Kolefnislandamærajöfnunarkerfi Evrópusambandsins (CBAM) er ætlað að jafna samkeppnisstöðu framleiðslufyrirtækja sem þurfa að greiða fyrir losun gróðurhúsalofttegunda innan evrópska viðskiptakerfisins með losunarheimildir (ETS) gagnvart innfluttum vörum.
Innflutningsfyrirtækjum verður gert að greiða mismuninn á kolefnisgjaldi þar sem vara er framleidd og gjaldsins sem evrópskir framleiðendur þurfa að greiða innan ETS. Það gera þau með því að kaupa svokallaða CBAM-vottun.
Þannig geta aðeins aðeins þau lönd sem setja sér að minnsta kosti jafnmetnaðarfull losunarmarkmið og Evrópusambandið flutt inn vörur án þess að greiða þurfi fyrir CBAM-vottun fyrir þær. Lögunum er sagt ætlað að skapa hvata fyrir ríki utan Evrópusambandsins að auka metnað sinn í loftslagsmálum.
CBAM á að ná til innflutnings á járni, stáli, sement, áli, áburði og rafmagni en einnig vetnis, ákveðinnar óbeinnar losunar og sumra járn- og stálafurða eins og skrúfna og bolta, að því er segir í tilkynningu frá Evrópuþinginu.
Afnema ókeypis losunarheimildir á sama tíma
Lögin eiga að taka gildi í október á næsta ári en fyrst um sinn þurfa innflytjendur aðeins að skrá og tilkynna losun sem fylgir vörum. Innleiðing á CBAM hangir saman við umbætur Evrópusambandsins á losunarheimildakerfinu sjálfu. Regluverkið tekur ekki gildi að fullu fyrr en byrjað verður að afnema ókeypis losunarheimildir sem evrópskum framleiðendum hefur verið úthlutað.
Evrópuþingið og leiðtogaráðið eiga enn eftir að ná saman um breytingarnar á ETS-kerfinu en til stendur að semja um þær í vikunni. ETS-kerfinu er ætlað að skapa hvata fyrir stóriðju til þess að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda sem valda loftslagsbreytingum með því að láta hana greiða fyrir losun sína. Verðinu á heimildunum er ætlað að hækka með tímanum.
CBAM er hluti af aðgerðapakka Evrópusambandsins í tengslum við markmið þess um að draga úr losun gróðurhúsalofttegunda um 55 prósent miðað við losun ársins 1990 fyrir árið 2030.