Hvað verður eftir á Íslandi? Freyr Frostason skrifar 6. apríl 2020 15:46 Í síðustu viku birtist viðtal við framkvæmdastjóra Laxa fiskeldis, Jens Garðar Helgason, þar sem hann bar saman möguleg aukin útflutningsverðmæti af meiri framleiðslu á eldislaxi í sjókvíum við útflutningsverðmætin sem verða til á heilli loðnuvertíð. Því miður vantaði í viðtalið að spyrja framkvæmdastjórann úti það sem máli skiptir í svona samanburði: hvaða verðmæti verða eftir í landinu í hvorri grein fyrir sig? Einsog allir vita sem komið hafa nálægt rekstri þá snýst hann um debit og kredit. Ekki er nóg að sýna mikla veltu. Ef kostar meira að búa til vöruna en fæst fyrir hana þá er reksturinn í vondum málum. Taprekstur í meira en 30 ár Samkvæmt nýjasta birta ársreikningi Loðnuvinnslunnar á Fáskrúðsfirði hagnaðist félagið um 700 milljón krónur árið 2018. Samtals hefur hagnaður félagsins frá 2013 til 2018 verið 5,6 milljarðar. Af þessum góða rekstri hefur Loðnuvinnslan greitt lögbundinn tekjuskatt til samneyslu landsmanna. Rétt er að taka fram að starfsemi fyrirtækisins er mun víðfemari en svo að hún snúist bara um loðnuveiðar. En hvernig skildi staðan vera í sjókvíaeldinu, sem Jens Garðar var að tala um? Þar hafa fyrirtæki sem stunda þann iðnað aldrei greitt tekjuskatt á Íslandi. Við skulum athuga að sjókvíaeldi hefur verið við Ísland í meira en þrjátíu ár. Þessi iðnaður hefur hrunið hér tvisvar og það með margra milljarða króna tjóni fyrir sjóði og bankastofnanir sem þá voru í eigu almennings. Elsta starfandi sjókvíaeldisfyrirtæki landsins var stofnað 2009 og hefur hlaðið upp svo miklu tapi að vandséð er að það greiði hér tekjuskatt á næstu árum. Skólp frá 240.000 manns í Fáskrúðsfirði Loðnuvinnslan á Fáskrúðsfirði hefur mótmælti með kröftugum hætti áætlunum um að auka sjókvíaeldi í firðinum, meðal annars á þeim forsendum að hreinn sjór sé undirstaða starfseminnar. Benti fyrirtækið á að samkvæmt heimildum frá Landssambandi fiskeldisstöðva verði til við framleiðslu á einu tonni af laxi úrgangur sem samsvarar klóakrennsli frá átta manns. Þannig myndi mengun frá 15.000 tonna laxeldi í Fáskrúðsfirði jafngilda því að skólpi frá 120.000 manna byggð yrði veitt óhreinsuðu í fjörðinn. Þessa tölu má því miður margfalda með tveimur því samkvæmt Umhverfisstofnun Noregs er ígildi tonns af eldislaxi í sjókvíum í raun á við skólp frá sextán manns, en ekki átta eins og Landssamband fiskeldisstöðva reyndi að halda fram. Mengunin í Fáskrúðsfirði yrði því á við 240.000 manns Rangfærslur sjókvíaeldisins um íslenskar sjávarafurðir Nú hefði maður haldið að Samtök fyrirtækja í sjávarútvegi (SFS) myndu vilja bakka upp þau verðmætaskapandi fyrirtæki innan sinna raða sem sjókvíaeldismaðurinn Jens Garðar kýs að bera sinn iðnað saman við, en nú vill svo til að frá SFS heyrist ekki hósti né stuna. Þetta er reyndar ekki í fyrsta skipti sem sjókvíaeldisiðnaðurinn vegur að íslenskum sjávarútvegi án þess að fyrir það hafi verið svarað. Í fyrra lét Landssamband fiskeldisstöðva (LF) mikið með útreikninga á kolefnisfótspori sjókvíaeldisins, sem það hafði keypt af íslensku fyrirtæki. Var því haldið fram að kolefnisfótspor framleiðslunnar væri álíka og af veiðum á villtum fiski. Samkvæmt virtu norsku rannsóknarfyrirtæki (SINTEF), sem hefur unnið sömu útreikninga um árabil, er kolefnisfótspor sjókvíaeldislaxins hins vegar fimm sinnum hærra en af veiðum á þorski og rúmlega tvöfalt hærra en kom fram í tölum LF. Dapurlegt var að fylgjast með SFS og íslenskum sjávarútvegi sitja þegjandi undir þessum rangfærslum í stað þess að standa með sínum aðferðum og afurðum. SFS hefur markað sér metnaðarfulla umhverfisstefnu þar sem þungamiðjan er sjálfbær nýting fiskistofna og samdráttur í notkun olíu, einmitt til að minnka losun gróðurhúsalofttegunda. Mögulega er ekki heppilegt að hjá SFS er einmitt Jens Garðar formaður stjórnar og vinnuveitendur hans eru norskir eigendur Laxa fiskeldis ehf. sem eru í samkeppni við íslenskan sjávarútveg á alþjóðlegum mörkuðum. Höfundur er arkitekt og formaður Íslenska náttúruverndarsjóðsins - The Icelandic Wildlife Fund. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Fiskeldi Mest lesið Þar sem gervigreind er raunverulega að breyta öllu Björgmundur Örn Guðmundsson Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun Mótum framtíðina saman Jónína Hauksdóttir ,Magnús Þór Jónsson Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir Skoðun Íslenskir flóttamenn - í okkar eigin landi Gunnar Magnús Diego Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason Skoðun Skoðun Skoðun Þar sem gervigreind er raunverulega að breyta öllu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar Skoðun Íslenskir flóttamenn - í okkar eigin landi Gunnar Magnús Diego skrifar Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Mótum framtíðina saman Jónína Hauksdóttir ,Magnús Þór Jónsson skrifar Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar Skoðun Kæra Epli, skilur þú mig? Lilja Dögg Jónsdóttir skrifar Skoðun Þorgerður og erlendu dómstólarnir Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Barnafjölskyldur í Reykjavík eiga betra skilið Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Lyftum umræðunni á örlítið hærra plan Jóna Hlíf Halldórsdóttir skrifar Skoðun Lykillinn að hamingju og heilbrigði Auður Kjartansdóttir skrifar Skoðun Staða bænda styrkt Hanna Katrín Friðriksson skrifar Skoðun Transumræðan og ruglið um fjölda kynja Einar Steingrímsson skrifar Skoðun Leikskólar eru ekki munaður Íris Eva Gísladóttir skrifar Skoðun Vísindarannsóknir og þróun – til umhugsunar í tiltekt Þorgerður J. Einarsdóttir skrifar Skoðun 752 dánir vegna geðheilsuvanda – enginn vegna fjölþáttaógnar Grímur Atlason skrifar Skoðun Foreldrar þurfa bara að vera duglegri Björg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar Skoðun Dýrkeypt eftirlitsleysi Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar Skoðun Svindl eða sjálfsvernd? Sigurður Árni Reynisson skrifar Skoðun Magga Stína! Helga Völundardóttir skrifar Skoðun Mannauðurinn á vinnustaðnum þarf góða innivist til að dafna Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Þetta er námið sem lifir áfram Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Árborg - spennandi kostur fyrir öll Guðný Björk Pálmadóttir skrifar Skoðun Tökum á glæpahópum af meiri þunga Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Minntist ekkert á Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Sjá meira
Í síðustu viku birtist viðtal við framkvæmdastjóra Laxa fiskeldis, Jens Garðar Helgason, þar sem hann bar saman möguleg aukin útflutningsverðmæti af meiri framleiðslu á eldislaxi í sjókvíum við útflutningsverðmætin sem verða til á heilli loðnuvertíð. Því miður vantaði í viðtalið að spyrja framkvæmdastjórann úti það sem máli skiptir í svona samanburði: hvaða verðmæti verða eftir í landinu í hvorri grein fyrir sig? Einsog allir vita sem komið hafa nálægt rekstri þá snýst hann um debit og kredit. Ekki er nóg að sýna mikla veltu. Ef kostar meira að búa til vöruna en fæst fyrir hana þá er reksturinn í vondum málum. Taprekstur í meira en 30 ár Samkvæmt nýjasta birta ársreikningi Loðnuvinnslunnar á Fáskrúðsfirði hagnaðist félagið um 700 milljón krónur árið 2018. Samtals hefur hagnaður félagsins frá 2013 til 2018 verið 5,6 milljarðar. Af þessum góða rekstri hefur Loðnuvinnslan greitt lögbundinn tekjuskatt til samneyslu landsmanna. Rétt er að taka fram að starfsemi fyrirtækisins er mun víðfemari en svo að hún snúist bara um loðnuveiðar. En hvernig skildi staðan vera í sjókvíaeldinu, sem Jens Garðar var að tala um? Þar hafa fyrirtæki sem stunda þann iðnað aldrei greitt tekjuskatt á Íslandi. Við skulum athuga að sjókvíaeldi hefur verið við Ísland í meira en þrjátíu ár. Þessi iðnaður hefur hrunið hér tvisvar og það með margra milljarða króna tjóni fyrir sjóði og bankastofnanir sem þá voru í eigu almennings. Elsta starfandi sjókvíaeldisfyrirtæki landsins var stofnað 2009 og hefur hlaðið upp svo miklu tapi að vandséð er að það greiði hér tekjuskatt á næstu árum. Skólp frá 240.000 manns í Fáskrúðsfirði Loðnuvinnslan á Fáskrúðsfirði hefur mótmælti með kröftugum hætti áætlunum um að auka sjókvíaeldi í firðinum, meðal annars á þeim forsendum að hreinn sjór sé undirstaða starfseminnar. Benti fyrirtækið á að samkvæmt heimildum frá Landssambandi fiskeldisstöðva verði til við framleiðslu á einu tonni af laxi úrgangur sem samsvarar klóakrennsli frá átta manns. Þannig myndi mengun frá 15.000 tonna laxeldi í Fáskrúðsfirði jafngilda því að skólpi frá 120.000 manna byggð yrði veitt óhreinsuðu í fjörðinn. Þessa tölu má því miður margfalda með tveimur því samkvæmt Umhverfisstofnun Noregs er ígildi tonns af eldislaxi í sjókvíum í raun á við skólp frá sextán manns, en ekki átta eins og Landssamband fiskeldisstöðva reyndi að halda fram. Mengunin í Fáskrúðsfirði yrði því á við 240.000 manns Rangfærslur sjókvíaeldisins um íslenskar sjávarafurðir Nú hefði maður haldið að Samtök fyrirtækja í sjávarútvegi (SFS) myndu vilja bakka upp þau verðmætaskapandi fyrirtæki innan sinna raða sem sjókvíaeldismaðurinn Jens Garðar kýs að bera sinn iðnað saman við, en nú vill svo til að frá SFS heyrist ekki hósti né stuna. Þetta er reyndar ekki í fyrsta skipti sem sjókvíaeldisiðnaðurinn vegur að íslenskum sjávarútvegi án þess að fyrir það hafi verið svarað. Í fyrra lét Landssamband fiskeldisstöðva (LF) mikið með útreikninga á kolefnisfótspori sjókvíaeldisins, sem það hafði keypt af íslensku fyrirtæki. Var því haldið fram að kolefnisfótspor framleiðslunnar væri álíka og af veiðum á villtum fiski. Samkvæmt virtu norsku rannsóknarfyrirtæki (SINTEF), sem hefur unnið sömu útreikninga um árabil, er kolefnisfótspor sjókvíaeldislaxins hins vegar fimm sinnum hærra en af veiðum á þorski og rúmlega tvöfalt hærra en kom fram í tölum LF. Dapurlegt var að fylgjast með SFS og íslenskum sjávarútvegi sitja þegjandi undir þessum rangfærslum í stað þess að standa með sínum aðferðum og afurðum. SFS hefur markað sér metnaðarfulla umhverfisstefnu þar sem þungamiðjan er sjálfbær nýting fiskistofna og samdráttur í notkun olíu, einmitt til að minnka losun gróðurhúsalofttegunda. Mögulega er ekki heppilegt að hjá SFS er einmitt Jens Garðar formaður stjórnar og vinnuveitendur hans eru norskir eigendur Laxa fiskeldis ehf. sem eru í samkeppni við íslenskan sjávarútveg á alþjóðlegum mörkuðum. Höfundur er arkitekt og formaður Íslenska náttúruverndarsjóðsins - The Icelandic Wildlife Fund.
Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun
Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir Skoðun
Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson Skoðun
Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson Skoðun
Skoðun Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir skrifar
Skoðun Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson skrifar
Skoðun Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson skrifar
Skoðun Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein skrifar
Skoðun Leikskóli þarf meira en þak og veggi. Kópavogsmódelið og Akureyrarleiðin sem leið að aukinni velferð barna Anna Elísa Hreiðarsdóttir,Svava Björg Mörk skrifar
Skoðun Jákvæð áhrif dánaraðstoðar á sorgarferli aðstandenda og umönnunaraðila í Viktoríuríki í Ástralíu Ingrid Kuhlman skrifar
Skoðun Kópavogsmódelið – sveigjanleiki á pappír, en álag á foreldrar í raun og veru Örn Arnarson skrifar
Skoðun Uppgjöf Reykjavíkurborgar í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Sonja Ýr Þorbergsdóttir skrifar
Ísrael á ekki heima á gleðileikum evrópskra sjónvarpsstöðva sem starfa í almannaþágu Stefán Jón Hafstein Skoðun
Eru vegir fyrir ferðamenn mikilvægari en vegir fyrir fólk sem býr hér? Petrína Þórunn Jónsdóttir Skoðun
Er Evrópa á villigötum? Efnahagsleg hnignun kallar á róttæka endurskoðun Eggert Sigurbergsson Skoðun
Samræmd nálgun að öryggi og skilvirkni á ytri landamærum - Innleiðing EES á Íslandi Arngrímur Guðmundsson Skoðun