„Þetta var stórkostleg björgun“

Aníta Guðlaug Axelsdóttir skrifar 9. apríl 2023 07:00

Danska varðskipið Vædderen var statt í Færeyjum á jóladagsnótt árið 1986. RAX

Á jóladagsnótt árið 1986 sökk flutningaskipið Suðurland við dularfullar aðstæður á leið sinni til Murmansk. Veður var slæmt og kafbátar á vegum Rússa og Breta voru á ferð í nálægð við skipið. Skipið tók á sig mikið högg, sjór flæddi nær stjórnlaust inn, og það tók að sökkva hratt.

Danska varðskipið Vædderen var statt í Færeyjum og fór af stað ásamt þyrlu til þess að bjarga skipverjum Suðurlandsins sem biðu standandi í lekum og tættum gúmmíbát í tæplega ellefu klukkustundir eftir björgun. Báturinn hafði laskast í hafróti upp við skrokk Suðurlandsins og skipverjarnir komust í hann við illan leik. Þeir voru spariklæddir í tilefni jólanna og illa búnir fyrir langa veru í ísköldum sjónum sem gekk ítrekað yfir þá í gegnum tætta yfirbreiðslu björgunarbátsins. Þeir stóðu saman í hnapp því að kaldur sjórinn náði þeim langt upp á fætur inni í bátnum. Átta af ellefu skipverjum Suðurlandsins komust í bátinn og þrír þeirra létust á meðan þeir biðu eftir björgun.

„Þeir sem settust niður stóðu ekki upp aftur.“

RAX var beðinn að fljúga til Færeyja ásamt blaðamönnum Morgunblaðsins og taka á móti skipverjunum þegar þeir kæmu til hafnar með varðskipinu. Ferðin lagðist ekki vel í hann en veður var enn slæmt og mikill mótvindur á leið til Færeyja auk þess sem annað skip, breska tankskipið Syneta, hafði farist sömu nótt við eyjuna Skrúð á Austfjörðum. Allir skipverjar Synetu fórust í því slysi.

„Það voru ónot í mér og ég tók mynd af krökkunum mínum eins og ég væri að sjá þau í síðasta sinn,“ segir RAX sem lýsir atburðum ferðarinnar í nýjasta þætti RAX Augnablik í spilaranum hér að neðan.

Klippa: RAX augnablik - Suðurlandið sekkur

Hér fyrir neðan má sjá fleiri þætti úr smiðju RAX.

Ástæður þess að Suðurlandið sökk eru ráðgáta en önnur ráðgáta er staðsetning hollensks flutningaskips sem strandaði við Skeiðarársand á 17. öld. Öfugt við flest önnur skip sem hafa strandað við Skeiðarársand og horfið í sandinn innihélt hollenska skipið gríðarleg verðmæti. Koparstangir og gimsteinar eru meðal þess sem skipið flutti og það hefur vakið áhuga fólks á því að finna skipið. RAX hefur fylgst með slíkum tilraunum í gegnum tíðina.

Klippa: RAX Augnablik - Leitin að gullskipinu

Ferðin til Færeyja var sannkölluð svaðilför og er ekki sú eina sem RAX hefur lagt upp í. Árið 2011 var RAX að mynda eldgos í Grímsvötnum úr flugvél og ákvað að ná mynd af eldingu í gosmekkinum. Það reyndist ekki hættulaust.

Klippa: RAX Augnablik - Á eldingaveiðum

Í þáttunum RAX Augnablik segir ljósmyndarinn Ragnar Axelsson sögurnar á bak við margar af sínum þekktustu myndum. Ragnar hefur starfað á vettvangi í meira en fjörutíu ár og eru sögurnar hans ævintýralegar. Nýr þáttur kemur út á hverjum sunnudegi hér á Vísi og á Stöð 2+.

Hægt er að sjá alla þættina hér á Vísi.

Ljósmyndun RAX Menning