Félag atvinnurekenda og stuðningur við landbúnað Erna Bjarnadóttir skrifar 15. júní 2022 13:30 Þann 14. júní sl. var tilkynnt um aðgerðir ríkisstjórnarinnar vegna erfiðrar stöðu íslensks landbúnaðar. Mun ríkisvaldið ráðstafa 2,5 milljörðum til að mæta alvarlegri stöðu í landbúnaði. Rétt er að geta þess að þessi fjárhæð er einungis þriðjungur þess tjóns sem landbúnaður verður fyrir vegna árásarstríðs Rússlands gagnvart Úkraínu. Framkvæmdastjóri Félags atvinnurekenda lét enn og aftur gamminn geisa í viðtali við Ríkisútvarpið að morgni 15. júní sl. Er nauðsynlegt að svara þeim fullyrðingum sem þar komu fram og verður það gert í þessu greinarkorni. Hvað sagði framkvæmdastjórinn? Í viðtali RUV við framkvæmdastjórann kvartaði hann enn og aftur yfir tollum á innfluttar búvörur og finnur til ný rök. Meðal annars var eftirfarandi haft eftir honum: „Það er óhætt að segja að samkeppnisstaða innfluttu vörunnar hefur skaðast mikið nú þegar einfaldlega vegna hækkana á aðföngum. Við höfum sagt að það væri skynsamleg leið að lækka tollana á innflutningnum, að minnsta kosti á tilteknum vörum sem nemur þessum verðhækkunum þannig að samkeppnisstaða innfluttu varanna sé þá eins og hún var áður en þessi gríðarlega verðhækkanabylgja gekk yfir. En mér sýnist að það sé lítill pólitískur vilji til að fara þá leið.“ Innan raða Félags atvinnurekenda eru m.a. stærstu innflytjendur búvara, þar með talið á þeim tollkvótum sem boðnir eru út. Það kemur spánskt fyrir sjónir að þessi fyrirtæki eru nýbúin að bjóða hærra verð í alla tollkvóta sem í boði voru frá ESB fyrir tímabilið maí til ágúst 2022 en þau gerðu þegar útboð fór fram fyrir næsta fjögurra mánaða tímabil á undan, janúar til apríl 2022? Munurinn er frá því að vera 1,3% þar sem hann er minnstur upp í 16,7% þar sem hann er mestur. Ef innfluttar vörur hafa hækkað í verði undanfarið hefði þessu einmitt átt að vera öfugt farið. Verð fyrir tollkvóta fyrir vörur frá ESB fyrstu átta mánuði ársins 2022, kr/kg Af hverju fylgjum við ekki fordæmi nágrannaþjóða? Um nýlega boðaðar aðgerðir til stuðnings landbúnaði að öðru leyti er haft eftir framkvæmdastjóranum í fréttinni: „Beinir styrkir á borð við það tveggja og hálfs milljarðs króna framlag sem koma á til móts við slæma stöðu landbúnaðar eru skynsamlegri ráðstöfun en hömlur að mati formanns Félags atvinnurekenda. Hann kallar eftir því að tollar verði lækkaðir á innfluttar landbúnaðarafurðir.“ Er það trúverðugt að á sama tíma og talin er ástæða til að leggja til 2,5 milljarða útgjöld úr ríkissjóði til að grípa inn í hálfgert neyðarástand í landbúnaði, að taka undir tillögur framkvæmdastjóra Félags atvinnurekenda um að enn verði hert að innlendum framleiðendum og kjör þeirra skert með frekari verðlækkunum. Hvorki innan ESB né sé litið til Noregs hefur nokkurt ríki gripið til slíkra ráðstafana gagnvart landbúnaði Þess í stað hefur verið gripið til víðtækra aðgerða til stuðnings landbúnaði eins og m.a. kemur fram í skýrslu spretthópsins matvælaráðherra frá 14. júní sl. og aðgerðir ríkistjórnarinnar byggja á. Um heimildir fyrir fyrirtæki í kjötiðnaði til að starfa saman Ein tillaga spretthóps matvælaráðherra er að samþykkja tímabundnar heimildir þannig að fyrirtæki í kjötiðnaði geti aukið samstarf sín í milli um sameiningu eininga, samninga um verkaskiptingu o.s.frv. Í viðtalinu heldur framkvæmdastjórinn því fram að nú þegar séu til staðar nægar heimildir fyrir fyrirtæki í kjötiðnaði til að starfa saman að tilteknum skilyrðum uppfylltum. Þá segist hann hafa efasemdir um tillögur hópsins um tímabundnar heimildir kjötframleiðenda til samstarfs. Í skýrslu sem Lagastofnun Háskóla Íslands vann fyrir sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra og birt var í desember 2020 kom fram að lagasetning gagnvart landbúnaði hér á landi gengur skemur en t.d. í Noregi og ESB þegar kemur að heimildum framleiðenda til að skipuleggja samstarf um afurðasölumál. Yfirvöld samkeppnismála hér á landi hafa fram til þessa haldið hinu gagnstæða fram og lagst gegn því að gengið verði í átt til þess fyrirkomulags sem ríkir í þessum löndum – jafnvel fullyrt að undanþágur fyrir landbúnað stríði gegn EES-samningnum. Eftir rökstudda gagnrýni hafa samkeppnisyfirvöld dregið í land hvað þessar fullyrðingar varðar enda stóðust þær ekki skoðun þegar bent hafði verið á víðtækar undanþágur í Noregi og ESB frá samkeppnislögum fyrir framleiðendur landbúnaðarvara. Oft var þörf en nú er nauðsyn Í stað þess að framkvæmdastjórinn varpi fram jafn vanhugsuðum tillögum sem eru án fordæma væri nær að líta til aðgerða þeirra landa sem við berum okkur iðulega saman við – auka almennan stuðning við landbúnaðarframleiðslu og samþykkja undanþágur fyrir bændur og fyrirtæki þeirra frá samkeppnislögum. Höfundur er verkefnisstjóri hjá Mjólkursamsölunni. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Erna Bjarnadóttir Matvælaframleiðsla Landbúnaður Mest lesið Minntist ekkert á Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson Skoðun Tökum á glæpahópum af meiri þunga Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir Skoðun Þetta er námið sem lifir áfram Bryngeir Valdimarsson Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir Skoðun Árborg - spennandi kostur fyrir öll Guðný Björk Pálmadóttir Skoðun Mannauðurinn á vinnustaðnum þarf góða innivist til að dafna Ásta Logadóttir Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson Skoðun Skoðun Skoðun Mannauðurinn á vinnustaðnum þarf góða innivist til að dafna Ásta Logadóttir skrifar Skoðun Þetta er námið sem lifir áfram Bryngeir Valdimarsson skrifar Skoðun Árborg - spennandi kostur fyrir öll Guðný Björk Pálmadóttir skrifar Skoðun Tökum á glæpahópum af meiri þunga Þorbjörg Sigríður Gunnlaugsdóttir skrifar Skoðun Minntist ekkert á Evrópusambandið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Betri mönnun er lykillinn Skúli Helgason,Sabine Leskopf skrifar Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson skrifar Skoðun Getur Ísland staðið fremst í heilsutækni? Arna Harðardóttir skrifar Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar Skoðun Fjármál framhaldsskóla Róbert Ferdinandsson skrifar Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Varhugaverð sjónarmið eða raunsæ leið? Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Dýrin skilin eftir í náttúruvá Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skapandi leiðir í skóla- og frístundastarfi Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Reykjavík er meðal dreifðustu höfuðborga Evrópu Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Verum öll tengd Sólrún Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Samræðulist í heimi gervigreindar Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Samræmt gæðanám eða einsleit kerfi? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson skrifar Sjá meira
Þann 14. júní sl. var tilkynnt um aðgerðir ríkisstjórnarinnar vegna erfiðrar stöðu íslensks landbúnaðar. Mun ríkisvaldið ráðstafa 2,5 milljörðum til að mæta alvarlegri stöðu í landbúnaði. Rétt er að geta þess að þessi fjárhæð er einungis þriðjungur þess tjóns sem landbúnaður verður fyrir vegna árásarstríðs Rússlands gagnvart Úkraínu. Framkvæmdastjóri Félags atvinnurekenda lét enn og aftur gamminn geisa í viðtali við Ríkisútvarpið að morgni 15. júní sl. Er nauðsynlegt að svara þeim fullyrðingum sem þar komu fram og verður það gert í þessu greinarkorni. Hvað sagði framkvæmdastjórinn? Í viðtali RUV við framkvæmdastjórann kvartaði hann enn og aftur yfir tollum á innfluttar búvörur og finnur til ný rök. Meðal annars var eftirfarandi haft eftir honum: „Það er óhætt að segja að samkeppnisstaða innfluttu vörunnar hefur skaðast mikið nú þegar einfaldlega vegna hækkana á aðföngum. Við höfum sagt að það væri skynsamleg leið að lækka tollana á innflutningnum, að minnsta kosti á tilteknum vörum sem nemur þessum verðhækkunum þannig að samkeppnisstaða innfluttu varanna sé þá eins og hún var áður en þessi gríðarlega verðhækkanabylgja gekk yfir. En mér sýnist að það sé lítill pólitískur vilji til að fara þá leið.“ Innan raða Félags atvinnurekenda eru m.a. stærstu innflytjendur búvara, þar með talið á þeim tollkvótum sem boðnir eru út. Það kemur spánskt fyrir sjónir að þessi fyrirtæki eru nýbúin að bjóða hærra verð í alla tollkvóta sem í boði voru frá ESB fyrir tímabilið maí til ágúst 2022 en þau gerðu þegar útboð fór fram fyrir næsta fjögurra mánaða tímabil á undan, janúar til apríl 2022? Munurinn er frá því að vera 1,3% þar sem hann er minnstur upp í 16,7% þar sem hann er mestur. Ef innfluttar vörur hafa hækkað í verði undanfarið hefði þessu einmitt átt að vera öfugt farið. Verð fyrir tollkvóta fyrir vörur frá ESB fyrstu átta mánuði ársins 2022, kr/kg Af hverju fylgjum við ekki fordæmi nágrannaþjóða? Um nýlega boðaðar aðgerðir til stuðnings landbúnaði að öðru leyti er haft eftir framkvæmdastjóranum í fréttinni: „Beinir styrkir á borð við það tveggja og hálfs milljarðs króna framlag sem koma á til móts við slæma stöðu landbúnaðar eru skynsamlegri ráðstöfun en hömlur að mati formanns Félags atvinnurekenda. Hann kallar eftir því að tollar verði lækkaðir á innfluttar landbúnaðarafurðir.“ Er það trúverðugt að á sama tíma og talin er ástæða til að leggja til 2,5 milljarða útgjöld úr ríkissjóði til að grípa inn í hálfgert neyðarástand í landbúnaði, að taka undir tillögur framkvæmdastjóra Félags atvinnurekenda um að enn verði hert að innlendum framleiðendum og kjör þeirra skert með frekari verðlækkunum. Hvorki innan ESB né sé litið til Noregs hefur nokkurt ríki gripið til slíkra ráðstafana gagnvart landbúnaði Þess í stað hefur verið gripið til víðtækra aðgerða til stuðnings landbúnaði eins og m.a. kemur fram í skýrslu spretthópsins matvælaráðherra frá 14. júní sl. og aðgerðir ríkistjórnarinnar byggja á. Um heimildir fyrir fyrirtæki í kjötiðnaði til að starfa saman Ein tillaga spretthóps matvælaráðherra er að samþykkja tímabundnar heimildir þannig að fyrirtæki í kjötiðnaði geti aukið samstarf sín í milli um sameiningu eininga, samninga um verkaskiptingu o.s.frv. Í viðtalinu heldur framkvæmdastjórinn því fram að nú þegar séu til staðar nægar heimildir fyrir fyrirtæki í kjötiðnaði til að starfa saman að tilteknum skilyrðum uppfylltum. Þá segist hann hafa efasemdir um tillögur hópsins um tímabundnar heimildir kjötframleiðenda til samstarfs. Í skýrslu sem Lagastofnun Háskóla Íslands vann fyrir sjávarútvegs- og landbúnaðarráðherra og birt var í desember 2020 kom fram að lagasetning gagnvart landbúnaði hér á landi gengur skemur en t.d. í Noregi og ESB þegar kemur að heimildum framleiðenda til að skipuleggja samstarf um afurðasölumál. Yfirvöld samkeppnismála hér á landi hafa fram til þessa haldið hinu gagnstæða fram og lagst gegn því að gengið verði í átt til þess fyrirkomulags sem ríkir í þessum löndum – jafnvel fullyrt að undanþágur fyrir landbúnað stríði gegn EES-samningnum. Eftir rökstudda gagnrýni hafa samkeppnisyfirvöld dregið í land hvað þessar fullyrðingar varðar enda stóðust þær ekki skoðun þegar bent hafði verið á víðtækar undanþágur í Noregi og ESB frá samkeppnislögum fyrir framleiðendur landbúnaðarvara. Oft var þörf en nú er nauðsyn Í stað þess að framkvæmdastjórinn varpi fram jafn vanhugsuðum tillögum sem eru án fordæma væri nær að líta til aðgerða þeirra landa sem við berum okkur iðulega saman við – auka almennan stuðning við landbúnaðarframleiðslu og samþykkja undanþágur fyrir bændur og fyrirtæki þeirra frá samkeppnislögum. Höfundur er verkefnisstjóri hjá Mjólkursamsölunni.
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun
Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar
Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar
Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar
Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar
Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun