Hvað orsakar svifryksmengun á veturna? Ragnhildur Guðrún Finnbjörnsdóttir skrifar 21. desember 2017 14:45 Ragnhildur Guðrún Finnbjörnsdóttir, umhverfis- og auðlindafræðingur og doktor í lýðheilsuvísindum. Lesendum Vísis og Fréttablaðsins gefst kostur á því að senda sérfræðingum spurningar tengdar heilsu og lífsstíl á netfangið heilsanokkar@frettabladid.is. Í hverri viku birtast svör við völdum spurningum í Fréttablaðinu og hér á Vísi. Spurning: Hvað orsakar svifryksmengun á veturna og er hún hættuleg? Svar: Þessi spurning á vel við núna þar sem svifryksmengun hefur aukist á höfuðborgarsvæðinu síðustu daga. Gulbrún rykský við umferðaræðar má rekja til aukinnar svifryks- og köfnunarefnisdíoxíðsmengunar frá bílaumferð. Ákveðnar veðuraðstæður geta ýtt undir hærri styrk umferðartengdrar loftmengunar. Sem dæmi má nefna eru þurrir, kaldir vetrardagar með hægum vindi og hitastigi undir frostmarki kjöraðstæður fyrir aukna loftmengun. Mengunina má meðal annars rekja til þess að götunar eru saltaðar á veturna og nagladekkin tæta upp agnir úr malbikinu. Á slíkum dögum ná agnirnar á götunum að þyrlast upp með bílaumferðinni í nágrenni gatnanna en einnig safnast upp köfnunarefnisdíoxíð sem kemur til vegna bruna á dísilolíu. Þetta á sérstaklega við á þungum umferðartíma þegar fólk er á leið í og úr vinnu. Vegna lítils vinds feykjast efnin ekki í burtu heldur ná agnirnar að svífa um andrúmsloftið. Þannig getur styrkur loftmengunarefnanna orðið mikill. Hægt er að draga úr þessu með því að rykbinda göturnar en samkvæmt áætlun um loftgæði til næstu 12 ára sem umhverfis- og auðlindaráðuneytið hefur gefið út, er lagt til að götur landsins verði rykbundnar oftar. Rannsóknir hafa sýnt að bæði svifryk og köfnunarefnisdíoxíð getur haft slæm áhrif á heilsuna með því að auka á einkenni meðal einstaklinga sem þjást af hjarta-, æða- eða lungnasjúkdómum. Því er viðkvæmum einstaklingum með undirliggjandi sjúkdóma, auk barna og eldri einstaklinga, ráðlagt að forðast útiveru þegar loftmengun er mikil. Hægt er að fylgjast með loftgæðum í landinu á vef Umhverfisstofnunar, loftgæði.is. Heilsa Mest lesið „Það er alveg hægt að vinna rifrildið en þá tapar sambandið“ Lífið Tjáir sig í fyrsta sinn um bróðurmissinn Lífið Göngutúr með umhverfissálfræðingi: „Árás inn í umhverfið“ og vannýttasta horn borgarinnar Lífið Ein lausn er að liggja hlið við hlið og fróa sér Lífið Best skipulagða geymsla landsins í glæsihúsi við Laugardalinn Lífið Púsluðu sig inn í undanúrslit þrátt fyrir hremmingar Lífið Fagnaði 35 árum í sólinni Lífið Mistök að eyða ekki meiri tíma með börnunum Lífið Kvaddi dramað og flutti fyrir ástina Lífið „Allir vonuðu að þetta yrði stelpa“ Lífið
Lesendum Vísis og Fréttablaðsins gefst kostur á því að senda sérfræðingum spurningar tengdar heilsu og lífsstíl á netfangið heilsanokkar@frettabladid.is. Í hverri viku birtast svör við völdum spurningum í Fréttablaðinu og hér á Vísi. Spurning: Hvað orsakar svifryksmengun á veturna og er hún hættuleg? Svar: Þessi spurning á vel við núna þar sem svifryksmengun hefur aukist á höfuðborgarsvæðinu síðustu daga. Gulbrún rykský við umferðaræðar má rekja til aukinnar svifryks- og köfnunarefnisdíoxíðsmengunar frá bílaumferð. Ákveðnar veðuraðstæður geta ýtt undir hærri styrk umferðartengdrar loftmengunar. Sem dæmi má nefna eru þurrir, kaldir vetrardagar með hægum vindi og hitastigi undir frostmarki kjöraðstæður fyrir aukna loftmengun. Mengunina má meðal annars rekja til þess að götunar eru saltaðar á veturna og nagladekkin tæta upp agnir úr malbikinu. Á slíkum dögum ná agnirnar á götunum að þyrlast upp með bílaumferðinni í nágrenni gatnanna en einnig safnast upp köfnunarefnisdíoxíð sem kemur til vegna bruna á dísilolíu. Þetta á sérstaklega við á þungum umferðartíma þegar fólk er á leið í og úr vinnu. Vegna lítils vinds feykjast efnin ekki í burtu heldur ná agnirnar að svífa um andrúmsloftið. Þannig getur styrkur loftmengunarefnanna orðið mikill. Hægt er að draga úr þessu með því að rykbinda göturnar en samkvæmt áætlun um loftgæði til næstu 12 ára sem umhverfis- og auðlindaráðuneytið hefur gefið út, er lagt til að götur landsins verði rykbundnar oftar. Rannsóknir hafa sýnt að bæði svifryk og köfnunarefnisdíoxíð getur haft slæm áhrif á heilsuna með því að auka á einkenni meðal einstaklinga sem þjást af hjarta-, æða- eða lungnasjúkdómum. Því er viðkvæmum einstaklingum með undirliggjandi sjúkdóma, auk barna og eldri einstaklinga, ráðlagt að forðast útiveru þegar loftmengun er mikil. Hægt er að fylgjast með loftgæðum í landinu á vef Umhverfisstofnunar, loftgæði.is.
Heilsa Mest lesið „Það er alveg hægt að vinna rifrildið en þá tapar sambandið“ Lífið Tjáir sig í fyrsta sinn um bróðurmissinn Lífið Göngutúr með umhverfissálfræðingi: „Árás inn í umhverfið“ og vannýttasta horn borgarinnar Lífið Ein lausn er að liggja hlið við hlið og fróa sér Lífið Best skipulagða geymsla landsins í glæsihúsi við Laugardalinn Lífið Púsluðu sig inn í undanúrslit þrátt fyrir hremmingar Lífið Fagnaði 35 árum í sólinni Lífið Mistök að eyða ekki meiri tíma með börnunum Lífið Kvaddi dramað og flutti fyrir ástina Lífið „Allir vonuðu að þetta yrði stelpa“ Lífið