Forseti Íslands, Baldur Þórhallsson Friðrik Erlingsson skrifar 16. maí 2024 16:31 Kynhneigð fólks er ekki persónan. Kyn, kynhneigð eða kynvitund hafa vissulega áhrif á afstöðu einstaklingsins til mála sem tengjast þeim þáttum, ekki síst ef viðkomandi hefur mætt fordómum. En hver við erum sem kynverur er aðeins brot af hinu flókna vélvirki persónuleikans; hver manneskja er svo miklu meira en bara kyn, kynhneigð eða kynvitund. Þegar komið er að því að velja einstakling til að taka að sér opinbert starf sem tengist stjórnmálum, menningu, sögu, vísindastarfi – raunar samfélaginu í allri sinni breidd – og til að vera fulltrúi þjóðarinnar með erlendum þjóðhöfðingjum – þá blasir það við að kyn, kynhneigð eða kynvitund hefur nákvæmlega ekkert með þau mál að gera. Það er ótrúlegt að á okkar tímum skuli einstaklingur í framboði til embættis forseta Íslands virkilega þurfa að segja þessi orð: „Ég er einfaldlega forsetaframbjóðandi, ekki hommi í framboði.“ En svo lágkúruleg og smásálarleg hefur umræðan orðið, að Baldur Þórhallsson var tilneyddur að segja þessi orð, sér og framboði sínu til varnar, og um leið til að árétta þá augljósu staðreynd að kyn eða kynhneigð er ekki persóna. Hvert og eitt okkar höfum mörgum ólíkum hlutverkum að gegna í lífinu, eins og allir ættu að þekkja vel á eigin skinni. Sum hlutverkin tilheyra persónulegu lífi með fjölskyldu og nánum vinum, önnur hinu ytra lífi sem tengjast menntun, starfi, áhugamálum o.sv.fr. Baldur Þórhallsson er sonur, bróðir og frændi, hann er eiginmaður, faðir, tengdafaðir og afi: sjö hlutverk sem tilheyra hans persónulega einkalífi; fjölskyldulífi sem tilheyrir honum og hans fólki eingöngu og hverjum þeim sem hann eða þau velja að bjóða í heimsókn. Eðli málsins samkvæmt verður fjölskylda forsetaframbjóðanda í kastljósi fjölmiðla, því almenningur vill og þarf að sjá fólkið sem er bakland hvers frambjóðanda. En það gefur engum óviðkomandi rétt til þess að ryðjast inn til fjölskyldunnar á skítugum skónum með fordóma sína, ranghugmyndir og varmennsku. Slík framkoma gerir enda fátt annað en að auglýsa þá andlegu og tilfinningalegu eyðimörk sem viðkomandi einstaklingur hefur valið sér að grafarstæði. Baldur Þórhallsson er líka stjórnmálafræðingur, prófessor við Háskóla Íslands, höfundur bóka, fræðigreina og fyrirlestra á sínu sérsviði og hefur kennt í háskólum víða um heim, verið ötull í félagsmálum stúdenta, komið á fót rannsóknarsetri við Háskóla Íslands og verið virkur í réttindabaráttu hinsegin fólks, sem hefur styrkt sannfæringu hans um nauðsyn mannréttindabaráttu á öllum sviðum mannlífsins. Hér eru því önnur sjö hlutverk, sem tilheyra hinu ytra og opinbera lífi hans. Ég kynntist Baldri þegar ég hóf störf sem leiðsögumaður í hellunum við Hellu, sem er eitt öflugasta söguferðaþjónustufyrirtæki á Suðurlandi, rekið af þeim systkinum Ólöfu og Baldri á ættaróðalinu Ægissíðu, þar sem faðir þeirra, Þórhallur, situr í sæmd sinni. Ég hafði aðeins séð Baldur í fjölmiðlum fram að því, að ræða um hugðarefni sín í stjórnmálum, en nú kynntist ég hlið sem ég síst átti von á: atorkumiklum framkvæmdamanni, glaðbeittum og brennandi áhugamanni um menningu þjóðarinnar, sem var mikið í mun að kynna Íslendingum þá stórmerku sögu sem býr í þessum mögnuðu fyrirbærum í landi Ægissíðu; úthöggnum sandsteinshellum sem eru með elstu uppistandandi mannvirkjum á landinu. Covid-árið mikla, þegar Íslendingar fengu styrk úr Ríkissjóði til að ferðast um landið, komu stórir hópar fólks í hellana, lifðu sig inn í menningarsögu fortíðarinnar, fengu nýja og óvænta sýn á sögu lands og þjóðar og komu út í dagsbirtuna innblásnir í anda. Það var gaman að vera þátttakandi í þessu menningarævintýri alvöru söguferðaþjónustu og sjá hversu mikil áhrif upplifunin hafði á gesti. Þar sá ég Baldur að verki; hvernig hann tók á móti ólíkum hópum af fólki, hvernig hann heillaði það með leiðsögn sinni og framkomu, hvernig hann kvaddi gesti, hvernig hann greiddi úr óvæntum uppákomum eða lagði á ráðin um breytingar eða umbætur. Það er óhætt að segja að ég hafi séð allar hliðar hans sem snúa að samskiptum við ókunnuga jafnt og við samstarfsmenn eða fjölskyldu; verið vitni að framkomu hans, samtölum, vangaveltum og ákvörðunum sem tilheyra rekstri sem þessum og öðru sem slíku fylgir. Þar kynntist ég manni heilinda og heiðvirðleika, dugnaðarmanni og góðum dreng, frábærum félaga og auðmjúkum leiðtoga, sem býr einmitt yfir kostum hins sanna leiðtoga: að tendra áhuga og fá fólk í lið með sér, í stað þess að gefa skipanir; hlusta á tillögur og velja þær sem henta viðkomandi verkefni best, en ekki standa fastur á eigin hugmyndum líkt og þær væru hið eina rétta. Fyrir þessar forsetakosningar spyr ég ekki hvort einhver frambjóðenda geti „valdið embættinu“ heldur hvort hann geti „verið embættið:“ tekið það í faðminn og gert það að sínu, líkt og við öll höfum séð herra Guðna Th. Jóhannesson gera undanfarin ár með glæsibrag og líkt og við sáum frú Vigdísi Finnbogadóttur gera á sínum tíma, a.m.k. þau okkar sem fylgdust með frá upphafi embættistíma hennar. Í mínum huga býr Baldur Þórhallsson yfir þeim fjölbreyttu mannkostum og reynslu sem mér finnst forseti Íslands þurfa að hafa til að bera - og sjálfstæði og þroska til að gera embættið að sínu - að verða embættið – til gæfu og sóma fyrir land og þjóð. Höfundur er rithöfundur og kvikmyndagerðarmaður. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun: Forsetakosningar 2024 Friðrik Erlingsson Mest lesið Þátttökuverðlaun Þórdísar Ragnar Þór Pétursson Skoðun Er ég ömurlegt foreldri ef ég segi nei við barnið mitt? Stefán Þorri Helgason Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun Ákall til ESB-sinna: Hvar eru undanþágurnar? Einar Jóhannes Guðnason Skoðun Fjármálaráðherra búinn að segja A Ögmundur Jónasson Skoðun Vindorkuvæðing í skjóli nætur Kristín Helga Gunnarsdóttir Skoðun Ótryggt aðgengi á Veðurstofureit Friðjón R. Friðjónsson Skoðun Hagfræði-tilgáta ómeðtekin Karl Guðlaugsson Skoðun Stattu vörð um launin þín Davíð Aron Routley Skoðun Byggjum fyrir eldra fólk, ekki ungt Ólafur Margeirsson Skoðun Skoðun Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson skrifar Skoðun Stjórnvöld sem fjárfestatenglar Baldur Thorlacius skrifar Skoðun Ákall til ESB-sinna: Hvar eru undanþágurnar? Einar Jóhannes Guðnason skrifar Skoðun Er ég ömurlegt foreldri ef ég segi nei við barnið mitt? Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun Vindorkuvæðing í skjóli nætur Kristín Helga Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Þátttökuverðlaun Þórdísar Ragnar Þór Pétursson skrifar Skoðun Fjármálaráðherra búinn að segja A Ögmundur Jónasson skrifar Skoðun Hagfræði-tilgáta ómeðtekin Karl Guðlaugsson skrifar Skoðun Ótryggt aðgengi á Veðurstofureit Friðjón R. Friðjónsson skrifar Skoðun Stattu vörð um launin þín Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Byggjum fyrir eldra fólk, ekki ungt Ólafur Margeirsson skrifar Skoðun Hlustum í eitt skipti á foreldra Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Hugleiðingar um ástandið fyrir botni Miðjarðarhafs Örn Sigurðsson skrifar Skoðun Heildstætt heilbrigðiskerfi – hagur okkar allra Alma D. Möller skrifar Skoðun Vanþekking eða vísvitandi blekkingar? Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun „I believe the children are our future…“ Karen Rúnarsdóttir skrifar Skoðun Mikilvægi félagasamtaka og magnað maraþon Þuríður Harpa Sigurðardóttir skrifar Skoðun Allt sem ég þarf að gera Dagbjartur Kristjánsson skrifar Skoðun Eldri borgarar – áhrif aðildar að Evrópusambandinu (ESB) Þorvaldur Ingi Jónsson skrifar Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar Skoðun Notkun ökklabanda Guðmundur Ingi Þóroddsson skrifar Skoðun Skólaskætingur Þórdís Kolbrún R. Gylfadóttir skrifar Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar Skoðun Ný sókn í menntamálum Guðmundur Ari Sigurjónsson skrifar Skoðun Þjóðarmorð, fálmandi mjálm eða aðgerðir? Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Vin í eyðimörkinni – almenningsbókasöfn borgarinnar Sanna Magdalena Mörtudóttir skrifar Skoðun Er Akureyri að missa háskólann sinn? Aðalbjörn Jóhannsson skrifar Skoðun Tíu staðreyndir um alvarlegustu kvenréttindakrísu heims Stella Samúelsdóttir skrifar Sjá meira
Kynhneigð fólks er ekki persónan. Kyn, kynhneigð eða kynvitund hafa vissulega áhrif á afstöðu einstaklingsins til mála sem tengjast þeim þáttum, ekki síst ef viðkomandi hefur mætt fordómum. En hver við erum sem kynverur er aðeins brot af hinu flókna vélvirki persónuleikans; hver manneskja er svo miklu meira en bara kyn, kynhneigð eða kynvitund. Þegar komið er að því að velja einstakling til að taka að sér opinbert starf sem tengist stjórnmálum, menningu, sögu, vísindastarfi – raunar samfélaginu í allri sinni breidd – og til að vera fulltrúi þjóðarinnar með erlendum þjóðhöfðingjum – þá blasir það við að kyn, kynhneigð eða kynvitund hefur nákvæmlega ekkert með þau mál að gera. Það er ótrúlegt að á okkar tímum skuli einstaklingur í framboði til embættis forseta Íslands virkilega þurfa að segja þessi orð: „Ég er einfaldlega forsetaframbjóðandi, ekki hommi í framboði.“ En svo lágkúruleg og smásálarleg hefur umræðan orðið, að Baldur Þórhallsson var tilneyddur að segja þessi orð, sér og framboði sínu til varnar, og um leið til að árétta þá augljósu staðreynd að kyn eða kynhneigð er ekki persóna. Hvert og eitt okkar höfum mörgum ólíkum hlutverkum að gegna í lífinu, eins og allir ættu að þekkja vel á eigin skinni. Sum hlutverkin tilheyra persónulegu lífi með fjölskyldu og nánum vinum, önnur hinu ytra lífi sem tengjast menntun, starfi, áhugamálum o.sv.fr. Baldur Þórhallsson er sonur, bróðir og frændi, hann er eiginmaður, faðir, tengdafaðir og afi: sjö hlutverk sem tilheyra hans persónulega einkalífi; fjölskyldulífi sem tilheyrir honum og hans fólki eingöngu og hverjum þeim sem hann eða þau velja að bjóða í heimsókn. Eðli málsins samkvæmt verður fjölskylda forsetaframbjóðanda í kastljósi fjölmiðla, því almenningur vill og þarf að sjá fólkið sem er bakland hvers frambjóðanda. En það gefur engum óviðkomandi rétt til þess að ryðjast inn til fjölskyldunnar á skítugum skónum með fordóma sína, ranghugmyndir og varmennsku. Slík framkoma gerir enda fátt annað en að auglýsa þá andlegu og tilfinningalegu eyðimörk sem viðkomandi einstaklingur hefur valið sér að grafarstæði. Baldur Þórhallsson er líka stjórnmálafræðingur, prófessor við Háskóla Íslands, höfundur bóka, fræðigreina og fyrirlestra á sínu sérsviði og hefur kennt í háskólum víða um heim, verið ötull í félagsmálum stúdenta, komið á fót rannsóknarsetri við Háskóla Íslands og verið virkur í réttindabaráttu hinsegin fólks, sem hefur styrkt sannfæringu hans um nauðsyn mannréttindabaráttu á öllum sviðum mannlífsins. Hér eru því önnur sjö hlutverk, sem tilheyra hinu ytra og opinbera lífi hans. Ég kynntist Baldri þegar ég hóf störf sem leiðsögumaður í hellunum við Hellu, sem er eitt öflugasta söguferðaþjónustufyrirtæki á Suðurlandi, rekið af þeim systkinum Ólöfu og Baldri á ættaróðalinu Ægissíðu, þar sem faðir þeirra, Þórhallur, situr í sæmd sinni. Ég hafði aðeins séð Baldur í fjölmiðlum fram að því, að ræða um hugðarefni sín í stjórnmálum, en nú kynntist ég hlið sem ég síst átti von á: atorkumiklum framkvæmdamanni, glaðbeittum og brennandi áhugamanni um menningu þjóðarinnar, sem var mikið í mun að kynna Íslendingum þá stórmerku sögu sem býr í þessum mögnuðu fyrirbærum í landi Ægissíðu; úthöggnum sandsteinshellum sem eru með elstu uppistandandi mannvirkjum á landinu. Covid-árið mikla, þegar Íslendingar fengu styrk úr Ríkissjóði til að ferðast um landið, komu stórir hópar fólks í hellana, lifðu sig inn í menningarsögu fortíðarinnar, fengu nýja og óvænta sýn á sögu lands og þjóðar og komu út í dagsbirtuna innblásnir í anda. Það var gaman að vera þátttakandi í þessu menningarævintýri alvöru söguferðaþjónustu og sjá hversu mikil áhrif upplifunin hafði á gesti. Þar sá ég Baldur að verki; hvernig hann tók á móti ólíkum hópum af fólki, hvernig hann heillaði það með leiðsögn sinni og framkomu, hvernig hann kvaddi gesti, hvernig hann greiddi úr óvæntum uppákomum eða lagði á ráðin um breytingar eða umbætur. Það er óhætt að segja að ég hafi séð allar hliðar hans sem snúa að samskiptum við ókunnuga jafnt og við samstarfsmenn eða fjölskyldu; verið vitni að framkomu hans, samtölum, vangaveltum og ákvörðunum sem tilheyra rekstri sem þessum og öðru sem slíku fylgir. Þar kynntist ég manni heilinda og heiðvirðleika, dugnaðarmanni og góðum dreng, frábærum félaga og auðmjúkum leiðtoga, sem býr einmitt yfir kostum hins sanna leiðtoga: að tendra áhuga og fá fólk í lið með sér, í stað þess að gefa skipanir; hlusta á tillögur og velja þær sem henta viðkomandi verkefni best, en ekki standa fastur á eigin hugmyndum líkt og þær væru hið eina rétta. Fyrir þessar forsetakosningar spyr ég ekki hvort einhver frambjóðenda geti „valdið embættinu“ heldur hvort hann geti „verið embættið:“ tekið það í faðminn og gert það að sínu, líkt og við öll höfum séð herra Guðna Th. Jóhannesson gera undanfarin ár með glæsibrag og líkt og við sáum frú Vigdísi Finnbogadóttur gera á sínum tíma, a.m.k. þau okkar sem fylgdust með frá upphafi embættistíma hennar. Í mínum huga býr Baldur Þórhallsson yfir þeim fjölbreyttu mannkostum og reynslu sem mér finnst forseti Íslands þurfa að hafa til að bera - og sjálfstæði og þroska til að gera embættið að sínu - að verða embættið – til gæfu og sóma fyrir land og þjóð. Höfundur er rithöfundur og kvikmyndagerðarmaður.
Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun
Skoðun Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson skrifar
Skoðun Meiri gæði og mun minni álögur - Hveragerðisleiðin í leikskólamálum Jóhanna Ýr Jóhannsdóttir,Sandra Sigurðardóttir,Dagný Sif Sigurbjörnsdóttir,Halldór Benjamín Hreinsson,Njörður Sigurðsson skrifar
Skoðun Reykjavíkurborg stígur fyrsta skrefið í snjallvæðingu umferðarljósa! Einar Sveinbjörn Guðmundsson skrifar
Skoðun Framtíðin í fyrsta sæti – mikilvægi forgangsröðunar á tillögum Kópavogsbæjar í grunnskólamálum Sigrún Ólöf Ingólfsdóttir skrifar
Skoðun Þéttingarstefnan hefur brugðist og Dóra breytir um umræðuefni Aðalsteinn Haukur Sverrisson skrifar
Umbætur á skólakerfinu. Hættum að ljúga. Hættum því alveg og hættum því strax Atli Harðarson Skoðun