Hroki og hleypidómar Bergmann Guðmundsson skrifar 6. febrúar 2024 14:01 Nú í vikunni féll áhugaverður dómur hjá héraðsdómi Reykjavíkur í máli Reykjavíkurborgar gegn Persónuvernd varðandi úrskurð stofnunarinnar á Seesaw-nemendakerfinu. Málið snerist um úrskurð Persónuverndar árið 2021 sem lagði m. a. 5 milljón króna stjórnvaldssekt á Reykjavíkurborg og krafði borgina um að eyða öllum gögnum úr kerfinu sem var gert. Ekki var farið í að leita lausna með skólakerfinu til að valda ekki skaða eins og eðlilegt hefði verið hjá stjórnvaldi eins og Persónuvernd. Skólar landsins fylgdu að sjálfsögðu í kjölfarið og gerðu slíkt hið sama og Reykjavíkurborg. Þúsundir vinnustunda fóru þar fyrir bí og frábær kennsluverkefni hurfu í ruslið. Fannst okkur í skólakerfinu Persónuvernd fara fram með offorsi og að vilji stofnunarinnar til að vinna með skólunum væri enginn. Meira máli virtist skipta að Persónuvernd gæti merkt við að stofnunin hefði haft rétt fyrir sér heldur en að hugsa um hag nemenda og þann skaða sem myndi hljótast af því að hætta að nota kerfið og eyða öllum gögnum úr því. Undir þennan úrskurð skrifuðu hvorki fleiri né færri en fimm aðilar frá Persónuvernd og var málið blásið út af hálfu stofnunarinnar sem var nú að eigin mati að koma börnum þessa lands til hjálpar gegn hinu illa skólakerfi og stórhættulegri tölvutækni. Nú, þegar öll kurl eru komin til grafar, kemur það upp á yfirborðið að ekki stendur steinn yfir steini hjá Persónuvernd eins og þá sem hafa lesið úrskurð stofnunarinnar frá 2021 hefur lengi grunað. Vald er nefnilega vandmeðfarið eins og kemur bersýnilega í ljós þegar um er að ræða stofnun sem enginn kjörinn fulltrúi ber ábyrgð á. Persónuvernd ræður og enginn má draga rök og málatilbúnað stofnunarinnar í efa eins og kom greinilega í ljós þegar reynt var að ræða málin eftir að úrskurður féll. Kerfið átti sko alls ekki að nota lengur, hvað sem skólarnir sögðu. Eins og kennarar landsins vita er Seesaw-kerfið nefnilega einstakt þegar kemur að námi og kennslu. Seesaw er sérstaklega áhrifaríkt þegar kemur að þeim nemendum sem standa höllum fæti þegar um er að ræða hefðbundna kennslu. Kerfið ýtir undir sköpun og fjölbreytt skil og hefur sannað gildi sitt í kennslustofum landsins, aftur og aftur. Aldrei sást þetta betur en þegar skólar landsins lokuðu í Covid faraldrinum og hægt var að halda úti merkingarbærri kennslu í gegnum kerfið. Af reynslu veit ég að fjölmargir nemendur hafa látið ljós sitt skína í gegnum kerfið og þeir kennarar sem notuðu það sakna þess enn. Ávinningur þess að nota Seesaw í skólastarfi á landinu var mikill og olli það miklum skaða þegar Persónuvernd lét loka fyrir kerfið, eitt Evrópulanda. Undirritaður hefur verið í þó nokkrum samskiptum við Persónuvernd síðan stofnunin lét loka Seesaw og hafa þau samskipti ekki verið til að ýta undir álit mitt á þessari stofnun. Einn lögfræðingurinn sagði mér hreint út að hann gæti ekkert aðstoðað mig þar sem stofnunin gæti þurft að úrskurða í málunum, þrátt fyrir að Persónuvernd eigi að vera ráðgefandi, en sá hluti starfseminnar hefur verið ósýnilegur til þessa, allavega fyrir okkur skólafólk. Ekki voru þessi svör til að ýta undir traust mitt á því að stofnunin hafi getu til að vita hvernig hlutirnir eigi að vera. Greinilega hefur hlutverk Persónuverndar ekki verið kynnt fyrir starfsfólki á þeim tíma sem ég var í samskiptum við stofnunina, en um hlutverk Persónuverndar segir: „Persónuvernd hefur eftirlit með því að farið sé að lögum og öðrum reglum um vinnslu persónuupplýsinga og að bætt sé úr annmörkum og mistökum.” Að láta loka fyrir afskaplega gagnlegt kerfi án almennilegs rökstuðnings eða að veita tækifæri til úrbóta er hins vegar greinilega vinnulag stofnunarinnar og fellur ekki að ofangreindri lýsingu á hlutverki hennar. Það er augljóst að stofnunin er rúin trausti eftir þennan dóm og geta hennar til að úrskurða á faglegan og heiðarlegan hátt í málum sem hún tekur fyrir og snúa að skólakerfinu hlýtur hér eftir að vera dregin stórlega í efa. Ber síðan einhver ábyrgð? Hvað segir stjórn Persónuverndar eða forstjóri stofnunarinnar sem fór með himinskautum í fjölmiðlum eftir úrskurðinn 2021? Er það bara hið íslenska, ÚPS, ekki mér að kenna? Það er morgunljóst að skaðinn af þessum úrskurði og vangeta stofnunarinnar við að vinna að lausnum með sveitarfélögum, skólum og ráðuneyti menntamála er mikill. Vinnutap kennara við að missa alla sína vinnu sem lögð var í kerfið til að nýta á komandi árum hleypur á tugum milljóna og ekki er einu sinni hægt að meta til fjár það tap sem nemendur og skólakerfið hafa orðið fyrir vegna lokunar kerfisins. Ætlar Persónuvernd að bæta það? Verður beðist afsökunar á vinnulaginu? Líklega mun ekkert gerast. Enginn stjórnmálamaður kemur nálægt eylandi Persónuverndar sem þarf ekki að svara fyrir neitt. Það kemur svo sem ekkert á óvart hér á landi. En ég kveð ykkur með tilvitnun sem rituð var á Vísi í október í fyrra. „Íslendingar eru það lánsamir að búa í réttarríki, samfélagi þar sem lög gilda og mannréttindi eru virt. Í þannig samfélagi virka lög ekki eins og kræsingar á jólahlaðborði þar sem þú velur hvað þér líst best á og hverju þú ákveður að sleppa.” – Úr grein eftir forstjóra Persónuverndar sem birtist í Vísi, 19. október árið 2023. Orð að sönnu. Höfundur er verkefnastjóri í upplýsingtækni. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Persónuvernd Skóla - og menntamál Grunnskólar Mest lesið 80.000 manna klóakrennsli í Dýrafjörð í boði Arctic Fish Jón Kaldal Skoðun Af hverju útiloka Ísrael frá Eurovision eins og Rússland? Stefán Jón Hafstein Skoðun Að velja friðinn fram yfir réttlætið Þórdís Hólm Filipsdóttir Skoðun Hvað er þetta græna? Karlinn er að spræna Jóhanna Jakobsdóttir Skoðun Knattspyrna kvenna í hálfa öld – þakkir til Eggerts Magnússonar Ingibjörg Hinriksdóttir Skoðun Af hverju er ekki 100 klst. málþóf á Alþingi um alvarlega stöðu barna? Grímur Atlason Skoðun Hver vill verða öryrki? Grétar Pétur Geirsson Skoðun „Þú verður aldrei nóg“ - Ástæður þess að kerfið bregst innflytjendum Ian McDonald Skoðun Ofurgróði sjávarútvegs? – Hættið að afvegaleiða! Elliði Vignisson Skoðun Heilbrigðisþjónusta á krossgötum? Einar Magnússon,Gunnar Alexander Ólafsson Skoðun Skoðun Skoðun Með skynsemina að vopni Anton Guðmundsson skrifar Skoðun Af hverju er ekki 100 klst. málþóf á Alþingi um alvarlega stöðu barna? Grímur Atlason skrifar Skoðun Knattspyrna kvenna í hálfa öld – þakkir til Eggerts Magnússonar Ingibjörg Hinriksdóttir skrifar Skoðun 80.000 manna klóakrennsli í Dýrafjörð í boði Arctic Fish Jón Kaldal skrifar Skoðun Malað dag eftir dag eftir dag Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Að velja friðinn fram yfir réttlætið Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Af nashyrningum og færni - hvernig sköpum við verðmæti til framtíðar? Guðrún Högnadóttir skrifar Skoðun Hvað er þetta græna? Karlinn er að spræna Jóhanna Jakobsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðisþjónusta á krossgötum? Einar Magnússon,Gunnar Alexander Ólafsson skrifar Skoðun Frestur til að skila athugasemdum við nýtt deiliskipulag Heiðmerkur að renna út Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Stjórnarandstaðan hindrar kjarabætur Rúnar Sigurjónsson skrifar Skoðun Af hverju útiloka Ísrael frá Eurovision eins og Rússland? Stefán Jón Hafstein skrifar Skoðun Lífeyrir skal fylgja launum Jónína Björk Óskarsdóttir skrifar Skoðun Fánar, tákn og blómabreiður: „Enginn bjó á Íslandi fyrr en einhver kom“ Meyvant Þórólfsson skrifar Skoðun Hvernig er staða lesblindra á Íslandi? Guðmundur S. Johnsen skrifar Skoðun Sakar aðra um það sem hún gerir sjálf Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun „Þú verður aldrei nóg“ - Ástæður þess að kerfið bregst innflytjendum Ian McDonald skrifar Skoðun Rafbíllinn er ekki bara umhverfisvænn – hann er líka hagkvæmari Óskar Páll Þorgilsson skrifar Skoðun Ofurgróði sjávarútvegs? – Hættið að afvegaleiða! Elliði Vignisson skrifar Skoðun Laun kvenna og karla í aðildarfélögum ASÍ og BSRB árið 2024 Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun „Fáum við einkunn fyrir þetta?“ Hulda Dögg Proppé skrifar Skoðun Hrossakjöt, hroki og hleypidómar Kristján Logason skrifar Skoðun Sjávarútvegur er undirstöðuatvinnuvegur – ekki einangruð tekjulind Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Að byggja upp á Bakka Hjálmar Bogi Hafliðason skrifar Skoðun Fiskeldi og samfélagsábyrgð Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Pólitískt raunsæi og utanríkisstefna Íslands Ragnar Anthony Antonsson Gambrell skrifar Skoðun Vorstjarnan hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Fylgið fór vegna fullveldismáls Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Er Ísrael ennþá útvalin þjóð Guðs? Ómar Torfason skrifar Skoðun Flokkurinn hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Sjá meira
Nú í vikunni féll áhugaverður dómur hjá héraðsdómi Reykjavíkur í máli Reykjavíkurborgar gegn Persónuvernd varðandi úrskurð stofnunarinnar á Seesaw-nemendakerfinu. Málið snerist um úrskurð Persónuverndar árið 2021 sem lagði m. a. 5 milljón króna stjórnvaldssekt á Reykjavíkurborg og krafði borgina um að eyða öllum gögnum úr kerfinu sem var gert. Ekki var farið í að leita lausna með skólakerfinu til að valda ekki skaða eins og eðlilegt hefði verið hjá stjórnvaldi eins og Persónuvernd. Skólar landsins fylgdu að sjálfsögðu í kjölfarið og gerðu slíkt hið sama og Reykjavíkurborg. Þúsundir vinnustunda fóru þar fyrir bí og frábær kennsluverkefni hurfu í ruslið. Fannst okkur í skólakerfinu Persónuvernd fara fram með offorsi og að vilji stofnunarinnar til að vinna með skólunum væri enginn. Meira máli virtist skipta að Persónuvernd gæti merkt við að stofnunin hefði haft rétt fyrir sér heldur en að hugsa um hag nemenda og þann skaða sem myndi hljótast af því að hætta að nota kerfið og eyða öllum gögnum úr því. Undir þennan úrskurð skrifuðu hvorki fleiri né færri en fimm aðilar frá Persónuvernd og var málið blásið út af hálfu stofnunarinnar sem var nú að eigin mati að koma börnum þessa lands til hjálpar gegn hinu illa skólakerfi og stórhættulegri tölvutækni. Nú, þegar öll kurl eru komin til grafar, kemur það upp á yfirborðið að ekki stendur steinn yfir steini hjá Persónuvernd eins og þá sem hafa lesið úrskurð stofnunarinnar frá 2021 hefur lengi grunað. Vald er nefnilega vandmeðfarið eins og kemur bersýnilega í ljós þegar um er að ræða stofnun sem enginn kjörinn fulltrúi ber ábyrgð á. Persónuvernd ræður og enginn má draga rök og málatilbúnað stofnunarinnar í efa eins og kom greinilega í ljós þegar reynt var að ræða málin eftir að úrskurður féll. Kerfið átti sko alls ekki að nota lengur, hvað sem skólarnir sögðu. Eins og kennarar landsins vita er Seesaw-kerfið nefnilega einstakt þegar kemur að námi og kennslu. Seesaw er sérstaklega áhrifaríkt þegar kemur að þeim nemendum sem standa höllum fæti þegar um er að ræða hefðbundna kennslu. Kerfið ýtir undir sköpun og fjölbreytt skil og hefur sannað gildi sitt í kennslustofum landsins, aftur og aftur. Aldrei sást þetta betur en þegar skólar landsins lokuðu í Covid faraldrinum og hægt var að halda úti merkingarbærri kennslu í gegnum kerfið. Af reynslu veit ég að fjölmargir nemendur hafa látið ljós sitt skína í gegnum kerfið og þeir kennarar sem notuðu það sakna þess enn. Ávinningur þess að nota Seesaw í skólastarfi á landinu var mikill og olli það miklum skaða þegar Persónuvernd lét loka fyrir kerfið, eitt Evrópulanda. Undirritaður hefur verið í þó nokkrum samskiptum við Persónuvernd síðan stofnunin lét loka Seesaw og hafa þau samskipti ekki verið til að ýta undir álit mitt á þessari stofnun. Einn lögfræðingurinn sagði mér hreint út að hann gæti ekkert aðstoðað mig þar sem stofnunin gæti þurft að úrskurða í málunum, þrátt fyrir að Persónuvernd eigi að vera ráðgefandi, en sá hluti starfseminnar hefur verið ósýnilegur til þessa, allavega fyrir okkur skólafólk. Ekki voru þessi svör til að ýta undir traust mitt á því að stofnunin hafi getu til að vita hvernig hlutirnir eigi að vera. Greinilega hefur hlutverk Persónuverndar ekki verið kynnt fyrir starfsfólki á þeim tíma sem ég var í samskiptum við stofnunina, en um hlutverk Persónuverndar segir: „Persónuvernd hefur eftirlit með því að farið sé að lögum og öðrum reglum um vinnslu persónuupplýsinga og að bætt sé úr annmörkum og mistökum.” Að láta loka fyrir afskaplega gagnlegt kerfi án almennilegs rökstuðnings eða að veita tækifæri til úrbóta er hins vegar greinilega vinnulag stofnunarinnar og fellur ekki að ofangreindri lýsingu á hlutverki hennar. Það er augljóst að stofnunin er rúin trausti eftir þennan dóm og geta hennar til að úrskurða á faglegan og heiðarlegan hátt í málum sem hún tekur fyrir og snúa að skólakerfinu hlýtur hér eftir að vera dregin stórlega í efa. Ber síðan einhver ábyrgð? Hvað segir stjórn Persónuverndar eða forstjóri stofnunarinnar sem fór með himinskautum í fjölmiðlum eftir úrskurðinn 2021? Er það bara hið íslenska, ÚPS, ekki mér að kenna? Það er morgunljóst að skaðinn af þessum úrskurði og vangeta stofnunarinnar við að vinna að lausnum með sveitarfélögum, skólum og ráðuneyti menntamála er mikill. Vinnutap kennara við að missa alla sína vinnu sem lögð var í kerfið til að nýta á komandi árum hleypur á tugum milljóna og ekki er einu sinni hægt að meta til fjár það tap sem nemendur og skólakerfið hafa orðið fyrir vegna lokunar kerfisins. Ætlar Persónuvernd að bæta það? Verður beðist afsökunar á vinnulaginu? Líklega mun ekkert gerast. Enginn stjórnmálamaður kemur nálægt eylandi Persónuverndar sem þarf ekki að svara fyrir neitt. Það kemur svo sem ekkert á óvart hér á landi. En ég kveð ykkur með tilvitnun sem rituð var á Vísi í október í fyrra. „Íslendingar eru það lánsamir að búa í réttarríki, samfélagi þar sem lög gilda og mannréttindi eru virt. Í þannig samfélagi virka lög ekki eins og kræsingar á jólahlaðborði þar sem þú velur hvað þér líst best á og hverju þú ákveður að sleppa.” – Úr grein eftir forstjóra Persónuverndar sem birtist í Vísi, 19. október árið 2023. Orð að sönnu. Höfundur er verkefnastjóri í upplýsingtækni.
Skoðun Af hverju er ekki 100 klst. málþóf á Alþingi um alvarlega stöðu barna? Grímur Atlason skrifar
Skoðun Knattspyrna kvenna í hálfa öld – þakkir til Eggerts Magnússonar Ingibjörg Hinriksdóttir skrifar
Skoðun Af nashyrningum og færni - hvernig sköpum við verðmæti til framtíðar? Guðrún Högnadóttir skrifar
Skoðun Frestur til að skila athugasemdum við nýtt deiliskipulag Heiðmerkur að renna út Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Fánar, tákn og blómabreiður: „Enginn bjó á Íslandi fyrr en einhver kom“ Meyvant Þórólfsson skrifar
Skoðun Rafbíllinn er ekki bara umhverfisvænn – hann er líka hagkvæmari Óskar Páll Þorgilsson skrifar
Skoðun Laun kvenna og karla í aðildarfélögum ASÍ og BSRB árið 2024 Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar
Skoðun Sjávarútvegur er undirstöðuatvinnuvegur – ekki einangruð tekjulind Kristinn Karl Brynjarsson skrifar