„Mér finnst þetta ekki í lagi“ Erna Bjarnadóttir skrifar 16. apríl 2022 18:30 Þrumuræða Sr. Davíðs Þórs Jónssonar á Austurvelli á föstudaginn langa, 15. apríl sl. vakti athygli margra. Í mínu ungdæmi hefði slík framganga kirkjunnar þjóns verið algerlega óhugsandi en hann mælti án efa fyrir hönd margra og lét orðin sem hér eru í fyrirsögn falla í viðtali fyrir fundinn. Lög um sölu eignarhluta ríkisins í fjármálafyrirtækjum eru skýr Undanfarnar viku hefur mikið verið fjallað um útboð á 22,5% hlut ríkisins í Íslandsbanka. Fyrirsvarsmenn sölunnar, formaður stjórnar og forstjóri Bankasýslu ríkisins, hafa haldið því fram að lögum hafi verið fylgt í einu og öllu. Til vara grípa stuðningsmenn sölunnar sumir til þess að lögin um söluna séu ekki nógu skýr! Því hafi menn villst af leið í þessari vegferð. Meðal annars við að fá heldur fleiri en færri kaupendur til að tryggja dreift eignarhald (sem vitaskuld er enn ein smjörklípan því eigendur bankans skipta þegar þúsundum). En lögin um sölu eignarhluta ríkisins í fjármálafyrirtækjum (nr. 155/2012) eru alveg skýr. Þar segir m.a. í 3. gr.: „Þegar ákvörðun er tekin um undirbúning og framkvæmd sölumeðferðar eignarhluta skal áhersla lögð á opið söluferli, gagnsæi, hlutlægni og hagkvæmni. Með hagkvæmni er átt við að leitað sé hæsta verðs eða markaðsverðs fyrir eignarhluti.“ Í frumvarpi því sem varð að lögum nr. 155/2012 segir m.a. eftirfarandi um það hvernig staðið skuli að sölu eignarhluta ríkisins í fjármálafyrirtækjum: „Breytingar á eignarhaldi eða sala á eignarhlutum eru háðar ákvörðunum ríkisstjórnar. Komi til sölu eignarhluta skal undirbúa þær aðgerðir af kostgæfni og gefa Alþingi kost á því að koma að gerð reglna sem um slíka sölu eða hlutafjáraukningu munu gilda“, .....“. Rétt er að spyrja í þessu sambandi: Hefur komið fram hvort alþingi hafi átt slíka aðkomu? Eða voru það aðeins tvær af nefndum þingsins sem fengu kynningu á ferlinu? Rétt er að benda á að í 3. gr. laga nr. 155/2012 kemur fram að þegar ákvörðun er tekin um undirbúning og framkvæmd sölumeðferðar eignarhluta skuli áhersla lögð á „...opið söluferli...“. Í athugasemdum í frumvarpi um þessa 3. gr. segir um þetta atriði: „Gert er ráð fyrir að bjóða skuli eignarhlut til sölu í opinu söluferli. Nauðsynlegt er hins vegar rökstyðja sérstaklega ef ekki stendur til að bjóða hlut til sölu með þeim hætti. Slíkt fyrirkomulag kann í undantekningartilvikum að koma til greina, t.d. við sölu á minni eignarhlutum ríkisins eða ef einhverjar sérstakar aðstæður kalla á að þetta fyrirkomulag sé viðhaft.“ Átti slík undantekning við hér sem hér er lýst? Þá er í skýringum sérstaklega tekið fram að gæta jafnræðis milli kaupenda en það verði best tryggt með því að skilyrði við sölu séu fá, skýr og öllum ljós. Ekki verður annað séð en að á þetta hafi skort enda liggur ljóst fyrir að þeir sem fengu að kaupa eignarhluti ríkisins voru ekki allir stofnanafjárfestar, heldur venjulegir einstaklingar, oft tengdir Íslandsbanka vegna starfa sinna þar. Óhætt er að fullyrða að framkvæmd og útfærsla hins lokaða útboðs hefur ekki verið í neinu samræmi við 3. gr. laga nr. 155/2012 um sölumeðferð eignarhluta ríkisins í fjármálafyrirtækjum. Ég veit eiginlega ekki hvernig Hr.Útskýringum tekst að halda því fram að söluferlið hafi verið í samræmi við lög en benda í hinu orðinu á að ágallar kunni að hafa verið annarsstaðar í ferlinu en hjá Bankasýslunni. Lögin gilda um alla framkvæmd sölunnar eins og tekið er sérstaklega fram í skýringum með þeim og Bankasýsla ríkisins ber, í umboði fjármálaráðherra, ábyrgð á öllu söluferlinu. Með öðrum orðum brotakennd framkvæmd við sölu eignarhluta ríkisins í einni stærstu fjármálastofnun landsins er og verður ávallt á ábyrgð fjármálaráðherra og undirstofnana ráðuneytis hans. Smjörklípugerð ríkisstjórnarinnar Ekki stendur á fleiri smjörklípum stjórnarliða til að réttlæta gerninginn. Reynt er að kasta ryki í augu fólks með því að svo miklir fjármunir hafi fengist við söluna að nú lækki vaxtabyrði ríkissjóðs sem því nemur. Halló! - Gagnrýnin snýst um að það hefði verið hægt að fá meira fyrir bréfin og lækka vaxtagreiðslur enn meira. Önnur smjörklípa reynir að draga athyglina að því að einstaklingar sem gagnrýna söluna hafi sjálfir einhvern tíma grætt peninga. Aftur, - gagnrýnin snýr að því að hér var um almannaeign að ræða sem þeim sem með fóru var skylt að fá eins hátt verð fyrir og unnt var í gagnsæju ferli. Fleiri smjörklípur hafa verið á borð bornar en flestum finnst óbragð af þeim. En það er bragð af þegar prestur Þjóðkirkjunnar mætir á mótmæli við Austurvöll á föstudaginn langa og flytur þar ræðu. Hvað næst? Eftir tilraunir nokkurra stjórnarliða til að réttlæta „gjörninginn“ eru þau flest horfin á vit fjölskylduboða og hafa sig lítt í frammi. Fyrir ríkisstjórninni virðist komið eins og afskektum sveitabæ, búið að slíta símann úr sambandi. Líklega fara samskipti aðila í milli nú fram skriflega eftir að forsætisráðherra bauð upp á þá smjörklípu að annar ráðherra hefði ekki látið bóka neina andstöðu við málið á fundum. Um söluferlið sagði Sr. Davíð Þór í viðtali við fréttastofu Stöðvar 2 og www.visir.is: „Mér finnst það ekki í lagi og ég held að engum finnist það í lagi.“ Og bætti svo við að það gæti þá aðeins átt við þau sem eru með boðskort í þessi tilteknu veisluhöld ríkisstjórnarinnar. Það verður því áhugavert að sjá hvaða viðbrögð verða höfð frammi þegar símasamband kemst á ný á við ríkisstjórnina. Búast má við að smjörlíkisbragð verði áberandi þegar þar verður komið sögu. Höfundur er varaþingmaður Miðflokksins í Suðurkjördæmi og fyrrverandi stjórnarformaður Arionbanka. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Erna Bjarnadóttir Salan á Íslandsbanka Mest lesið Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson Skoðun Til varnar jafnlaunavottun Magnea Marinósdóttir Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun Það sem ekki má segja um það sem enginn vill sjá Viðar Hreinsson Skoðun Sjókvíaeldi á Íslandi fjarstýrt með gervigreind frá Noregi Ingólfur Ásgeirsson Skoðun Hægri sósíalismi Jón Ingi Hákonarson Skoðun Um þjóð og ríki Gauti Kristmannsson Skoðun Skoðun Skoðun Til varnar jafnlaunavottun Magnea Marinósdóttir skrifar Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Barnaræninginn Pútín Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Um þjóð og ríki Gauti Kristmannsson skrifar Skoðun Málfrelsi og mörk þess á vettvangi lýðræðisins Helga Vala Helgadóttir skrifar Skoðun Sjókvíaeldi á Íslandi fjarstýrt með gervigreind frá Noregi Ingólfur Ásgeirsson skrifar Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Stjórnarandstaðan er vannýtt auðlind Jón Daníelsson skrifar Skoðun Ef Veðurstofan spáði vitlausu veðri í 40 ár, væri það bara í lagi? Björn Ólafsson skrifar Skoðun Hægri sósíalismi Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun 5 ára vegferð að skóla framtíðarinnar – eða ekki! Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar Skoðun Það sem ekki má segja um það sem enginn vill sjá Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Listin að verða fullkomlega ósammála sjálfri sér á mettíma Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Þingmenn auðvaldsins Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Arðgreiðslur í sjávarútvegi: Staðreyndir gegn fullyrðingum Elliði Vignisson skrifar Skoðun Verðugur bandamaður? Steinar Harðarson skrifar Skoðun Við þurfum nýja sýn á stjórnmál okkar - Mamdani-sýn Hlynur Már Vilhjálmsson skrifar Skoðun Sósíalistaflokkurinn heimilislaus - hvað næst? Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Rán um hábjartan dag Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Af hverju er verðbólga ennþá svona há? Ólafur Margeirsson skrifar Skoðun Sól, sumar og símafriður: 10 ráð varðandi skjánotkun í sumarfríinu Anna Laufey Stefánsdóttir,Kristín Ólöf Grétarsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun Uppbygging hjúkrunarheimila Jónína Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Jafnrétti grundvallarforsenda friðar og öryggis í heiminum Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Með skynsemina að vopni Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Af hverju er ekki 100 klst. málþóf á Alþingi um alvarlega stöðu barna? Grímur Atlason skrifar Sjá meira
Þrumuræða Sr. Davíðs Þórs Jónssonar á Austurvelli á föstudaginn langa, 15. apríl sl. vakti athygli margra. Í mínu ungdæmi hefði slík framganga kirkjunnar þjóns verið algerlega óhugsandi en hann mælti án efa fyrir hönd margra og lét orðin sem hér eru í fyrirsögn falla í viðtali fyrir fundinn. Lög um sölu eignarhluta ríkisins í fjármálafyrirtækjum eru skýr Undanfarnar viku hefur mikið verið fjallað um útboð á 22,5% hlut ríkisins í Íslandsbanka. Fyrirsvarsmenn sölunnar, formaður stjórnar og forstjóri Bankasýslu ríkisins, hafa haldið því fram að lögum hafi verið fylgt í einu og öllu. Til vara grípa stuðningsmenn sölunnar sumir til þess að lögin um söluna séu ekki nógu skýr! Því hafi menn villst af leið í þessari vegferð. Meðal annars við að fá heldur fleiri en færri kaupendur til að tryggja dreift eignarhald (sem vitaskuld er enn ein smjörklípan því eigendur bankans skipta þegar þúsundum). En lögin um sölu eignarhluta ríkisins í fjármálafyrirtækjum (nr. 155/2012) eru alveg skýr. Þar segir m.a. í 3. gr.: „Þegar ákvörðun er tekin um undirbúning og framkvæmd sölumeðferðar eignarhluta skal áhersla lögð á opið söluferli, gagnsæi, hlutlægni og hagkvæmni. Með hagkvæmni er átt við að leitað sé hæsta verðs eða markaðsverðs fyrir eignarhluti.“ Í frumvarpi því sem varð að lögum nr. 155/2012 segir m.a. eftirfarandi um það hvernig staðið skuli að sölu eignarhluta ríkisins í fjármálafyrirtækjum: „Breytingar á eignarhaldi eða sala á eignarhlutum eru háðar ákvörðunum ríkisstjórnar. Komi til sölu eignarhluta skal undirbúa þær aðgerðir af kostgæfni og gefa Alþingi kost á því að koma að gerð reglna sem um slíka sölu eða hlutafjáraukningu munu gilda“, .....“. Rétt er að spyrja í þessu sambandi: Hefur komið fram hvort alþingi hafi átt slíka aðkomu? Eða voru það aðeins tvær af nefndum þingsins sem fengu kynningu á ferlinu? Rétt er að benda á að í 3. gr. laga nr. 155/2012 kemur fram að þegar ákvörðun er tekin um undirbúning og framkvæmd sölumeðferðar eignarhluta skuli áhersla lögð á „...opið söluferli...“. Í athugasemdum í frumvarpi um þessa 3. gr. segir um þetta atriði: „Gert er ráð fyrir að bjóða skuli eignarhlut til sölu í opinu söluferli. Nauðsynlegt er hins vegar rökstyðja sérstaklega ef ekki stendur til að bjóða hlut til sölu með þeim hætti. Slíkt fyrirkomulag kann í undantekningartilvikum að koma til greina, t.d. við sölu á minni eignarhlutum ríkisins eða ef einhverjar sérstakar aðstæður kalla á að þetta fyrirkomulag sé viðhaft.“ Átti slík undantekning við hér sem hér er lýst? Þá er í skýringum sérstaklega tekið fram að gæta jafnræðis milli kaupenda en það verði best tryggt með því að skilyrði við sölu séu fá, skýr og öllum ljós. Ekki verður annað séð en að á þetta hafi skort enda liggur ljóst fyrir að þeir sem fengu að kaupa eignarhluti ríkisins voru ekki allir stofnanafjárfestar, heldur venjulegir einstaklingar, oft tengdir Íslandsbanka vegna starfa sinna þar. Óhætt er að fullyrða að framkvæmd og útfærsla hins lokaða útboðs hefur ekki verið í neinu samræmi við 3. gr. laga nr. 155/2012 um sölumeðferð eignarhluta ríkisins í fjármálafyrirtækjum. Ég veit eiginlega ekki hvernig Hr.Útskýringum tekst að halda því fram að söluferlið hafi verið í samræmi við lög en benda í hinu orðinu á að ágallar kunni að hafa verið annarsstaðar í ferlinu en hjá Bankasýslunni. Lögin gilda um alla framkvæmd sölunnar eins og tekið er sérstaklega fram í skýringum með þeim og Bankasýsla ríkisins ber, í umboði fjármálaráðherra, ábyrgð á öllu söluferlinu. Með öðrum orðum brotakennd framkvæmd við sölu eignarhluta ríkisins í einni stærstu fjármálastofnun landsins er og verður ávallt á ábyrgð fjármálaráðherra og undirstofnana ráðuneytis hans. Smjörklípugerð ríkisstjórnarinnar Ekki stendur á fleiri smjörklípum stjórnarliða til að réttlæta gerninginn. Reynt er að kasta ryki í augu fólks með því að svo miklir fjármunir hafi fengist við söluna að nú lækki vaxtabyrði ríkissjóðs sem því nemur. Halló! - Gagnrýnin snýst um að það hefði verið hægt að fá meira fyrir bréfin og lækka vaxtagreiðslur enn meira. Önnur smjörklípa reynir að draga athyglina að því að einstaklingar sem gagnrýna söluna hafi sjálfir einhvern tíma grætt peninga. Aftur, - gagnrýnin snýr að því að hér var um almannaeign að ræða sem þeim sem með fóru var skylt að fá eins hátt verð fyrir og unnt var í gagnsæju ferli. Fleiri smjörklípur hafa verið á borð bornar en flestum finnst óbragð af þeim. En það er bragð af þegar prestur Þjóðkirkjunnar mætir á mótmæli við Austurvöll á föstudaginn langa og flytur þar ræðu. Hvað næst? Eftir tilraunir nokkurra stjórnarliða til að réttlæta „gjörninginn“ eru þau flest horfin á vit fjölskylduboða og hafa sig lítt í frammi. Fyrir ríkisstjórninni virðist komið eins og afskektum sveitabæ, búið að slíta símann úr sambandi. Líklega fara samskipti aðila í milli nú fram skriflega eftir að forsætisráðherra bauð upp á þá smjörklípu að annar ráðherra hefði ekki látið bóka neina andstöðu við málið á fundum. Um söluferlið sagði Sr. Davíð Þór í viðtali við fréttastofu Stöðvar 2 og www.visir.is: „Mér finnst það ekki í lagi og ég held að engum finnist það í lagi.“ Og bætti svo við að það gæti þá aðeins átt við þau sem eru með boðskort í þessi tilteknu veisluhöld ríkisstjórnarinnar. Það verður því áhugavert að sjá hvaða viðbrögð verða höfð frammi þegar símasamband kemst á ný á við ríkisstjórnina. Búast má við að smjörlíkisbragð verði áberandi þegar þar verður komið sögu. Höfundur er varaþingmaður Miðflokksins í Suðurkjördæmi og fyrrverandi stjórnarformaður Arionbanka.
Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir Skoðun
Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun
„Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun
Skoðun Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun „Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann skrifar
Skoðun Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson skrifar
Skoðun Kjarnorkuákvæðið: Neyðarhemill en ekki léttvægt leikfang popúlista Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Ójafnvægi í jöfnunarkerfinu Anna Sigríður Guðnadóttir,Halla Karen Kristjánsdóttir,Lovísa Jónsdóttir skrifar
Skoðun Krónan, Nettó, Hagkaup, Bónus - það er kominn tími á formlega sniðgöngu Helen Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Löggæslumál og aðstöðuleysi í Búðardal – ákall um viðbragð og aðgerðir Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar
Skoðun Sól, sumar og símafriður: 10 ráð varðandi skjánotkun í sumarfríinu Anna Laufey Stefánsdóttir,Kristín Ólöf Grétarsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar
Skoðun Jafnrétti grundvallarforsenda friðar og öryggis í heiminum Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Af hverju er ekki 100 klst. málþóf á Alþingi um alvarlega stöðu barna? Grímur Atlason skrifar
Heimaþjónusta og velferðartækni: Lykillinn að sjálfbæru heilbrigðiskerfi Auður Guðmundsdóttir Skoðun
Hvers vegna skipta hagsmunir verslanakeðja meira máli en öryggi barna í Ásahverfi Reykjanesbæ? Ólafur Ívar Jónsson Skoðun
„Finnst ykkur skrýtið að ég mæti á Austurvöll – Pabba mínum var fórnað á altari niðurskurðar“ Davíð Bergmann Skoðun