Húsnæði til leigu! Valey Erlendsdóttir skrifar 6. maí 2014 13:30 Á Íslandi er húsnæðiskostnaður afar stór hluti af útgjöldum hvers heimilis svo maður tali nú ekki um hlut húsnæðis í öryggi hvers og eins. Á Íslandi er líka stærst hlutfall sjálfseignar í húsnæðismálum miðað við nágrannalönd og þar með minnst hlutfall félagslegs húsnæðis. Því miður hefur reynslan sýnt okkur að í þeim löndum þar sem áherslan á eigið húsnæði er mikil er velferðin lökust. Hér á landi voru byggðir verkamannabústaðir frá því eftir stríð og svo félagslegar eignaríbúðir frá 1990 til 1999 og þá tóku við viðbótarlán vegna húsnæðiskaupa. Síðan þá hafa húsnæðismál orðið að vandamáli fyrir sífellt stærri hóp þjóðfélagsins. Helst vegna hækkunar á markaðsvirði fasteigna og versnandi kjara. Það litla félagslega húsnæði sem sveitarfélögin eiga núna er bundið ströngum takmörkunum og útilokar þar með marga. Allar forsendur fyrir áherslu á að eiga sína eigin eign eru breyttar eftir síðasta efnahagshrun. Við getum ekki gert ráð fyrir því að allir eigi góða að sem aðstoði við fyrstu kaup. Við getum heldur ekki gert ráð fyrir að allir vilji kaupa sér fasteign og binda fjármuni sína þannig eða (eins og við búum við hér) taka gríðarlega áhættu með fjármuni sína á lánamarkaði. Við getum þó gert ráð fyrir að eftirspurn eftir leiguhúsnæði muni aukast mikið Við búum núna við svipaða stöðu í húsnæðismálum hér á landi og var fyrir heilli öld síðan í stóru kreppunni, þ.e. ungt fólk í yfirveðsettum eignum með litla bjartsýni í vasanum og svo allir hinir sem keyptu aldrei eða hafa misst sínar eignir og þurfa að leigja á ótryggum leigumarkaði. Þetta hefur skapað mörgum skelfileg vandræði, neyð og óöryggi, sérstaklega á síðustu árum. Þessi vandi virðist aðeins fara vaxandi og lítið sem ekkert gert til að leysa hann. Fyrst þarf hugarfarsbreytingu. Við þurfum að endurhugsa almennt viðhorf okkar til leiguhúsnæðis. Leiga er ekki bara tímabundin lausn. Leiguíbúðir eru ekki bara fyrir tekjulága. Leigjandi er ekki annars flokks þjóðfélagsþegn því hann gat ekki keypt sér íbúð o.sv.frv. Að tryggja sem flestum öruggt húsnæði á að vera forgangsmál allra sveitarfélaga sem og ríkis. Ekki eingöngu velferðarmál fyrir fámennan hóp tekjulágra einstaklinga. Ef fjölgun almennra traustra leiguíbúða, er nógu mikil getur það þýtt mun betri lífsgæði fyrir stærri hóp og jafnvel stuðlað að fækkun félagslegra vandamála. Við ættum að taka nágranna okkar Svía og Dani til fyrirmyndar í þessum málum. Þar eru leiguíbúðir farnar að nálgast helming alls húsnæðis og í boði fyrir alla. Þar eru leiguíbúðir ekki eingöngu íbúðir í fjölbýlishúsum, heldur af öllum stærðum og gerðum og engum takmörkunum háðar, s.s. eigna- og tekjumörkum. Þar er einnig lítið um himnháar fyrirframgreiðslur sem skilyrði fyrir leigu eins og tíðkast hér á landi. Sveitarfélögin ættu að einblína á samstarf við hið opinbera með almennt leiguhúsnæði (t.d. nokkurs konar sameignarfélag ríkis og sveitarfélaga) og vera þar með leiðandi í lausn á langvarandi húsnæðisvanda og öryggisleysi ansi margra landsmanna, hvort sem það eru einstaklingar, barnafjölskyldur, námsmenn eða öryrkjar. Farsælast væri ef ríkið kæmi að stofnun leigufélags og sveitarfélögin tækju þátt. Hlutdeild Sveitarfélaga í framangreindu sameignarfélagi gæti t.d. verið í formi byggingalóða undir íbúðahúsnæði, niðurfellingu gatnagerðargjalda, almennum rekstri og viðhaldi húsnæðisins o.fl. Sama hver við erum og hvar við erum þá eru grunnþarfir okkar þær sömu. Með því að tryggja a.m.k. eina þeirra ( heimilisöryggi) verður allt annað miklu auðveldara. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Forsetakosningar 2016 Skoðun Mest lesið Þátttökuverðlaun Þórdísar Ragnar Þór Pétursson Skoðun Fjármálaráðherra búinn að segja A Ögmundur Jónasson Skoðun Er ég að ömurlegt foreldri ef ég segi nei við barnið mitt? Stefán Þorri Helgason Skoðun Vindorkuvæðing í skjóli nætur Kristín Helga Gunnarsdóttir Skoðun Ótryggt aðgengi á Veðurstofureit Friðjón R. Friðjónsson Skoðun Hagfræði-tilgáta ómeðtekin Karl Guðlaugsson Skoðun Byggjum fyrir eldra fólk, ekki ungt Ólafur Margeirsson Skoðun Stattu vörð um launin þín Davíð Aron Routley Skoðun Hlustum í eitt skipti á foreldra Jón Pétur Zimsen Skoðun Fyrirtæki og stofnanir á Íslandi mega lögum samkvæmt ekki eiga viðskipti við Rapyd Björn B Björnsson Skoðun Skoðun Skoðun Er ég að ömurlegt foreldri ef ég segi nei við barnið mitt? Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun Vindorkuvæðing í skjóli nætur Kristín Helga Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Þátttökuverðlaun Þórdísar Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Fjármálaráðherra búinn að segja A Ögmundur Jónasson skrifar Skoðun Hagfræði-tilgáta ómeðtekin Karl Guðlaugsson skrifar Skoðun Ótryggt aðgengi á Veðurstofureit Friðjón R. Friðjónsson skrifar Skoðun Stattu vörð um launin þín Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Byggjum fyrir eldra fólk, ekki ungt Ólafur Margeirsson skrifar Skoðun Hlustum í eitt skipti á foreldra Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Hugleiðingar um ástandið fyrir botni Miðjarðarhafs Örn Sigurðsson skrifar Skoðun Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller skrifar Skoðun Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi félagasamtaka og magnað maraþon Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Allt sem ég þarf að gera Dagbjartur Kristjánsson skrifar Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson skrifar Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Þjóðarmorð, fálmandi mjálm eða aðgerðir? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Vin í eyðimörkinni – almenningsbókasöfn borgarinnar Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson skrifar Skoðun Tíu staðreyndir um alvarlegustu kvenréttindakrísu heims Stella Samúelsdóttir skrifar Skoðun Ég vildi óska þess að ég hefði hreinlega fengið krabbamein Íris Elfa Þorkelsdóttir skrifar Skoðun Mestu aularnir í Vetrarbrautinni Kári Helgason skrifar Skoðun Fjárfestum í fyrsta bekk, frekar en fangelsum Hjördís Eva Þórðardóttir skrifar Sjá meira
Á Íslandi er húsnæðiskostnaður afar stór hluti af útgjöldum hvers heimilis svo maður tali nú ekki um hlut húsnæðis í öryggi hvers og eins. Á Íslandi er líka stærst hlutfall sjálfseignar í húsnæðismálum miðað við nágrannalönd og þar með minnst hlutfall félagslegs húsnæðis. Því miður hefur reynslan sýnt okkur að í þeim löndum þar sem áherslan á eigið húsnæði er mikil er velferðin lökust. Hér á landi voru byggðir verkamannabústaðir frá því eftir stríð og svo félagslegar eignaríbúðir frá 1990 til 1999 og þá tóku við viðbótarlán vegna húsnæðiskaupa. Síðan þá hafa húsnæðismál orðið að vandamáli fyrir sífellt stærri hóp þjóðfélagsins. Helst vegna hækkunar á markaðsvirði fasteigna og versnandi kjara. Það litla félagslega húsnæði sem sveitarfélögin eiga núna er bundið ströngum takmörkunum og útilokar þar með marga. Allar forsendur fyrir áherslu á að eiga sína eigin eign eru breyttar eftir síðasta efnahagshrun. Við getum ekki gert ráð fyrir því að allir eigi góða að sem aðstoði við fyrstu kaup. Við getum heldur ekki gert ráð fyrir að allir vilji kaupa sér fasteign og binda fjármuni sína þannig eða (eins og við búum við hér) taka gríðarlega áhættu með fjármuni sína á lánamarkaði. Við getum þó gert ráð fyrir að eftirspurn eftir leiguhúsnæði muni aukast mikið Við búum núna við svipaða stöðu í húsnæðismálum hér á landi og var fyrir heilli öld síðan í stóru kreppunni, þ.e. ungt fólk í yfirveðsettum eignum með litla bjartsýni í vasanum og svo allir hinir sem keyptu aldrei eða hafa misst sínar eignir og þurfa að leigja á ótryggum leigumarkaði. Þetta hefur skapað mörgum skelfileg vandræði, neyð og óöryggi, sérstaklega á síðustu árum. Þessi vandi virðist aðeins fara vaxandi og lítið sem ekkert gert til að leysa hann. Fyrst þarf hugarfarsbreytingu. Við þurfum að endurhugsa almennt viðhorf okkar til leiguhúsnæðis. Leiga er ekki bara tímabundin lausn. Leiguíbúðir eru ekki bara fyrir tekjulága. Leigjandi er ekki annars flokks þjóðfélagsþegn því hann gat ekki keypt sér íbúð o.sv.frv. Að tryggja sem flestum öruggt húsnæði á að vera forgangsmál allra sveitarfélaga sem og ríkis. Ekki eingöngu velferðarmál fyrir fámennan hóp tekjulágra einstaklinga. Ef fjölgun almennra traustra leiguíbúða, er nógu mikil getur það þýtt mun betri lífsgæði fyrir stærri hóp og jafnvel stuðlað að fækkun félagslegra vandamála. Við ættum að taka nágranna okkar Svía og Dani til fyrirmyndar í þessum málum. Þar eru leiguíbúðir farnar að nálgast helming alls húsnæðis og í boði fyrir alla. Þar eru leiguíbúðir ekki eingöngu íbúðir í fjölbýlishúsum, heldur af öllum stærðum og gerðum og engum takmörkunum háðar, s.s. eigna- og tekjumörkum. Þar er einnig lítið um himnháar fyrirframgreiðslur sem skilyrði fyrir leigu eins og tíðkast hér á landi. Sveitarfélögin ættu að einblína á samstarf við hið opinbera með almennt leiguhúsnæði (t.d. nokkurs konar sameignarfélag ríkis og sveitarfélaga) og vera þar með leiðandi í lausn á langvarandi húsnæðisvanda og öryggisleysi ansi margra landsmanna, hvort sem það eru einstaklingar, barnafjölskyldur, námsmenn eða öryrkjar. Farsælast væri ef ríkið kæmi að stofnun leigufélags og sveitarfélögin tækju þátt. Hlutdeild Sveitarfélaga í framangreindu sameignarfélagi gæti t.d. verið í formi byggingalóða undir íbúðahúsnæði, niðurfellingu gatnagerðargjalda, almennum rekstri og viðhaldi húsnæðisins o.fl. Sama hver við erum og hvar við erum þá eru grunnþarfir okkar þær sömu. Með því að tryggja a.m.k. eina þeirra ( heimilisöryggi) verður allt annað miklu auðveldara.
Fyrirtæki og stofnanir á Íslandi mega lögum samkvæmt ekki eiga viðskipti við Rapyd Björn B Björnsson Skoðun
Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar
Fyrirtæki og stofnanir á Íslandi mega lögum samkvæmt ekki eiga viðskipti við Rapyd Björn B Björnsson Skoðun