Orkumálaáróður ráðherra Halldóra Mogensen skrifar 25. janúar 2024 14:31 Á þriðjudaginn voru umræður á alþingi um orkumál en þá umræðu nýtti orkumálaráðherra enn og aftur til þess að reyna að sannfæra þing og þjóð um að hér á landi sé gríðarlegur orkuskortur og að virkja þurfi heilan helling til að tvöfalda raforkuframleiðsluna. Við Íslendingar erum ótrúlega auðug þegar kemur að endurnýjanlegri orku, hér hitum við flest hús með jarðvarma og framleiðum meiri raforku miðað við höfðatölu en nokkuð annað ríki. Þessi endurnýjanlega orka er hinsvegar háð þeim skilyrðum að hún byggir á náttúruöflunum, þannig að framleiðslugetan sveiflast með náttúrunni. Það er ekki nýtt vandamál - ef vandamál skyldi kalla - heldur er gert ráð fyrir því í samningum orkufyrirtækja við stórnotendur raforku. Ef vatnsafl dregst saman í kjölfar minni úrkomu þá bitnar það á þeim sem hafa gert samninga um skerðanlega raforku, þ.e.a.s. stórnotendum. Það sem skiptir máli er að þessar náttúrulegu sveiflur komi ekki niður á heimilunum, því það hlýtur að vera grundvallaratriði til að skapa sátt um nýtingu auðlinda að almenningur njóti góðs af þeim. Þess vegna er mikilvægt að þingið taki skýr skref til að festa í lög forgangsröðun svo að tryggt sé að heimilin verði alltaf efst á lista. Þó er mikilvægt að hafa í huga að jafnvel þótt ekki sé búið að festa í lög forgang heimilanna þá er þeim samt forgangsraðað í dag. En hvar er þá orkuskorturinn? Aukin markaðshyggja í orkumálum Græn orkuumskipti gera það að verkum að fleiri stórnotendur vilja kaupa meiri orku og margir söluaðilar sjá því tækifæri til að selja meiri orku og hagnast meira. Þessir sömu söluaðilar vilja þá virkja meira til að geta mætt eftirspurn. Í millitíðinni eru þessi fyrirtæki að ofselja raforku og þegar vatnsárið er lélegt eins og nú þá lenda þessi fyrirtæki í vandræðum. Það að eftirspurn eftir raforku sé umfram framboð er ekki tilefni til að blása í alla lúðra og öskra orkuskortur! Orkumálaráðherra hefur tekið þátt í þessum hræðsluáróðri vissra orkufyrirtækja með því að varpa stöðugt fram spá um orkuþörf til ársins 2040 sem bent hefur verið á að sé langt yfir raunverulegri þörf. Inni í þeirra spá er meðal annars raforka fyrir orkuskipti í flugi en það er ljóst að ekki verður þörf á orku í það verkefni fyrir 2040 þar sem tæknin sem hann vísar í er langt frá því að vera tilbúin. Orkuskipti eru mikilvægt skref þegar kemur að loftslagsmálum en það má ekki láta þau trompa allt annað. Orkuskiptin snerta nefnilega líka á náttúruvernd og það er mikilvægt að taka bæði rétt náttúrunnar og efnahagslegan jöfnuð með í reikninginn. Hvar er umhverfisráðherra? Við megum heldur ekki láta umræðuna um loftslagsmál einungis snúast um orkumál. Við þurfum að horfast í augu við að við stöndum ekki einungis frammi fyrir loftslagskrísu heldur krísu í öllum vistkerfum jarðar. Við getum séð merki þess hvert sem við lítum. Við erum að horfa upp á gífurlegar breytingar á td. skógum, jarðveg, freðhvolfinu og stöðu íðefna. Þetta er neyðarástand sem kallar á mun umfangsmeiri umræðu en einungis hversu marga rafmagnsbíla við flytjum inn. Undirstaða samfélagsskipulagsins þarfnast endurskoðunar. Hættum að kyngja þeirri hugmynd að það sé engin önnur leið til að skipuleggja samfélög en í samræmi við vilja fárra ríkra einstaklinga á kostnað allra annarra. Það er hægt að skapa samfélag þar sem náttúruauðlindir eru nýttar til þess að skapa verðmæti fyrir alla. Við eigum nóga orku til þess að allir geta hitað upp heimilin sín á sanngjörnu verði og við eigum líka nógu orku fyrir framtíðarsamfélagið ef við þorum að skapa það með hliðsjón af þörfum fjöldans frekar en gróðasjónarmiða einkafyrirtækja. Það væri óskandi að orkumálaráðherra myndi vanda sig meira í umræðunni um orkumál, en þess í stað er ýtt undir heimatilbúið neyðarástand í orkumálum, allt í þágu gróðasjónarmiða. Raunverulega neyðarástandið sem við stöndum frammi fyrir er vöntun á ráðherra umhverfismála sem stendur vörð um almannahagsmuni og ríkisstjórn sem er annt um heiðarlega umræðu um okkar mikilvægustu innviði og auðlindir. Höfundur er þingmaður Pírata. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Píratar Orkuskipti Orkumál Halldóra Mogensen Ríkisstjórn Katrínar Jakobsdóttur Mest lesið Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir Skoðun Hvers vegna er ungbarnadauði lægstur á Íslandi? Þórður Þórkelsson Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal Skoðun Skoðun Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar Skoðun 120km hraði á Keflavíkurveginum og netsölur með áfengi Jón Páll Haraldsson skrifar Skoðun Lausnin liggur fyrir – Landspítali þarf að stíga skrefið Sandra B. Franks skrifar Skoðun Auðbeldi SFS Örn Bárður Jónsson skrifar Skoðun Skjárinn og börnin Daðey Albertsdóttir,Silja Björk Egilsdóttir,Skúli Bragi Geirdal skrifar Skoðun „Er stjúpmamma þín vond eins og í Öskubusku?“ Hafdís Bára Ólafsdóttir skrifar Skoðun Af hverju er Framsóknarfólk hamingjusamast? Árelía Eydís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Norska leiðin hefur gefist vel – í Póllandi Heiðrún Lind Marteinsdóttir skrifar Skoðun Opið hús fyrir útvalda Björn Brynjúlfur Björnsson skrifar Skoðun Af hverju hræðist fólk kynjafræði? Eydís Ásbjörnsdóttir skrifar Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar Skoðun Hópnauðganir/svartheimar! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Valdið og samvinnuhugsjónin Kjartan Helgi Ólafsson skrifar Skoðun NPA breytti lífinu mínu Sveinbjörn Eggertsson skrifar Skoðun Hefur þú tilkynnt um ofbeldi gegn barni? Alfa Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Gildi kærleika og mannúðar Toshiki Toma skrifar Skoðun Hvernig tryggjum við samkeppnishæfni þjóðar? Jón Skafti Gestsson skrifar Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Flottu kjötauglýsingarnar í blöðunum... Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun Grafarvogsgremjan Þorlákur Axel Jónsson skrifar Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Fjármögnuðu stríðsvél Rússlands Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Hugleiðingar á páskum Ámundi Loftsson skrifar Skoðun Gremjan í Grafarvogi Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar Skoðun Móttaka skemmtiferðaskipa - hlustað á íbúa Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar Skoðun Þegar mannshjörtun mætast Jóna Hrönn Bolladóttir,Bjarni Karlsson skrifar Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Sjá meira
Á þriðjudaginn voru umræður á alþingi um orkumál en þá umræðu nýtti orkumálaráðherra enn og aftur til þess að reyna að sannfæra þing og þjóð um að hér á landi sé gríðarlegur orkuskortur og að virkja þurfi heilan helling til að tvöfalda raforkuframleiðsluna. Við Íslendingar erum ótrúlega auðug þegar kemur að endurnýjanlegri orku, hér hitum við flest hús með jarðvarma og framleiðum meiri raforku miðað við höfðatölu en nokkuð annað ríki. Þessi endurnýjanlega orka er hinsvegar háð þeim skilyrðum að hún byggir á náttúruöflunum, þannig að framleiðslugetan sveiflast með náttúrunni. Það er ekki nýtt vandamál - ef vandamál skyldi kalla - heldur er gert ráð fyrir því í samningum orkufyrirtækja við stórnotendur raforku. Ef vatnsafl dregst saman í kjölfar minni úrkomu þá bitnar það á þeim sem hafa gert samninga um skerðanlega raforku, þ.e.a.s. stórnotendum. Það sem skiptir máli er að þessar náttúrulegu sveiflur komi ekki niður á heimilunum, því það hlýtur að vera grundvallaratriði til að skapa sátt um nýtingu auðlinda að almenningur njóti góðs af þeim. Þess vegna er mikilvægt að þingið taki skýr skref til að festa í lög forgangsröðun svo að tryggt sé að heimilin verði alltaf efst á lista. Þó er mikilvægt að hafa í huga að jafnvel þótt ekki sé búið að festa í lög forgang heimilanna þá er þeim samt forgangsraðað í dag. En hvar er þá orkuskorturinn? Aukin markaðshyggja í orkumálum Græn orkuumskipti gera það að verkum að fleiri stórnotendur vilja kaupa meiri orku og margir söluaðilar sjá því tækifæri til að selja meiri orku og hagnast meira. Þessir sömu söluaðilar vilja þá virkja meira til að geta mætt eftirspurn. Í millitíðinni eru þessi fyrirtæki að ofselja raforku og þegar vatnsárið er lélegt eins og nú þá lenda þessi fyrirtæki í vandræðum. Það að eftirspurn eftir raforku sé umfram framboð er ekki tilefni til að blása í alla lúðra og öskra orkuskortur! Orkumálaráðherra hefur tekið þátt í þessum hræðsluáróðri vissra orkufyrirtækja með því að varpa stöðugt fram spá um orkuþörf til ársins 2040 sem bent hefur verið á að sé langt yfir raunverulegri þörf. Inni í þeirra spá er meðal annars raforka fyrir orkuskipti í flugi en það er ljóst að ekki verður þörf á orku í það verkefni fyrir 2040 þar sem tæknin sem hann vísar í er langt frá því að vera tilbúin. Orkuskipti eru mikilvægt skref þegar kemur að loftslagsmálum en það má ekki láta þau trompa allt annað. Orkuskiptin snerta nefnilega líka á náttúruvernd og það er mikilvægt að taka bæði rétt náttúrunnar og efnahagslegan jöfnuð með í reikninginn. Hvar er umhverfisráðherra? Við megum heldur ekki láta umræðuna um loftslagsmál einungis snúast um orkumál. Við þurfum að horfast í augu við að við stöndum ekki einungis frammi fyrir loftslagskrísu heldur krísu í öllum vistkerfum jarðar. Við getum séð merki þess hvert sem við lítum. Við erum að horfa upp á gífurlegar breytingar á td. skógum, jarðveg, freðhvolfinu og stöðu íðefna. Þetta er neyðarástand sem kallar á mun umfangsmeiri umræðu en einungis hversu marga rafmagnsbíla við flytjum inn. Undirstaða samfélagsskipulagsins þarfnast endurskoðunar. Hættum að kyngja þeirri hugmynd að það sé engin önnur leið til að skipuleggja samfélög en í samræmi við vilja fárra ríkra einstaklinga á kostnað allra annarra. Það er hægt að skapa samfélag þar sem náttúruauðlindir eru nýttar til þess að skapa verðmæti fyrir alla. Við eigum nóga orku til þess að allir geta hitað upp heimilin sín á sanngjörnu verði og við eigum líka nógu orku fyrir framtíðarsamfélagið ef við þorum að skapa það með hliðsjón af þörfum fjöldans frekar en gróðasjónarmiða einkafyrirtækja. Það væri óskandi að orkumálaráðherra myndi vanda sig meira í umræðunni um orkumál, en þess í stað er ýtt undir heimatilbúið neyðarástand í orkumálum, allt í þágu gróðasjónarmiða. Raunverulega neyðarástandið sem við stöndum frammi fyrir er vöntun á ráðherra umhverfismála sem stendur vörð um almannahagsmuni og ríkisstjórn sem er annt um heiðarlega umræðu um okkar mikilvægustu innviði og auðlindir. Höfundur er þingmaður Pírata.
Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson Skoðun
Skoðun Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson skrifar
Skoðun Hlustum á okkar landsliðskonur - sýnum Ísrael rauða spjaldið Hrönn G. Guðmundsdóttir,Ragnhildur Hólmgeirsdóttir skrifar
Skoðun Í minningu Frans páfa - sem tók sér nafn verndardýrlings dýra og náttúru Árni Stefán Árnason skrifar
Skoðun Er ég að svindla? – Um sambýli manns og gervigreindar í sköpun og þekkingu Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar
Skoðun Samlokan á borðinu: Hugleiðingar á föstudeginn langaum sjónvarpsþættina Adolescence Skúli Ólafsson skrifar
Skoðun Námsfærni nemenda í íslenskum skólum: Eigum við að lækka rána? Sigríður Ólafsdóttir skrifar
Skoðun Snorri byggir skoðun á skólakerfinu á reynslusögum annarra en Guðrún vitnar í ritrýndar heimildir Davíð Routley skrifar
Skoðun Horft til einkunna og annarra þátta við innritun í framhaldsskóla Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar
Matvælaframleiðslulandið Ísland – er framtíð án sérþekkingar? Ólöf Guðný Geirsdóttir,Ólafur Ögmundarson Skoðun