Húsnæðisliðnum um að kenna en von á breytingum Árni Sæberg skrifar 26. mars 2024 12:15 Jón Bjarki Bentsson er aðalhagfræðingur Íslandsbanka. Vísir/Vilhelm Vísitala neysluverðs, miðuð við verðlag í mars 2024, hækkar um 0,80 prósent frá fyrri mánuði. Verðbólga er 6,8 prósent og hækkar um 0,1 prósentustig milli mánaða. Hagfræðingur kennir húsnæðisliðnum um. Vísitala neysluverðs hækkaði umfram allar opinberar spár og spár greinenda. Jón Bjarki Bentsson, aðalhagfræðingur Íslandsbanka, segir hækkunina þó ekki endilega koma á óvart. „Það sem gerðist í millitíðinni var að það kom mæling á þróun íbúðaverðs frá Húsnæðis- og mannvirkjastofnun, sem sýndi að íbúðaverð hækkaði meira á milli mánaða heldur en við og aðrir höfðum gert ráð fyrir. Íbúðaverð hefur töluverð áhrif á á verðbólgumælinguna eins og við þekkjum úr umræðunni og frávikið frá okkar spá, við spáðum 0,5 prósenta hækkun, reyndin var 0,8 prósent milli mánaða, skýrist nær eingöngu af þessum mun. Aðrir liðir voru í stórum dráttum að hegða sér með líku lagi og við gerðum ráð fyrir.“ Nýja vísitalan átti ekki að hafa áhrif Fyrir viku var greint frá því að ný vísitala íbúðaverðs hækkaði um 1,9 prósent á milli mánaða í febrúar og hafði hækkað um 5,7 prósent á síðustu tólf mánuðum. Með nýju vísitölunni má sjá verðþróun eftir landssvæðum og íbúðaflokkum, en gamla vísitalan sýndi einungis verðþróun á höfuðborgarsvæðinu. Í tilkynningu frá HMS var áréttað að breyting á vísitölu íbúðaverðs hefði ekki áhrif á verðbólgumælingar Hagstofu. Verðbólgumælingarnar væru byggðar á útreikningum Hagstofu á reiknaðri húsaleigu sem séu ótengdar mælingum HMS. Halda húsnæðisliðnum inni en breyta útreikningi Í tilkynningu Hagstofunnar um vísitölu neysluverðs í morgun var tilkynnt um að frá og með júní verði hætt að nota íbúðaverð sem grunn fyrir útreikning á húsnæðislið vísitölunnar. Frekar verði stuðst við leiguverð. Í greinargerð um innleiðingu á nýrri aðferðarfræði segir að Hagstofa Íslands hafi um nokkurt skeið unnið að endurskoðun á húsnæðislið fyrir vísitölu neysluverðs. Aðferð einfalds notendakostnaðar, sem notuð hefur verið til að meta reiknaða húsaleigu, hafi í grundvallaratriðum reynst vel þegar litið er til lengri tíma þróunar. Til skamms tíma hafi hins vegar komið fram frávik sem yfirleitt hafi mátt rekja til þróunar á fjármálamarkaði sem hafi haft veruleg áhrif á reiknuðu húsaleiguna. Það sé mat Hagstofunnar að þessi frávik séu of mikil til þess að hægt sé að réttlæta óbreytta aðferð. Ítarleg gögn um leigumarkaðinn geri það að verkum að hægt er að byggja líkan fyrir reiknaða húsaleigu á þann hátt að það nái til alls íbúðarhúsnæðis sem er í eigin notkun. Með slíku líkani megi meta verðbreytingu á reiknaðri húsalegu þannig að samræmi sé tryggt milli verðþróunar á leigumarkaði og notkunar eigin húsnæðis, óháð skammtímasveiflum á fjármálamarkaði. Jákvæð breyting „Þetta þýðir vonandi og væntanlega að sveiflur í þessum lið verða minni heldur en þær hafa verið á. Hann verður fyrirsjáanlegri, það verður auðveldara að skilja hann og líklega mun hækkunin af hans völdum verða minni þegar kemur fram á árið heldur en hefði orðið. Þannig að það er í sjálfu sér jákvætt að sú breyting sé framundan í júní,“ segir Jón Bjarki. Býst áfram við stýrivaxtalækkunum Peningastefnunefnd Seðlabanka Íslands ákvað í síðustu viku að halda stýrivöxtum óbreyttum í 9,25 prósentum. Margir höfðu kallað eftir því að vextir yrðu lækkaðir og ýmsir greinendur spáð því að vaxtalækkunarferlið hæfist, þar á meðal Jón Bjarki. Seðlabankastjóri sagði hins vegar verðbólguna enn of mikla. Jón Bjarki segir þráláta verðbólgu og háar verðbólguvæntingar vissulega gild rök fyrir því að halda stýrivöxtum óbreyttum og tíðindi dagsins séu lóð á þá vogarskál, allavega tímabundið. „Það breytir ekki því að eftir sem áður virðist okkur sem verðbólga muni halda áfram að hjaðna, þrátt fyrir þetta skammvinna bakslag, þegar lenga kemur fram á árið. Það samfara því að hagkerfið er að kólna hratt eru á endanum, allavega að mínu mati, gildari rök fyrir því að lækka vexti. Vonandi og væntanlega mun koma að því fyrr en seinna.“ Efnahagsmál Verðlag Húsnæðismál Íslandsbanki Tengdar fréttir Verðbólga eykst á ný Vísitala neysluverðs, miðuð við verðlag í mars 2024, er 620,3 stig og hækkar um 0,80 prósent frá fyrri mánuði. Vísitala neysluverðs án húsnæðis er 504,4 stig og hækkar um 0,48 prósent frá febrúar 2024. Verðbólgan hjaðnaði örlítið í síðasta mánuði en hefur nú aukist umfram lækkunina. 26. mars 2024 09:13 Mest lesið Landsbankinn breytir framboði á lánum eftir vaxtadóminn Viðskipti innlent Þrjú kvár stýra fyrirtækjum Viðskipti innlent Hyggjast opna lágvöruverslun og Orkustöð á Blönduósi Viðskipti innlent Telur breytinguna ekki stuðla að því að fólk festist í húsnæði Neytendur Ljóst að kaupverð á íbúðum í Vesturbugt verði í hærri kantinum Viðskipti innlent Öll lónin full og vatnsbúskapur tók stökkbreytingum Viðskipti innlent „Atvinnulífið er sannarlega að kólna“ Viðskipti innlent Seldu fyrir 634 milljónir og græddu 182 Viðskipti innlent Finnur þægilegu heimatilfinninguna þegar hann lendir í Keflavík Atvinnulíf Síminn kaupir Motus og Pei Viðskipti innlent Fleiri fréttir Öll lónin full og vatnsbúskapur tók stökkbreytingum Tekjur Isavia jukust um tæpa 1,2 milljarða króna milli ára Þrjú kvár stýra fyrirtækjum Hyggjast opna lágvöruverslun og Orkustöð á Blönduósi Landsbankinn breytir framboði á lánum eftir vaxtadóminn Ljóst að kaupverð á íbúðum í Vesturbugt verði í hærri kantinum „Atvinnulífið er sannarlega að kólna“ Landsbankinn hagnast um tæpa 30 milljarða á níu mánuðum Síminn kaupir Motus og Pei Sjóvá hagnast um 666 milljónir það sem af er ári Húsleit hjá Terra Kampavínsklúbbar, innherjasvik og nú meint skattsvik Telur neytendur hafa unnið pyrrosarsigur í vaxtamálinu Samstöðin tapaði fimmtíu milljónum Bara tala kynnti „Bare si det“ til leiks í Noregi Getur tekið einstæða foreldra allt að átján ár að safna fyrir íbúð Fasteignamarkaðurinn „kaupendamarkaður“ að mati fasteignasala Hagnaður minnkar um 1,5 milljarða milli ára Skynjar kvíða og ótta meðal starfsmanna Gengi Eimskips lækkar vegna bilunarinnar Fleiri hundruð kröfur og líklegt að óeðlilegum greiðslum verði rift Seldu fyrir 634 milljónir og græddu 182 Selja Adalvo og stjórnandi frá Alvotech fylgir Hanna María nýr forstöðumaður hjá ELKO Úrvinnslusjóður svarar Sorpu Eigandi Remax ákærður fyrir markaðsmisnotkun Grunnlán nær nú aðeins til helmings kaupverðs Íslandsbanki bætist í hópinn og gerir hlé á verðtryggðum lánveitingum Skipti bús Magnúsar tekin upp sextán árum frá þroti Ragnhildur til Datera Sjá meira
Vísitala neysluverðs hækkaði umfram allar opinberar spár og spár greinenda. Jón Bjarki Bentsson, aðalhagfræðingur Íslandsbanka, segir hækkunina þó ekki endilega koma á óvart. „Það sem gerðist í millitíðinni var að það kom mæling á þróun íbúðaverðs frá Húsnæðis- og mannvirkjastofnun, sem sýndi að íbúðaverð hækkaði meira á milli mánaða heldur en við og aðrir höfðum gert ráð fyrir. Íbúðaverð hefur töluverð áhrif á á verðbólgumælinguna eins og við þekkjum úr umræðunni og frávikið frá okkar spá, við spáðum 0,5 prósenta hækkun, reyndin var 0,8 prósent milli mánaða, skýrist nær eingöngu af þessum mun. Aðrir liðir voru í stórum dráttum að hegða sér með líku lagi og við gerðum ráð fyrir.“ Nýja vísitalan átti ekki að hafa áhrif Fyrir viku var greint frá því að ný vísitala íbúðaverðs hækkaði um 1,9 prósent á milli mánaða í febrúar og hafði hækkað um 5,7 prósent á síðustu tólf mánuðum. Með nýju vísitölunni má sjá verðþróun eftir landssvæðum og íbúðaflokkum, en gamla vísitalan sýndi einungis verðþróun á höfuðborgarsvæðinu. Í tilkynningu frá HMS var áréttað að breyting á vísitölu íbúðaverðs hefði ekki áhrif á verðbólgumælingar Hagstofu. Verðbólgumælingarnar væru byggðar á útreikningum Hagstofu á reiknaðri húsaleigu sem séu ótengdar mælingum HMS. Halda húsnæðisliðnum inni en breyta útreikningi Í tilkynningu Hagstofunnar um vísitölu neysluverðs í morgun var tilkynnt um að frá og með júní verði hætt að nota íbúðaverð sem grunn fyrir útreikning á húsnæðislið vísitölunnar. Frekar verði stuðst við leiguverð. Í greinargerð um innleiðingu á nýrri aðferðarfræði segir að Hagstofa Íslands hafi um nokkurt skeið unnið að endurskoðun á húsnæðislið fyrir vísitölu neysluverðs. Aðferð einfalds notendakostnaðar, sem notuð hefur verið til að meta reiknaða húsaleigu, hafi í grundvallaratriðum reynst vel þegar litið er til lengri tíma þróunar. Til skamms tíma hafi hins vegar komið fram frávik sem yfirleitt hafi mátt rekja til þróunar á fjármálamarkaði sem hafi haft veruleg áhrif á reiknuðu húsaleiguna. Það sé mat Hagstofunnar að þessi frávik séu of mikil til þess að hægt sé að réttlæta óbreytta aðferð. Ítarleg gögn um leigumarkaðinn geri það að verkum að hægt er að byggja líkan fyrir reiknaða húsaleigu á þann hátt að það nái til alls íbúðarhúsnæðis sem er í eigin notkun. Með slíku líkani megi meta verðbreytingu á reiknaðri húsalegu þannig að samræmi sé tryggt milli verðþróunar á leigumarkaði og notkunar eigin húsnæðis, óháð skammtímasveiflum á fjármálamarkaði. Jákvæð breyting „Þetta þýðir vonandi og væntanlega að sveiflur í þessum lið verða minni heldur en þær hafa verið á. Hann verður fyrirsjáanlegri, það verður auðveldara að skilja hann og líklega mun hækkunin af hans völdum verða minni þegar kemur fram á árið heldur en hefði orðið. Þannig að það er í sjálfu sér jákvætt að sú breyting sé framundan í júní,“ segir Jón Bjarki. Býst áfram við stýrivaxtalækkunum Peningastefnunefnd Seðlabanka Íslands ákvað í síðustu viku að halda stýrivöxtum óbreyttum í 9,25 prósentum. Margir höfðu kallað eftir því að vextir yrðu lækkaðir og ýmsir greinendur spáð því að vaxtalækkunarferlið hæfist, þar á meðal Jón Bjarki. Seðlabankastjóri sagði hins vegar verðbólguna enn of mikla. Jón Bjarki segir þráláta verðbólgu og háar verðbólguvæntingar vissulega gild rök fyrir því að halda stýrivöxtum óbreyttum og tíðindi dagsins séu lóð á þá vogarskál, allavega tímabundið. „Það breytir ekki því að eftir sem áður virðist okkur sem verðbólga muni halda áfram að hjaðna, þrátt fyrir þetta skammvinna bakslag, þegar lenga kemur fram á árið. Það samfara því að hagkerfið er að kólna hratt eru á endanum, allavega að mínu mati, gildari rök fyrir því að lækka vexti. Vonandi og væntanlega mun koma að því fyrr en seinna.“
Efnahagsmál Verðlag Húsnæðismál Íslandsbanki Tengdar fréttir Verðbólga eykst á ný Vísitala neysluverðs, miðuð við verðlag í mars 2024, er 620,3 stig og hækkar um 0,80 prósent frá fyrri mánuði. Vísitala neysluverðs án húsnæðis er 504,4 stig og hækkar um 0,48 prósent frá febrúar 2024. Verðbólgan hjaðnaði örlítið í síðasta mánuði en hefur nú aukist umfram lækkunina. 26. mars 2024 09:13 Mest lesið Landsbankinn breytir framboði á lánum eftir vaxtadóminn Viðskipti innlent Þrjú kvár stýra fyrirtækjum Viðskipti innlent Hyggjast opna lágvöruverslun og Orkustöð á Blönduósi Viðskipti innlent Telur breytinguna ekki stuðla að því að fólk festist í húsnæði Neytendur Ljóst að kaupverð á íbúðum í Vesturbugt verði í hærri kantinum Viðskipti innlent Öll lónin full og vatnsbúskapur tók stökkbreytingum Viðskipti innlent „Atvinnulífið er sannarlega að kólna“ Viðskipti innlent Seldu fyrir 634 milljónir og græddu 182 Viðskipti innlent Finnur þægilegu heimatilfinninguna þegar hann lendir í Keflavík Atvinnulíf Síminn kaupir Motus og Pei Viðskipti innlent Fleiri fréttir Öll lónin full og vatnsbúskapur tók stökkbreytingum Tekjur Isavia jukust um tæpa 1,2 milljarða króna milli ára Þrjú kvár stýra fyrirtækjum Hyggjast opna lágvöruverslun og Orkustöð á Blönduósi Landsbankinn breytir framboði á lánum eftir vaxtadóminn Ljóst að kaupverð á íbúðum í Vesturbugt verði í hærri kantinum „Atvinnulífið er sannarlega að kólna“ Landsbankinn hagnast um tæpa 30 milljarða á níu mánuðum Síminn kaupir Motus og Pei Sjóvá hagnast um 666 milljónir það sem af er ári Húsleit hjá Terra Kampavínsklúbbar, innherjasvik og nú meint skattsvik Telur neytendur hafa unnið pyrrosarsigur í vaxtamálinu Samstöðin tapaði fimmtíu milljónum Bara tala kynnti „Bare si det“ til leiks í Noregi Getur tekið einstæða foreldra allt að átján ár að safna fyrir íbúð Fasteignamarkaðurinn „kaupendamarkaður“ að mati fasteignasala Hagnaður minnkar um 1,5 milljarða milli ára Skynjar kvíða og ótta meðal starfsmanna Gengi Eimskips lækkar vegna bilunarinnar Fleiri hundruð kröfur og líklegt að óeðlilegum greiðslum verði rift Seldu fyrir 634 milljónir og græddu 182 Selja Adalvo og stjórnandi frá Alvotech fylgir Hanna María nýr forstöðumaður hjá ELKO Úrvinnslusjóður svarar Sorpu Eigandi Remax ákærður fyrir markaðsmisnotkun Grunnlán nær nú aðeins til helmings kaupverðs Íslandsbanki bætist í hópinn og gerir hlé á verðtryggðum lánveitingum Skipti bús Magnúsar tekin upp sextán árum frá þroti Ragnhildur til Datera Sjá meira
Verðbólga eykst á ný Vísitala neysluverðs, miðuð við verðlag í mars 2024, er 620,3 stig og hækkar um 0,80 prósent frá fyrri mánuði. Vísitala neysluverðs án húsnæðis er 504,4 stig og hækkar um 0,48 prósent frá febrúar 2024. Verðbólgan hjaðnaði örlítið í síðasta mánuði en hefur nú aukist umfram lækkunina. 26. mars 2024 09:13