Skólinn, sem við kjósum að muna. Samfélagsrýni með rjómabragði Ragnar Þór Pétursson skrifar 18. október 2024 07:31 Sigríður Margrét Oddsdóttir, framkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins, ritaði grein á Vísi þar sem hún amaðist við fyrirhuguðum verkföllum kennara. Greinina hóf hún á því að benda á að kennarar væru öfundsverðir af störfum sínum. Sjálf hafi hún sem barn og unglingur numið aga af Sigríði yfirkennara, gildi af Margréti Sanders og setið með Erlingi stærðfræðikennara á laugardögum til að undirbúa sig fyrir framhaldsskólann. Þessi átakalitla og rósrauða reynsla af eigin skólagöngu virðist lita hugmyndir framkvæmdastjórans um kennslu og kennara. Nú vill svo til að ég hef ágæta innsýn í þennan heim sem Sigríður lýsir. Við vorum bekkjarfélagar í grunnskóla. Og þótt ég hafi líklega meira lært hlýðni en aga af Sigríði yfirkennara og numið frekar tónlistarsmekk Möggu Sanders en lífsviðhorf og ekki hangið með Erlingi stærðfræði- og íslenskukennara á laugardögum – þá á ég margar afskaplega fínar minningar úr Njarðvíkurskóla. Síðan eru liðin óskaplega mörg ár. Það er lengra síðan við Sigríður vorum grunnskólanemendur en leið á milli þess að fyrsti maðurinn fór út í geim og að við lukum grunnskóla. Við erum orðin miðaldra fólk og að sið slíkra hættir okkur til að fegra fortíðina. Það á til dæmis við um skólann sem við útskrifuðumst bæði úr. Maður hefði haldið að það veitti framkvæmdastjóra SA tilefni til umhugsunar um kjör kennara að annar þeirra kennara sem hún minnist með hlýju hafi horfið frá kennslu og fundið sér annan starfsvettvang og að hinn hafi setið yfir nemendum sínum um helgar. Við fórum bæði gegnum unglingadeildina á færibandi forréttinda. Ég man vel eftir því þegar árgangur okkar í Njarðvíkurskóla var klofinn í tvennt. Annars vegar í þá nemendur sem þóttu vel fallnir til náms og hins vegar í þá sem taldir voru síðri. Það voru mikil forréttindi fólgin í því að vera settur í betri bekkinn – og því fór fjarri að við sem þar lentum værum betri á nokkurn hátt sem skiptir máli. Örlögin gátu einfaldlega ráðist af því hvort maður var bráðþroska eða seinþroska, lesblindur eða ofvirkur, kom af „fínu“ heimili eða ekki. Svo var líka bara hægt að vera óheppin eða heppin. Þegar við Sigríður vorum þrettán ára var smíðað samfélag utan um okkur sem hafði það hreinlega að markmiði að losa okkur við það að þurfa að deila kjörum með þeim sem höfðu það verr en við. Mér hefur alla tíð sviðið að hafa horft á eftir góðum vinum og félögum sem fengu þennan rangláta dóm á viðkvæmum aldri (og var stundum mjög meðvitað um hann). Ég man líka að þótt skólinn okkar væri á flestan hátt afar einsleitur og að við töluðum öll sama móðurmálið og kæmum úr sömu samfélagsuppskriftinni þá fór ekkert á milli mála að það komu ekki allir frá sama stað í kökunni. Sumir tilheyrðu kökubotninum og aðrir rjómanum. Rósrauð greining Sigríðar á skólagöngunni er með sterku rjómabragði. Í skólanum okkar var rótgróin og djúpstæð eineltismenning þar sem hver árgangur átti sína hrotta sem reyndu að beygja hina minni máttar undir sig. Aldrei man ég eftir því að það hafi komið kennurum okkar við. Það hvarflaði líklega ekki að neinum að ræða það við kennara. Þeir voru þarna til að kenna, ekki uppræta hrottaskap. Ég man líka eftir djúpstæðri kvenfyrirlitningu, ljótum uppnefnum sem sumar stúlkur fengu hjá ákveðnum hópi drengjanna. Uppnefni sem yfirleitt stöfuðu af því að þessi eða hin stúlkan hafði látið undan ágangi sömu drengja sem síðan hæddust að þeim og lítilsvirtu. Aldrei kom það skólanum við svo ég muni. Kennarar höfðu annað djobb en að skipta sér af því. Það er algjörlega ljóst að reynsla margra samnemenda okkar Sigríðar var allt önnur og verri en okkar. Við liðum áfram í skjóli margvíslegra forréttinda í skólakerfi sem mat okkar þarfir ofar öðrum. Á sama tíma sátu margir í næðingnum. Skólinn í dag er allt annar heimur. Reglulegar fréttir af erfiðum eineltismálum og ofbeldi eru til vitnis um það að í dag sættum við okkur ekki við það sem áður þótti sjálfsagt. Skólinn hefur þar hlutverk. Við höfum líka undirgengist alþjóðlegar skuldbindingar sem beinlínis banna okkur að ryðja bókaormum braut gegnum menntakerfið með því að ýta öðrum börnum út í skaflana. Við hendum ekki heldur lengur hundruðum ungmenna út á vinnumarkaðinn á ótímabæran hátt. Kennsla er margfalt flóknara starf í dag en hún var. Til hennar eru gerðar gríðarlegar kröfur. Fá störf gera meiri menntunarkröfur og ég held að næstum ekkert starf bæti meira af kröfum ofan á það. Ef þú getur kennt svo sómi sé að má ganga að því vísu að þú hafir farið vel með færni þína, eflt hana og ræktað. Enda eru kennarar afar eftirsóttir víða í samfélaginu og Sigríður hefur einmitt áhyggjur af því að hærri laun til kennara geti leitt til þess að erfiðara verði að stela þeim yfir í önnur störf. Raunin er hins vegar sú að eins og ástatt er í samfélaginu okkar og vegna hinna gríðarlegu samfélagslegu breytinga, aðflutnings fólks með fjölþættar þarfir og hnignunar móðurmálsins, þá þurfum við allar hendur á dekk í skólum. Þeir þurfa meira á kennurum að halda en Bláa lónið, Hagkaup eða Íslandsbanki. Þetta getur verið erfitt að skilja þarfir annarra þegar maður er alinn upp við það að kennarar fórni frítíma sínum fyrir mann. Sigríður segir loks að það sé ekki gott að ekki sé vitað hverjar kröfur kennara eru. Svarið við því er ekki flókið. Krafan er að viðsemjendur kennara virði gerða samninga. Nú er að renna út sá tímafrestur sem þeir höfðu til að ganga frá leiðréttingum á kjörum stéttarinnar í kjölfar samkomulags sem gert var 2016. Ríki og sveit hafa ítrekað hunsað viðvaranir um að tómlæti gæti endað illa. Þannig eru launagreiðendur eins og skuldarar sem neita að opna innheimtubréfin. Þeir geta þóst ofsalega hissa þegar krafan er send í innheimtu – en það getum við kennarar þó lært af atvinnulífinu, þar sem Sigríður er innsti koppur í búri, að látalæti færa ekki eindaga. Nú eru þeir runnir upp. Höfundur er kennari. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ragnar Þór Pétursson Kennaraverkfall 2024 Skóla- og menntamál Grunnskólar Kjaraviðræður 2023-24 Mest lesið Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir Skoðun Um kynjafræði og pólítík Hanna Björg Vilhjálmsdóttir Skoðun Fjölbreytileiki er styrkleiki Guðmundur Ingi Kristinsson Skoðun Eitt spilakort, betri spilamenning – er skaðaminnkandi Ingvar Örn Ingvarsson Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson Skoðun Skoðun Skoðun Eitt spilakort, betri spilamenning – er skaðaminnkandi Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason skrifar Skoðun Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjölbreytileiki er styrkleiki Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Um kynjafræði og pólítík Hanna Björg Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson skrifar Skoðun Við vitum Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Stöndum saman gegn fjölþáttaógnum Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey skrifar Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Mansalsmál á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Tímamót í sjálfsvígsforvörnum Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall skrifar Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar Skoðun Skapandi menntun skilar raunverulegum árangri Bryngeir Valdimarsson skrifar Sjá meira
Sigríður Margrét Oddsdóttir, framkvæmdastjóri Samtaka atvinnulífsins, ritaði grein á Vísi þar sem hún amaðist við fyrirhuguðum verkföllum kennara. Greinina hóf hún á því að benda á að kennarar væru öfundsverðir af störfum sínum. Sjálf hafi hún sem barn og unglingur numið aga af Sigríði yfirkennara, gildi af Margréti Sanders og setið með Erlingi stærðfræðikennara á laugardögum til að undirbúa sig fyrir framhaldsskólann. Þessi átakalitla og rósrauða reynsla af eigin skólagöngu virðist lita hugmyndir framkvæmdastjórans um kennslu og kennara. Nú vill svo til að ég hef ágæta innsýn í þennan heim sem Sigríður lýsir. Við vorum bekkjarfélagar í grunnskóla. Og þótt ég hafi líklega meira lært hlýðni en aga af Sigríði yfirkennara og numið frekar tónlistarsmekk Möggu Sanders en lífsviðhorf og ekki hangið með Erlingi stærðfræði- og íslenskukennara á laugardögum – þá á ég margar afskaplega fínar minningar úr Njarðvíkurskóla. Síðan eru liðin óskaplega mörg ár. Það er lengra síðan við Sigríður vorum grunnskólanemendur en leið á milli þess að fyrsti maðurinn fór út í geim og að við lukum grunnskóla. Við erum orðin miðaldra fólk og að sið slíkra hættir okkur til að fegra fortíðina. Það á til dæmis við um skólann sem við útskrifuðumst bæði úr. Maður hefði haldið að það veitti framkvæmdastjóra SA tilefni til umhugsunar um kjör kennara að annar þeirra kennara sem hún minnist með hlýju hafi horfið frá kennslu og fundið sér annan starfsvettvang og að hinn hafi setið yfir nemendum sínum um helgar. Við fórum bæði gegnum unglingadeildina á færibandi forréttinda. Ég man vel eftir því þegar árgangur okkar í Njarðvíkurskóla var klofinn í tvennt. Annars vegar í þá nemendur sem þóttu vel fallnir til náms og hins vegar í þá sem taldir voru síðri. Það voru mikil forréttindi fólgin í því að vera settur í betri bekkinn – og því fór fjarri að við sem þar lentum værum betri á nokkurn hátt sem skiptir máli. Örlögin gátu einfaldlega ráðist af því hvort maður var bráðþroska eða seinþroska, lesblindur eða ofvirkur, kom af „fínu“ heimili eða ekki. Svo var líka bara hægt að vera óheppin eða heppin. Þegar við Sigríður vorum þrettán ára var smíðað samfélag utan um okkur sem hafði það hreinlega að markmiði að losa okkur við það að þurfa að deila kjörum með þeim sem höfðu það verr en við. Mér hefur alla tíð sviðið að hafa horft á eftir góðum vinum og félögum sem fengu þennan rangláta dóm á viðkvæmum aldri (og var stundum mjög meðvitað um hann). Ég man líka að þótt skólinn okkar væri á flestan hátt afar einsleitur og að við töluðum öll sama móðurmálið og kæmum úr sömu samfélagsuppskriftinni þá fór ekkert á milli mála að það komu ekki allir frá sama stað í kökunni. Sumir tilheyrðu kökubotninum og aðrir rjómanum. Rósrauð greining Sigríðar á skólagöngunni er með sterku rjómabragði. Í skólanum okkar var rótgróin og djúpstæð eineltismenning þar sem hver árgangur átti sína hrotta sem reyndu að beygja hina minni máttar undir sig. Aldrei man ég eftir því að það hafi komið kennurum okkar við. Það hvarflaði líklega ekki að neinum að ræða það við kennara. Þeir voru þarna til að kenna, ekki uppræta hrottaskap. Ég man líka eftir djúpstæðri kvenfyrirlitningu, ljótum uppnefnum sem sumar stúlkur fengu hjá ákveðnum hópi drengjanna. Uppnefni sem yfirleitt stöfuðu af því að þessi eða hin stúlkan hafði látið undan ágangi sömu drengja sem síðan hæddust að þeim og lítilsvirtu. Aldrei kom það skólanum við svo ég muni. Kennarar höfðu annað djobb en að skipta sér af því. Það er algjörlega ljóst að reynsla margra samnemenda okkar Sigríðar var allt önnur og verri en okkar. Við liðum áfram í skjóli margvíslegra forréttinda í skólakerfi sem mat okkar þarfir ofar öðrum. Á sama tíma sátu margir í næðingnum. Skólinn í dag er allt annar heimur. Reglulegar fréttir af erfiðum eineltismálum og ofbeldi eru til vitnis um það að í dag sættum við okkur ekki við það sem áður þótti sjálfsagt. Skólinn hefur þar hlutverk. Við höfum líka undirgengist alþjóðlegar skuldbindingar sem beinlínis banna okkur að ryðja bókaormum braut gegnum menntakerfið með því að ýta öðrum börnum út í skaflana. Við hendum ekki heldur lengur hundruðum ungmenna út á vinnumarkaðinn á ótímabæran hátt. Kennsla er margfalt flóknara starf í dag en hún var. Til hennar eru gerðar gríðarlegar kröfur. Fá störf gera meiri menntunarkröfur og ég held að næstum ekkert starf bæti meira af kröfum ofan á það. Ef þú getur kennt svo sómi sé að má ganga að því vísu að þú hafir farið vel með færni þína, eflt hana og ræktað. Enda eru kennarar afar eftirsóttir víða í samfélaginu og Sigríður hefur einmitt áhyggjur af því að hærri laun til kennara geti leitt til þess að erfiðara verði að stela þeim yfir í önnur störf. Raunin er hins vegar sú að eins og ástatt er í samfélaginu okkar og vegna hinna gríðarlegu samfélagslegu breytinga, aðflutnings fólks með fjölþættar þarfir og hnignunar móðurmálsins, þá þurfum við allar hendur á dekk í skólum. Þeir þurfa meira á kennurum að halda en Bláa lónið, Hagkaup eða Íslandsbanki. Þetta getur verið erfitt að skilja þarfir annarra þegar maður er alinn upp við það að kennarar fórni frítíma sínum fyrir mann. Sigríður segir loks að það sé ekki gott að ekki sé vitað hverjar kröfur kennara eru. Svarið við því er ekki flókið. Krafan er að viðsemjendur kennara virði gerða samninga. Nú er að renna út sá tímafrestur sem þeir höfðu til að ganga frá leiðréttingum á kjörum stéttarinnar í kjölfar samkomulags sem gert var 2016. Ríki og sveit hafa ítrekað hunsað viðvaranir um að tómlæti gæti endað illa. Þannig eru launagreiðendur eins og skuldarar sem neita að opna innheimtubréfin. Þeir geta þóst ofsalega hissa þegar krafan er send í innheimtu – en það getum við kennarar þó lært af atvinnulífinu, þar sem Sigríður er innsti koppur í búri, að látalæti færa ekki eindaga. Nú eru þeir runnir upp. Höfundur er kennari.
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar
Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun