Hrútskýringar Bankasýslu ríkisins á lokuðu útboði hlutabréfa í Íslandsbanka Erna Bjarnadóttir skrifar 14. apríl 2022 11:31 Hámhorf vikunnar hefur óneitanlega verið fréttaflutningur af eftiráskýringum ráðherra ríkisstjórnarinnar og forsvarsmanna Bankasýslunnar á lokuðu útboði hlutabréfa ríkisins í Íslandsbanka í síðasta mánuði. Í frétt á Stundinni í morgun, 14. apríl, https://stundin.is/grein/15106/bankasyslan-veitti-soluadilum-sjalfdaemi-vid-solu-hlutabrefa-i-islandsbanka/, segir: „Forstjóri Bankasýslu ríkisins, Jón Gunnar Jónsson, segir að treysta þurfi bönkum og verðbréfabréfafyrirtækjum sem sjá um útboð á hlutabréfum fyrir íslenska ríkið.“ Jahá! Hefur sami forstjóri kannað hvort það segi eitthvað um það í lögum um sölumeðferð á eignarhlutum ríkisins í fjármálafyrirtækjum (nr. 155/2012). Þar segir skýrt: „3. gr. Meginreglur við sölumeðferð.Þegar ákvörðun er tekin um undirbúning og framkvæmd sölumeðferðar eignarhluta skal áhersla lögð á opið söluferli, gagnsæi, hlutlægni og hagkvæmni. Með hagkvæmni er átt við að leitað sé hæsta verðs eða markaðsverðs fyrir eignarhluti. Þess skal gætt að skilyrði þau sem tilboðsgjöfum eru sett séu sanngjörn og að þeir njóti jafnræðis. Þá skal við sölu kappkosta að efla virka og eðlilega samkeppni á fjármálamarkaði.“ Í 4. grein sömu laga segir síðan að Bankasýsla ríkisins sjái um slíka sölu. Það er því skýrt að ábyrgðin á framkvæmdinni er Bankasýslunnar. Hún getur ekki vísað henni „út í bæ“, hvorki á skiptiborðið í regluvörslu Íslandsbanka né kaffivélar verðbréfamiðlara. Forstjórinn virðist hins vegar bregða á það ráð í viðtali við fréttastofu Stöðvar 2 og Vísis, (https://www.visir.is/g/20222248416d/mikill-hagsmunaarekstur-og-vonbrigdi-ef-radgjafar-keyptu-i-utbodinu?fbclid=IwAR3h-uKzwEik_6iYuc8IJJ8sk3sV-TkWDOBz9vowaa3ff-b5HM1fNPP5Qf8). Í fréttinni segir m.a.: „Forstjóri Bankasýslunnar segir hlutabréfakaup starfsmanna ráðgjafafyrirtækja í Íslandsbanka fela í sér hagsmunaárekstur og vonbrigði. Slíkt framferði liðist aldrei erlendis og skaði orðspor fyrirtækjanna.“ Hann gefur jafnvel til kynna að Bankasýslan kunni að setja fram „...kröfur í samræmi við þá góðu stjórnsýsluhætti og viðskiptahætti sem okkur ber að viðhafa.“ Það var og! Samt leyfir forstjórinn sér að hafna því að það hafi verið annmarkar á sölunni af hálfu Bankasýslunnar. En átti ekki einmitt Bankasýslan að tryggja að ekki kæmi til hagsmunaárekstra eða þess að orðspor „fyrirtækjanna“ skaðaðist. Hlutverk Bankasýslunnar er skýrt að lögum Í fyrrnefndri frétt Stundarinnar segir að fjármálaeftirlit Seðlabankans hafi nú m.a. til skoðunar skilgreiningu á fagfjárfestum hafi verið breytt í aðdraganda útboðsins. En hefði ekki einmitt Bankasýslan átt að fara yfir skilgreiningar þeirra sem önnuðust söluna fyrirfram og mögulega setja eigin viðmið til að ná markmiðum sölunnar? Það síðan að það þurfi að vera til skoðunar hvort reglur um innherjaviðskipti hafi verið brotnar er grafalvarlegt. Þá virðist sem kaupendur hlutabréfa hafi í einhverjum tilfellum fengið lán til kaupanna, jafnvel hjá fjármálastofnunum sem önnuðust söluna. Slíkt kann að vera löglegt en stendur fráleitt öllum til boða. Stangast það mögulega á við fyrrnefnda 3. gr. laga nr. 155/2012? Almenningur sem keypti í fyrra útboði á bréfum í bankanum greiddi í þeim tilvikum sem ég þekki til, fyrir þau með hefðbundinni millifærslu í heimabanka. Það er Bankasýslan sem átti að tryggja að salan stæðist þau markmið sem tilgreind eru í 3. grein laga nr. 155/2012. Úrval hrútskýringa Ein eftirtektarverðasta hrútskýring Bankasýslunnar er að „engin veruleg hindrun“ hafi staðið í veginum fyrir því að „óska eftir þátttöku“ í útboðinu. Það hefur þó verið staðfest að haft var sérstaklega samband við suma þeirra fjárfesta sem þátt tóku í útboðinu. Það er regin munur á því eða því að „óska eftir“ þátttöku. Af sama meiði eru eftiráskýringar um nauðsyn þess að hafa litla fjárfesta með í þessu útboði. Fyrir liggur að hlutahafar skiptu þúsundum þegar útboðið fór fram og óþarft að hafa fleiri orð um það. Þá vekur það óneitanlega athygli að stjórnarformaður Bankasýslunnar situr í stjórn fyrirtækis sem keypti hlutabréf í útboðinu. Umboðskeðjan er hluti stjórnsýslunnar Forstjóri Bankasýslunnar er kominn út á berangur í málsvörn sinni. Hann virðist lítt meðvitaður um hlutverk sitt að framkvæma stefnu umbjóðanda síns, fjármálaráðherra. Bankasýslan er hluti af umboðskeðju stjórnsýslunnar. Hún reyndar er í mörgum tilvikum margslungin því stefna á tilteknu málefnasviði getur átt rætur í mörgum stefnuskjölum. Það er hins vegar grundvallaratriði að hver hlekkur í keðjunni sé sterkur og að fulltrúar hennar ræki skyldur sínar. Þar þarf til að koma bæði pólitísk forysta og þekking umboðsmanna í keðjunni á hlutverki sínu. Nú kveður hins vegar svo rammt við að hver bendir á annan. Ráðherrarláta fjölmiðla ekki ná í sig (eða eru [til vara] úti að aka á beinskiptum bíl og geta ekki tekið símann). Forstjóri Bankasýslunnar bendir á regluvörð sem vísast bendir á kaffivélina. Það hefur verið eitthvað rammt bragð af kaffinu „þann daginn“. Höfundur er varaþingmaður Miðflokksins í Suðurkjördæmi með diplóma í opinberri stjórnsýslu frá HÍ. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Erna Bjarnadóttir Salan á Íslandsbanka Mest lesið Tár, kvár og kvennafrídagurinn Kristína Ösp Steinke Skoðun Skattaæfingar tengdar landbúnaðarstarfsemi Björn Bjarki Þorsteinsson Skoðun Jafnréttisþjóðin sem gleymdi dansinum Brogan Davison,Pétur Ármannsson Skoðun Börn geta ekki beðið – krefjumst tafarlausra aðgerða! Elín H. Hinriksdóttir,Bóas Valdórsson,Árný Ingvarsdóttir,,Anna Lára Steindal,Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun Þjónn, það er bakslag í beinasoðinu mínu Hlédís Maren Guðmundsdóttir Skoðun Konur Íslands og alþjóðakerfið í takt Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir Skoðun Hvað er svona merkilegt við það? Hópur starfsfólks Jafnlaunastofu Skoðun Enn einn dagur í baráttunni Ásta F. Flosadóttir Skoðun Krafan sem kvennahreyfingin gleymdi Guðmundur Ingi Þóroddsson Skoðun Enginn grunnur fyrir nýju starfsleyfi Ísteka Rósa Líf Darradóttir,Guðrún Scheving Thorsteinsson Skoðun Skoðun Skoðun Jafnréttisþjóðin sem gleymdi dansinum Brogan Davison,Pétur Ármannsson skrifar Skoðun Hver er að væla? Guðríður Eldey Arnardóttir skrifar Skoðun Tár, kvár og kvennafrídagurinn Kristína Ösp Steinke skrifar Skoðun Skattaæfingar tengdar landbúnaðarstarfsemi Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Konan - Vinnan - Kjörin í 40 ár Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Rangfærslur og hræðsluáróður meirihluta sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps í nafni lýðræðis Ragna Ívarsdóttir,Guðrún Margrét Njálsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar Skoðun Íslenskur her og íslensk leyniþjónusta Steingrímur Jónsson skrifar Skoðun Er jafnrétti fyrir allar? Anna Bergþórsdóttir skrifar Skoðun Ættu konur að fara í háskólanám? Lísa Margrét Gunnarsdóttir,Íris Björk Ágústsdóttir skrifar Skoðun Enn einn dagur í baráttunni Ásta F. Flosadóttir skrifar Skoðun Verðmætasköpunarlaust haust Jón Gunnarsson skrifar Skoðun Enginn grunnur fyrir nýju starfsleyfi Ísteka Rósa Líf Darradóttir,Guðrún Scheving Thorsteinsson skrifar Skoðun Krafan sem kvennahreyfingin gleymdi Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Börn geta ekki beðið – krefjumst tafarlausra aðgerða! Elín H. Hinriksdóttir,Bóas Valdórsson,Árný Ingvarsdóttir,,Anna Lára Steindal,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Einfaldar lausnir á vaxtamálavanda bankanna Guðmundur Ásgeirsson skrifar Skoðun Sættum okkur ekki við óbreytt ástand - tillögur Sjálfstæðisflokksins um úrbætur Diljá Mist Einarsdóttir skrifar Skoðun Hvað er sköpun í skólastarfi? Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Afglæpavæðing veðmála Gunnar Pétur Haraldsson skrifar Skoðun Gleðilegan kvennafrídag og gleðilegt kvennaár Helena Hafþórsdóttir O’Connor skrifar Skoðun Sterkara námslánakerfi – raunveruleg framför fyrir námsmenn París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar Skoðun Konur Íslands og alþjóðakerfið í takt Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Hvað er svona merkilegt við það? Hópur starfsfólks Jafnlaunastofu skrifar Skoðun Við erum ekki eign annarra! Anna Lizzy Wichmann skrifar Skoðun Sameinuðu þjóðirnar 80 ára: Framtíðin er okkar Eva Harðardóttir skrifar Skoðun Til hamingju með 24. október Þorbjörg S. Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Enn er verk að vinna – upprætum ofbeldi á vinnustöðum Brynhildur Heiðar- og Ómarsdóttir skrifar Skoðun Samstaða - afl sem breytir samfélaginu Heiða Björg Hilmarsdóttir skrifar Skoðun Einu sinni enn Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Skuggahliðar á þéttingu byggðar Þórarinn Hjaltason skrifar Skoðun Er ofbeldi gagnvart eldri borgurum vandamál á Íslandi? Björn Snæbjörnsson,Sigurður Ágúst Sigurðsson skrifar Sjá meira
Hámhorf vikunnar hefur óneitanlega verið fréttaflutningur af eftiráskýringum ráðherra ríkisstjórnarinnar og forsvarsmanna Bankasýslunnar á lokuðu útboði hlutabréfa ríkisins í Íslandsbanka í síðasta mánuði. Í frétt á Stundinni í morgun, 14. apríl, https://stundin.is/grein/15106/bankasyslan-veitti-soluadilum-sjalfdaemi-vid-solu-hlutabrefa-i-islandsbanka/, segir: „Forstjóri Bankasýslu ríkisins, Jón Gunnar Jónsson, segir að treysta þurfi bönkum og verðbréfabréfafyrirtækjum sem sjá um útboð á hlutabréfum fyrir íslenska ríkið.“ Jahá! Hefur sami forstjóri kannað hvort það segi eitthvað um það í lögum um sölumeðferð á eignarhlutum ríkisins í fjármálafyrirtækjum (nr. 155/2012). Þar segir skýrt: „3. gr. Meginreglur við sölumeðferð.Þegar ákvörðun er tekin um undirbúning og framkvæmd sölumeðferðar eignarhluta skal áhersla lögð á opið söluferli, gagnsæi, hlutlægni og hagkvæmni. Með hagkvæmni er átt við að leitað sé hæsta verðs eða markaðsverðs fyrir eignarhluti. Þess skal gætt að skilyrði þau sem tilboðsgjöfum eru sett séu sanngjörn og að þeir njóti jafnræðis. Þá skal við sölu kappkosta að efla virka og eðlilega samkeppni á fjármálamarkaði.“ Í 4. grein sömu laga segir síðan að Bankasýsla ríkisins sjái um slíka sölu. Það er því skýrt að ábyrgðin á framkvæmdinni er Bankasýslunnar. Hún getur ekki vísað henni „út í bæ“, hvorki á skiptiborðið í regluvörslu Íslandsbanka né kaffivélar verðbréfamiðlara. Forstjórinn virðist hins vegar bregða á það ráð í viðtali við fréttastofu Stöðvar 2 og Vísis, (https://www.visir.is/g/20222248416d/mikill-hagsmunaarekstur-og-vonbrigdi-ef-radgjafar-keyptu-i-utbodinu?fbclid=IwAR3h-uKzwEik_6iYuc8IJJ8sk3sV-TkWDOBz9vowaa3ff-b5HM1fNPP5Qf8). Í fréttinni segir m.a.: „Forstjóri Bankasýslunnar segir hlutabréfakaup starfsmanna ráðgjafafyrirtækja í Íslandsbanka fela í sér hagsmunaárekstur og vonbrigði. Slíkt framferði liðist aldrei erlendis og skaði orðspor fyrirtækjanna.“ Hann gefur jafnvel til kynna að Bankasýslan kunni að setja fram „...kröfur í samræmi við þá góðu stjórnsýsluhætti og viðskiptahætti sem okkur ber að viðhafa.“ Það var og! Samt leyfir forstjórinn sér að hafna því að það hafi verið annmarkar á sölunni af hálfu Bankasýslunnar. En átti ekki einmitt Bankasýslan að tryggja að ekki kæmi til hagsmunaárekstra eða þess að orðspor „fyrirtækjanna“ skaðaðist. Hlutverk Bankasýslunnar er skýrt að lögum Í fyrrnefndri frétt Stundarinnar segir að fjármálaeftirlit Seðlabankans hafi nú m.a. til skoðunar skilgreiningu á fagfjárfestum hafi verið breytt í aðdraganda útboðsins. En hefði ekki einmitt Bankasýslan átt að fara yfir skilgreiningar þeirra sem önnuðust söluna fyrirfram og mögulega setja eigin viðmið til að ná markmiðum sölunnar? Það síðan að það þurfi að vera til skoðunar hvort reglur um innherjaviðskipti hafi verið brotnar er grafalvarlegt. Þá virðist sem kaupendur hlutabréfa hafi í einhverjum tilfellum fengið lán til kaupanna, jafnvel hjá fjármálastofnunum sem önnuðust söluna. Slíkt kann að vera löglegt en stendur fráleitt öllum til boða. Stangast það mögulega á við fyrrnefnda 3. gr. laga nr. 155/2012? Almenningur sem keypti í fyrra útboði á bréfum í bankanum greiddi í þeim tilvikum sem ég þekki til, fyrir þau með hefðbundinni millifærslu í heimabanka. Það er Bankasýslan sem átti að tryggja að salan stæðist þau markmið sem tilgreind eru í 3. grein laga nr. 155/2012. Úrval hrútskýringa Ein eftirtektarverðasta hrútskýring Bankasýslunnar er að „engin veruleg hindrun“ hafi staðið í veginum fyrir því að „óska eftir þátttöku“ í útboðinu. Það hefur þó verið staðfest að haft var sérstaklega samband við suma þeirra fjárfesta sem þátt tóku í útboðinu. Það er regin munur á því eða því að „óska eftir“ þátttöku. Af sama meiði eru eftiráskýringar um nauðsyn þess að hafa litla fjárfesta með í þessu útboði. Fyrir liggur að hlutahafar skiptu þúsundum þegar útboðið fór fram og óþarft að hafa fleiri orð um það. Þá vekur það óneitanlega athygli að stjórnarformaður Bankasýslunnar situr í stjórn fyrirtækis sem keypti hlutabréf í útboðinu. Umboðskeðjan er hluti stjórnsýslunnar Forstjóri Bankasýslunnar er kominn út á berangur í málsvörn sinni. Hann virðist lítt meðvitaður um hlutverk sitt að framkvæma stefnu umbjóðanda síns, fjármálaráðherra. Bankasýslan er hluti af umboðskeðju stjórnsýslunnar. Hún reyndar er í mörgum tilvikum margslungin því stefna á tilteknu málefnasviði getur átt rætur í mörgum stefnuskjölum. Það er hins vegar grundvallaratriði að hver hlekkur í keðjunni sé sterkur og að fulltrúar hennar ræki skyldur sínar. Þar þarf til að koma bæði pólitísk forysta og þekking umboðsmanna í keðjunni á hlutverki sínu. Nú kveður hins vegar svo rammt við að hver bendir á annan. Ráðherrarláta fjölmiðla ekki ná í sig (eða eru [til vara] úti að aka á beinskiptum bíl og geta ekki tekið símann). Forstjóri Bankasýslunnar bendir á regluvörð sem vísast bendir á kaffivélina. Það hefur verið eitthvað rammt bragð af kaffinu „þann daginn“. Höfundur er varaþingmaður Miðflokksins í Suðurkjördæmi með diplóma í opinberri stjórnsýslu frá HÍ.
Börn geta ekki beðið – krefjumst tafarlausra aðgerða! Elín H. Hinriksdóttir,Bóas Valdórsson,Árný Ingvarsdóttir,,Anna Lára Steindal,Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun
Enginn grunnur fyrir nýju starfsleyfi Ísteka Rósa Líf Darradóttir,Guðrún Scheving Thorsteinsson Skoðun
Skoðun Rangfærslur og hræðsluáróður meirihluta sveitarstjórnar Grímsnes- og Grafningshrepps í nafni lýðræðis Ragna Ívarsdóttir,Guðrún Margrét Njálsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar
Skoðun Enginn grunnur fyrir nýju starfsleyfi Ísteka Rósa Líf Darradóttir,Guðrún Scheving Thorsteinsson skrifar
Skoðun Börn geta ekki beðið – krefjumst tafarlausra aðgerða! Elín H. Hinriksdóttir,Bóas Valdórsson,Árný Ingvarsdóttir,,Anna Lára Steindal,Alma Ýr Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Sættum okkur ekki við óbreytt ástand - tillögur Sjálfstæðisflokksins um úrbætur Diljá Mist Einarsdóttir skrifar
Skoðun Sterkara námslánakerfi – raunveruleg framför fyrir námsmenn París Anna Bergmann,Sigurður Kári Harðarson skrifar
Skoðun Enn er verk að vinna – upprætum ofbeldi á vinnustöðum Brynhildur Heiðar- og Ómarsdóttir skrifar
Skoðun Er ofbeldi gagnvart eldri borgurum vandamál á Íslandi? Björn Snæbjörnsson,Sigurður Ágúst Sigurðsson skrifar
Börn geta ekki beðið – krefjumst tafarlausra aðgerða! Elín H. Hinriksdóttir,Bóas Valdórsson,Árný Ingvarsdóttir,,Anna Lára Steindal,Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun
Enginn grunnur fyrir nýju starfsleyfi Ísteka Rósa Líf Darradóttir,Guðrún Scheving Thorsteinsson Skoðun