháttar til en fyrst og fremst sem skattasérfræðings. Ég tilkynnti menntamálaráðuneytinu að ég myndi verja málið sjálfur en þótti eftir atvikum rétt, áður en málflutningur hæfist í réttarsal, að skila greinargerð með málsvörn minni, bæði til ráðuneytisins og lögfræðingsins. Ég hlakkaði til að mæta fyrir rétti og reka þetta mál sem mig grunaði að gæti orðið hið skrautlegasta, ef ekki beinlínis skrautblóm í hnappagat íslenskrar réttvísi. Ég var farinn að kynna mér sögufrægan málflutning fyrir rétti í Suðurríkjum Bandaríkjanna sem spannst út af því að skólayfirvöld þar bönnuðu að kenna þróunarkenningu Darwins og kenndu sköpunarsögu biblíunnar í staðinn. Ég sá fyrir mér að þessi málarekstur allur myndi auka mjög hróður skólans og tryggja stóraukna aðsókn úr öllum landsfjórðungum því nemendur vildu auðvitað vera við nám þar sem svo alræmdir kennarar „spilltu" æskulýðnum og þar sem væri líf og fjör sem eftir væri tekið. Ég hafði dregið upp langan lista með nöfnum skálda og rithöfunda, sem ég hugðist kalla fyrir réttinn, og vekja athygli á, hvernig háttað væri kennslu, umfjöllun og túlkun á bókum þeirra í skólum landsins. Það olli mér því verulegum vonbrigðum þegar ég fékk hraðbréf í ábyrgðarpósti þar sem mér var tilkynnt að málið væri látið niður falla. Mér leið eins og „manninum sem missti glæpinn". Verðugt rannsóknarefniVið þetta er svo sem engu að bæta. En hvernig þessi uppákoma nokkurra nafngreindra nemenda við Menntaskólann á Ísafirði á áttunda áratugnum getur orðið tilefni til gróusagna um Guðjón Friðriksson er mér hulin ráðgáta. Er það ekki verðugt rannsóknarefni fyrir sagnfræðinga, sér í lagi þar sem sagnfræðingurinn Guðjón Friðriksson kemur þarna hvergi við sögu? - Höfundur var skólameistari við Menntaskólann á Ísafirði 1970-79. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Jón Baldvin Hannibalsson Mest lesið Hvað vilja sumarbústaðaeigendur í Grímsnes- og Grafningshreppi? Bergdís Linda Kjartansdóttir Skoðun Tár, kvár og kvennafrídagurinn Kristína Ösp Steinke Skoðun Ég þarf ekki að læra íslensku til að búa hérna Halla Hrund Logadóttir Skoðun Þjóð án máls – hver þegir, hver fær að tala? Guðjón Heiðar Pálsson Skoðun „Dánaraðstoð er viðurkenning á sjálfræði sjúklings og mannlegri reisn” Ingrid Kuhlman Skoðun Lífsstílsvísindi og breytingaskeiðið Harpa Lind Hilmarsdóttir Skoðun Stjórnmálaklækir og hræsni Salvör Gullbrá Þórarinsdóttir Skoðun „Þú þarft ekki að skilja, bara virða“ Hanna Birna Valdimarsdóttir Skoðun Þetta er ekki tölfræði, heldu líf fólks Sandra B. Franks Skoðun Halldór 25.10.2025 Halldór Skoðun Skoðun „Dánaraðstoð er viðurkenning á sjálfræði sjúklings og mannlegri reisn” Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Þjóð án máls – hver þegir, hver fær að tala? Guðjón Heiðar Pálsson skrifar Skoðun Hvað vilja sumarbústaðaeigendur í Grímsnes- og Grafningshreppi? Bergdís Linda Kjartansdóttir skrifar Skoðun Lýðræði og samfélagsmiðlar Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun „Þú þarft ekki að skilja, bara virða“ Hanna Birna Valdimarsdóttir skrifar Skoðun Þetta er ekki tölfræði, heldu líf fólks Sandra B. Franks skrifar Skoðun Stjórnmálaklækir og hræsni Salvör Gullbrá Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Samfélag sem stendur saman Benóný Valur Jakobsson skrifar Skoðun Er biðin á enda? Halla Thoroddsen skrifar Skoðun Lífsstílsvísindi og breytingaskeiðið Harpa Lind Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Hærri skattar á ferðamenn draga úr tekjum ríkissjóðs Þórir Garðarsson skrifar Skoðun Ég þarf ekki að læra íslensku til að búa hérna Halla Hrund Logadóttir skrifar Skoðun Ósýnilegu bjargráð lögreglumannsins Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Allt á einum stað – framtíð stafrænnar þjónustu ríkis og sveitarfélaga Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Óttast Þorgerður úrskurð EFTA-dómstólsins? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Jafnréttisþjóðin sem gleymdi dansinum Brogan Davison,Pétur Ármannsson skrifar Skoðun Hver er að væla? Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Tár, kvár og kvennafrídagurinn Kristína Ösp Steinke skrifar Skoðun Skattaæfingar tengdar landbúnaðarstarfsemi Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Konan - Vinnan - Kjörin í 40 ár Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Rangfærslur og hræðsluáróður meirihluta sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps í nafni lýðræðis Ragna Ívarsdóttir,Guðrún Margrét Njálsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar Skoðun Íslenskur her og íslensk leyniþjónusta Steingrímur Jónsson skrifar Skoðun Er jafnrétti fyrir allar? Anna Bergþórsdóttir skrifar Skoðun Ættu konur að fara í háskólanám? Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Íris Björk Ágústsdóttir skrifar Skoðun Enn einn dagur í baráttunni Ásta F. Flosadóttir skrifar Skoðun Verðmætasköpunarlaust haust Jón Gunnarsson skrifar Skoðun Enginn grunnur fyrir nýju starfsleyfi Ísteka Rósa Líf Darradóttir,Guðrún Scheving Thorsteinsson skrifar Skoðun Krafan sem kvennahreyfingin gleymdi Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Börn geta ekki beðið – krefjumst tafarlausra aðgerða! Elín H. Hinriksdóttir,Bóas Valdórsson,Árný Ingvarsdóttir,,Anna Lára Steindal,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Einfaldar lausnir á vaxtamálavanda bankanna Guðmundur Ásgeirsson skrifar Sjá meira
En upp úr þessu var Guðjóni Friðrikssyni sagt upp og hrökklaðist hann þá til Ísafjarðar. Þar gerði hann sér lítið fyrir og hóf ofsóknir á hendur Jennu og Hreiðari sem barnabókahöfundum. Það voru hefndirnar. (Úr dagbók Matthíasar Johannessens, skálds.) Hér er eitthvað málum blandið, eins og reyndar hefur komið á daginn. Því fer víðs fjarri að Guðjón Friðriksson hafi „hrökklast" vestur á Ísafjörð. Ég get trútt um talað því að ég þurfti að hafa talsvert fyrir því að „véla" hann vestur á sínum tíma. Í „Tilhugalífi" (útg. 2002, bls. 264) lýsi ég því með eftirfarandi orðum: „Það var mikill happafengur þegar mér tókst að véla Guðjón Friðriksson og þáverandi konu hans, Þuríði Pétursdóttur, líffræðing, til að kenna við (Mennta)skólann. Ég man að ég heimsótti þau upp á háaloft að Austurstræti 14 í Reykjavík þar sem þau bjuggu þá. Þau komu því beint úr hjarta borgarinnar í útlegðina vestur og reyndust bæði prýðilega. Guðjón var ekki einasta skemmtilegur kennari í íslenskum fræðum og bókmenntum heldur líka stoð og stytta nemenda við útgáfustörf og reyndar einnig á leiksviði, þar sem hann lék meðal annars á móti Bryndisí við góðar undirtektir. Þuríður var kvenskörungur mikill og var fljótlega komin á bólakaf í bæjarmálin sem frambjóðandi Alþýðubandalagsins." En hvað með meintar ofsóknir á hendur Jennu og Hreiðari sem barnabókahöfundum? Að því er einnig vikið í „Tilhugalífi" þar sem fjallað er um árin okkar Bryndísar við Menntaskólann á Ísafirði. Aðalpersónan í því máli var upphaflega sögð vera Sigríður Dúna Kristmundsdóttir, doktor í mannfræði, síðar þingkona Kvennalistans, prófessor við Háskóla Íslands og núverandi sendifrú í Osló. Sigríður Dúna kenndi einn vetur við Menntaskólann á Ísafirði. Hún blandaðist alsaklaus inn í þetta mál eins og nánar er lýst í „Tilhugalífi" (bls. 265-66) undir fyrirsögninni „Að missa glæpinn". En Guðjón Friðriksson kom þar hvergi við sögu. Að missa glæpinn„Sigríður Dúna bauð upp á námskeið í íslenskum samtímabókmenntum sem valgrein. Á námskeiðinu var farið yfir sýnishorn af íslenskum barna- og unglingabókmenntum. Einn góðan veðurdag birtist heilsíðugrein í Þjóðviljanum undirrituð af nafngreindum nemendum við Menntaskólann á Ísafirði, þar sem veist var með harkalegri gagnrýni að þekktum höfundi unglingabókmennta. Í fyrirsögn var vísað til þess að taka bæri skemmdar bókmenntir af markaðnum, rétt eins og skemmdar appelsínur. Ekki leið á löngu þar til mér barst umburðarbréf frá menntamálaráðuneytinu út af þessu máli. Því fylgdi jafnframt tilkynning og greinargerð um yfirvofandi málshöfðun á hendur kennaranum fyrir meinta innrætingu og jafnvel meiðyrði um höfund unglingabókanna, sem væri brot á lögum og reglum um óhlutdrægni og háttvísi í kennslustofum sem reknar væru af íslenska ríkinu. Sjálfur var ég vel meðvitaður um hættuna á einhliða umfjöllun og vilhallri eða jafnvel beinlínis innrætingu öfgaskoðana, sérstaklega við kennslu í félagsvísindum og sögu, og vissi af slíkum dæmum í einstaka skólum. Ég þóttist hins vegar vita fullvel að Sigríður Dúna væri kvenna ólíklegust til að stunda slíka iðju eins og reyndar kom á daginn þegar ég hafði kynnt mér málið. Hún hafði ekki vitað af þessu frumkvæði nemenda, að birta ritsmíðina í Þjóðviljanum, og aldrei um hana fjallað. Loks barst mér stefna ásamt rökstuðningi fyrir sakargiftum frá Guðmundi Skaftasyni, hæstaréttarlögmanni, sem ég þekkti lítilsháttar til en fyrst og fremst sem skattasérfræðings. Ég tilkynnti menntamálaráðuneytinu að ég myndi verja málið sjálfur en þótti eftir atvikum rétt, áður en málflutningur hæfist í réttarsal, að skila greinargerð með málsvörn minni, bæði til ráðuneytisins og lögfræðingsins. Ég hlakkaði til að mæta fyrir rétti og reka þetta mál sem mig grunaði að gæti orðið hið skrautlegasta, ef ekki beinlínis skrautblóm í hnappagat íslenskrar réttvísi. Ég var farinn að kynna mér sögufrægan málflutning fyrir rétti í Suðurríkjum Bandaríkjanna sem spannst út af því að skólayfirvöld þar bönnuðu að kenna þróunarkenningu Darwins og kenndu sköpunarsögu biblíunnar í staðinn. Ég sá fyrir mér að þessi málarekstur allur myndi auka mjög hróður skólans og tryggja stóraukna aðsókn úr öllum landsfjórðungum því nemendur vildu auðvitað vera við nám þar sem svo alræmdir kennarar „spilltu" æskulýðnum og þar sem væri líf og fjör sem eftir væri tekið. Ég hafði dregið upp langan lista með nöfnum skálda og rithöfunda, sem ég hugðist kalla fyrir réttinn, og vekja athygli á, hvernig háttað væri kennslu, umfjöllun og túlkun á bókum þeirra í skólum landsins. Það olli mér því verulegum vonbrigðum þegar ég fékk hraðbréf í ábyrgðarpósti þar sem mér var tilkynnt að málið væri látið niður falla. Mér leið eins og „manninum sem missti glæpinn". Verðugt rannsóknarefniVið þetta er svo sem engu að bæta. En hvernig þessi uppákoma nokkurra nafngreindra nemenda við Menntaskólann á Ísafirði á áttunda áratugnum getur orðið tilefni til gróusagna um Guðjón Friðriksson er mér hulin ráðgáta. Er það ekki verðugt rannsóknarefni fyrir sagnfræðinga, sér í lagi þar sem sagnfræðingurinn Guðjón Friðriksson kemur þarna hvergi við sögu? - Höfundur var skólameistari við Menntaskólann á Ísafirði 1970-79.
Hvað vilja sumarbústaðaeigendur í Grímsnes- og Grafningshreppi? Bergdís Linda Kjartansdóttir Skoðun
Skoðun „Dánaraðstoð er viðurkenning á sjálfræði sjúklings og mannlegri reisn” Ingrid Kuhlman skrifar
Skoðun Hvað vilja sumarbústaðaeigendur í Grímsnes- og Grafningshreppi? Bergdís Linda Kjartansdóttir skrifar
Skoðun Allt á einum stað – framtíð stafrænnar þjónustu ríkis og sveitarfélaga Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Rangfærslur og hræðsluáróður meirihluta sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps í nafni lýðræðis Ragna Ívarsdóttir,Guðrún Margrét Njálsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar
Skoðun Enginn grunnur fyrir nýju starfsleyfi Ísteka Rósa Líf Darradóttir,Guðrún Scheving Thorsteinsson skrifar
Skoðun Börn geta ekki beðið – krefjumst tafarlausra aðgerða! Elín H. Hinriksdóttir,Bóas Valdórsson,Árný Ingvarsdóttir,,Anna Lára Steindal,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar
Hvað vilja sumarbústaðaeigendur í Grímsnes- og Grafningshreppi? Bergdís Linda Kjartansdóttir Skoðun