Örlög skólans menntamerkis Sólveig Sigurðardóttir skrifar 8. september 2023 14:00 Ég er svo aldeilis forviða. Í ljósi frétta um sameiningu MA og VMA get ég ekki annað en lýst yfir andstöðu minni við áformin. Viðbrögð hafa ekki látið á sér standa og það er ástæða fyrir því. Af skólunum tveimur þekki ég MA betur en veit þó, eins og flestir Akureyringar, hve mikilvægir og frábærir þeir eru báðir, hvor með sína sérstöðu og ólíkar áherslur, skipulag, námsframboð og menningu. Það er mikil gæfa fyrir ungt fólk og samfélagið allt að eiga þessa valkosti í skólabænum Akureyri. Hugmyndin um sameiningu þessara afar ólíku skóla í 1800 nemenda miðjumoðsbákn hljómar hvorki heillavænleg fyrir MA-inga né vini okkar í VMA. Enda er stærð og nemendafjöldi varla góður mælikvarði á gæði skóla. Síður en svo. Helstu rök fyrir sameiningu sem sett eru fram eru þau að hægt verði að bjóða upp á fjölbreyttara nám, auka þjónustu og stuðning við nemendur og gera hagræðingar í rekstri. Burtséð frá því hvað orðalag er loðið þá get ég ekki séð að neitt þessara markmiða sé í eðli sínu háð sameiningu skólanna tveggja. Nema helst sparnaðarliðurinn. Til þess að tryggja nægilega þátttöku í sérhæfðari áföngum mætti t.d. auka enn frekar samstarf milli skólanna en ekki þarf samruna til þess. Á mínum menntaskólaárum tók ég t.a.m. nokkrar einingar í VMA sem ég fékk metnar inn í nám mitt við MA. Það var frábært. Skv. skýrslu PwC um rekstur skólanna og sviðsmyndir virðist MA standa verr að vígi heldur en VMA þegar kemur að hagkvæmni skólans sem rekstrareining. Það megi rekja til fækkunar nemenda í bóknámi undanfarin ár. Í sömu skýrslu segir að fjárhagsleg staða MA fari versnandi þar sem skólinn hafi tekið inn mun fleiri nemendur en fjárlög gerðu ráð fyrir. Þarna vottar fyrir ákveðinni mótsögn sem ég næ ekki alveg utan um. Eru nemendur of fáir en á sama tíma of margir? Hvert er raunverulega vandamálið hér? Ég efast um að það séu óvinsældir skólans. Miðað við vægi rekstrarhagræðingar í framlögðum skýrslum er nokkuð ljóst að sá þáttur vegur afar þungt og því líklegt að langt yrði gengið í hagræðingarskyni. Í skýrslu PwC segir m.a. að til þess að samlegðaráhrif geti átt sér stað að fullu „þyrfti að samræma námskrár og sameinaður skóli þyrfti að vera með áfangakerfi að fullu, þ.e.a.s. að bekkjarkerfið yrði lagt niður“. Það er flestum MA-ingum ljóst að stór hluti þeirrar sterku menningar sem einkennir skólann og gerir hann að því sem hann er myndi glatast við þetta. Miðað við gögnin myndu áhrif sameiningar helst bitna á skipulagi, áherslum og hefðum MA; minni skólanum sem yrði gleyptur af þeim stærri. Hvað myndi sameinaður skóli annars heita og hvaða skólar yrðu þar af leiðandi ekki lengur til? “Settu þig inn í viðfangsefnið áður en þú setur þig yfir það” sagði kennari minn í arkitektaskólanum endurtekið við okkur nemendurna. Enda er auðmýkt eitt mikilvægasta verkfærið ef þú ætlar að leyfa þér að krukka í umgjörðina um líf annarra. Þessi regla á ekki síður við hér. Sameining hinna tveggja gjörólíku skóla sem hvor um sig hafa sína sérstöðu og menningu væri að mínu mati skammsýni og vanþekking á DNA þessara stofnana. Það er gott og gilt að leita lausna og leggja fram hugmyndir að úrbótum í samfélaginu til umræðu, og er það ekki síst hlutverk ráðherra. Hingað til hef ég ekki efast um að mennta- og barnamálaráðherra Ásmundur Einar Daðason sinni starfi sínu af heilindum og sé með hjartað á réttum stað þegar kemur að málefnum barna. Hugmyndir eru þó misgóðar og allar eiga ekki erindi á framkvæmdastig. Ég gef mér að endanleg ákvörðun um sameiningu hafi ekki enn verið tekin, enda væri afleitt að byrja á því að taka afdrifaríka ákvörðun og ætla sér í kjölfarið að ganga úr skugga um það hvort hún hafi verið góð. Á mettíma. Slík vinnubrögð fengju auðvitað falleinkunn. Sérstaklega ef samráð við hagsmunaaðila vantar – ekki síst unga fólkið. Skv. lögum nr. 92/2008 um framhaldsskóla er eitt af meginhlutverkum framhaldsskóla að stuðla að alhliða þroska allra nemenda og virkri þátttöku þeirra í lýðræðisþjóðfélagi – og myndi ég jafnvel segja að þetta sé mikilvægasta verkefnið. Það skýtur því skökku við að sýna þessum sömu nemendum að lýðræðisþjóðfélagið sem verið er að búa þá undir taki ekki mark á þeim í málefnum sem þá snertir. Það sendir afar vond skilaboð til ungs fólks. (Nógu illa þótti mér vegið að framhaldsskólanemum við styttingu framhaldsskóla – af mörgum ástæðum – en það er efni í aðra grein.) Framhaldsskólanám snýst ekki bara um „nægilega fjölbreytt framboð áfanga“. Framhaldsskólanám er ekki síður allt það sem á sér stað og verður til á milli formlegra kennslustunda. Framhaldsskólinn er staður þar sem ungt fólk fær að spreyta sig á ýmsum áskorunum og ábyrgðarstöðum í eins konar smækkaðri mynd af samfélaginu. Menntaskólinn á Akureyri býr yfir gríðarlega sterku félagslífi og verðmætri menningu þar sem nemendur öðlast reynslu sem þeir búa að alla ævi. Slíkt verður ekki metið til fjár og ef til stendur að fórna því fyrir þær hagræðingartölur sem settar eru fram í fyrrnefndri skýrslu virðist það því miður falt fyrir slikk. Stöndum vörð um okkar öflugu menntastofnanir, dýrmætu hefðir, sérstöðu og samstöðu. Það er ekki eitthvað sem við kaupum til baka síðar, þegar fjárhagur batnar. Höfundur er MA-stúdent og arkitekt. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Framhaldsskólar Skóla - og menntamál Akureyri Mest lesið Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson Skoðun Þegar ómennskan vitnar í lög Bubbi Morthens Skoðun Góðan daginn, ég ætla að fá … ENGLISH PLEASE! Ólafur Guðsteinn Kristjánsson Skoðun Umhyggja - hvað er það? Árný Ingvarsdóttir Skoðun Þeir borga sem nota! Tómas Kristjánsson Skoðun Þessi stórskrítnu norm í óbarnvænu samfélagi Sólveig María Svavarsdóttir Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir Skoðun Kenningar úr gildi svo að kirkjan þarf að komast á annað stig Matthildur Björnsdóttir Skoðun Veistu þitt skýjaspor? Hólmfríður Rut Einarsdóttir,Þóra Rut Jónsdóttir Skoðun Samkennd samfélags Guðrún Karls Helgudóttir Skoðun Skoðun Skoðun Kenningar úr gildi svo að kirkjan þarf að komast á annað stig Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Dansaðu vindur Berglind Ósk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Þessi stórskrítnu norm í óbarnvænu samfélagi Sólveig María Svavarsdóttir skrifar Skoðun Um vaxtahækkanir og verð á hveiti Haukur Skúlason skrifar Skoðun Öryggi byggir á mönnun og launum Jórunn Frímannsdóttir skrifar Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar Skoðun Mammon hefur náð lífeyrissjóðum á sitt band Halla Signý Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Forgangsorkan verður ekki skert Tinna Traustadóttir skrifar Skoðun Umhyggja - hvað er það? Árný Ingvarsdóttir skrifar Skoðun „Við höfðum öll rangt fyrir okkur“ Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar Skoðun Þegar móðir mín kvaddi okkur fyrir einu ári síðan í dag Gísli Hvanndal Jakobsson skrifar Skoðun Íþróttahreyfingin og gerviverktaka Ástþór Jón Ragnheiðarson skrifar Skoðun Tölum um tilfinningar Amanda Ásdís Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Óttinn við íslensku rafkrónuna Birna Guðný Björnsdóttir skrifar Skoðun Áskorun til Sjúkratrygginga Íslands – hugsum í lausnum Björn Bjarki Þorsteinsson skrifar Skoðun Afnemum launamisrétti Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Hvað hefur Ísland gert? Katla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Viðhorf almennings og neytenda til sjálfbærnimála fyrirtækja og stofnana skiptir miklu máli Soffía Sigurgeirsdóttir,Trausti Haraldsson skrifar Skoðun Ýmislegt um rafmagnsbíla og reiðhjól Valur Elli Valsson skrifar Skoðun Taugatýpísk forréttindi Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Hver er ég og hvert er ég að fara? Ellý Tómasdóttir skrifar Skoðun Þeir borga sem nota! Tómas Kristjánsson skrifar Skoðun Að hjálpa fólki að standa á eigin fótum Jón Þór Kristjánsson skrifar Skoðun Samkennd samfélags Guðrún Karls Helgudóttir skrifar Skoðun „Heimferða- og fylgdadeild“ Eiríkur Rögnvaldsson skrifar Skoðun Til varnar mennsku kúgarans Hans Alexander Margrétarson Hansen skrifar Skoðun Þegar ómennskan vitnar í lög Bubbi Morthens skrifar Skoðun Engum til sóma Sigmar Guðmundsson skrifar Skoðun Góðan daginn, ég ætla að fá … ENGLISH PLEASE! Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Sjá meira
Ég er svo aldeilis forviða. Í ljósi frétta um sameiningu MA og VMA get ég ekki annað en lýst yfir andstöðu minni við áformin. Viðbrögð hafa ekki látið á sér standa og það er ástæða fyrir því. Af skólunum tveimur þekki ég MA betur en veit þó, eins og flestir Akureyringar, hve mikilvægir og frábærir þeir eru báðir, hvor með sína sérstöðu og ólíkar áherslur, skipulag, námsframboð og menningu. Það er mikil gæfa fyrir ungt fólk og samfélagið allt að eiga þessa valkosti í skólabænum Akureyri. Hugmyndin um sameiningu þessara afar ólíku skóla í 1800 nemenda miðjumoðsbákn hljómar hvorki heillavænleg fyrir MA-inga né vini okkar í VMA. Enda er stærð og nemendafjöldi varla góður mælikvarði á gæði skóla. Síður en svo. Helstu rök fyrir sameiningu sem sett eru fram eru þau að hægt verði að bjóða upp á fjölbreyttara nám, auka þjónustu og stuðning við nemendur og gera hagræðingar í rekstri. Burtséð frá því hvað orðalag er loðið þá get ég ekki séð að neitt þessara markmiða sé í eðli sínu háð sameiningu skólanna tveggja. Nema helst sparnaðarliðurinn. Til þess að tryggja nægilega þátttöku í sérhæfðari áföngum mætti t.d. auka enn frekar samstarf milli skólanna en ekki þarf samruna til þess. Á mínum menntaskólaárum tók ég t.a.m. nokkrar einingar í VMA sem ég fékk metnar inn í nám mitt við MA. Það var frábært. Skv. skýrslu PwC um rekstur skólanna og sviðsmyndir virðist MA standa verr að vígi heldur en VMA þegar kemur að hagkvæmni skólans sem rekstrareining. Það megi rekja til fækkunar nemenda í bóknámi undanfarin ár. Í sömu skýrslu segir að fjárhagsleg staða MA fari versnandi þar sem skólinn hafi tekið inn mun fleiri nemendur en fjárlög gerðu ráð fyrir. Þarna vottar fyrir ákveðinni mótsögn sem ég næ ekki alveg utan um. Eru nemendur of fáir en á sama tíma of margir? Hvert er raunverulega vandamálið hér? Ég efast um að það séu óvinsældir skólans. Miðað við vægi rekstrarhagræðingar í framlögðum skýrslum er nokkuð ljóst að sá þáttur vegur afar þungt og því líklegt að langt yrði gengið í hagræðingarskyni. Í skýrslu PwC segir m.a. að til þess að samlegðaráhrif geti átt sér stað að fullu „þyrfti að samræma námskrár og sameinaður skóli þyrfti að vera með áfangakerfi að fullu, þ.e.a.s. að bekkjarkerfið yrði lagt niður“. Það er flestum MA-ingum ljóst að stór hluti þeirrar sterku menningar sem einkennir skólann og gerir hann að því sem hann er myndi glatast við þetta. Miðað við gögnin myndu áhrif sameiningar helst bitna á skipulagi, áherslum og hefðum MA; minni skólanum sem yrði gleyptur af þeim stærri. Hvað myndi sameinaður skóli annars heita og hvaða skólar yrðu þar af leiðandi ekki lengur til? “Settu þig inn í viðfangsefnið áður en þú setur þig yfir það” sagði kennari minn í arkitektaskólanum endurtekið við okkur nemendurna. Enda er auðmýkt eitt mikilvægasta verkfærið ef þú ætlar að leyfa þér að krukka í umgjörðina um líf annarra. Þessi regla á ekki síður við hér. Sameining hinna tveggja gjörólíku skóla sem hvor um sig hafa sína sérstöðu og menningu væri að mínu mati skammsýni og vanþekking á DNA þessara stofnana. Það er gott og gilt að leita lausna og leggja fram hugmyndir að úrbótum í samfélaginu til umræðu, og er það ekki síst hlutverk ráðherra. Hingað til hef ég ekki efast um að mennta- og barnamálaráðherra Ásmundur Einar Daðason sinni starfi sínu af heilindum og sé með hjartað á réttum stað þegar kemur að málefnum barna. Hugmyndir eru þó misgóðar og allar eiga ekki erindi á framkvæmdastig. Ég gef mér að endanleg ákvörðun um sameiningu hafi ekki enn verið tekin, enda væri afleitt að byrja á því að taka afdrifaríka ákvörðun og ætla sér í kjölfarið að ganga úr skugga um það hvort hún hafi verið góð. Á mettíma. Slík vinnubrögð fengju auðvitað falleinkunn. Sérstaklega ef samráð við hagsmunaaðila vantar – ekki síst unga fólkið. Skv. lögum nr. 92/2008 um framhaldsskóla er eitt af meginhlutverkum framhaldsskóla að stuðla að alhliða þroska allra nemenda og virkri þátttöku þeirra í lýðræðisþjóðfélagi – og myndi ég jafnvel segja að þetta sé mikilvægasta verkefnið. Það skýtur því skökku við að sýna þessum sömu nemendum að lýðræðisþjóðfélagið sem verið er að búa þá undir taki ekki mark á þeim í málefnum sem þá snertir. Það sendir afar vond skilaboð til ungs fólks. (Nógu illa þótti mér vegið að framhaldsskólanemum við styttingu framhaldsskóla – af mörgum ástæðum – en það er efni í aðra grein.) Framhaldsskólanám snýst ekki bara um „nægilega fjölbreytt framboð áfanga“. Framhaldsskólanám er ekki síður allt það sem á sér stað og verður til á milli formlegra kennslustunda. Framhaldsskólinn er staður þar sem ungt fólk fær að spreyta sig á ýmsum áskorunum og ábyrgðarstöðum í eins konar smækkaðri mynd af samfélaginu. Menntaskólinn á Akureyri býr yfir gríðarlega sterku félagslífi og verðmætri menningu þar sem nemendur öðlast reynslu sem þeir búa að alla ævi. Slíkt verður ekki metið til fjár og ef til stendur að fórna því fyrir þær hagræðingartölur sem settar eru fram í fyrrnefndri skýrslu virðist það því miður falt fyrir slikk. Stöndum vörð um okkar öflugu menntastofnanir, dýrmætu hefðir, sérstöðu og samstöðu. Það er ekki eitthvað sem við kaupum til baka síðar, þegar fjárhagur batnar. Höfundur er MA-stúdent og arkitekt.
Skoðun Álit Einhverfupaunksins um ABA meðferð og kennslu á Íslandi Sigrún Ósk Stefánsdóttir skrifar
Skoðun Akureyrarbær greiðir götu kvennaathvarfs á Akureyri eins og kostur er Ásthildur Sturludóttir skrifar
Skoðun Viðhorf almennings og neytenda til sjálfbærnimála fyrirtækja og stofnana skiptir miklu máli Soffía Sigurgeirsdóttir,Trausti Haraldsson skrifar