Forhúð og friður Ívar Halldórsson skrifar 20. mars 2018 09:36 Ég hef verið að fylgjast með umræðunni um umskurð drengja. Ég hef tekið eftir því að eins og venjulega er almenningur fljótur að mynda sér skoðanir á málefnum sem hann þekkir ekki endilega mjög vel. Við erum oft svo fljót að æsa okkur yfir einhverju sem einhver fleygir fram í tilfinningahita. Í kjölfarið tökum við oft fljótfærnislegar og illa ígrundaðar ákvarðanir sem við byggjum á tilfinningum umfram skynsemi. Einhver segir eitthvað í fjölmiðlum fyrir hádegi hér á landi og við almenningurinn drífum okkur að hneykslast á einhverju sem við höfum ekki hundsvit á strax eftir hádegi. Íslendingar eru fljótir upp ef þeim finnst eitthvað ósanngjarnt – sem er auðvitað mjög gott í sjálfu sér...en bara stundum of fljótir. Ég hef sjálfur gefið mér tíma til að skoða málið frá mörgum hliðum. Ég er búinn að ræða við fólk hérlendis og erlendis, trúaða og vantrúaða – meira að segja óumskorinn gyðing sem ég þekki ekki neitt! Ég hef lesið rannsóknir og farið á fund með sendiherra Ísraels í Noregi varðandi þetta umdeilda mál. Ég er sannfærður um að það fólk sem er mest áberandi í umræðunni hefur ekki hugsað málið út frá öllum hliðum né farið í ítarlega og hlutlausa upplýsingaöflun um þetta mál. Það er hvorki einfalt né skynsamlegt að ráðast í afnám umskurðar með einu pennastriki á sama tíma og við berjumst fyrir trúfrelsi, jafnrétti og heilbrigðu siðferði í flóknu samfélagsmynstri. Í okkar landi viljum við flest að virðing sé borin fyrir ólíkum skoðunum, ólíkum bakgrunni og framandi hefðum. Við þurfum því að spyrja okkur: Hvernig getum við sagt gyðingum og múslimum að þeir megi ekki lengur halda í mörg þúsund ára trúarhefðir án þess að móðga þá, gera lítið úr aldagömlum hefðum þeirra eða ráðast gegn trúfrelsi þeirra? Þetta er viðkvæmt mál sem við getum ekki afgreitt svo til án umhugsunar. Hvernig getum við með fullu viti sent móður nýfædds barns í fangelsi fyrir “forhúðarglæp” án þess að það komi einmitt niður á barninu sem við viljum vernda? Af tvennu “illu” er þá líklega betra að barnið missi forhúðina en móður sína í sex ár. Hvernig getum við boðið innflytjendur velkomna inn í land okkar og um leið ráðist að trúfrelsi, samfélagsmynstri og rótgrónum hefðum þeirra? Hingað til höfum við reynt að koma til móts við þá á margs konar hátt, t.d. með útilokun svínakjöts í almenningsskólum. Við höfum alltaf reynt að fara einhvern milliveg í viðkvæmum málefnum til að særa ekki fólk eða vísvitandi valda því að það þurfi að svíkja samvisku sína eða ráðast gegn eigin sannfæringu. Hvernig getum við sannfært virta vísindamenn og rannsóknarlækna um að vel rökstuddar og viðurkenndar niðurstöður rannsókna þeirra séu rangar; að umskurður komi ekki í veg fyrir krabbamein í limi/blöðruhálsi, kynsjúkdóma, eyðni og þvagrásarsýkingu*? Við getum ekki virt að vettugi niðurstöður fjölda opinberra rannsókna án þess að færa óyggjandi rök fyrir því að þær séu rangar en ekki aðrar rannsóknir sem við viljum að séu réttar. Líklega hafa þær allar að geyma einhvern sannleika á sinn hátt og megum við ekki bara grípa þær sem okkur líkar á meðan við hundsum hinar. Hér eru yfirlýsingar frá vel þekktum og viðurkenndum samtökum um umskurð drengja: Samkvæmt CDC (Centers for Disease Control and Prevention) eru minni líkur á að umskorinn karlmaður smitist af eyðni frá kvenmanni og er hætta á krabbameini í limi minni. Sömuleiðis minnka líkur á þvagrásarsýkingu. Að sama skapi segir CDC að ef forhúð er fjarlægð minnki líkur á leghálskrabbameini hjá konum sem og ýmsum kynfærasjúkdómum. Þá kemur einnig fram að þrátt fyrir að einhver áhætta fylgi umskurði, s.s. sársauki, blæðing og sýking séu alvarlegri afleiðingar og fylgikvillar afar sjaldgæfir. Samkvæmt WHO (World Health Organization) minnka líkur á eyðnissmiti umskorins karlmanns frá kvenmanni um allt að 60%. Umskurður sem framkvæmdur er í faglegu umhverfi af vel þjálfuðum heilbrigðisfulltrúum er þá talinn hættulaus. WHO/UNAIDS undirstrikar að umskurður skuli álitin árangursrík forvörn gegn HIV í löndum og á svæðum þar sem skæð útbreiðsla kynsjúkdóma meðal gagnkynhneigðra er vandamál, og einnig þar sem eyðni er útbreidd. Samkvæmt niðurstöðum American Academy of Pediatrics (AAP) frá 27. ágúst, 2012 er heilbrigðislegur ávinningur umskurðar á nýfæddum drengjum mun meiri en hætturnar. Þá kemur fram að alvarleg tilfelli séu mjög sjaldgæf þar sem vel þjálfaðir heilbrigðisfulltrúar annast umskurðinn. Um leið eins og gefur að skilja er áhættan meiri þar sem óþjálfaðir einstaklingar framkvæma umskurðinn. Fjöldi rannsókna, sem ég hef ekki pláss til að tíunda hér, hafa leitt í ljós fjölmarga læknisfræðilega kosti umskurðar ungbarna. Það gefur því að skilja að með því að setja refsingarlög á umskurð ungbarna sem framkvæmdur er á faglegan hátt erum við um leið að meina foreldrum að velja það sem þeir telja barninu fyrir bestu. Þá er þetta ekki lengur bara spurning um mögulegt brot á trúfrelsi. Nú er málið orðið siðferðismál þar sem réttur foreldra til að hugsa um hag barnsins hangir í burðarliðnum. Líkt og foreldrar hafa rétt til að taka ákvörðun fyrir barn sitt um að láta starfsmann skartgripaverslunar gera gat í eyra þess fáum vikum eftir fæðingu, til að spara því sársaukann seinna, hallast ég að því að foreldrum gangi sömuleiðis gott eitt til þegar þeir ákveða að umskera afkvæmi sitt til að spara því sársauka og sýkingu seinna meir. Reynslan ætti að hafa kennt okkur að það er ekki skynsamlegt að banna foreldrum að fylgja sannfæringu sinni svo lengi sem heilbrigði barna þeirra sé í fyrirrúmi – og þá sér í lagi þegar slíkar opinberar aðfarir hafa þær afleiðingar að þeim finnst vegið að trúfrelsi sínu, hefðum og umhyggju fyrir barninu. Að mínu mati þarf að finna lausn sem allir geta verið sáttir við – þ.e. fara einhvern milliveg. Það þarf eflaust að setja aldursmörk á umskurð, en samkvæmt rannsóknum er hættuminnst að framkvæma slíka aðgerð á fyrstu dögum eftir fæðingu. Þá veit ég að samkvæmt Biblíu kristinna manna á ekki að umskera ungabarn eftir áttunda dag og einnig skal alls ekki umskera barn ef það leggur líf barnsins í hættu. Þetta fékk ég staðfest hjá strangtrúuðum gyðingi um daginn. Í nútímaþjóðfélagi er mikilvægt að gera kröfur um að aðgerð sem þessi sé framkvæmd af fagmönnum á viðurkenndri heilbrigðisstofnun. Ef einhver líkamlegur veikleiki nýfædds barns eykur hættu á að umskurður stofni lífi þess í hættu er eðlilegt að heilbrigðisfulltrúi leyfi ekki aðgerðina. Auðvitað verðum við að fara þá leið sem stofnar með engu móti lífi barna í hættu. Að banna hins vegar umskurð með tilheyrandi hótunum um refsingu og fangelsisvist eykur einungis hættuna á því að foreldrar sniðgangi heilbrigðiskerfið er það lætur umskera börn sín og stofni þeim um leið í mjög svo óþarfa lífshættu. Ég held að við þurfum að hugsa okkur vel um áður en við tökum afgerandi ákvarðanir um þetta viðkvæma mál - ákvarðanir sem hafa jafnvel enn afdrifaríkari afleiðingar en þær sem við teljum okkur vera að fyrirbyggja. Þetta er ekki endilega spurning um að vera með eða á móti umskurði. Þetta er spurning um að taka ekki fljótfærnislega ákvörðun um eitthvað sem fjöldi friðelskandi fólks gæti litið á sem fordómafullar aðgerðir gegn sið- og trúfrelsi þeirra. Þótt ég og þú kjósum kannski ekki að láta umskera okkar eigin ungabörn, og skiljum kannski ekki með nokkru móti hvernig aðrir geta hugsað sér slíkt, skulum við þó ekki þröngva okkar skoðunum upp á aðra í tilfinningahita. Finnum friðsamlega og upplýsta leið til að leysa málin - leið sem flestir geta sæst á með tilheyrandi varnöglum. Látum virðingu, skilning og almenna umhyggju lýsa okkur leiðina að ásættanlegri lausn sem endurspeglar velferð barna okkar, fagnar fjölbreytileika og virðir mismunandi skoðanir fólks í landinu okkar.*(niðurstöður bresks rannsóknarteymis: Larke, Thomas, dos Santos Silva & Weiss, „Male circumcision and penile cancer: a systematic review amd meta-analysis“, Cancer Causes Control 22(8), August 2011, pp, 1097-1110). Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ívar Halldórsson Mest lesið Smábátar eru framtíðin, segir David Attenborough Kjartan Sveinsson Skoðun Sigurður Ingi í mikilli mótsögn við sjálfan sig! Magnús Guðmundsson Skoðun Orðskrípið sem bjarga á veiðigjaldinu Ólafur Adolfsson Skoðun Yfirgnæfandi meirihluti vill þjóðaratkvæði Jón Steindór Valdimarsson Skoðun Óvandaður og einhliða fréttaflutningur RÚV af stríðinu á Gaza Birgir Finnsson Skoðun Hvað er verið að leiðrétta? Gabríel Ingimarsson,Sverrir Páll Einarsson,Alexander Hauksson,Ingvar Þóroddsson,María Ellen Steingrimsdóttir,Oddgeir Páll Georgsson,Ingunn Rós Kristjánsdóttir Skoðun Hallarekstur í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson Skoðun Afsökunarbeiðni til fyrri kynslóða – og þeirra sem erfa munu landið Arnar Þór Jónsson Skoðun Hvers konar Evrópuríki viljum við vera? Magnús Árni Skjöld Magnússon Skoðun Efnahagslegur hagvöxtur þýðir ekki endilega samfélagslegur hagvöxtur Davíð Routley Skoðun Skoðun Skoðun POTS er ekki tískubylgja Hanna Birna Valdimarsdóttir,Hugrún Vignisdóttir skrifar Skoðun Er niðurstaðan einstök? Ársreikningur Hveragerðisbæjar 2024 Friðrik Sigurbjörnsson,Eyþór H. Ólafsson skrifar Skoðun Hvað er verið að leiðrétta? Ægir Örn Arnarson skrifar Skoðun Loftslagsaðgerðir eru forsenda velsældar til framtíðar – ekki valkostur: Svargrein við niðurstöðum rannsóknar sem kynnt var á Velsældarþingi í gær Laura Sólveig Lefort Scheefer skrifar Skoðun Afsökunarbeiðni til fyrri kynslóða – og þeirra sem erfa munu landið Arnar Þór Jónsson skrifar Skoðun 75 ár af evrópskri samheldni og samvinnu Clara Ganslandt skrifar Skoðun Sigurður Ingi í mikilli mótsögn við sjálfan sig! Magnús Guðmundsson skrifar Skoðun Vetrarvirkjanir Sigurður Ingi Friðleifsson skrifar Skoðun Yfirgnæfandi meirihluti vill þjóðaratkvæði Jón Steindór Valdimarsson skrifar Skoðun Smábátar eru framtíðin, segir David Attenborough Kjartan Sveinsson skrifar Skoðun Leiðrétting veiðigjalda mun skila sér í bættum innviðum Arna Lára Jónsdóttir skrifar Skoðun Hvað er verið að leiðrétta? Gabríel Ingimarsson,Sverrir Páll Einarsson,Alexander Hauksson,Ingvar Þóroddsson,María Ellen Steingrimsdóttir,Oddgeir Páll Georgsson,Ingunn Rós Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Efnahagslegur hagvöxtur þýðir ekki endilega samfélagslegur hagvöxtur Davíð Routley skrifar Skoðun Börn innan seilingar Árni Guðmundsson skrifar Skoðun Hallarekstur í Hafnarfirði Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Hvers konar Evrópuríki viljum við vera? Magnús Árni Skjöld Magnússon skrifar Skoðun Orðskrípið sem bjarga á veiðigjaldinu Ólafur Adolfsson skrifar Skoðun Túlkun er ekkert að fara – en hvað ætlum við að gera með hana? Birna Ragnheiðardóttir Imsland skrifar Skoðun Hagsmunir heildarinnar - Kafli tvö: Eiskrandi kröfur Hannes Örn Blandon skrifar Skoðun Palestína er að verja sig, ekki öfugt Stefán Guðbrandsson skrifar Skoðun Óvandaður og einhliða fréttaflutningur RÚV af stríðinu á Gaza Birgir Finnsson skrifar Skoðun Lýðræði á ystu nöf: Hver er afstaða unga fólksins? Jonas Hammer skrifar Skoðun Hvað ef ég hjóla bara í vinnuna? Eiríkur Búi Halldórsson skrifar Skoðun Litlu ljósin á Gaza Guðbrandur Einarsson skrifar Skoðun Ekki leiðrétting heldur skattahækkun: Afstaða Sjálfstæðisflokksins er skýr Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar Skoðun Staðreyndir eða „mér finnst“ Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Skoðun Fjármagna áfram hernað Rússlands Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Frídagar í klemmu Jón Júlíus Karlsson skrifar Skoðun Fasteignaviðskipti – tímabært að endurskoða leikreglurnar? Hlynur Júlísson skrifar Skoðun Í skugga kerfis sem brást! Harpa Hildiberg Böðvarsdóttir skrifar Sjá meira
Ég hef verið að fylgjast með umræðunni um umskurð drengja. Ég hef tekið eftir því að eins og venjulega er almenningur fljótur að mynda sér skoðanir á málefnum sem hann þekkir ekki endilega mjög vel. Við erum oft svo fljót að æsa okkur yfir einhverju sem einhver fleygir fram í tilfinningahita. Í kjölfarið tökum við oft fljótfærnislegar og illa ígrundaðar ákvarðanir sem við byggjum á tilfinningum umfram skynsemi. Einhver segir eitthvað í fjölmiðlum fyrir hádegi hér á landi og við almenningurinn drífum okkur að hneykslast á einhverju sem við höfum ekki hundsvit á strax eftir hádegi. Íslendingar eru fljótir upp ef þeim finnst eitthvað ósanngjarnt – sem er auðvitað mjög gott í sjálfu sér...en bara stundum of fljótir. Ég hef sjálfur gefið mér tíma til að skoða málið frá mörgum hliðum. Ég er búinn að ræða við fólk hérlendis og erlendis, trúaða og vantrúaða – meira að segja óumskorinn gyðing sem ég þekki ekki neitt! Ég hef lesið rannsóknir og farið á fund með sendiherra Ísraels í Noregi varðandi þetta umdeilda mál. Ég er sannfærður um að það fólk sem er mest áberandi í umræðunni hefur ekki hugsað málið út frá öllum hliðum né farið í ítarlega og hlutlausa upplýsingaöflun um þetta mál. Það er hvorki einfalt né skynsamlegt að ráðast í afnám umskurðar með einu pennastriki á sama tíma og við berjumst fyrir trúfrelsi, jafnrétti og heilbrigðu siðferði í flóknu samfélagsmynstri. Í okkar landi viljum við flest að virðing sé borin fyrir ólíkum skoðunum, ólíkum bakgrunni og framandi hefðum. Við þurfum því að spyrja okkur: Hvernig getum við sagt gyðingum og múslimum að þeir megi ekki lengur halda í mörg þúsund ára trúarhefðir án þess að móðga þá, gera lítið úr aldagömlum hefðum þeirra eða ráðast gegn trúfrelsi þeirra? Þetta er viðkvæmt mál sem við getum ekki afgreitt svo til án umhugsunar. Hvernig getum við með fullu viti sent móður nýfædds barns í fangelsi fyrir “forhúðarglæp” án þess að það komi einmitt niður á barninu sem við viljum vernda? Af tvennu “illu” er þá líklega betra að barnið missi forhúðina en móður sína í sex ár. Hvernig getum við boðið innflytjendur velkomna inn í land okkar og um leið ráðist að trúfrelsi, samfélagsmynstri og rótgrónum hefðum þeirra? Hingað til höfum við reynt að koma til móts við þá á margs konar hátt, t.d. með útilokun svínakjöts í almenningsskólum. Við höfum alltaf reynt að fara einhvern milliveg í viðkvæmum málefnum til að særa ekki fólk eða vísvitandi valda því að það þurfi að svíkja samvisku sína eða ráðast gegn eigin sannfæringu. Hvernig getum við sannfært virta vísindamenn og rannsóknarlækna um að vel rökstuddar og viðurkenndar niðurstöður rannsókna þeirra séu rangar; að umskurður komi ekki í veg fyrir krabbamein í limi/blöðruhálsi, kynsjúkdóma, eyðni og þvagrásarsýkingu*? Við getum ekki virt að vettugi niðurstöður fjölda opinberra rannsókna án þess að færa óyggjandi rök fyrir því að þær séu rangar en ekki aðrar rannsóknir sem við viljum að séu réttar. Líklega hafa þær allar að geyma einhvern sannleika á sinn hátt og megum við ekki bara grípa þær sem okkur líkar á meðan við hundsum hinar. Hér eru yfirlýsingar frá vel þekktum og viðurkenndum samtökum um umskurð drengja: Samkvæmt CDC (Centers for Disease Control and Prevention) eru minni líkur á að umskorinn karlmaður smitist af eyðni frá kvenmanni og er hætta á krabbameini í limi minni. Sömuleiðis minnka líkur á þvagrásarsýkingu. Að sama skapi segir CDC að ef forhúð er fjarlægð minnki líkur á leghálskrabbameini hjá konum sem og ýmsum kynfærasjúkdómum. Þá kemur einnig fram að þrátt fyrir að einhver áhætta fylgi umskurði, s.s. sársauki, blæðing og sýking séu alvarlegri afleiðingar og fylgikvillar afar sjaldgæfir. Samkvæmt WHO (World Health Organization) minnka líkur á eyðnissmiti umskorins karlmanns frá kvenmanni um allt að 60%. Umskurður sem framkvæmdur er í faglegu umhverfi af vel þjálfuðum heilbrigðisfulltrúum er þá talinn hættulaus. WHO/UNAIDS undirstrikar að umskurður skuli álitin árangursrík forvörn gegn HIV í löndum og á svæðum þar sem skæð útbreiðsla kynsjúkdóma meðal gagnkynhneigðra er vandamál, og einnig þar sem eyðni er útbreidd. Samkvæmt niðurstöðum American Academy of Pediatrics (AAP) frá 27. ágúst, 2012 er heilbrigðislegur ávinningur umskurðar á nýfæddum drengjum mun meiri en hætturnar. Þá kemur fram að alvarleg tilfelli séu mjög sjaldgæf þar sem vel þjálfaðir heilbrigðisfulltrúar annast umskurðinn. Um leið eins og gefur að skilja er áhættan meiri þar sem óþjálfaðir einstaklingar framkvæma umskurðinn. Fjöldi rannsókna, sem ég hef ekki pláss til að tíunda hér, hafa leitt í ljós fjölmarga læknisfræðilega kosti umskurðar ungbarna. Það gefur því að skilja að með því að setja refsingarlög á umskurð ungbarna sem framkvæmdur er á faglegan hátt erum við um leið að meina foreldrum að velja það sem þeir telja barninu fyrir bestu. Þá er þetta ekki lengur bara spurning um mögulegt brot á trúfrelsi. Nú er málið orðið siðferðismál þar sem réttur foreldra til að hugsa um hag barnsins hangir í burðarliðnum. Líkt og foreldrar hafa rétt til að taka ákvörðun fyrir barn sitt um að láta starfsmann skartgripaverslunar gera gat í eyra þess fáum vikum eftir fæðingu, til að spara því sársaukann seinna, hallast ég að því að foreldrum gangi sömuleiðis gott eitt til þegar þeir ákveða að umskera afkvæmi sitt til að spara því sársauka og sýkingu seinna meir. Reynslan ætti að hafa kennt okkur að það er ekki skynsamlegt að banna foreldrum að fylgja sannfæringu sinni svo lengi sem heilbrigði barna þeirra sé í fyrirrúmi – og þá sér í lagi þegar slíkar opinberar aðfarir hafa þær afleiðingar að þeim finnst vegið að trúfrelsi sínu, hefðum og umhyggju fyrir barninu. Að mínu mati þarf að finna lausn sem allir geta verið sáttir við – þ.e. fara einhvern milliveg. Það þarf eflaust að setja aldursmörk á umskurð, en samkvæmt rannsóknum er hættuminnst að framkvæma slíka aðgerð á fyrstu dögum eftir fæðingu. Þá veit ég að samkvæmt Biblíu kristinna manna á ekki að umskera ungabarn eftir áttunda dag og einnig skal alls ekki umskera barn ef það leggur líf barnsins í hættu. Þetta fékk ég staðfest hjá strangtrúuðum gyðingi um daginn. Í nútímaþjóðfélagi er mikilvægt að gera kröfur um að aðgerð sem þessi sé framkvæmd af fagmönnum á viðurkenndri heilbrigðisstofnun. Ef einhver líkamlegur veikleiki nýfædds barns eykur hættu á að umskurður stofni lífi þess í hættu er eðlilegt að heilbrigðisfulltrúi leyfi ekki aðgerðina. Auðvitað verðum við að fara þá leið sem stofnar með engu móti lífi barna í hættu. Að banna hins vegar umskurð með tilheyrandi hótunum um refsingu og fangelsisvist eykur einungis hættuna á því að foreldrar sniðgangi heilbrigðiskerfið er það lætur umskera börn sín og stofni þeim um leið í mjög svo óþarfa lífshættu. Ég held að við þurfum að hugsa okkur vel um áður en við tökum afgerandi ákvarðanir um þetta viðkvæma mál - ákvarðanir sem hafa jafnvel enn afdrifaríkari afleiðingar en þær sem við teljum okkur vera að fyrirbyggja. Þetta er ekki endilega spurning um að vera með eða á móti umskurði. Þetta er spurning um að taka ekki fljótfærnislega ákvörðun um eitthvað sem fjöldi friðelskandi fólks gæti litið á sem fordómafullar aðgerðir gegn sið- og trúfrelsi þeirra. Þótt ég og þú kjósum kannski ekki að láta umskera okkar eigin ungabörn, og skiljum kannski ekki með nokkru móti hvernig aðrir geta hugsað sér slíkt, skulum við þó ekki þröngva okkar skoðunum upp á aðra í tilfinningahita. Finnum friðsamlega og upplýsta leið til að leysa málin - leið sem flestir geta sæst á með tilheyrandi varnöglum. Látum virðingu, skilning og almenna umhyggju lýsa okkur leiðina að ásættanlegri lausn sem endurspeglar velferð barna okkar, fagnar fjölbreytileika og virðir mismunandi skoðanir fólks í landinu okkar.*(niðurstöður bresks rannsóknarteymis: Larke, Thomas, dos Santos Silva & Weiss, „Male circumcision and penile cancer: a systematic review amd meta-analysis“, Cancer Causes Control 22(8), August 2011, pp, 1097-1110).
Hvað er verið að leiðrétta? Gabríel Ingimarsson,Sverrir Páll Einarsson,Alexander Hauksson,Ingvar Þóroddsson,María Ellen Steingrimsdóttir,Oddgeir Páll Georgsson,Ingunn Rós Kristjánsdóttir Skoðun
Skoðun Er niðurstaðan einstök? Ársreikningur Hveragerðisbæjar 2024 Friðrik Sigurbjörnsson,Eyþór H. Ólafsson skrifar
Skoðun Loftslagsaðgerðir eru forsenda velsældar til framtíðar – ekki valkostur: Svargrein við niðurstöðum rannsóknar sem kynnt var á Velsældarþingi í gær Laura Sólveig Lefort Scheefer skrifar
Skoðun Afsökunarbeiðni til fyrri kynslóða – og þeirra sem erfa munu landið Arnar Þór Jónsson skrifar
Skoðun Hvað er verið að leiðrétta? Gabríel Ingimarsson,Sverrir Páll Einarsson,Alexander Hauksson,Ingvar Þóroddsson,María Ellen Steingrimsdóttir,Oddgeir Páll Georgsson,Ingunn Rós Kristjánsdóttir skrifar
Skoðun Efnahagslegur hagvöxtur þýðir ekki endilega samfélagslegur hagvöxtur Davíð Routley skrifar
Skoðun Túlkun er ekkert að fara – en hvað ætlum við að gera með hana? Birna Ragnheiðardóttir Imsland skrifar
Skoðun Ekki leiðrétting heldur skattahækkun: Afstaða Sjálfstæðisflokksins er skýr Guðrún Hafsteinsdóttir skrifar
Hvað er verið að leiðrétta? Gabríel Ingimarsson,Sverrir Páll Einarsson,Alexander Hauksson,Ingvar Þóroddsson,María Ellen Steingrimsdóttir,Oddgeir Páll Georgsson,Ingunn Rós Kristjánsdóttir Skoðun