Lögreglumenn vilja betri búnað og heimildir Fjölnir Sæmundsson skrifar 22. nóvember 2022 13:01 Undanfarið ár hef ég oft komið fram í fjölmiðlum og skrifað greinar og pistla í dagblöð og félagsblað okkar lögreglumanna, Lögreglumanninn, um þær hættur sem stafa að þjóðfélaginu og lögreglumönnum sérstaklega. Í október 2021 benti ég á að lögreglumenn væru eina stéttin á Íslandi sem veruleg hætta væri á að myndu örkumlast eða látast í starfi. Þá höfðu skömmu áður bæði skot- og hnífaárásir verið framdar á landinu. Ég skrifaði svo um sömu mál í pistlum sem aðgengilegir eru á heimasíðu Landssambands lögreglumanna, bæði í apríl og okóber 2022. Á síðustu vikum og mánuðum hefur þessi staðreynd afhjúpast enn betur; starf lögreglumannsins verður sífellt hættulegra með hverri vikunni sem líður. Nýjar ógnir virðast steðja að samfélagi okkar með auknu ofbeldi og vopnaburði. Þessar ógnir snúa sérstaklega að lögreglumönnum sem heitið hafa því að framfylgja lögum og reglum í samfélaginu og verja stofnanir þess. Ein birtingarmynd þeirrar áhættu sem fylgir lögreglustarfinu er að lögreglumenn eru sú stétt á Íslandi sem verður fyrir flestum vinnuslysum á ársgrundvelli. Frá árinu 2016 hafa tilkynnt vinnuslys hjá lögreglu verið yfir eitt hundrað og voru flest, yfir 140, árið 2020. Undanfarnar vikur hefur krafa lögreglunnar um auknar rannsóknarheimildir og rafvarnarbúnað verið til umræðu í fjölmiðlum. Í mínum huga tengjast bæði þessi málefni öryggi okkar, slysatíðni og auknu álagi. Ég tel að rafvarnarvopn auki mjög öryggi lögreglumanna og almennings. Þessi krafa Landsambands lögreglumann er þó alls ekki ný af nálinni heldur kom hún fyrst fram árið 2007 og hefur verið haldið reglulega á lofti síðan með ýmsum hætti. Í landi eins og okkar, þar sem langt er á milli staða og oft bið eftir aðstoð annarra lögreglumanna, getur rafvarnarbúnaður reynst mikilvægt öryggistæki. Tölur frá breska heimavarnarráðuneytinu sýna að eftir að lögregla þar í landi fékk í hendur slíkan búnað hefur slysum bæði hjá lögreglumönnum, og á meðal þeirra sem lögregla þarf að hafa afskipti af, fækkað mikið. Sömu upplýsingar berast frá þeim norrænu ríkjum sem tekið hafa í notkun rafvarnarvopn. Ástæðan fyrir þessu er m.a. talin vera sú að með þeim er hægt er að yfirbuga hættulegt fólk úr meiri fjarlægð og þannig draga úr líkamlegum átökum. Flest slys á lögreglumönnum verða við handtökur. Það hefur sýnt sig að í 80% tilvika nægir að hóta notkun á rafvarnarvopni til að fólk fari að fyrirmælum lögreglu. Mörg þeirra sakamála sem lögreglan hefur fengist við undanfarin ár hafa tengst skipulagðri brotastarfsemi og krefjast mikils mannafla; mannafla sem því miður er ekki alltaf tiltækur. Ég tel því einsýnt að með því að tryggja lögreglu auknar rannsóknarheimildir værum við að létta þann róður. Landssamband lögreglumanna sendi á síðasta ári bæði bréf til dómsmálaráðuneytis og til lögregluráðs þar sem það lýsti sig fylgjandi því að lögregla fái auknar heimildir til þess að vinna gegn skipulagðri brotastarfsemi. Auk þess hefur Landsambandið send inn jákvæða um sögn um frumvarp dómsmálaráðherra um afbrotavarnir. Í samtölum mínum við lögreglumenn undanfarnar vikur hef ég orðið þess áskynja að margir þeirra upplifa að í fjölmiðlum sé stjórnmálafólk og aðrir sérfræðingar að tjá sig um starf þeirra og þær hættur sem því fylgja án þess að hafa nokkra reynslu af þeim aðstæðum sem um ræðir. Lögreglumenn upplifa í hverjum mánuði hótanir um að þeim eða fjölskyldum þeirra verði unnið mein. Það er lögreglumönnum oft erfitt að hlusta á fólk úttala sig um hvernig best sé að lögreglumenn bregðist við hótunum, árásum og ógn sem það hefur aldrei þurft að standa frami fyrir sjálft. Þegar á hólminn er komið og tíminn naumur mega ýmsar afbrota- og þjóðfélagskenningar sín lítils í raunveruleikanum. Helstu ráð stjórnvalda við vanda lögreglunnar hafa verið tillögur um að fjölga lögreglumönnum. Það hefur því miður gengið illa. Frá 2007 til 2022 hefur lögreglumönnum fjölgað úr 712 í 758, með ýmsum sveiflum. Öllum ætti að vera ljóst þessi fjölgun er ekki í samræmi við þróun íbúafjölda eða aukinn straum ferðamanna til landsins. Árið 2007 voru landsmenn 312.872 en árið 2022 eru þeir 376.248. Þessu til viðbótar má nefna að árið 2007 voru fleiri menntaðir lögreglumenn við störf en í ár; 683 á móti 674. Þrátt fyrir stöðug loforð ráðamanna undanfarna áratugi hefur mistekist að fjölga menntuðum lögreglumönnum við störf. Ástæður fyrir því eru efni í annan pistil en ég held að þessi staðreynd sýni okkur að yfirvöld verða að láta lögreglu fá í hendur verkfæri, strax í dag, sem duga til að fást við það síbreytilega þjóðfélag sem við lifum í. Höfundur er formaður Landssambands lögreglumanna. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Fjölnir Sæmundsson Lögreglan Rafbyssur Mest lesið Hvað á ég að gera í því? María Rut Hinriksdóttir Skoðun Af hverju vilja lyfjafyrirtæki ekki að lyfjahampur verði lögleiddur? Sigurður Hólmar Jóhannesson Skoðun Væri ekki bara hreinlegra að vísa manni úr landi? Ragnar Þór Ingólfsson Skoðun Sannleikurinn um Evrópusambandið V: 26 þjóðir hafa hafnað eigin gjaldmiðli, líka Þýzkaland með sitt ofursterka Mark Samúel Karl Ólason Skoðun Ríkisstjórnin seilist í sjóði erfiðisvinnufólks Jóhann Páll Jóhannsson Skoðun Mannréttindabrot á vinnumarkaði Helgi Brynjarsson Skoðun Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason Skoðun Látum þá hlæja því þeir tapa hvort sem er Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Skortur á serótónín Gunnar Dan Wiium Skoðun Ef Trump tapar kosningunum… Jun Þór Morikawa Skoðun Skoðun Skoðun Sannleikurinn um Evrópusambandið V: 26 þjóðir hafa hafnað eigin gjaldmiðli, líka Þýzkaland með sitt ofursterka Mark Samúel Karl Ólason skrifar Skoðun Mannréttindabrot á vinnumarkaði Helgi Brynjarsson skrifar Skoðun Af hverju vilja lyfjafyrirtæki ekki að lyfjahampur verði lögleiddur? Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar Skoðun Hvað á ég að gera í því? María Rut Hinriksdóttir skrifar Skoðun Gætum við verið betri hvert við annað? Jakob Frímann Magnússon skrifar Skoðun Ríkisstjórnin seilist í sjóði erfiðisvinnufólks Jóhann Páll Jóhannsson skrifar Skoðun Þar sem náttúran tapar Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Fjárfesting í háskólum Magnús Karl Magnússon skrifar Skoðun Orkunýlendan Ísland? Bjarni Jónsson skrifar Skoðun Ég vil ekki þennan veruleika Hólmfríður Ásta Hjaltadóttir skrifar Skoðun Grímulaus grænþvottur Dofri Hermannsson skrifar Skoðun Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason skrifar Skoðun Skortur á serótónín Gunnar Dan Wiium skrifar Skoðun Þegar sorgin bankar upp á Guðmunda G. Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Látum þá hlæja því þeir tapa hvort sem er Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Alzheimer - mennska og mildi Ragnheiður Ríkharðsdóttir skrifar Skoðun Lýðheilsa bætt um 64 milljarða Sara Björg Sigurðardóttir skrifar Skoðun Er krónan að valda átökum á milli kynslóða? Guðmundur Ragnarsson skrifar Skoðun Varhugaverð þróun í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Guðrún Margrét Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Bóf-ar(ion)? Gunnar Hólmsteinn Ársælsson skrifar Skoðun Þetta er ekki allt að koma með fjárlagafrumvarpinu Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Ómarktæk skoðanakönnun Marinó G. Njálsson skrifar Skoðun Ef Trump tapar kosningunum… Jun Þór Morikawa skrifar Skoðun Viðskiptaþvinganir gegn Ísrael Steinunn Þóra Árnadóttir skrifar Skoðun Áherslur ráðherra skipta máli Heimir Örn Árnason skrifar Skoðun Snúum hjólunum áfram Andrés Ingi Jónsson skrifar Skoðun Búðu til pláss – fyrir öll börn Birna Þórarinsdóttir skrifar Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Framlengjum séreignarleiðina til að vernda heimilin Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Líf án ótta og gjöfin í andlegri vakningu Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Sjá meira
Undanfarið ár hef ég oft komið fram í fjölmiðlum og skrifað greinar og pistla í dagblöð og félagsblað okkar lögreglumanna, Lögreglumanninn, um þær hættur sem stafa að þjóðfélaginu og lögreglumönnum sérstaklega. Í október 2021 benti ég á að lögreglumenn væru eina stéttin á Íslandi sem veruleg hætta væri á að myndu örkumlast eða látast í starfi. Þá höfðu skömmu áður bæði skot- og hnífaárásir verið framdar á landinu. Ég skrifaði svo um sömu mál í pistlum sem aðgengilegir eru á heimasíðu Landssambands lögreglumanna, bæði í apríl og okóber 2022. Á síðustu vikum og mánuðum hefur þessi staðreynd afhjúpast enn betur; starf lögreglumannsins verður sífellt hættulegra með hverri vikunni sem líður. Nýjar ógnir virðast steðja að samfélagi okkar með auknu ofbeldi og vopnaburði. Þessar ógnir snúa sérstaklega að lögreglumönnum sem heitið hafa því að framfylgja lögum og reglum í samfélaginu og verja stofnanir þess. Ein birtingarmynd þeirrar áhættu sem fylgir lögreglustarfinu er að lögreglumenn eru sú stétt á Íslandi sem verður fyrir flestum vinnuslysum á ársgrundvelli. Frá árinu 2016 hafa tilkynnt vinnuslys hjá lögreglu verið yfir eitt hundrað og voru flest, yfir 140, árið 2020. Undanfarnar vikur hefur krafa lögreglunnar um auknar rannsóknarheimildir og rafvarnarbúnað verið til umræðu í fjölmiðlum. Í mínum huga tengjast bæði þessi málefni öryggi okkar, slysatíðni og auknu álagi. Ég tel að rafvarnarvopn auki mjög öryggi lögreglumanna og almennings. Þessi krafa Landsambands lögreglumann er þó alls ekki ný af nálinni heldur kom hún fyrst fram árið 2007 og hefur verið haldið reglulega á lofti síðan með ýmsum hætti. Í landi eins og okkar, þar sem langt er á milli staða og oft bið eftir aðstoð annarra lögreglumanna, getur rafvarnarbúnaður reynst mikilvægt öryggistæki. Tölur frá breska heimavarnarráðuneytinu sýna að eftir að lögregla þar í landi fékk í hendur slíkan búnað hefur slysum bæði hjá lögreglumönnum, og á meðal þeirra sem lögregla þarf að hafa afskipti af, fækkað mikið. Sömu upplýsingar berast frá þeim norrænu ríkjum sem tekið hafa í notkun rafvarnarvopn. Ástæðan fyrir þessu er m.a. talin vera sú að með þeim er hægt er að yfirbuga hættulegt fólk úr meiri fjarlægð og þannig draga úr líkamlegum átökum. Flest slys á lögreglumönnum verða við handtökur. Það hefur sýnt sig að í 80% tilvika nægir að hóta notkun á rafvarnarvopni til að fólk fari að fyrirmælum lögreglu. Mörg þeirra sakamála sem lögreglan hefur fengist við undanfarin ár hafa tengst skipulagðri brotastarfsemi og krefjast mikils mannafla; mannafla sem því miður er ekki alltaf tiltækur. Ég tel því einsýnt að með því að tryggja lögreglu auknar rannsóknarheimildir værum við að létta þann róður. Landssamband lögreglumanna sendi á síðasta ári bæði bréf til dómsmálaráðuneytis og til lögregluráðs þar sem það lýsti sig fylgjandi því að lögregla fái auknar heimildir til þess að vinna gegn skipulagðri brotastarfsemi. Auk þess hefur Landsambandið send inn jákvæða um sögn um frumvarp dómsmálaráðherra um afbrotavarnir. Í samtölum mínum við lögreglumenn undanfarnar vikur hef ég orðið þess áskynja að margir þeirra upplifa að í fjölmiðlum sé stjórnmálafólk og aðrir sérfræðingar að tjá sig um starf þeirra og þær hættur sem því fylgja án þess að hafa nokkra reynslu af þeim aðstæðum sem um ræðir. Lögreglumenn upplifa í hverjum mánuði hótanir um að þeim eða fjölskyldum þeirra verði unnið mein. Það er lögreglumönnum oft erfitt að hlusta á fólk úttala sig um hvernig best sé að lögreglumenn bregðist við hótunum, árásum og ógn sem það hefur aldrei þurft að standa frami fyrir sjálft. Þegar á hólminn er komið og tíminn naumur mega ýmsar afbrota- og þjóðfélagskenningar sín lítils í raunveruleikanum. Helstu ráð stjórnvalda við vanda lögreglunnar hafa verið tillögur um að fjölga lögreglumönnum. Það hefur því miður gengið illa. Frá 2007 til 2022 hefur lögreglumönnum fjölgað úr 712 í 758, með ýmsum sveiflum. Öllum ætti að vera ljóst þessi fjölgun er ekki í samræmi við þróun íbúafjölda eða aukinn straum ferðamanna til landsins. Árið 2007 voru landsmenn 312.872 en árið 2022 eru þeir 376.248. Þessu til viðbótar má nefna að árið 2007 voru fleiri menntaðir lögreglumenn við störf en í ár; 683 á móti 674. Þrátt fyrir stöðug loforð ráðamanna undanfarna áratugi hefur mistekist að fjölga menntuðum lögreglumönnum við störf. Ástæður fyrir því eru efni í annan pistil en ég held að þessi staðreynd sýni okkur að yfirvöld verða að láta lögreglu fá í hendur verkfæri, strax í dag, sem duga til að fást við það síbreytilega þjóðfélag sem við lifum í. Höfundur er formaður Landssambands lögreglumanna.
Af hverju vilja lyfjafyrirtæki ekki að lyfjahampur verði lögleiddur? Sigurður Hólmar Jóhannesson Skoðun
Sannleikurinn um Evrópusambandið V: 26 þjóðir hafa hafnað eigin gjaldmiðli, líka Þýzkaland með sitt ofursterka Mark Samúel Karl Ólason Skoðun
Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason Skoðun
Skoðun Sannleikurinn um Evrópusambandið V: 26 þjóðir hafa hafnað eigin gjaldmiðli, líka Þýzkaland með sitt ofursterka Mark Samúel Karl Ólason skrifar
Skoðun Af hverju vilja lyfjafyrirtæki ekki að lyfjahampur verði lögleiddur? Sigurður Hólmar Jóhannesson skrifar
Skoðun Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason skrifar
Skoðun Varhugaverð þróun í leikskólamálum Finnbjörn A. Hermannsson,Guðrún Margrét Guðmundsdóttir skrifar
Skoðun Davíð Oddsson stendur ekki við eigin ritsjórnarstefnu - Þolir og birtir ekki gagnrýni á eigin skrif Ole Anton Bieltvedt skrifar
Af hverju vilja lyfjafyrirtæki ekki að lyfjahampur verði lögleiddur? Sigurður Hólmar Jóhannesson Skoðun
Sannleikurinn um Evrópusambandið V: 26 þjóðir hafa hafnað eigin gjaldmiðli, líka Þýzkaland með sitt ofursterka Mark Samúel Karl Ólason Skoðun
Samrýmist það samfélagslegri ábyrgð ef fyrirtæki þitt er aðili að Viðskiptaráði? Andri Snær Magnason Skoðun