Að velja sér forseta Sigrún Helgadóttir skrifar 21. maí 2024 08:01 Þjóðin er að velja forseta. Það er ólíkt því að velja stjórnmálamenn. Forseti svarar sjaldnast flóknum spurningum með já-i eða nei-i, ýtir hvorki á rauðan takka né grænan á Alþingi eða réttir í flýti upp hönd á fundum. Það er því afleit kynning á forsetaframbjóðendum þegar þeim er stillt upp í kappræðum og fólki ætlað að meta hæfni þeirra við slíkar aðstæður. En því miður virðist sumt fréttafólk ekki kunna aðra aðferð og hún hentar auðvitað best þeim forsetafambjóðendum sem vanir eru slíkum vinnubrögðum, að vinna gegn hver öðrum í andstæðum fylkingum. Forseta er ætlað að standa til hliðar við átakapólitík, hlusta, setja sig inn í mál, ræða þau og íhuga, leggja gott til mála, leita lausna og málamiðlunar og sætta sjónarmið ef mögulegt er. Forseti þarf að þekkja Ísland og fólkið sem þar býr og starfar. Hann þarf líka að þekkja aðrar þjóðir í öðrum löndum. Ekki aðeins að hafa lært erlend tungumál í skóla og spjallað við samherja á fundum og ráðstefnum heldur hafa búið með öðrum þjóðum, í annarri menningu og hafa þurft að fóta sig í framandi landi við nám eða störf. Kannski er mikilvægasta hlutverk forseta að vera einhvers konar sameiningartákn þjóðarinnar, geta fagnað, syrgt og stutt eftir því sem við á, í sigrum, gleði, sorg eða hamförum. Hann þarf að hafa áhuga á fólki og geta sýnt því athygli án þess að vera yfirborðskenndur eða hrokafullur, vera viðfelldinn og traustur og hafa þá persónutöfra að fólk skynji að hann sé trausts verður. Í forsetakosningum reynum við að velja þann sem við treystum og sem stendur fyrir þeim gildum sem okkur eru mikils virði. Þar ræður persónulegt mat sem aftur byggist á áhuga og reynslu hvers og eins. Í sumar er hálf öld síðan ég var ráðin einn af fyrstu landvörðum landsins. Ég fékk brennandi áhuga á náttúruverndar- og umhverfismálum og áttaði mig á hve þau mál væru afskipt og trössuð í stjórnkerfinu. Í áratugi tók ég þátt í að berjast fyrir stofnun umhverfisráðuneytis bæði með náttúruverndarsamtökum og þingflokki Kvennalistans. Við vildum ráðuneyti sem stæði vörð um íslenska náttúru, sérstöðu hennar og fegurð, lífríki og breytileika, væri mótvægi við þau öfl sem sjá umhverfi sitt með „gagnaugunum“ einum sem gjarnan eru nærsýn og blindast fljótt af græðgi og eiginhagsmunum. Svo loksins var ráðuneyti stofnað, ekki alltaf burðugt, en þarna var það samt með hlutverk sitt og ábyrgð og stundum ágæta ráðherra. Við myndun ríkisstjórnar árið 2021 var umhverfisráðuneytið í raun lagt niður, aðstæður færðar aftur um áratugi. Hvílík vonbrigði og reiði. En mikil varð undrum mín og gleði þegar kom stuðningur við íslenska náttúru úr óvæntri átt, frá Orkumálastjóra. Öðruvísi mér áður brá. Halla Hrund Logadóttir talaði af skynsemi um orkuskipti, benti á það sem fæstir vilja viðurkenna að orkan okkar er endurnýjanleg en ekki óendanleg og hvatti til lagasetningar til að orkan væri ekki bara seld til hæstbjóðenda heldur rataði örugglega líka þangað sem hennar væri mest þörf, til heimila og lítilla fyrirtækja um allt land. Og hún varaði við að auðlindir þjóðarinnar, jafnvel landið sjálft, væri selt til útlanda og benti á baráttu fyrri kynslóða sem lögðu áherslu á að orka landsins og fiskurinn í sjónum væru í innlendri eigu. Ég hvet fólk til að lesa skrif Höllu Hrundar um þessi mál og önnur, til dæmis skoðanagreinar hennar á visir.is Þegar dró að forsetakosningum vöktu auglýsingar skaftfellskra gangnamanna í útvarpinu athygli mína. Þeir hvöttu Höllu Hrund til að bjóða sig fram til forsetakjörs. Ljóst var að mikið hlyti að vera spunnið í konu sem fengi slíka hvatningu frá skaftfellskum búandkörlum. Enda kom í ljós að þarna var kona sem gekk í öll verk sveitarinnar, að smala skaftfellskar heiðar hvernig sem viðraði, keppast í heyskap til að bjarga heyi í skjól og ganga fumlaus til verks við sauðburð, hjálpa ám við burð, snýta lömbum og hreinsa framan úr þeim og leggja við snoppu móður sinnar. Engin tepruleg borgarstúlka þar. Vá, ætli Skaftfellingarnir hafi rétt fyrir sér að þarna væri forsetaefni? Alla vega væri þarna kona sem þekkti líf bæði í borg og sveit og gæti jafnvel brúað þá gjá sem svo oft virðist koma upp á milli sveitar og þéttbýlis hjá okkar fámennu þjóð. Ég kynnti mér Höllu Hrund frekar. Þurfti ekki að fara langt, hún reyndist skólasystir dóttur minnar. Afburða námsmaður sem fljótt sýndi mikla félagsfærni. „Sá einn veit, er víða ratar ...“, segir í Hávamálum og eftir að hafa lokið háskólanámi í stjórnmálafræði við HÍ hélt hún utan til starfa og náms bæði í Evrópu og Bandaríkjunum. Og hún var ekki aðeins þiggjandi, heldur sú sem fékk hugmyndir, kom af stað verkefnum og stýrði þeim. Í Belgíu hélt hún utan um stóra ráðstefnu um íslenska menningu og í háskólum í Bandaríkjunum átti hún hugmyndir að verkefnum og námskeiðum sem enn er unnið að undir hennar leiðsögn. Ég sá að þarna færi kona með bein í nefinu. Þegar ég svo loks hitti Höllu Hrund varð ég ekki fyrir vonbrigðum, sá fljótt að hún hefur það til að bera sem ég tel mest um vert hjá forseta Íslands. Hún er glaðleg og hlý, spjallar af einlægni við alla, talar um samvinnu og að sameina fólk, að magna tækifæri Íslendinga um allt land og alþjóðlega. Ég efast ekki um að hún verður, að svo miklu leyti sem hægt er, forseti allrar þjóðarinnar, enda ekki að burðast með óvinsælar ákvarðanir í fyrri störfum. Það er stundum sagt um Skaftfellinga að í stað þess að segja já eða nei þá segi þeir í hógværð sinni „ætli ekki það“, „það er nefnilega það“ eða „já náttúrlega“. Þeir hafa öldum saman búið við aðstæður ólíkar öllum öðrum, upplifað afdrifaríkustu eldgosin og með útsjónarsemi og þrautseigju fundið leiðir yfir víðfeðma sanda og úfin hraun, stærstu jökla landsins og mestu jökulárnar. Kannski er það tign landsins og undrafegurð sem hefur gefið þeim ró sína og yfirvegun og mikla menntun bæði til munns og handa. Það sýnir líka framsýni þeirra og samkennd með komandi kynslóðum að í Skaftafelli var stofnaður fyrsti náttúruverndarþjóðgarður landsins. Ég vona að þjóðin beri gæfu til að kjósa Höllu Hrund Logadóttur sem næsta forseta Íslands. Höfundur er kennari, líffræðingur og rithöfundur. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skoðun: Forsetakosningar 2024 Mest lesið „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson Skoðun Þjónusturof hefst í dag Hanna Birna Valdimarsdóttir Skoðun Spilavíti er og verður spilavíti Tryggvi Rúnar Brynjarsson Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir Skoðun Verjum frelsið og mannréttindin Sigurjón Njarðarson Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley Skoðun Hvað með dansinn? Lilja Björk Haraldsdóttir Skoðun Mótórhjólasamtök á Íslandi – hvers vegna öll þessi læti? Helgi Gunnlaugsson Skoðun Skortur á metnaði í loftslagsmálum Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson Skoðun Skoðun Skoðun Tími til kominn að styðja öll framúrskarandi ungmenni Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað með dansinn? Lilja Björk Haraldsdóttir skrifar Skoðun Mótórhjólasamtök á Íslandi – hvers vegna öll þessi læti? Helgi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson skrifar Skoðun Árangur hefst hér. Með þér. Guðrún Högnadóttir skrifar Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Þjónusturof hefst í dag Hanna Birna Valdimarsdóttir skrifar Skoðun Verjum frelsið og mannréttindin Sigurjón Njarðarson skrifar Skoðun Spilavíti er og verður spilavíti Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Skortur á metnaði í loftslagsmálum Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir skrifar Skoðun Eitt spilakort, betri spilamenning – er skaðaminnkandi Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason skrifar Skoðun Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjölbreytileiki er styrkleiki Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Um kynjafræði og pólítík Hanna Björg Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson skrifar Skoðun Við vitum Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Sjá meira
Þjóðin er að velja forseta. Það er ólíkt því að velja stjórnmálamenn. Forseti svarar sjaldnast flóknum spurningum með já-i eða nei-i, ýtir hvorki á rauðan takka né grænan á Alþingi eða réttir í flýti upp hönd á fundum. Það er því afleit kynning á forsetaframbjóðendum þegar þeim er stillt upp í kappræðum og fólki ætlað að meta hæfni þeirra við slíkar aðstæður. En því miður virðist sumt fréttafólk ekki kunna aðra aðferð og hún hentar auðvitað best þeim forsetafambjóðendum sem vanir eru slíkum vinnubrögðum, að vinna gegn hver öðrum í andstæðum fylkingum. Forseta er ætlað að standa til hliðar við átakapólitík, hlusta, setja sig inn í mál, ræða þau og íhuga, leggja gott til mála, leita lausna og málamiðlunar og sætta sjónarmið ef mögulegt er. Forseti þarf að þekkja Ísland og fólkið sem þar býr og starfar. Hann þarf líka að þekkja aðrar þjóðir í öðrum löndum. Ekki aðeins að hafa lært erlend tungumál í skóla og spjallað við samherja á fundum og ráðstefnum heldur hafa búið með öðrum þjóðum, í annarri menningu og hafa þurft að fóta sig í framandi landi við nám eða störf. Kannski er mikilvægasta hlutverk forseta að vera einhvers konar sameiningartákn þjóðarinnar, geta fagnað, syrgt og stutt eftir því sem við á, í sigrum, gleði, sorg eða hamförum. Hann þarf að hafa áhuga á fólki og geta sýnt því athygli án þess að vera yfirborðskenndur eða hrokafullur, vera viðfelldinn og traustur og hafa þá persónutöfra að fólk skynji að hann sé trausts verður. Í forsetakosningum reynum við að velja þann sem við treystum og sem stendur fyrir þeim gildum sem okkur eru mikils virði. Þar ræður persónulegt mat sem aftur byggist á áhuga og reynslu hvers og eins. Í sumar er hálf öld síðan ég var ráðin einn af fyrstu landvörðum landsins. Ég fékk brennandi áhuga á náttúruverndar- og umhverfismálum og áttaði mig á hve þau mál væru afskipt og trössuð í stjórnkerfinu. Í áratugi tók ég þátt í að berjast fyrir stofnun umhverfisráðuneytis bæði með náttúruverndarsamtökum og þingflokki Kvennalistans. Við vildum ráðuneyti sem stæði vörð um íslenska náttúru, sérstöðu hennar og fegurð, lífríki og breytileika, væri mótvægi við þau öfl sem sjá umhverfi sitt með „gagnaugunum“ einum sem gjarnan eru nærsýn og blindast fljótt af græðgi og eiginhagsmunum. Svo loksins var ráðuneyti stofnað, ekki alltaf burðugt, en þarna var það samt með hlutverk sitt og ábyrgð og stundum ágæta ráðherra. Við myndun ríkisstjórnar árið 2021 var umhverfisráðuneytið í raun lagt niður, aðstæður færðar aftur um áratugi. Hvílík vonbrigði og reiði. En mikil varð undrum mín og gleði þegar kom stuðningur við íslenska náttúru úr óvæntri átt, frá Orkumálastjóra. Öðruvísi mér áður brá. Halla Hrund Logadóttir talaði af skynsemi um orkuskipti, benti á það sem fæstir vilja viðurkenna að orkan okkar er endurnýjanleg en ekki óendanleg og hvatti til lagasetningar til að orkan væri ekki bara seld til hæstbjóðenda heldur rataði örugglega líka þangað sem hennar væri mest þörf, til heimila og lítilla fyrirtækja um allt land. Og hún varaði við að auðlindir þjóðarinnar, jafnvel landið sjálft, væri selt til útlanda og benti á baráttu fyrri kynslóða sem lögðu áherslu á að orka landsins og fiskurinn í sjónum væru í innlendri eigu. Ég hvet fólk til að lesa skrif Höllu Hrundar um þessi mál og önnur, til dæmis skoðanagreinar hennar á visir.is Þegar dró að forsetakosningum vöktu auglýsingar skaftfellskra gangnamanna í útvarpinu athygli mína. Þeir hvöttu Höllu Hrund til að bjóða sig fram til forsetakjörs. Ljóst var að mikið hlyti að vera spunnið í konu sem fengi slíka hvatningu frá skaftfellskum búandkörlum. Enda kom í ljós að þarna var kona sem gekk í öll verk sveitarinnar, að smala skaftfellskar heiðar hvernig sem viðraði, keppast í heyskap til að bjarga heyi í skjól og ganga fumlaus til verks við sauðburð, hjálpa ám við burð, snýta lömbum og hreinsa framan úr þeim og leggja við snoppu móður sinnar. Engin tepruleg borgarstúlka þar. Vá, ætli Skaftfellingarnir hafi rétt fyrir sér að þarna væri forsetaefni? Alla vega væri þarna kona sem þekkti líf bæði í borg og sveit og gæti jafnvel brúað þá gjá sem svo oft virðist koma upp á milli sveitar og þéttbýlis hjá okkar fámennu þjóð. Ég kynnti mér Höllu Hrund frekar. Þurfti ekki að fara langt, hún reyndist skólasystir dóttur minnar. Afburða námsmaður sem fljótt sýndi mikla félagsfærni. „Sá einn veit, er víða ratar ...“, segir í Hávamálum og eftir að hafa lokið háskólanámi í stjórnmálafræði við HÍ hélt hún utan til starfa og náms bæði í Evrópu og Bandaríkjunum. Og hún var ekki aðeins þiggjandi, heldur sú sem fékk hugmyndir, kom af stað verkefnum og stýrði þeim. Í Belgíu hélt hún utan um stóra ráðstefnu um íslenska menningu og í háskólum í Bandaríkjunum átti hún hugmyndir að verkefnum og námskeiðum sem enn er unnið að undir hennar leiðsögn. Ég sá að þarna færi kona með bein í nefinu. Þegar ég svo loks hitti Höllu Hrund varð ég ekki fyrir vonbrigðum, sá fljótt að hún hefur það til að bera sem ég tel mest um vert hjá forseta Íslands. Hún er glaðleg og hlý, spjallar af einlægni við alla, talar um samvinnu og að sameina fólk, að magna tækifæri Íslendinga um allt land og alþjóðlega. Ég efast ekki um að hún verður, að svo miklu leyti sem hægt er, forseti allrar þjóðarinnar, enda ekki að burðast með óvinsælar ákvarðanir í fyrri störfum. Það er stundum sagt um Skaftfellinga að í stað þess að segja já eða nei þá segi þeir í hógværð sinni „ætli ekki það“, „það er nefnilega það“ eða „já náttúrlega“. Þeir hafa öldum saman búið við aðstæður ólíkar öllum öðrum, upplifað afdrifaríkustu eldgosin og með útsjónarsemi og þrautseigju fundið leiðir yfir víðfeðma sanda og úfin hraun, stærstu jökla landsins og mestu jökulárnar. Kannski er það tign landsins og undrafegurð sem hefur gefið þeim ró sína og yfirvegun og mikla menntun bæði til munns og handa. Það sýnir líka framsýni þeirra og samkennd með komandi kynslóðum að í Skaftafelli var stofnaður fyrsti náttúruverndarþjóðgarður landsins. Ég vona að þjóðin beri gæfu til að kjósa Höllu Hrund Logadóttur sem næsta forseta Íslands. Höfundur er kennari, líffræðingur og rithöfundur.
Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley Skoðun
Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar
Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley Skoðun