Sköpunarkraftur gegn kreppu Össur Skarphéðinsson skrifar 11. janúar 2009 10:17 Jákvæða hliðin á kreppunni er að það er einsog hún hafi leyst fjötra af sköpunargleði Íslendinga. Nýjar hugmyndir vella fram úr háskólum, fyrirtækjum og bílskúrum einsog úr sjóðandi hver. Þetta eru sprotar að nýrri framtíð. Þeir þurfa ekki megawött til að skapa auð. Orkan sem knýr þá er forvitni, menntun og hugarafl - auk endalausrar bjartsýni. Í þessa ágætu blöndu vantar oft startkapítal. Skapandi sprotar og smáyrkjar þurfa þessvegna vind í seglin frá stjórnvöldum til að geta um síðir aflað Íslandi mikils fengs. Markmið okkar á að vera að sigla út úr kreppunni með sterkara og betra atvinnulíf.Aukin framlög til nýsköpunar Í iðnaðarráðuneytinu erum við því önnum kafin við að byggja upp öflugt stuðningskerfi fyrir sprota og hátækniiðnað. Þar fléttast saman skapandi leiðsögn Nýsköpunarmiðstöðvar, beinn fjárhagslegur stuðningur Tækniþróunarsjóðs og þolinmótt fjármagn, bæði í sterkum Nýsköpunarsjóði atvinnulífsins og innan tíðar í öflugu Frumtaki, sem mun láta að sér kveða strax í næstu viku. Sá sjóður er óskabarn og mun verða mikilvægt vaxtarmegn fyrir íslenska nýsköpun. Flaggskip iðnaðarráðuneytisins í því skapandi umhverfi sem við erum að byggja upp fyrir sprotafyrirtækin er Tækniþróunarsjóður. Árlega berast sjóðnum um 100 umsóknir, og þriðjungur hlýtur brautargengi. Langflest verkefnanna, eða 2/3, eru á forræði nýsköpunarfyrirtækja, stórra og smárra, fjórðungi er stýrt af rannsóknarstofnunum, og tíunda hluta af háskólum. Það er til marks um einbeittan vilja til að efla nýsköpun í atvinnulífinu að Alþingi samþykkti tillögu ríkisstjórnarinnar um að efla framlög til sjóðsins verulega á ári kreppunnar. Hann hefur nú til umráða hærri fjárhæð en nokkru sinni, eða 690 milljónir, og veitir allt að 30 milljóna króna styrki til þriggja ára.Nýir frumherja- og markaðsstyrkir Það voru forréttindi að geta í gær kynnt tvo nýja styrkjaflokka á vegum Tækniþróunarsjóðs. Sérstakir Frumherjastyrkir verða nú veittir í fyrsta sinn til frumkvöðla og sprotafyrirtækja með verkefni á byrjunarstigi. Tilgangurinn er að gera frumherjum kleift að þróa góðar hugmyndir af frumstigi, og fleyta nægilega langt til að þær uppfylli skilyrði sjóðsins fyrir lengra komin verkefni. Styrkurinn getur numið 10 milljónum króna. Kröfur verða gerðar um verulegt nýnæmi, en til að auðvelda framgang verkefnanna eru kröfur um mótframlag lækkaðar um helming. Þegar sprotafyrirtæki hefur gengið í gegnum þróunarskeið og er komið með fullbúna vöru er fjármagn gjarnan á þrotum. Sprotann brestur burði til að koma afurðinni á markað. Það lokar um leið fyrir möguleika hans til að sækja sér þolinmótt fjármagn í formi hlutafjárkaupa Nýsköpunarsjóðs, en forsenda þess er trúverðug markaðsáætlun. Þetta er oft erfiðasti tálminn á vegferð sprotanna, og stundum kallaður "nýsköpunargjáin". Til að brúa hana hefur iðnaðarráðuneytið ákveðið að stofna flokk nýrra styrkja, svokallaða Brúarstyrki. Þeir eiga að greiða fyrir markaðssetningu og markaðsrannsóknir og geta fyrsta kastið numið allt að 5 milljónum króna. Hér er um algert nýmæli að ræða. Það mun stórauka möguleika smáyrkja og sprotafyrirtækja til að brjótast inn á gjöfula markaði.Öflugur þolinmæðissjóður Róttæk breyting verður svo í umhverfi sprotafyrirtækja í næstu viku þegar sjóðurinn Frumtak, sem ætlað er að útvega öflugum nýsköpunarsprotum þolinmótt fjármagn, tekur fyrstu ákvörðun sína um fjárfestingu í sprotafyrirtæki. Frumtak er samlagssjóður íslenska ríkisins, bankanna og sex stærstu lífeyrissjóðanna. Hann hefur svigrúm til að fjárfesta rúmlega fjóra milljarða króna á sjö ára líftíma, og vonir standa til að það aukist síðar á árinu um einn milljarð með þátttöku European Investment Fund. Sjóðurinn er ekki feigur, því á síðustu tólf árum hefur iðnaðarráðuneytið þurft þvisvar að blása í hann lífi - nú síðast þegar bankarnir hrundu. Ráðgert er að Frumtak fjárfesti 50 til 100 milljónir króna í 8 til 12 fyrirtækjum á hverju ári, samtals í kringum einn milljarð. Sjóðurinn mun taka ákvörðun um sína fyrstu sprotafjárfestingu í næstu viku, og starfsemi hans mun galopna nýjar dyr fyrir sprotafyrirtæki á Íslandi.Þrenns konar Öndvegisstyrkir Þessu til viðbótar er ákveðið að verja samtals 270 milljónum króna á næstu þremur árum í sérstaka Öndvegisstyrki á þremur völdum sviðum: Orkulíftækni í þágu innlendrar vistvænnar eldsneytisframleiðslu; vistvænna bygginga og skipulags auk hagnýtra rannsókna um sjálfbæra ferðaþjónustu. Á hverju sviði verða veittir 1-2 styrkir í ár, og verkefnin halda þeim í þrjú ár. Þetta er gert í krafti ákvæða um sérstakar markáætlanir í lögum um Tækniþróunarsjóð. Sérstök áhersla verður lögð á náin tengsl við atvinnulífið, og beina þátttöku fyrirtækja. Í efnahagslægðinni, þar sem margir öflugir og velþjálfaðir starfsmenn hafa misst atvinnu sína, hefur iðnaðarráðuneytið einnig beitt sér fyrir samkomulagi við atvinnuleysistryggingasjóð um að sjóðurinn leggi fullar atvinnuleysisbætur með starfsmönnum sem sprota- og nýsköpunarfyrirtæki ráða til sín af atvinnuleysisskrá. Fyrirtækin greiða síðan sjálf það sem á vantar. Þetta mun í senn styrkja fyrirtækin og skapa hundruðum Íslendinga sem misst hafa vinnu möguleika á að hasla sér völl á nýjum vettvangi.Auðlegð Íslands Kreppan má ekki drepa niður trúna á tækifærin sem felast í sterku menntakerfi, öflugum auðlindum og traustu velferðarkerfi. Í iðnaðarráðuneytinu höfum við mótað skýra stefnu um atvinnulíf morgundagsins. Hún byggist á þekkingarframleiðslu, nýsköpun og hátækni, skapandi afþreyingu, ferðaþjónustu á grundvelli náttúru og menningar, og skynsamlegri nýtingu á auðlindum til lands og sjávar - og undir hafsbotninum líka. Öflugur stuðningur við nýsköpun er besta leiðin til að breyta efnilegum sprotafyrirtækjum í sterka framtíðarstofna. Sá stuðningur verður endurgoldinn af fjölbreyttara og öflugra atvinnulífi sem mun skapa Íslendingum mikilvægar gjaldeyristekjur og fjölda vellaunaðra starfa fyrr en varir. Höfundur er iðnaðarráðherra. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Össur Skarphéðinsson Mest lesið Akademískt frelsi og grátur í draumum Viðar Hreinsson Skoðun Sakborningur hjá saksóknara Páll Steingrímsson Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir Skoðun Hvar er pabbi? Og aðrir stríðsglæpir Ísraels Þórhildur Sunna Ævarsdóttir Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun Skólinn er ekki verksmiðja Kristinn Jón Ólafsson,Halldóra Mogensen Skoðun Kristinn átrúnaður á tímum þjóðarmorðs Bjarni Karlsson Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga Skoðun Skoðun Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar Skoðun Akademískt frelsi og grátur í draumum Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar Skoðun Segðu skilið við sektarkenndina Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar Skoðun Lög um vinnu og virknimiðstöðvar Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Áfram Breiðholt og Kjalarnes! Skúli Helgason skrifar Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Vesturlönd mega ekki leyfa Pútín að skrifa leikreglurnar Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson skrifar Skoðun Gulur september María Heimisdóttir skrifar Skoðun Kyn og vægi líkamans Gunnar Snorri Árnason skrifar Skoðun Sakborningur hjá saksóknara Páll Steingrímsson skrifar Skoðun Reiði á tímum allsnægta Jökull Gíslason skrifar Skoðun 60.000 auðir fermetrar Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Kristinn átrúnaður á tímum þjóðarmorðs Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Tölur segja ekki alla söguna Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Skólinn er ekki verksmiðja Kristinn Jón Ólafsson,Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Enn úr sömu sveitinni Trausti Hjálmarsson skrifar Skoðun Palestínsk börn eiga betra skilið Anna Lúðvíksdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Stjórn Eflingar lýsir yfir samstöðu með palestínsku þjóðinni og fordæmir þjóðarmorð á Gaza Hópur stjórnarmanna í Eflingu skrifar Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga skrifar Skoðun Umferðaröryggi barna í Kópavogi Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Öll dýrin í skóginum eiga að vera vinir Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Hvar er pabbi? Og aðrir stríðsglæpir Ísraels Þórhildur Sunna Ævarsdóttir skrifar Skoðun Meira að segja Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 76 dagar sem koma aldrei aftur Einar Guðnason skrifar Skoðun Er popúlismi kenning um siðferði? Einar Gísli Gunnarsson skrifar Sjá meira
Jákvæða hliðin á kreppunni er að það er einsog hún hafi leyst fjötra af sköpunargleði Íslendinga. Nýjar hugmyndir vella fram úr háskólum, fyrirtækjum og bílskúrum einsog úr sjóðandi hver. Þetta eru sprotar að nýrri framtíð. Þeir þurfa ekki megawött til að skapa auð. Orkan sem knýr þá er forvitni, menntun og hugarafl - auk endalausrar bjartsýni. Í þessa ágætu blöndu vantar oft startkapítal. Skapandi sprotar og smáyrkjar þurfa þessvegna vind í seglin frá stjórnvöldum til að geta um síðir aflað Íslandi mikils fengs. Markmið okkar á að vera að sigla út úr kreppunni með sterkara og betra atvinnulíf.Aukin framlög til nýsköpunar Í iðnaðarráðuneytinu erum við því önnum kafin við að byggja upp öflugt stuðningskerfi fyrir sprota og hátækniiðnað. Þar fléttast saman skapandi leiðsögn Nýsköpunarmiðstöðvar, beinn fjárhagslegur stuðningur Tækniþróunarsjóðs og þolinmótt fjármagn, bæði í sterkum Nýsköpunarsjóði atvinnulífsins og innan tíðar í öflugu Frumtaki, sem mun láta að sér kveða strax í næstu viku. Sá sjóður er óskabarn og mun verða mikilvægt vaxtarmegn fyrir íslenska nýsköpun. Flaggskip iðnaðarráðuneytisins í því skapandi umhverfi sem við erum að byggja upp fyrir sprotafyrirtækin er Tækniþróunarsjóður. Árlega berast sjóðnum um 100 umsóknir, og þriðjungur hlýtur brautargengi. Langflest verkefnanna, eða 2/3, eru á forræði nýsköpunarfyrirtækja, stórra og smárra, fjórðungi er stýrt af rannsóknarstofnunum, og tíunda hluta af háskólum. Það er til marks um einbeittan vilja til að efla nýsköpun í atvinnulífinu að Alþingi samþykkti tillögu ríkisstjórnarinnar um að efla framlög til sjóðsins verulega á ári kreppunnar. Hann hefur nú til umráða hærri fjárhæð en nokkru sinni, eða 690 milljónir, og veitir allt að 30 milljóna króna styrki til þriggja ára.Nýir frumherja- og markaðsstyrkir Það voru forréttindi að geta í gær kynnt tvo nýja styrkjaflokka á vegum Tækniþróunarsjóðs. Sérstakir Frumherjastyrkir verða nú veittir í fyrsta sinn til frumkvöðla og sprotafyrirtækja með verkefni á byrjunarstigi. Tilgangurinn er að gera frumherjum kleift að þróa góðar hugmyndir af frumstigi, og fleyta nægilega langt til að þær uppfylli skilyrði sjóðsins fyrir lengra komin verkefni. Styrkurinn getur numið 10 milljónum króna. Kröfur verða gerðar um verulegt nýnæmi, en til að auðvelda framgang verkefnanna eru kröfur um mótframlag lækkaðar um helming. Þegar sprotafyrirtæki hefur gengið í gegnum þróunarskeið og er komið með fullbúna vöru er fjármagn gjarnan á þrotum. Sprotann brestur burði til að koma afurðinni á markað. Það lokar um leið fyrir möguleika hans til að sækja sér þolinmótt fjármagn í formi hlutafjárkaupa Nýsköpunarsjóðs, en forsenda þess er trúverðug markaðsáætlun. Þetta er oft erfiðasti tálminn á vegferð sprotanna, og stundum kallaður "nýsköpunargjáin". Til að brúa hana hefur iðnaðarráðuneytið ákveðið að stofna flokk nýrra styrkja, svokallaða Brúarstyrki. Þeir eiga að greiða fyrir markaðssetningu og markaðsrannsóknir og geta fyrsta kastið numið allt að 5 milljónum króna. Hér er um algert nýmæli að ræða. Það mun stórauka möguleika smáyrkja og sprotafyrirtækja til að brjótast inn á gjöfula markaði.Öflugur þolinmæðissjóður Róttæk breyting verður svo í umhverfi sprotafyrirtækja í næstu viku þegar sjóðurinn Frumtak, sem ætlað er að útvega öflugum nýsköpunarsprotum þolinmótt fjármagn, tekur fyrstu ákvörðun sína um fjárfestingu í sprotafyrirtæki. Frumtak er samlagssjóður íslenska ríkisins, bankanna og sex stærstu lífeyrissjóðanna. Hann hefur svigrúm til að fjárfesta rúmlega fjóra milljarða króna á sjö ára líftíma, og vonir standa til að það aukist síðar á árinu um einn milljarð með þátttöku European Investment Fund. Sjóðurinn er ekki feigur, því á síðustu tólf árum hefur iðnaðarráðuneytið þurft þvisvar að blása í hann lífi - nú síðast þegar bankarnir hrundu. Ráðgert er að Frumtak fjárfesti 50 til 100 milljónir króna í 8 til 12 fyrirtækjum á hverju ári, samtals í kringum einn milljarð. Sjóðurinn mun taka ákvörðun um sína fyrstu sprotafjárfestingu í næstu viku, og starfsemi hans mun galopna nýjar dyr fyrir sprotafyrirtæki á Íslandi.Þrenns konar Öndvegisstyrkir Þessu til viðbótar er ákveðið að verja samtals 270 milljónum króna á næstu þremur árum í sérstaka Öndvegisstyrki á þremur völdum sviðum: Orkulíftækni í þágu innlendrar vistvænnar eldsneytisframleiðslu; vistvænna bygginga og skipulags auk hagnýtra rannsókna um sjálfbæra ferðaþjónustu. Á hverju sviði verða veittir 1-2 styrkir í ár, og verkefnin halda þeim í þrjú ár. Þetta er gert í krafti ákvæða um sérstakar markáætlanir í lögum um Tækniþróunarsjóð. Sérstök áhersla verður lögð á náin tengsl við atvinnulífið, og beina þátttöku fyrirtækja. Í efnahagslægðinni, þar sem margir öflugir og velþjálfaðir starfsmenn hafa misst atvinnu sína, hefur iðnaðarráðuneytið einnig beitt sér fyrir samkomulagi við atvinnuleysistryggingasjóð um að sjóðurinn leggi fullar atvinnuleysisbætur með starfsmönnum sem sprota- og nýsköpunarfyrirtæki ráða til sín af atvinnuleysisskrá. Fyrirtækin greiða síðan sjálf það sem á vantar. Þetta mun í senn styrkja fyrirtækin og skapa hundruðum Íslendinga sem misst hafa vinnu möguleika á að hasla sér völl á nýjum vettvangi.Auðlegð Íslands Kreppan má ekki drepa niður trúna á tækifærin sem felast í sterku menntakerfi, öflugum auðlindum og traustu velferðarkerfi. Í iðnaðarráðuneytinu höfum við mótað skýra stefnu um atvinnulíf morgundagsins. Hún byggist á þekkingarframleiðslu, nýsköpun og hátækni, skapandi afþreyingu, ferðaþjónustu á grundvelli náttúru og menningar, og skynsamlegri nýtingu á auðlindum til lands og sjávar - og undir hafsbotninum líka. Öflugur stuðningur við nýsköpun er besta leiðin til að breyta efnilegum sprotafyrirtækjum í sterka framtíðarstofna. Sá stuðningur verður endurgoldinn af fjölbreyttara og öflugra atvinnulífi sem mun skapa Íslendingum mikilvægar gjaldeyristekjur og fjölda vellaunaðra starfa fyrr en varir. Höfundur er iðnaðarráðherra.
Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson Skoðun
Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir Skoðun
Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun
Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar
Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar
Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar
Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar
Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar
Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar
Skoðun Stjórn Eflingar lýsir yfir samstöðu með palestínsku þjóðinni og fordæmir þjóðarmorð á Gaza Hópur stjórnarmanna í Eflingu skrifar
Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga skrifar
Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson Skoðun
Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir Skoðun
Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun