Hernaðurinn gegn þjóðinni Benedikt Jóhannesson skrifar 7. janúar 2016 07:00 Langt er síðan á Íslandi hefur verið ríkisstjórn sem berst jafn kinnroðalaust fyrir sérhagsmunum eins og sú sem nú er við völd. Um þetta eru sífellt fleiri dæmi. Fyrir skömmu vildi sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra festa lágt auðlindagjald í sessi í aldarfjórðung. Núverandi ríkisstjórn ætlaði sér sem sagt að ríkja til ársins 2040 í sjávarútvegsmálum. Sem betur fer tókst að hrinda þeim áformum, en ekki tók betra við. Nú vill hún festa óhagkvæmt landbúnaðarkerfi í viðjar í áratug. Skoðum nokkrar staðreyndir: Heildarstuðningur við landbúnað á Íslandi nam tæpum 20 milljörðum króna árið 2013 samkvæmt tölum OECD. Þetta eru um 55 milljónir á dag eða rúmlega 2 milljónir króna á klukkustund. Og er peningunum vel varið? Hvetja þeir til nýsköpunar eða hagræðingar í greininni? Nei, öðru nær. Áttum okkur á því að þetta eru engir smápeningar. Ríkisstjórnin gæti til dæmis varið þeim þannig að mánaðarlegar bætur öryrkja hækkuðu um nærri hundrað þúsund krónur, kysi hún að forgangsraða þannig. Svo mætti líka skipta fjárhæðinni milli allra þeirra 4.800 sem vinna við landbúnað. Þeir fengju þá hver um sig 347 þúsund krónur á mánuði sem er meira en bændur fá nú í laun að meðaltali. Það versta við núverandi kerfi er að allir tapa á því. Landbúnaður er ekki arðbær fyrir bændur. Þvert á móti sýna skattskýrslur það svart á hvítu að fáar stéttir hafa lægri laun en þeir. Fórnir neytenda eru ekki gróði bænda. Þessu verður að breyta! Nauðsynlegt er að í kosningum vorið 2017 fái nýtt afl, sem er óhrætt við að leggja til atlögu við dýrt og úrelt kerfi, almennan stuðning. Viðreisn setur almannahagsmuni í öndvegi, berst gegn mismunun og vill nýta markaðslausnir í stað sérhagsmunavörslu stjórnmála- og embættismanna.Aðför að neytendum Neytendur njóta sannarlega ekki góðs af greiðslum til landbúnaðarins. Hér á landi eru framleiddar ágætar landbúnaðarvörur, en verð er miklu hærra en í nágrannalöndunum. Vöruúrval er líka minna hér á landi en í þeim löndum sem við berum okkur saman við. Dýr sem bíða slátrunar sæta víða illri meðferð eins og við vorum óþyrmilega minnt á í áramótaannál sjónvarpsins fyrir nokkrum dögum. Þegar ástandið er svona alvarlegt væri eðlilegt að leita leiða til breytinga þar sem allir væru betur settir: Bændur, neytendur, ríkið og búfé. En hvernig hyggst ríkisstjórnin taka á ástandinu? Landbúnaðarráðherra hyggst binda hendur komandi ríkisstjórna fram yfir þingkosningar 2025 og halda þannig við núverandi ófremdarástandi. Auðvitað er þetta ekki af umhyggju fyrir bændum. Ef þeir fengju sjálfir að ráða því hvernig þeir höguðu sínum landbúnaði myndu þeir laga sig að markaðsaðstæðum. En ríkisstjórnin vill viðhalda núverandi styrkjakerfi þar sem bændur fá greitt fyrir að framleiða ákveðnar vörur en aðrar ekki. Styrkirnir enda í raun hjá kerfinu sjálfu, kerfi sem hefur þann tilgang einan að viðhalda sjálfu sér og skaffa talsmönnum sínum störf. Fyrir skömmu var tilkynnt að innflutningskvótar á landbúnaðarvörum yrðu rýmkaðir lítillega. Nú hefur jafnvel þessi litla kjarabót neytenda verið tekin í gíslingu meðan unnið er að því að festa kerfið í sessi.Falsrök kerfiskarla Finnur Árnason, forstjóri Haga, leyfði sér að vekja athygli á þeim gjörningi sem fyrirhugaður er: „Samningur til tíu ára þýðir skattlagningu í tíu ár“. Andstæðingar neytenda snerust strax til varnar fyrir sitt kerfi. Talað er um „fæðuöryggi“ sem auðvitað stenst ekki skoðun. Ef svo ólíklega vildi til að forkólfum ríkisstjórnarinnar eða öðrum tækist að einangra Ísland frá umheiminum myndi eldsneyti fljótt þverra, varahluti skorta, áburður gengi til þurrðar og svo mætti lengi telja. Landbúnaðurinn væri með fyrstu greinum til þess að stöðvast. Við getum þakkað fyrir að grannþjóðirnar eru ekki jafnuppteknar af „fæðuöryggi“ og við. Matvörur eru um fjórðungur útflutnings Íslendinga. Allt öðru máli gegnir ef landbúnaðurinn fær alvöru samkeppni og losnar úr viðjum þeirra sem vilja segja bændum hvað þeir eiga að framleiða og almenningi hvað hann á að borða. Frjálsir bændur laga sig að markaðsaðstæðum og geta nýtt sína styrkleika, sjálfum sér og neytendum í hag. Afnám tolla á grænmeti í byrjun aldarinnar skilaði sér í lækkuðu verði og aukinni samkeppnishæfni greinarinnar og hækkuðu heildarverði til grænmetisbænda. Stuðningur við bændur á hvorki að vera til höfuðs neytendum né bændum sjálfum. Þeir sem vilja nýta kosti frjáls markaðs í landbúnaði og afnema kerfi þar sem allir tapa eru ekki óvinir bænda. Þvert á móti skapar markaðurinn ný tækifæri, þannig að bændur hætta að vera peð í gamaldags refskák stjórnmálamanna sem hugsa aðeins um hag kerfisins. Í næstu kosningum gefst tækifæri til þess að snúa við blaðinu, kjósa flokk sem óhikað berst fyrir neytendur og bændur gegn miðstýringaröflunum. Viðreisn er svarið. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Benedikt Jóhannesson Mest lesið Þjónusturof hefst í dag Hanna Birna Valdimarsdóttir Skoðun „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson Skoðun Hvað með dansinn? Lilja Björk Haraldsdóttir Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley Skoðun Hallgrímur, málið snýst því miður ekki bara um kebab Snorri Másson Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir Skoðun Skortur á metnaði í loftslagsmálum Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson Skoðun Spilavíti er og verður spilavíti Tryggvi Rúnar Brynjarsson Skoðun Verjum frelsið og mannréttindin Sigurjón Njarðarson Skoðun Ég er eins og ég er – um heilbrigðisþjónustu við trans fólk Alma D. Möller Skoðun Skoðun Skoðun Tími til kominn að styðja öll framúrskarandi ungmenni Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað með dansinn? Lilja Björk Haraldsdóttir skrifar Skoðun Mótórhjólasamtök á Íslandi – hvers vegna öll þessi læti? Helgi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson skrifar Skoðun Árangur hefst hér. Með þér. Guðrún Högnadóttir skrifar Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Þjónusturof hefst í dag Hanna Birna Valdimarsdóttir skrifar Skoðun Verjum frelsið og mannréttindin Sigurjón Njarðarson skrifar Skoðun Spilavíti er og verður spilavíti Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Skortur á metnaði í loftslagsmálum Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir skrifar Skoðun Eitt spilakort, betri spilamenning – er skaðaminnkandi Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason skrifar Skoðun Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjölbreytileiki er styrkleiki Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Um kynjafræði og pólítík Hanna Björg Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson skrifar Skoðun Við vitum Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Sjá meira
Langt er síðan á Íslandi hefur verið ríkisstjórn sem berst jafn kinnroðalaust fyrir sérhagsmunum eins og sú sem nú er við völd. Um þetta eru sífellt fleiri dæmi. Fyrir skömmu vildi sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra festa lágt auðlindagjald í sessi í aldarfjórðung. Núverandi ríkisstjórn ætlaði sér sem sagt að ríkja til ársins 2040 í sjávarútvegsmálum. Sem betur fer tókst að hrinda þeim áformum, en ekki tók betra við. Nú vill hún festa óhagkvæmt landbúnaðarkerfi í viðjar í áratug. Skoðum nokkrar staðreyndir: Heildarstuðningur við landbúnað á Íslandi nam tæpum 20 milljörðum króna árið 2013 samkvæmt tölum OECD. Þetta eru um 55 milljónir á dag eða rúmlega 2 milljónir króna á klukkustund. Og er peningunum vel varið? Hvetja þeir til nýsköpunar eða hagræðingar í greininni? Nei, öðru nær. Áttum okkur á því að þetta eru engir smápeningar. Ríkisstjórnin gæti til dæmis varið þeim þannig að mánaðarlegar bætur öryrkja hækkuðu um nærri hundrað þúsund krónur, kysi hún að forgangsraða þannig. Svo mætti líka skipta fjárhæðinni milli allra þeirra 4.800 sem vinna við landbúnað. Þeir fengju þá hver um sig 347 þúsund krónur á mánuði sem er meira en bændur fá nú í laun að meðaltali. Það versta við núverandi kerfi er að allir tapa á því. Landbúnaður er ekki arðbær fyrir bændur. Þvert á móti sýna skattskýrslur það svart á hvítu að fáar stéttir hafa lægri laun en þeir. Fórnir neytenda eru ekki gróði bænda. Þessu verður að breyta! Nauðsynlegt er að í kosningum vorið 2017 fái nýtt afl, sem er óhrætt við að leggja til atlögu við dýrt og úrelt kerfi, almennan stuðning. Viðreisn setur almannahagsmuni í öndvegi, berst gegn mismunun og vill nýta markaðslausnir í stað sérhagsmunavörslu stjórnmála- og embættismanna.Aðför að neytendum Neytendur njóta sannarlega ekki góðs af greiðslum til landbúnaðarins. Hér á landi eru framleiddar ágætar landbúnaðarvörur, en verð er miklu hærra en í nágrannalöndunum. Vöruúrval er líka minna hér á landi en í þeim löndum sem við berum okkur saman við. Dýr sem bíða slátrunar sæta víða illri meðferð eins og við vorum óþyrmilega minnt á í áramótaannál sjónvarpsins fyrir nokkrum dögum. Þegar ástandið er svona alvarlegt væri eðlilegt að leita leiða til breytinga þar sem allir væru betur settir: Bændur, neytendur, ríkið og búfé. En hvernig hyggst ríkisstjórnin taka á ástandinu? Landbúnaðarráðherra hyggst binda hendur komandi ríkisstjórna fram yfir þingkosningar 2025 og halda þannig við núverandi ófremdarástandi. Auðvitað er þetta ekki af umhyggju fyrir bændum. Ef þeir fengju sjálfir að ráða því hvernig þeir höguðu sínum landbúnaði myndu þeir laga sig að markaðsaðstæðum. En ríkisstjórnin vill viðhalda núverandi styrkjakerfi þar sem bændur fá greitt fyrir að framleiða ákveðnar vörur en aðrar ekki. Styrkirnir enda í raun hjá kerfinu sjálfu, kerfi sem hefur þann tilgang einan að viðhalda sjálfu sér og skaffa talsmönnum sínum störf. Fyrir skömmu var tilkynnt að innflutningskvótar á landbúnaðarvörum yrðu rýmkaðir lítillega. Nú hefur jafnvel þessi litla kjarabót neytenda verið tekin í gíslingu meðan unnið er að því að festa kerfið í sessi.Falsrök kerfiskarla Finnur Árnason, forstjóri Haga, leyfði sér að vekja athygli á þeim gjörningi sem fyrirhugaður er: „Samningur til tíu ára þýðir skattlagningu í tíu ár“. Andstæðingar neytenda snerust strax til varnar fyrir sitt kerfi. Talað er um „fæðuöryggi“ sem auðvitað stenst ekki skoðun. Ef svo ólíklega vildi til að forkólfum ríkisstjórnarinnar eða öðrum tækist að einangra Ísland frá umheiminum myndi eldsneyti fljótt þverra, varahluti skorta, áburður gengi til þurrðar og svo mætti lengi telja. Landbúnaðurinn væri með fyrstu greinum til þess að stöðvast. Við getum þakkað fyrir að grannþjóðirnar eru ekki jafnuppteknar af „fæðuöryggi“ og við. Matvörur eru um fjórðungur útflutnings Íslendinga. Allt öðru máli gegnir ef landbúnaðurinn fær alvöru samkeppni og losnar úr viðjum þeirra sem vilja segja bændum hvað þeir eiga að framleiða og almenningi hvað hann á að borða. Frjálsir bændur laga sig að markaðsaðstæðum og geta nýtt sína styrkleika, sjálfum sér og neytendum í hag. Afnám tolla á grænmeti í byrjun aldarinnar skilaði sér í lækkuðu verði og aukinni samkeppnishæfni greinarinnar og hækkuðu heildarverði til grænmetisbænda. Stuðningur við bændur á hvorki að vera til höfuðs neytendum né bændum sjálfum. Þeir sem vilja nýta kosti frjáls markaðs í landbúnaði og afnema kerfi þar sem allir tapa eru ekki óvinir bænda. Þvert á móti skapar markaðurinn ný tækifæri, þannig að bændur hætta að vera peð í gamaldags refskák stjórnmálamanna sem hugsa aðeins um hag kerfisins. Í næstu kosningum gefst tækifæri til þess að snúa við blaðinu, kjósa flokk sem óhikað berst fyrir neytendur og bændur gegn miðstýringaröflunum. Viðreisn er svarið.
Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley Skoðun
Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar
Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley Skoðun