Vaxtalækkun eða neyðarlög Ragnar Þór Ingólfsson og Ásthildur Lóa Þórsdóttir skrifa 16. ágúst 2024 15:31 Það er staðreynd sem engin getur lengur neitað, að með vaxtastefnu sinni er Seðlabankinn að kæfa heimili og fyrirtæki landsins og það er kominn tími til að þau fái að ná andanum aftur. Þau hafa borið nægar byrðar og bankarnir grætt nóg. Hingað og ekki lengra. Ársverðbólga dansar nú í kringum 6% og er svipuð og hún var í ársbyrjun 2022. Þá voru meginvextir Seðlabanka Íslands 2% en hafa síðan hækkað í 9,25% þar sem þeir hafa nú staðið í 12 mánuði þrátt fyrir að verðbólgan hafi lækkað um rúm 40% frá því að hún náði hámarki í febrúar 2023. Seðlabankinn er fyrir löngu komin á algjörar villigötur með hávaxtastefnu sinni sem ekki stenst nokkra skoðun auk þess að valda heimilum og fyrirtækjum landsins stórfelldum skaða, sem þau verða lengi að jafna sig á. Húsnæðisverð hefur verið stærsti drifkraftur verðbólgunnar og eina leiðin til að halda aftur af hækkun þess er að auka framboð húsnæðis. Vegna íþyngjandi fjármagnskostnaðar hefur þvert á móti dregið úr nýbyggingum og vaxtastefnan þannig beinlínis farin að vinna gegn tilgangi sínum. Vaxtahækkanir skaðlegar og auka á vandann Seðlabankinn er á algjörum villigötum. Það er ekki bara okkar skoðun heldur hefur ekki ómerkari maður en Dr. Joseph Stiglitz nóbelsverðlaunahafi í hagfræði tekið undir það. Í viðtali á RÚV í mars á þessu ári staðfesti hann ALLT sem við höfum sagt í gagnrýni okkar á grimmilegar aðgerðir Seðlabankans gegn verðbólgunni, sem svo til eingöngu hafa falist í vaxtahækkunum. Vaxtahækkunum sem hafa bitnað verst á þeim sem mest skulda og minnst eiga og valdið bæði örvæntingu og svefnlausum nóttum hjá þúsundum heimila. Við höfum ekki tölu á þeim skiptum sem við höfum bent á að verðbólgan á Íslandi sé EKKI heimilum landsins að kenna frá því að vaxtabrjálæði Seðlabankans hófst og varað við að það myndi því ekki skila neinu að leggja allar þessar byrðar á venjulegt fólk, nema festa þau í langvarandi fjárhagskreppu. Við höfum einnig bent á að hvernig þessar vaxtahækkanir frysta nær algjörlega alla uppbyggingu á húsnæðismarkaði, sem er verulega alvarlegt og algjörlega á skjön við markmið ríkisstjórnarinnar um fjölgun íbúða. En engu að síður, svo fáránlegt sem það er, hefur það verið sérstakt markmið Seðlabankans að draga úr uppbyggingu á húsnæði, þrátt fyrir viðvarandi húsnæðisskort, ef trúa á orðum varaseðlabankastjóra, sem hann lét falla á opnum fundi Efnahags- og viðskiptanefndar síðasta vetur. Það hefur líka blasað við að fyrirtækin myndu að sjálfsögðu velta auknum vaxtakostnaði beint út í verðlagið og auka þannig á verðbólguna. En aðspurður mótmælti Seðlabankastjóri þessu og sagði að hann hefði ekki áhyggjur af því, hann tryði ekki að þau myndu gera það(!). Hagnaður stórfyrirtækja sýnir ótvírætt fram á að Seðlabankastjóri hafði algjörlega rangt fyrir sér og það er fyrir löngu kominn tími til að hætta þessari tilraunmennsku með vaxtahækkanir! Ef draga má boðskap Nóbelsverðlaunahafans Dr. Joseph Stiglitz saman, eru skilaboð hans að annars vegar hafi Seðlabankar heims of þrönga sýn á verðbólguna og að hins vegar hafi þeir aukið á vandann með vaxtahækkunum sínum, auk þess sem hann sagði að þó að verðbólgan færi vissulega lækkandi, þá væri það ekki aðgerðum Seðlabanka að þakka, þessi verðbólga hefði alltaf verið að lækka núna hvort eð er. Spurningin sem hlýtur að vakna er hvort Seðlabankinn sé búin að leiða öll þessi ósköp yfir heimili og efnahag landsins, algjörlega að óþörfu? Þó að hagfræði sé ekki vísindagrein heldur byggi frekar á ágiskunum en nokkru öðru þannig að menn geti verið ósammála um leiðir, þá þarf Seðlabankinn að vera algjörlega 100% viss í sinni sök til að geta með einhverju móti réttlætt þá aðferðafræði sem hann hefur beitt. Hann getur ekki verið það, og þegar Nóbelsverðlaunahafi heldur því fram að hann sé á rangri leið er kominn ástæða til að grípa í neyðarhemilinn. Ef ekki vaxtalækkun, þá neyðarlög! Í næstu viku þarf myndarlega lækkun vaxta. Núna dugar ekki einhver „aumingjaleg“ lækkun upp á brot úr prósentustigum. Ef koma á í veg fyrir að illa fari, þarf að lækka vexti myndarlega strax, því það tekur langan tíma fyrir áhrif vaxtaákvarðana að koma fram hvort sem þær eru til hækkunar eða lækkunar. Verði það ekki raunin þarf ríkisstjórnin að grípa til neyðarlaga. Ríkisstjórn Bjarna Benediktssonar getur ekki setið aðgerðarlaus hjá. Með fullri virðingu fyrir sjálfstæði Seðlabankans þá hefur hann ekki leyfi til fórna heimilum landsins og valda þeim langvarandi kreppu sem sumir munu aldrei ná sér upp úr. Við erum að tala um líf fólks hér, og það hefur engin leyfi til að spila með líf tugþúsunda með þeim hætti sem Seðlabankinn hefur gert með fullum stuðningi ríkisstjórnarinnar. Skylda ríkisstjórnarinnar til að verja heimili landsins, hlýtur að trompa „sjálfstæði Seðlabankans“ og lækki hann ekki vexti krefjumst við þess að Alþingi verði kallað saman án tafar og sett neyðarlög með skýrri áætlun um lækkun vaxta niður í a.m.k 6% á næsta 6 mánuðum. Það væri góð byrjun! Af 50 milljón króna láni þýða: • 10,75% útlánsvextir 448.000 krónur í vaxtagreiðslur á mánuði. • 8% útlánsvextir 333.000 krónur í vaxtagreiðslur á mánuði. • 6% útlánsvextir 250.000 krónur í vaxtagreiðslur á mánuði. Hvert prósentustig kostar 42.000 krónur á mánuði og það munar hvert heimili um minna. Það þarf að leysa heimilin úr snörunni áður en þau kafna og haldi Seðlabankinn áfram á sömu braut, VERÐUR ríkisstjórn Íslands að grípa í taumanna. Ef ekki vaxtalækkun, þá neyðarlög! Við krefjumst lægri vaxta strax! Ásthildur Lóa er þingmaður Flokks fólksins og formaður Hagsmunasamtaka heimilanna. Ragnar Þór er formaður VR. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ragnar Þór Ingólfsson Ásthildur Lóa Þórsdóttir Mest lesið „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson Skoðun Spilavíti er og verður spilavíti Tryggvi Rúnar Brynjarsson Skoðun Þjónusturof hefst í dag Hanna Birna Valdimarsdóttir Skoðun Verjum frelsið og mannréttindin Sigurjón Njarðarson Skoðun Skortur á metnaði í loftslagsmálum Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir Skoðun Árangur hefst hér. Með þér. Guðrún Högnadóttir Skoðun Mótórhjólasamtök á Íslandi – hvers vegna öll þessi læti? Helgi Gunnlaugsson Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley Skoðun Skoðun Skoðun Hvað með dansinn? Lilja Björk Haraldsdóttir skrifar Skoðun Mótórhjólasamtök á Íslandi – hvers vegna öll þessi læti? Helgi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson skrifar Skoðun Árangur hefst hér. Með þér. Guðrún Högnadóttir skrifar Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar Skoðun Þjónusturof hefst í dag Hanna Birna Valdimarsdóttir skrifar Skoðun Verjum frelsið og mannréttindin Sigurjón Njarðarson skrifar Skoðun Spilavíti er og verður spilavíti Tryggvi Rúnar Brynjarsson skrifar Skoðun Skortur á metnaði í loftslagsmálum Svandís Svavarsdóttir,Guðmundur Ingi Guðbrandsson skrifar Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir skrifar Skoðun Eitt spilakort, betri spilamenning – er skaðaminnkandi Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason skrifar Skoðun Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjölbreytileiki er styrkleiki Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Um kynjafræði og pólítík Hanna Björg Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson skrifar Skoðun Við vitum Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Sjá meira
Það er staðreynd sem engin getur lengur neitað, að með vaxtastefnu sinni er Seðlabankinn að kæfa heimili og fyrirtæki landsins og það er kominn tími til að þau fái að ná andanum aftur. Þau hafa borið nægar byrðar og bankarnir grætt nóg. Hingað og ekki lengra. Ársverðbólga dansar nú í kringum 6% og er svipuð og hún var í ársbyrjun 2022. Þá voru meginvextir Seðlabanka Íslands 2% en hafa síðan hækkað í 9,25% þar sem þeir hafa nú staðið í 12 mánuði þrátt fyrir að verðbólgan hafi lækkað um rúm 40% frá því að hún náði hámarki í febrúar 2023. Seðlabankinn er fyrir löngu komin á algjörar villigötur með hávaxtastefnu sinni sem ekki stenst nokkra skoðun auk þess að valda heimilum og fyrirtækjum landsins stórfelldum skaða, sem þau verða lengi að jafna sig á. Húsnæðisverð hefur verið stærsti drifkraftur verðbólgunnar og eina leiðin til að halda aftur af hækkun þess er að auka framboð húsnæðis. Vegna íþyngjandi fjármagnskostnaðar hefur þvert á móti dregið úr nýbyggingum og vaxtastefnan þannig beinlínis farin að vinna gegn tilgangi sínum. Vaxtahækkanir skaðlegar og auka á vandann Seðlabankinn er á algjörum villigötum. Það er ekki bara okkar skoðun heldur hefur ekki ómerkari maður en Dr. Joseph Stiglitz nóbelsverðlaunahafi í hagfræði tekið undir það. Í viðtali á RÚV í mars á þessu ári staðfesti hann ALLT sem við höfum sagt í gagnrýni okkar á grimmilegar aðgerðir Seðlabankans gegn verðbólgunni, sem svo til eingöngu hafa falist í vaxtahækkunum. Vaxtahækkunum sem hafa bitnað verst á þeim sem mest skulda og minnst eiga og valdið bæði örvæntingu og svefnlausum nóttum hjá þúsundum heimila. Við höfum ekki tölu á þeim skiptum sem við höfum bent á að verðbólgan á Íslandi sé EKKI heimilum landsins að kenna frá því að vaxtabrjálæði Seðlabankans hófst og varað við að það myndi því ekki skila neinu að leggja allar þessar byrðar á venjulegt fólk, nema festa þau í langvarandi fjárhagskreppu. Við höfum einnig bent á að hvernig þessar vaxtahækkanir frysta nær algjörlega alla uppbyggingu á húsnæðismarkaði, sem er verulega alvarlegt og algjörlega á skjön við markmið ríkisstjórnarinnar um fjölgun íbúða. En engu að síður, svo fáránlegt sem það er, hefur það verið sérstakt markmið Seðlabankans að draga úr uppbyggingu á húsnæði, þrátt fyrir viðvarandi húsnæðisskort, ef trúa á orðum varaseðlabankastjóra, sem hann lét falla á opnum fundi Efnahags- og viðskiptanefndar síðasta vetur. Það hefur líka blasað við að fyrirtækin myndu að sjálfsögðu velta auknum vaxtakostnaði beint út í verðlagið og auka þannig á verðbólguna. En aðspurður mótmælti Seðlabankastjóri þessu og sagði að hann hefði ekki áhyggjur af því, hann tryði ekki að þau myndu gera það(!). Hagnaður stórfyrirtækja sýnir ótvírætt fram á að Seðlabankastjóri hafði algjörlega rangt fyrir sér og það er fyrir löngu kominn tími til að hætta þessari tilraunmennsku með vaxtahækkanir! Ef draga má boðskap Nóbelsverðlaunahafans Dr. Joseph Stiglitz saman, eru skilaboð hans að annars vegar hafi Seðlabankar heims of þrönga sýn á verðbólguna og að hins vegar hafi þeir aukið á vandann með vaxtahækkunum sínum, auk þess sem hann sagði að þó að verðbólgan færi vissulega lækkandi, þá væri það ekki aðgerðum Seðlabanka að þakka, þessi verðbólga hefði alltaf verið að lækka núna hvort eð er. Spurningin sem hlýtur að vakna er hvort Seðlabankinn sé búin að leiða öll þessi ósköp yfir heimili og efnahag landsins, algjörlega að óþörfu? Þó að hagfræði sé ekki vísindagrein heldur byggi frekar á ágiskunum en nokkru öðru þannig að menn geti verið ósammála um leiðir, þá þarf Seðlabankinn að vera algjörlega 100% viss í sinni sök til að geta með einhverju móti réttlætt þá aðferðafræði sem hann hefur beitt. Hann getur ekki verið það, og þegar Nóbelsverðlaunahafi heldur því fram að hann sé á rangri leið er kominn ástæða til að grípa í neyðarhemilinn. Ef ekki vaxtalækkun, þá neyðarlög! Í næstu viku þarf myndarlega lækkun vaxta. Núna dugar ekki einhver „aumingjaleg“ lækkun upp á brot úr prósentustigum. Ef koma á í veg fyrir að illa fari, þarf að lækka vexti myndarlega strax, því það tekur langan tíma fyrir áhrif vaxtaákvarðana að koma fram hvort sem þær eru til hækkunar eða lækkunar. Verði það ekki raunin þarf ríkisstjórnin að grípa til neyðarlaga. Ríkisstjórn Bjarna Benediktssonar getur ekki setið aðgerðarlaus hjá. Með fullri virðingu fyrir sjálfstæði Seðlabankans þá hefur hann ekki leyfi til fórna heimilum landsins og valda þeim langvarandi kreppu sem sumir munu aldrei ná sér upp úr. Við erum að tala um líf fólks hér, og það hefur engin leyfi til að spila með líf tugþúsunda með þeim hætti sem Seðlabankinn hefur gert með fullum stuðningi ríkisstjórnarinnar. Skylda ríkisstjórnarinnar til að verja heimili landsins, hlýtur að trompa „sjálfstæði Seðlabankans“ og lækki hann ekki vexti krefjumst við þess að Alþingi verði kallað saman án tafar og sett neyðarlög með skýrri áætlun um lækkun vaxta niður í a.m.k 6% á næsta 6 mánuðum. Það væri góð byrjun! Af 50 milljón króna láni þýða: • 10,75% útlánsvextir 448.000 krónur í vaxtagreiðslur á mánuði. • 8% útlánsvextir 333.000 krónur í vaxtagreiðslur á mánuði. • 6% útlánsvextir 250.000 krónur í vaxtagreiðslur á mánuði. Hvert prósentustig kostar 42.000 krónur á mánuði og það munar hvert heimili um minna. Það þarf að leysa heimilin úr snörunni áður en þau kafna og haldi Seðlabankinn áfram á sömu braut, VERÐUR ríkisstjórn Íslands að grípa í taumanna. Ef ekki vaxtalækkun, þá neyðarlög! Við krefjumst lægri vaxta strax! Ásthildur Lóa er þingmaður Flokks fólksins og formaður Hagsmunasamtaka heimilanna. Ragnar Þór er formaður VR.
Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley Skoðun
Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Skoðun Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley skrifar
Skoðun Eru stjórnarandstæðingar viljandi að misskilja samsköttun? Þórhallur Valur Benónýsson skrifar
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar
Þegar lýðheilsa, lýðræði og loftslagið eru í húfi, ekki efla samstarf við Bandaríkin Davíð Aron Routley Skoðun