Rauður dregill er ekki það sem Strætó þarf Jónas Elíasson skrifar 13. apríl 2021 15:01 Baráttu borgarlínusinna er stjórnað af félagi sem kallar sig Félag um bíllausan lífsstíl eða eitthvað álíka. Félagið hefur þegar fengið tilfærslur á nokkrum strætóbiðstöðvum framgengt til að tefja enn frekar fyrir bílaumferð en orðið er. Að öðru leyti hefur því orðið lítið ágengt í tafaaðgerðum. Nú stendur hins vegar til að taka stærri og metnaðarfyllri skref í þá veru með borgarlínunni. Borgarlína „lite“ með einni undantekningu Samkvæmt samþykkt borgarstjórnar frá 18. september 2018 gengur borgarlínan út á „hágæðakerfi almenningssamgangna“ og hefur sem kunnugt er verið kynnt sem nýtt og byltingarkennt kerfi með það hátt þjónustustig fyrir notendur að það standist samkeppnina við einkabílinn. Kerfið hefur sætt umtalsverðri gagnrýni og lögðu samtök áhugafólks um samgöngur fyrir alla (ÁS, samgongurfyriralla.com) fyrir nokkru fram tillögu að BRT-lite almenningssamgöngukerfinu sem ódýrari, raunhæfari og skilvirkari valkost við borgarlínuna. Nú ber hins vegar svo við að borgarlínan, eins og henni er lýst í frummatsskýrslu vegna 1. áfanga, er orðin eins og BRT-lite kerfið að því undanskildu að enn er haldið fast við hinn svonefnda „rauða dregil“ – en svo hefur fyrirhugað sérrými fyrir strætó í umferðinni verið nefnt. Stjórnvöld virðast því hafa fallið frá fyrri áætlunum um að keppa um hylli almennings á grundvelli gæða og þjónustu. Þess í stað verður þrengt enn frekar að almennri umferð með því að leggja tvær miðjuakgreinar undir strætó á þeim akbrautum sem því verður við komið, s.s. á Miklubraut og Suðurlandsbraut. Váleg tíðindi fyrir skattgreiðendur Tillaga ÁS gerir ráð að sérrými fyrir Strætó verði lagt á hægri hlið akbrauta eftir því sem þörf krefur, eins og gert hefur verið á Miklubraut. Slík er þó ofurtrú bíllausa félagsins á rauða dregilinn, að þessum miðjuakreinum er ætlað að koma í stað mislægra gatnamóta. Má í þessu sambandi nefna, að Miklubraut væri nú án umferðarljósa, hefðu upphaflegar skipulagsáætlanir um mislæg gatnamót gengið eftir. Bílaumferð þar væri því að verulegu leyti laus undan þeim miklu töfum sem hafa í vaxandi mæli einkennt Miklubraut á undanförnum árum. Varlega áætlað kostar dregillinn 40 milljarða króna. Hér eru því váleg tíðindi á ferð fyrir skattgreiðendur, en ekki aðeins mun þessi rándýra framkvæmd hafa auknar umferðartafir í för með sér, heldur mun svigrúm Strætó bs til að veita betri þjónustu skerðast að verulegu leyti. Hin svokallaða „lausn“ eykur því enn frekar á vandann, sem er ærlegur fyrir. Strætó bs sett í vonlausa stöðu Í skýrslunni Borgarlínan - 1. lota forsendur og frumdrög (október 2020) hefst umfjöllun um BRT sem almenningssamgöngukerfi í opinberunarstíl, en endar á því að gömlu vagnarnir, mest olíuvagnar sem eyða 45 l/100km, verði áfram í notkun. Rauði dregillinn hafi verið settur í forgang og annað bíði betri tíma. Þetta er vonlaus staða fyrir Strætó og samkeppnina við einkabílinn. Tilgangslaus offjárfesting í rauðum dregli fyrir 40-80 milljarða króna breytir engu þar um, ekki nema auknum umferðartöfum sé í raun og veru ætlað að verða almenningi hvatning til að skilja bílinn eftir heima og taka strætó? Það sem Strætó vantar sárlega er fjármagnsinnspýting svo koma megi rekstrinum í viðunandi horf og hefja kaup á nýjum og hagkvæmari rafmagnsvögnum. Deila má um hversu mikil þessi innspýting í bæjarsamlagið þarf að vera, en 800 milljónir króna gæti verið nærri lagi. Það eina sem eftir stendur Borgarlína bíllausa félagsins hefur verið 10 ár í undirbúningi með litlum sem engum árangri fyrir almenning en margs konar kvalræði fyrir Reykjavíkurborg. Sem dæmi um það má nefna samskipti borgaryfirvalda og Vegagerðarinnar á árunum 2010 – 2014, þegar mislæg gatnamót voru felld út úr gildandi skipulagi í algjörri andstöðu við Vegagerðina. Óþolinmæði borgaryfirvalda nú er skiljanleg en ekki skynsamleg. Sú hætta gæti því raunverulega verið til staðar að rokið verði af stað án frekari umhugsunar. Kjarni málsins er sá, að rauði dregillinn er það eina sem stendur eftir af upphaflegu borgarlínunni. Án hans verður ekkert úr borgarlínunni - ekkert hryggjarstykki hágæða almenningssamgangna, ekkert vörumerki, engin slagæð eða annar dýrðarljómi úr frumdragaskýrslunni - bara sami gamli díseloílustrætóinn og áður. Varðhundur skattgreiðenda? Bara 1. lota dregilsins mun, sem dæmi, rýra flutningsgetu á A-V ási þjóðvegakerfis höfuðborgarsvæðisins um 10-15%. Sú rýrnun leiðir svo aftur af sér um 30% hækkun á tafakostnaði á þessari leið, sem jafngildir um 6 milljarða króna kostnaði fyrir einstaklinga og atvinnulíf á ári. Heildarumferðatafir nema því líklega um 30-50 milljörðum króna á ári, eða meir. Því miður virðist nýráðinn framkvæmdastjóri Betri Samgangna ohf. hafa mislesið heldur hressilega stöðu mála, ef marka má nýlegt viðtal í Morgunblaðinu (8. apríl sl.). Ömurlegar afleiðingar rauða dregilisins í auknum umferðartöfum munu éta upp þessa sögulegu offjárfestingu á aðeins einu ári, nái þessar áætlanir fram að ganga. Glæsilegur árangur hjá „varðhundum skattgreiðenda“ á Betri samgöngum ohf. Höfundur er rannsóknarprófessor H.Í. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Strætó Samgöngur Borgarlína Mest lesið Kyn og vægi líkamans Gunnar Snorri Árnason Skoðun Skólinn er ekki verksmiðja Kristinn Jón Ólafsson,Halldóra Mogensen Skoðun Bakslag í skoðanafrelsi? Kári Allansson Skoðun 76 dagar sem koma aldrei aftur Einar Guðnason Skoðun 60.000 auðir fermetrar Dagur B. Eggertsson Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson Skoðun Hvar er pabbi? Og aðrir stríðsglæpir Ísraels Þórhildur Sunna Ævarsdóttir Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun Kristinn átrúnaður á tímum þjóðarmorðs Bjarni Karlsson Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga Skoðun Skoðun Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar Skoðun Segðu skilið við sektarkenndina Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar Skoðun Lög um vinnu og virknimiðstöðvar Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Áfram Breiðholt og Kjalarnes! Skúli Helgason skrifar Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Vesturlönd mega ekki leyfa Pútín að skrifa leikreglurnar Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Umfjöllun Kastljóss Þorgrímur Sigmundsson skrifar Skoðun Gulur september María Heimisdóttir skrifar Skoðun Kyn og vægi líkamans Gunnar Snorri Árnason skrifar Skoðun Sakborningur hjá saksóknara Páll Steingrímsson skrifar Skoðun Reiði á tímum allsnægta Jökull Gíslason skrifar Skoðun 60.000 auðir fermetrar Dagur B. Eggertsson skrifar Skoðun Kristinn átrúnaður á tímum þjóðarmorðs Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Tölur segja ekki alla söguna Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Skólinn er ekki verksmiðja Kristinn Jón Ólafsson,Halldóra Mogensen skrifar Skoðun Enn úr sömu sveitinni Trausti Hjálmarsson skrifar Skoðun Palestínsk börn eiga betra skilið Anna Lúðvíksdóttir,Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Stjórn Eflingar lýsir yfir samstöðu með palestínsku þjóðinni og fordæmir þjóðarmorð á Gaza Hópur stjórnarmanna í Eflingu skrifar Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga skrifar Skoðun Umferðaröryggi barna í Kópavogi Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Öll dýrin í skóginum eiga að vera vinir Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Hvar er pabbi? Og aðrir stríðsglæpir Ísraels Þórhildur Sunna Ævarsdóttir skrifar Skoðun Meira að segja Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun 76 dagar sem koma aldrei aftur Einar Guðnason skrifar Skoðun Er popúlismi kenning um siðferði? Einar Gísli Gunnarsson skrifar Skoðun Umferðaröryggi barna í Kópavogi Eydís Inga Valsdóttir skrifar Skoðun Ákalli um samræmingu í eftirliti svarað Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Sjá meira
Baráttu borgarlínusinna er stjórnað af félagi sem kallar sig Félag um bíllausan lífsstíl eða eitthvað álíka. Félagið hefur þegar fengið tilfærslur á nokkrum strætóbiðstöðvum framgengt til að tefja enn frekar fyrir bílaumferð en orðið er. Að öðru leyti hefur því orðið lítið ágengt í tafaaðgerðum. Nú stendur hins vegar til að taka stærri og metnaðarfyllri skref í þá veru með borgarlínunni. Borgarlína „lite“ með einni undantekningu Samkvæmt samþykkt borgarstjórnar frá 18. september 2018 gengur borgarlínan út á „hágæðakerfi almenningssamgangna“ og hefur sem kunnugt er verið kynnt sem nýtt og byltingarkennt kerfi með það hátt þjónustustig fyrir notendur að það standist samkeppnina við einkabílinn. Kerfið hefur sætt umtalsverðri gagnrýni og lögðu samtök áhugafólks um samgöngur fyrir alla (ÁS, samgongurfyriralla.com) fyrir nokkru fram tillögu að BRT-lite almenningssamgöngukerfinu sem ódýrari, raunhæfari og skilvirkari valkost við borgarlínuna. Nú ber hins vegar svo við að borgarlínan, eins og henni er lýst í frummatsskýrslu vegna 1. áfanga, er orðin eins og BRT-lite kerfið að því undanskildu að enn er haldið fast við hinn svonefnda „rauða dregil“ – en svo hefur fyrirhugað sérrými fyrir strætó í umferðinni verið nefnt. Stjórnvöld virðast því hafa fallið frá fyrri áætlunum um að keppa um hylli almennings á grundvelli gæða og þjónustu. Þess í stað verður þrengt enn frekar að almennri umferð með því að leggja tvær miðjuakgreinar undir strætó á þeim akbrautum sem því verður við komið, s.s. á Miklubraut og Suðurlandsbraut. Váleg tíðindi fyrir skattgreiðendur Tillaga ÁS gerir ráð að sérrými fyrir Strætó verði lagt á hægri hlið akbrauta eftir því sem þörf krefur, eins og gert hefur verið á Miklubraut. Slík er þó ofurtrú bíllausa félagsins á rauða dregilinn, að þessum miðjuakreinum er ætlað að koma í stað mislægra gatnamóta. Má í þessu sambandi nefna, að Miklubraut væri nú án umferðarljósa, hefðu upphaflegar skipulagsáætlanir um mislæg gatnamót gengið eftir. Bílaumferð þar væri því að verulegu leyti laus undan þeim miklu töfum sem hafa í vaxandi mæli einkennt Miklubraut á undanförnum árum. Varlega áætlað kostar dregillinn 40 milljarða króna. Hér eru því váleg tíðindi á ferð fyrir skattgreiðendur, en ekki aðeins mun þessi rándýra framkvæmd hafa auknar umferðartafir í för með sér, heldur mun svigrúm Strætó bs til að veita betri þjónustu skerðast að verulegu leyti. Hin svokallaða „lausn“ eykur því enn frekar á vandann, sem er ærlegur fyrir. Strætó bs sett í vonlausa stöðu Í skýrslunni Borgarlínan - 1. lota forsendur og frumdrög (október 2020) hefst umfjöllun um BRT sem almenningssamgöngukerfi í opinberunarstíl, en endar á því að gömlu vagnarnir, mest olíuvagnar sem eyða 45 l/100km, verði áfram í notkun. Rauði dregillinn hafi verið settur í forgang og annað bíði betri tíma. Þetta er vonlaus staða fyrir Strætó og samkeppnina við einkabílinn. Tilgangslaus offjárfesting í rauðum dregli fyrir 40-80 milljarða króna breytir engu þar um, ekki nema auknum umferðartöfum sé í raun og veru ætlað að verða almenningi hvatning til að skilja bílinn eftir heima og taka strætó? Það sem Strætó vantar sárlega er fjármagnsinnspýting svo koma megi rekstrinum í viðunandi horf og hefja kaup á nýjum og hagkvæmari rafmagnsvögnum. Deila má um hversu mikil þessi innspýting í bæjarsamlagið þarf að vera, en 800 milljónir króna gæti verið nærri lagi. Það eina sem eftir stendur Borgarlína bíllausa félagsins hefur verið 10 ár í undirbúningi með litlum sem engum árangri fyrir almenning en margs konar kvalræði fyrir Reykjavíkurborg. Sem dæmi um það má nefna samskipti borgaryfirvalda og Vegagerðarinnar á árunum 2010 – 2014, þegar mislæg gatnamót voru felld út úr gildandi skipulagi í algjörri andstöðu við Vegagerðina. Óþolinmæði borgaryfirvalda nú er skiljanleg en ekki skynsamleg. Sú hætta gæti því raunverulega verið til staðar að rokið verði af stað án frekari umhugsunar. Kjarni málsins er sá, að rauði dregillinn er það eina sem stendur eftir af upphaflegu borgarlínunni. Án hans verður ekkert úr borgarlínunni - ekkert hryggjarstykki hágæða almenningssamgangna, ekkert vörumerki, engin slagæð eða annar dýrðarljómi úr frumdragaskýrslunni - bara sami gamli díseloílustrætóinn og áður. Varðhundur skattgreiðenda? Bara 1. lota dregilsins mun, sem dæmi, rýra flutningsgetu á A-V ási þjóðvegakerfis höfuðborgarsvæðisins um 10-15%. Sú rýrnun leiðir svo aftur af sér um 30% hækkun á tafakostnaði á þessari leið, sem jafngildir um 6 milljarða króna kostnaði fyrir einstaklinga og atvinnulíf á ári. Heildarumferðatafir nema því líklega um 30-50 milljörðum króna á ári, eða meir. Því miður virðist nýráðinn framkvæmdastjóri Betri Samgangna ohf. hafa mislesið heldur hressilega stöðu mála, ef marka má nýlegt viðtal í Morgunblaðinu (8. apríl sl.). Ömurlegar afleiðingar rauða dregilisins í auknum umferðartöfum munu éta upp þessa sögulegu offjárfestingu á aðeins einu ári, nái þessar áætlanir fram að ganga. Glæsilegur árangur hjá „varðhundum skattgreiðenda“ á Betri samgöngum ohf. Höfundur er rannsóknarprófessor H.Í.
Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun
Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar
Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar
Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar
Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar
Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar
Skoðun Stjórn Eflingar lýsir yfir samstöðu með palestínsku þjóðinni og fordæmir þjóðarmorð á Gaza Hópur stjórnarmanna í Eflingu skrifar
Skoðun Þjóð gegn þjóðarmorði – stéttarfélög hvetja til þátttöku Hópur formanna stéttarfélaga skrifar
Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius Skoðun