Haltu kjafti, hlýddu og vertu góður Þórlindur Kjartansson skrifar 24. maí 2019 07:00 Áður en háhraðanettengingar og ýmis konar streymisþjónustur gerðu fólki mögulegt að stilla sína eigin afþreyingardagskrá eftir hentisemi, var óhætt að brydda upp á efnisatriðum úr línulegri sjónvarpsdagskrá kvöldsins áður í kaffipásum daginn eftir. „Sástu Björgvin Halldórsson hjá Hemma Gunn í gær?“ „Hvernig fannst þér Spaugstofan taka á kjarasamningunum?“ „Hver heldurðu að hafi skotið JR?“ Þetta er að mestu leyti löngu liðin tíð. Meira að segja þeir örfáu sjónvarpsþættir sem fólk bíður eftir að sjá í línulegri dagskrá—eins og Game of Thrones—eru ekki almennt viðurkennd umræðuefni á vinnustöðum daginn eftir frumsýningu af ótta við að spilla gleði og spennu þeirra sem eru að spara sér áhorfið. Fyrir vikið er óskráð regla í samfélaginu, sem er virt ofar landslögum, stjórnarskrá, mannréttindum og trúarsetningum, að það megi alls ekki blaðra í kæruleysi frá atburðum, framgangi eða söguþræði í sjónvarpsefni sem einhver gæti hugsanlega átt eftir að sjá. Önnur mikilvæg regla sem hefur rutt sér rúms inni í sjónvarpsherbergjum og svefnherbergjum landsmanna er að ef hjón og sambýlingar hafa á einhverjum tíma ákveðið að hefja áhorf á sjónvarpsseríu þá séu það svik sem jaðri við framhjáhald ef annar horfir lengra áfram í seríunni án samþykkis makans. En þó eru einstaka sjónvarpsviðburðir sem brjóta upp þessar reglur. Á Íslandi geta menn sjálfum sér um kennt ef þeir hafa misst af frumsýningu Áramótaskaupsins, landsleik í fótbolta og Eurovision. Þess vegna er óhætt að tala án viðvörunar um keppnina í síðustu viku án þess að skemma spennuna fyrir nokkrum manni.Eurovision lýðræðið Í fyrsta lagi þá er núverandi fyrirkomulag atkvæðagreiðslunnar mjög áhugavert út frá lýðræðislegu sjónarhorni. Almenningur er hvattur eindregið til þess að taka upp síma, hlaða niður smáforriti, og kjósa. Kjósa, kjósa, kjósa. Manni líður nánast eins og maður sé að bregðast lýðræðislegum skyldum sínum ef maður tekur ekki þátt. Allir að nýta kosningaréttinn—það kostar ekki nema 199 krónur að hringja. Og það skiptir ekki máli þótt milljónir Evrópubúa taki upp símana og kjósi og kjósi—lýðræðið nær ekki lengra en svo að einungis helmingur af niðurstöðunni ræðst af atkvæðum almúgans. Sérskipaðir hópar fagmanna í hveru landi fá að ráða jafnmiklu, þótt svo virðist að í sumum tilvikum hafi þessar faglegu dómnefndir frekar verið að skoða landakort en hlusta á lögin. Jú, fólk fær vissulega að kjósa um alls konar hluti, og velja sína fulltrúa—en á bak við tjöldin hafa „fagmennirnir“ í raun fyrst ákveðið hvaða valkostir séu boðlegir. Núna var það þannig í Eurovision að lagið sem vann hjá dómnefndinni (Norður-Makedónía) endaði í 15. sæti hjá áhorfendum en lagið sem vann hjá áhorfendum (Noregur) var í 9. sæti hjá dómurunum. Ísland endaði sem kunnugt er í 10. sæti, en hefði verið í 6. sæti ef lýðræðið hefði fengið að ráða niðurstöðunni án aðstoðar fagmanna. Getur verið að þeir sem ráða Eurovision taki mikilvægi keppninnar fullhátíðlega—almenningi er treyst til þess að kjósa valdamesta mann heims en ekki velja skemmtilegasta popp-smellinn í skrautsýningu. Listamenn og skemmtikraftar Hin spurningin sem er áhugaverð er krafan um að þátttakendur í skrautsýningunni haldi sig algjörlega fjarri umdeildum málefnum. Á sýningu þar sem annað hvert atriði er hlaðið svo mikilli kynferðislegri spennu að það hefði fyrir nokkrum áratugum valdið almennri hneykslan og uppþoti—þá snýst eina velsæmisspurningin um hvort hinir leðurklæddu íslensku listamenn í kvalalostabúningum sínum hafi storkað sómakennd ísreaelsku gest gjafanna með því að draga upp úr skónum sínum litlar fánapjötlur til stuðnings við þjóð sem nú þegar er viðurkennd af íslenskum stjórnvöldum. Haldið börnunum innandyra!!! Eflaust fannst mörgum það óviðeigandi hjá Hatara að stefna framtíð íslenskrar Eurovision þátttöku í tvísýnu með þessum gjörningi, og kalla yfir þjóðina vandlætingu og reiði Jons Ole Sand. Havaríið og taugaveiklunin í kringum þennan hófstillta gjörning Hatara undirrstrikaði að sjálfsögðu réttmæti þess sem þeir gerðu. Hefði Eurovision valdabatteríið brugðist eins við ef Matthías og Klemens hefðu dregið norska fánann upp úr skónum? Eða var gerð athugasemd við gay-pride fánann sem íslenski hópurinn veifaði stóran hluta kvöldsins? Sá er kannski munurinn á listamönnum og skemmtikröftum að fyrrnefndi hópurinn hlýðir ekki því sem lagt er fyrir börnin í Vögguvísu Káins: „Haltu kjafti, hlýddu og vertu góður. Heiðra skaltu föður þinn og móður.“ Við völdum þetta árið að senda listamenn í keppnina en ekki skemmtikrafta. Það hefði verið hörmulegt ef þeir hefðu látið kúga sig til þess að láta ekki í ljós vott af sjálfstæðri hugsun. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Birtist í Fréttablaðinu Eurovision Þórlindur Kjartansson Mest lesið Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal Skoðun Hvers vegna er ungbarnadauði lægstur á Íslandi? Þórður Þórkelsson Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann Skoðun Skoðun Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson skrifar Skoðun Lausnin liggur fyrir – Landspítali þarf að stíga skrefið Sandra B. Franks skrifar Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson skrifar Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun „Er stjúpmamma þín vond eins og í Öskubusku?“ Hafdís Bára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson skrifar Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Valdið og samvinnuhugsjónin Kjartan Helgi Ólafsson skrifar Skoðun NPA breytti lífinu mínu Sveinbjörn Eggertsson skrifar Skoðun Hefur þú tilkynnt um ofbeldi gegn barni? Alfa Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Gildi kærleika og mannúðar Toshiki Toma skrifar Skoðun Hvernig tryggjum við samkeppnishæfni þjóðar? Jón Skafti Gestsson skrifar Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Flottu kjötauglýsingarnar í blöðunum... Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Grafarvogsgremjan Þorlákur Axel Jónsson skrifar Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Fjármögnuðu stríðsvél Rússlands Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugleiðingar á páskum Ámundi Loftsson skrifar Skoðun Gremjan í Grafarvogi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar Skoðun Móttaka skemmtiferðaskipa - hlustað á íbúa Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar Skoðun Þegar mannshjörtun mætast Jóna Hrönn Bolladóttir,Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Sjá meira
Áður en háhraðanettengingar og ýmis konar streymisþjónustur gerðu fólki mögulegt að stilla sína eigin afþreyingardagskrá eftir hentisemi, var óhætt að brydda upp á efnisatriðum úr línulegri sjónvarpsdagskrá kvöldsins áður í kaffipásum daginn eftir. „Sástu Björgvin Halldórsson hjá Hemma Gunn í gær?“ „Hvernig fannst þér Spaugstofan taka á kjarasamningunum?“ „Hver heldurðu að hafi skotið JR?“ Þetta er að mestu leyti löngu liðin tíð. Meira að segja þeir örfáu sjónvarpsþættir sem fólk bíður eftir að sjá í línulegri dagskrá—eins og Game of Thrones—eru ekki almennt viðurkennd umræðuefni á vinnustöðum daginn eftir frumsýningu af ótta við að spilla gleði og spennu þeirra sem eru að spara sér áhorfið. Fyrir vikið er óskráð regla í samfélaginu, sem er virt ofar landslögum, stjórnarskrá, mannréttindum og trúarsetningum, að það megi alls ekki blaðra í kæruleysi frá atburðum, framgangi eða söguþræði í sjónvarpsefni sem einhver gæti hugsanlega átt eftir að sjá. Önnur mikilvæg regla sem hefur rutt sér rúms inni í sjónvarpsherbergjum og svefnherbergjum landsmanna er að ef hjón og sambýlingar hafa á einhverjum tíma ákveðið að hefja áhorf á sjónvarpsseríu þá séu það svik sem jaðri við framhjáhald ef annar horfir lengra áfram í seríunni án samþykkis makans. En þó eru einstaka sjónvarpsviðburðir sem brjóta upp þessar reglur. Á Íslandi geta menn sjálfum sér um kennt ef þeir hafa misst af frumsýningu Áramótaskaupsins, landsleik í fótbolta og Eurovision. Þess vegna er óhætt að tala án viðvörunar um keppnina í síðustu viku án þess að skemma spennuna fyrir nokkrum manni.Eurovision lýðræðið Í fyrsta lagi þá er núverandi fyrirkomulag atkvæðagreiðslunnar mjög áhugavert út frá lýðræðislegu sjónarhorni. Almenningur er hvattur eindregið til þess að taka upp síma, hlaða niður smáforriti, og kjósa. Kjósa, kjósa, kjósa. Manni líður nánast eins og maður sé að bregðast lýðræðislegum skyldum sínum ef maður tekur ekki þátt. Allir að nýta kosningaréttinn—það kostar ekki nema 199 krónur að hringja. Og það skiptir ekki máli þótt milljónir Evrópubúa taki upp símana og kjósi og kjósi—lýðræðið nær ekki lengra en svo að einungis helmingur af niðurstöðunni ræðst af atkvæðum almúgans. Sérskipaðir hópar fagmanna í hveru landi fá að ráða jafnmiklu, þótt svo virðist að í sumum tilvikum hafi þessar faglegu dómnefndir frekar verið að skoða landakort en hlusta á lögin. Jú, fólk fær vissulega að kjósa um alls konar hluti, og velja sína fulltrúa—en á bak við tjöldin hafa „fagmennirnir“ í raun fyrst ákveðið hvaða valkostir séu boðlegir. Núna var það þannig í Eurovision að lagið sem vann hjá dómnefndinni (Norður-Makedónía) endaði í 15. sæti hjá áhorfendum en lagið sem vann hjá áhorfendum (Noregur) var í 9. sæti hjá dómurunum. Ísland endaði sem kunnugt er í 10. sæti, en hefði verið í 6. sæti ef lýðræðið hefði fengið að ráða niðurstöðunni án aðstoðar fagmanna. Getur verið að þeir sem ráða Eurovision taki mikilvægi keppninnar fullhátíðlega—almenningi er treyst til þess að kjósa valdamesta mann heims en ekki velja skemmtilegasta popp-smellinn í skrautsýningu. Listamenn og skemmtikraftar Hin spurningin sem er áhugaverð er krafan um að þátttakendur í skrautsýningunni haldi sig algjörlega fjarri umdeildum málefnum. Á sýningu þar sem annað hvert atriði er hlaðið svo mikilli kynferðislegri spennu að það hefði fyrir nokkrum áratugum valdið almennri hneykslan og uppþoti—þá snýst eina velsæmisspurningin um hvort hinir leðurklæddu íslensku listamenn í kvalalostabúningum sínum hafi storkað sómakennd ísreaelsku gest gjafanna með því að draga upp úr skónum sínum litlar fánapjötlur til stuðnings við þjóð sem nú þegar er viðurkennd af íslenskum stjórnvöldum. Haldið börnunum innandyra!!! Eflaust fannst mörgum það óviðeigandi hjá Hatara að stefna framtíð íslenskrar Eurovision þátttöku í tvísýnu með þessum gjörningi, og kalla yfir þjóðina vandlætingu og reiði Jons Ole Sand. Havaríið og taugaveiklunin í kringum þennan hófstillta gjörning Hatara undirrstrikaði að sjálfsögðu réttmæti þess sem þeir gerðu. Hefði Eurovision valdabatteríið brugðist eins við ef Matthías og Klemens hefðu dregið norska fánann upp úr skónum? Eða var gerð athugasemd við gay-pride fánann sem íslenski hópurinn veifaði stóran hluta kvöldsins? Sá er kannski munurinn á listamönnum og skemmtikröftum að fyrrnefndi hópurinn hlýðir ekki því sem lagt er fyrir börnin í Vögguvísu Káins: „Haltu kjafti, hlýddu og vertu góður. Heiðra skaltu föður þinn og móður.“ Við völdum þetta árið að senda listamenn í keppnina en ekki skemmtikrafta. Það hefði verið hörmulegt ef þeir hefðu látið kúga sig til þess að láta ekki í ljós vott af sjálfstæðri hugsun.
Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson Skoðun
Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar
Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar
Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar
Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar
Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar
Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar
Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson Skoðun