

Kostaðar rannsóknir
Rannsóknarafurðir eru fjölbreyttar, allt frá lyfjum til leikjaforrita, frá tillögum um þýðingu orða á borð við „modem" til tillagna um fyrirkomulag fiskveiðistjórnunar. Rannsóknarafurðir eru uppspretta fjárhagslegra verðmæta auk þess sem rannsóknir auka þekkingu og minnka vanþekkingu.
Mörg fyrirtæki reka fræðilegar rannsóknir fyrir eigin reikning. Önnur kjósa að stofna til samstarfs við sérhæfðar opinberar stofnanir á borð við háskóla, enda búa háskólar vel af þeim sérþjálfaða mannafla sem til þarf. Einkafyrirtækin leggja þá til fé sem gerir háskólanum kleift að auka umsvif sín á rannsóknarsviðinu. Á móti hefur fyrirtækið gjarnan forgang að hagnýtingu rannsóknarniðurstaðna. Það er þó ekki algilt. Lyfjafyrirtæki kann t.d. að hafa hag af að komast að því að nota megi lyf sem það framleiðir í allt öðrum tilgangi en þeim sem því var upphaflega ætlað. Áhugamannafélag vill vita meira um eðli tiltekins sjúkdóms eða tiltekins náttúrufyrirbæri og vill koma þessari þekkingu sem víðast.
Meiri þekking er betri en minni og fjárframlög fyrirtækja og áhugamannafélaga því oft af hinu góða. Kostun getur hins vegar haft áhrif á val rannsóknarviðfangsefna eða aðferða. Bent hefur verið á að miklu fé sé varið í að rannsaka varnir gegn sjúkdómum sem vel stæðir Vesturlandabúar séu líklegir til að fá en litlu fé sé varið til að finna varnir gegn sjúkdómum á borð við malaríu sem er mikill vágestur í fátækari hlutum heims. Kostun kann að hafa áhrif á hvers konar rannsóknarniðurstöður eru birtar. Þannig hafa lífvísindamenn (og aðrir) rekið augun í að fátítt sé að „neikvæðar" niðurstöður séu birtar.
Vera kann að rannsakendur veigri sér við að birta niðurstöður sem kynnu að koma kostunaraðila illa með einhverjum hætti. Í skýrslu rannsóknarnefndar Alþingis er kostun fjármálafyrirtækja á háskólarannsóknum á sviði fjármála fyrir hrun gagnrýnd nokkuð. Á bls. 223 í 8. bindi skýrslunnar segir m.a.: „Áhrif kostunar verða fremur óbein en bein og draga leynt og ljóst úr hvatanum til að gagnrýna þá aðila sem fjármagna starfsemina og þar með að taka þátt í þjóðfélagsumræðunni. Að því leyti geta áhrif kostunar verið varasamari en bein afskipti að ofan að erfiðara er að gera sér grein fyrir þeim og vera á varðbergi gagnvart þeim. Þess vegna er brýnt að setja almennar reglur um tilhögun kostunar í því skyni að koma í veg fyrir hagsmunaárekstra."
Innan háskólasamfélagsins er metnaður til að efla og auka rannsóknir. Það krefst meiri fjármuna en ríkissjóður mun aflögufær um á næstu árum. Þess vegna er ekki hægt að leysa „kostunarvandann" með því að hætta að taka við fé frá einkafyrirtækjum, áhugamannafélögum eða hagsmunasamtökum. Háskóla- og rannsóknarsamfélagið hefur og er smám saman að koma sér upp reglum um umgengni við styrktarfé. Þetta verk er mislangt komið á ólíkum fræðasviðum. Hreinskilin upplýsingagjöf er nauðsynleg. Þannig krefjast mörg vísindatímarit þess nú þegar að greinarhöfundar upplýsi bæði um kostun og um fjárhags- og hagsmunatengsl við fyrirtæki og stofnanir sem tengjast viðkomandi rannsókn. Þess er getið ef lyfjafyrirtæki styrkir rannsókn á virkni ákveðinna lyfja. Þess er getið ef aðalhöfundur greinar um gagnsemi sálfræðiprófs er jafnframt aðaleigandi fyrirtækis sem hefur einkarétt á prófunum. Þess ætti að vera getið ef höfundur greinar um gagnsemi ákveðins fyrirkomulags við nýtingu hornsíla þiggur styrk frá hagsmunasamtökum hornsílaveiðimanna. Í nýlegri grein (24. febrúar) í danska blaðinu Berlingske Tidende gagnrýnir Uffe Ellemann-Jensen niðurskurð fjárveitinga til Konunglega leikhússins í Kaupmannahöfn en getur þess jafnframt í lokin – „svo öllu sé til haga haldið" eins og hann tekur fram – að hann hafi setið í stjórn leikhússins frá 2004. Aðrir mættu taka sér þetta til fyrirmyndar.
Skoðun

Hvers vegna að kenna leiklist?
Rannveig Björk Þorkelsdóttir,Jóna Guðrún Jónsdóttir skrifar

Jafnt aðgengi að geðheilbrigðisþjónustu fyrir öll
Telma Sigtryggsdóttir skrifar

Svikin loforð í leikskólamálum Reykjanesbæjar
Gígja Sigríður Guðjónsdóttir skrifar

Heilbrigðiskerfið í bakkgír
Ingibjörg Isaksen skrifar

Blóðrautt norðanáhlaup
Snæbjörn Guðmundsson skrifar

Í vítahring stöðnunnar og úreldra vísinda
Björn Ólafsson skrifar

,,Skildu rétt, hvar skórinn að þér kreppir. Skildu, hver í bönd þig hneppti og hneppir.” (EB)
Þorsteinn Sæmundsson skrifar

Við erum réttindalaus
Sigurlín Margrét Sigurðardóttir skrifar

Raunir ríka fólksins og bænir þess
Jónas Yngvi Ásgrímsson skrifar

Myglaða nestisboxið og gleymda sítrónan
María Rut Kristinsdóttir skrifar

Talið við okkur áður en þið talið um okkur
Ian McDonald skrifar

Björgunarleiðangur fyrir Heimsmarkmiðin
Antonio Guterres skrifar

Átti ekki að klára dæmið í geðheilbrigðismálum?
Ingveldur Anna Sigurðardóttir skrifar

Tómstunda- og félagsfræðinemar harma ákvörðun Akureyrarbæjar
Hópur nemenda í tómstunda- og félagsmálafræði við HÍ skrifar

Nefhjól á Austurvelli – Skiptir öryggi fólks á fjölmennasta svæði landsins ekki máli?
Daði Rafnsson,Kristján Vigfússon,Margrét Manda Jónsdóttir,Martin Swift skrifar

Óður til Sigga sjéní
Ingvi Þór Georgsson skrifar

Álframleiðsla á Íslandi er ekki bara mikilvæg fyrir Ísland
Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar

Miðjumoð í húsnæðismálum og áróður Viðskiptaráðs
Jón Ferdínand Estherarson,Unnur Rán Reynisdóttir,Arnar Páll Gunnlaugsson skrifar

Örvæntingafullir endó-sjúklingar
Diljá Mist Einarsdóttir skrifar

Þjóð sem lætur kyrrt liggja?
Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar

Umbætur í innkaupum hins opinbera á upplýsingatækni
Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar

Losar Alþingi um leyfisveitinga-flækjuna?
Katrín Helga Hallgrímsdóttir skrifar

Dómsdagur nálgast!
Hólmgeir Baldursson skrifar

Er slysahætta í kringum sorpílátið heima hjá þér?
Anna Jóna Kjartansdóttir,Pétur Gísli Jónsson skrifar

Ég og Parkinson – leitin að greiningu og leiðin til betra lífs
Guðrún Einarsdóttir skrifar

Hvers vegna borga foreldrar í Kópavogi mest?
Eydís Inga Valsdóttir skrifar

Sá tapar sem fyrstur nefnir nasistana: gengisfelling orðsins „rasisti“
Birgir Finnsson skrifar

Aðgengi er lykill að sjálfstæði, þátttöku og virkni
Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar

Hagsmunir heildarinnar - Fjórði kafli: Joshua Fought The Battle of Jericho
Hannes Örn Blandon skrifar

Þetta unga fólk getur bara haldið kjafti
Jón Pétur Zimsen skrifar