„Að ganga á bak orða sinna“ – Hvað þýðir það eiginlega? Ragnheiður Stephensen skrifar 11. nóvember 2024 08:15 Ég hef velt þessu fyrir mér frá því að ég heyrði forsætisráðherra, Bjarna Benediktsson, nota þetta orðatiltæki í viðtali í kvöldfréttum á föstudagskvöld. Þar lýsti hann vonbrigðum yfir því að KÍ og félag lækna væru að þenja sig í kjarabaráttunni. Hann nefndi þessar stéttir ekki með nafni en það var augljóst um hvaða stéttir hann var að ræða. Hann skildi ekki af hverju þessar stéttir sýndu því ekki skilning að það væri ekki hægt að hækka laun þeirra um hærri % en aðrar stéttir hefðu samið um fyrr á árinu. Allir ættu að skilja að hann gæti ekki gengið á bak orða sinna þar sem í þeim samningum var lofað að ekki yrði um meiri hækkanir að ræða í þeim samningum sem á eftir kæmu. Hann passaði sig samt á því að segja ekki að kröfur þessara stétta væru óraunhæfar. Hann veit að þetta eru raunmætar kröfur því þær byggja t.a.m. hjá kennurum á margumræddu áður gerðu samkomulagi um jöfnun lífeyrisréttinda á milli markaði frá árinu 2016. En málið er að þessar stéttir eru búnar að sýna mikinn skilning í 8 ár m.a. í gegnum þrengingar í Covid, en alltaf minnt viðsemjendur sína reglulega á að það væri ekki búið að efna þetta samkomulag. Núna er hins vegar ekki hægt að bíða lengur með að fara fram á að ríki og sveitarfélög standi við orð sín enda ekki nema tvö ár eftir af þeim tímaramma sem skilgreindur var í samkomulaginu. Það er öllum ljóst að nú þegar er tímaramminn sprunginn því það er enginn að fara fram á að þessari jöfnun verði náð á einu bretti. Þetta verður alltaf eitthvað sem gerist í skrefum en þessi skref þarf að samningsbinda. Hefði ekki verið nær að forsætisráðherra stigi fram í þessu viðtali og segði að þetta væri erfið staða og nú þyrftu allir að taka sig saman og sameinast um að leysa þessa stöðu. Þessar stéttir væru með raunmætar kröfur enda væri samkomulagið, sem kröfurnar byggja á, síðan 2016 og hann sjálfur hefði undirritað það samkomulag. Hann gæti ekki gengið á bak orða sinna gagnvartþessu samkomulagi frekar en öðrum samningum. Það væri marktækur launamunur á milli ákveðinna hópa háskólamenntaðra sérfræðinga á opinberum markaði og þeim almenna. Því yrði að stíga einhver skref í áttina að jöfnun launa og semja við þessar stéttir um hvernig leiðrétta ætti þennan launamun í þrepum. Hér væri ekki verið að tala um launahækkanir umfram aðra nema það sem snýr að áður gerðu samkomulagi. Loforð yrðu að standa og það ætti líka við um loforð síðan 2016. Ég einfaldlega trúi því ekki að forsætisráðherra telji það eðlilegt að kennarastéttin sé lang launalægsta stéttin þegar kemur að grunnlaunum háskólamenntaðra sérfræðinga og eins að hún eigi að vera fyrir neðan meðallaun í landinu eins og sést á myndinni hér að neðan. Þetta er starf sem krefst 5 ára háskólamenntunar, kennarastéttin er framlínustétt á erfiðum tímum og hefur það hlutverk að mennta komandi kynslóðir. Ætti það ekki að vera í forgangi að manna skóla landsins með hæfu fólki til að vinna með komandi kynslóðum? Hæfileikaríku, skynsömu fólki sem velur sér kennarastarfið af því að það hefur brennandi áhuga og löngun í að vinna starfið. Í stað þess að fylla upp í stöður með fólki sem hefur ekki menntað sig til þessara starfa heldur velur að vinna þau af því að það er það skásta sem býðst af lausum störfum. Málið er að hæfileikaríkt, skynsamt fólk er í þessum skrifuðu orðum að velja sig frá því að mennta sig til þessara starfa, ekki vegna skorts á áhuga heldur er það raunsætt mat um lífsafkomu sem útilokar starfið og það finnst mér sorglegt. Ég skil alls ekki af hverju foreldrar þessa lands sætta sig við þessa stöðu. Skólarnir eiga að vera jöfnunartæki þegar kemur að menntunarmöguleikum barna. Það á ekki að þurfa að velja sér búsetu eftir skólum en það er fólk að gera í stórum stíl í dag til að tryggja barninu sínu þau sjálfsögðu réttindi að vera með menntaða kennara. Það verkefni er alltaf að verða erfiðara og erfiðara. Í dag er næstum ómögulegt að finna skóla þar sem allir kennarar eru með réttindi. Myndum við vilja það í heilbrigðiskerfinu? Ég er hrædd um ekki. Þó þar sé vissulega viðlíka vandamál í gangi vegna skorts á hjúkrunarfræðingum og læknum, sem væntanlega er sprottinn af svipuðum toga. Ég auglýsi eftir því að fjölmiðlamenn landsins fari að spyrja spurninganna sem þarf að spyrja þegar þeir fjalla um þessa kjarabaráttu. Er í lagi að ganga á bak orða sinna þegar kemur að samkomulaginu um jöfnun lífeyrisréttinda á markaði frá árinu 2016? Hvað í því samkomulagi gerir það að verkum að það er óþarfi að efna þau loforð? Er það af því að háskólamenntun kennara á það ekki skilið að vera metin til tekna? Á æska landsins ekki skilið að það séu menntaðir sérfræðingar sem sinna menntun þeirra? Hvað réttlætir það að kennarastéttin sé lang lægst launaða stéttin meðal háskólamenntaðra sérfræðinga? Voru þetta aðeins innantóm loforð í þessu samkomulagi til að hægt væri að taka flotta mynd? Almenni markaðurinn gerði sér grein fyrir að þetta væru ekki innantóm loforð því allir aðilar á almenna markaðnum voru búnir að fá inn sína jöfnun á einu ári frá gerðu samkomulagi. Á meðan starfsmenn á opinberum markaði fengu aðeins þá skerðingu sem í samkomulaginu fólst. Nú eru alþingiskosningar handan við hornið og sú ríkisstjórn sem situr núna er, ef marka má skoðanakannanir, ólíkleg til að halda áfram eftir kosningar enda um minnihlutastarfsstjórn að ræða. Hvernig fer þá um margumrætt samkomulag gert árið 2016 ef þeir sem gerðu samkomulagið hverfa af braut? Á nýtt fólk að efna það? Er samkomulag við ríki og sveitarfélög dauð orð á blaði og eitthvað sem ekki á að efna? Er kennarastéttin dæmd til þess að vera afgangsstétt meðal háskólamenntaðra sérfræðinga? Viljum við það fyrir komandi kynslóðir? Ég skil ekki af hverju pólitíkusar nýta sér ekki þetta tækifæri rétt fyrir kosningar að standa við gefin loforð og setjist niður með sveitafélögunum og finni lausn á málunum. Þau eru búin að hafa 8 ár í verkefnið. Í leiðinni væri líka verið að taka stórt skref í að leiðrétta launamun kynjanna því þær stéttir sem hér um ræðir eru stórar kvennastéttir. Ég myndi a.m.k. halda að það væri ágætt veganesti inn í kosningabaráttuna. Höfundur er grunnskólakennari, trúnaðarmaður í Garðaskóla og fulltrúi kennara í skólanefnd Garðabæjar og kjósandi í Reykjaneskjördæmi. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Skóla- og menntamál Skoðun: Alþingiskosningar 2024 Kennaraverkfall 2024-25 Ragnheiður Stephensen Mest lesið Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir Skoðun Um kynjafræði og pólítík Hanna Björg Vilhjálmsdóttir Skoðun Fjölbreytileiki er styrkleiki Guðmundur Ingi Kristinsson Skoðun Eitt spilakort, betri spilamenning – er skaðaminnkandi Ingvar Örn Ingvarsson Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun Skoðun Skoðun Orðræða mótar menningu – og menningin mótar okkur öll Jóhanna Bárðardóttir skrifar Skoðun Eitt spilakort, betri spilamenning – er skaðaminnkandi Ingvar Örn Ingvarsson skrifar Skoðun Sameining sem eflir íslenskan landbúnað Egill Gautason skrifar Skoðun Konur sem stinga hvor aðra í bakið Sigríður Svanborgardóttir skrifar Skoðun Fjölbreytileiki er styrkleiki Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Það er list að lifa með krabbameini Hlíf Steingrímsdóttir skrifar Skoðun Um kynjafræði og pólítík Hanna Björg Vilhjálmsdóttir skrifar Skoðun Við fylgjum þér frá getnaði til grafar Benedikt S. Benediktsson skrifar Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar Skoðun Ef þið bara hefðuð séð heiminn út frá mínum augum: Börn & ADHD Stefán Þorri Helgason skrifar Skoðun 112. liðurinn í aðgerðaáætlun í menntamálum? Ingólfur Ásgeir Jóhannesson skrifar Skoðun Konur á örorku Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun Drambið okkar Júlíus Valsson skrifar Skoðun Við vitum Guðrún Jónsdóttir skrifar Skoðun Ekki sama hvaðan gott kemur Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Börn í meðferð eiga rétt á fagfólki orð duga ekki lengur! Steindór Þórarinsson skrifar Skoðun Greindarskerðing eða ofurgáfur með gervigreind Björgmundur Örn Guðmundsson skrifar Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Stöndum saman gegn fjölþáttaógnum Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Hagræðing á kostnað fjölbreytni og gæðamenntunar Ida Marguerite Semey skrifar Skoðun Umbúðir en ekkert innihald í Hafnarfirði Einar Geir Þorsteinsson skrifar Skoðun Við viljum tala íslensku, en hvernig Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar Skoðun Mansalsmál á Íslandi Kristján Þórður Snæbjarnarson skrifar Skoðun Hættur heimsins virða engin landamæri Tótla I. Sæmundsdóttir skrifar Skoðun Tímamót í sjálfsvígsforvörnum Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Yfirgangur, yfirlæti og endastöð Strætó Axel Hall skrifar Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar Sjá meira
Ég hef velt þessu fyrir mér frá því að ég heyrði forsætisráðherra, Bjarna Benediktsson, nota þetta orðatiltæki í viðtali í kvöldfréttum á föstudagskvöld. Þar lýsti hann vonbrigðum yfir því að KÍ og félag lækna væru að þenja sig í kjarabaráttunni. Hann nefndi þessar stéttir ekki með nafni en það var augljóst um hvaða stéttir hann var að ræða. Hann skildi ekki af hverju þessar stéttir sýndu því ekki skilning að það væri ekki hægt að hækka laun þeirra um hærri % en aðrar stéttir hefðu samið um fyrr á árinu. Allir ættu að skilja að hann gæti ekki gengið á bak orða sinna þar sem í þeim samningum var lofað að ekki yrði um meiri hækkanir að ræða í þeim samningum sem á eftir kæmu. Hann passaði sig samt á því að segja ekki að kröfur þessara stétta væru óraunhæfar. Hann veit að þetta eru raunmætar kröfur því þær byggja t.a.m. hjá kennurum á margumræddu áður gerðu samkomulagi um jöfnun lífeyrisréttinda á milli markaði frá árinu 2016. En málið er að þessar stéttir eru búnar að sýna mikinn skilning í 8 ár m.a. í gegnum þrengingar í Covid, en alltaf minnt viðsemjendur sína reglulega á að það væri ekki búið að efna þetta samkomulag. Núna er hins vegar ekki hægt að bíða lengur með að fara fram á að ríki og sveitarfélög standi við orð sín enda ekki nema tvö ár eftir af þeim tímaramma sem skilgreindur var í samkomulaginu. Það er öllum ljóst að nú þegar er tímaramminn sprunginn því það er enginn að fara fram á að þessari jöfnun verði náð á einu bretti. Þetta verður alltaf eitthvað sem gerist í skrefum en þessi skref þarf að samningsbinda. Hefði ekki verið nær að forsætisráðherra stigi fram í þessu viðtali og segði að þetta væri erfið staða og nú þyrftu allir að taka sig saman og sameinast um að leysa þessa stöðu. Þessar stéttir væru með raunmætar kröfur enda væri samkomulagið, sem kröfurnar byggja á, síðan 2016 og hann sjálfur hefði undirritað það samkomulag. Hann gæti ekki gengið á bak orða sinna gagnvartþessu samkomulagi frekar en öðrum samningum. Það væri marktækur launamunur á milli ákveðinna hópa háskólamenntaðra sérfræðinga á opinberum markaði og þeim almenna. Því yrði að stíga einhver skref í áttina að jöfnun launa og semja við þessar stéttir um hvernig leiðrétta ætti þennan launamun í þrepum. Hér væri ekki verið að tala um launahækkanir umfram aðra nema það sem snýr að áður gerðu samkomulagi. Loforð yrðu að standa og það ætti líka við um loforð síðan 2016. Ég einfaldlega trúi því ekki að forsætisráðherra telji það eðlilegt að kennarastéttin sé lang launalægsta stéttin þegar kemur að grunnlaunum háskólamenntaðra sérfræðinga og eins að hún eigi að vera fyrir neðan meðallaun í landinu eins og sést á myndinni hér að neðan. Þetta er starf sem krefst 5 ára háskólamenntunar, kennarastéttin er framlínustétt á erfiðum tímum og hefur það hlutverk að mennta komandi kynslóðir. Ætti það ekki að vera í forgangi að manna skóla landsins með hæfu fólki til að vinna með komandi kynslóðum? Hæfileikaríku, skynsömu fólki sem velur sér kennarastarfið af því að það hefur brennandi áhuga og löngun í að vinna starfið. Í stað þess að fylla upp í stöður með fólki sem hefur ekki menntað sig til þessara starfa heldur velur að vinna þau af því að það er það skásta sem býðst af lausum störfum. Málið er að hæfileikaríkt, skynsamt fólk er í þessum skrifuðu orðum að velja sig frá því að mennta sig til þessara starfa, ekki vegna skorts á áhuga heldur er það raunsætt mat um lífsafkomu sem útilokar starfið og það finnst mér sorglegt. Ég skil alls ekki af hverju foreldrar þessa lands sætta sig við þessa stöðu. Skólarnir eiga að vera jöfnunartæki þegar kemur að menntunarmöguleikum barna. Það á ekki að þurfa að velja sér búsetu eftir skólum en það er fólk að gera í stórum stíl í dag til að tryggja barninu sínu þau sjálfsögðu réttindi að vera með menntaða kennara. Það verkefni er alltaf að verða erfiðara og erfiðara. Í dag er næstum ómögulegt að finna skóla þar sem allir kennarar eru með réttindi. Myndum við vilja það í heilbrigðiskerfinu? Ég er hrædd um ekki. Þó þar sé vissulega viðlíka vandamál í gangi vegna skorts á hjúkrunarfræðingum og læknum, sem væntanlega er sprottinn af svipuðum toga. Ég auglýsi eftir því að fjölmiðlamenn landsins fari að spyrja spurninganna sem þarf að spyrja þegar þeir fjalla um þessa kjarabaráttu. Er í lagi að ganga á bak orða sinna þegar kemur að samkomulaginu um jöfnun lífeyrisréttinda á markaði frá árinu 2016? Hvað í því samkomulagi gerir það að verkum að það er óþarfi að efna þau loforð? Er það af því að háskólamenntun kennara á það ekki skilið að vera metin til tekna? Á æska landsins ekki skilið að það séu menntaðir sérfræðingar sem sinna menntun þeirra? Hvað réttlætir það að kennarastéttin sé lang lægst launaða stéttin meðal háskólamenntaðra sérfræðinga? Voru þetta aðeins innantóm loforð í þessu samkomulagi til að hægt væri að taka flotta mynd? Almenni markaðurinn gerði sér grein fyrir að þetta væru ekki innantóm loforð því allir aðilar á almenna markaðnum voru búnir að fá inn sína jöfnun á einu ári frá gerðu samkomulagi. Á meðan starfsmenn á opinberum markaði fengu aðeins þá skerðingu sem í samkomulaginu fólst. Nú eru alþingiskosningar handan við hornið og sú ríkisstjórn sem situr núna er, ef marka má skoðanakannanir, ólíkleg til að halda áfram eftir kosningar enda um minnihlutastarfsstjórn að ræða. Hvernig fer þá um margumrætt samkomulag gert árið 2016 ef þeir sem gerðu samkomulagið hverfa af braut? Á nýtt fólk að efna það? Er samkomulag við ríki og sveitarfélög dauð orð á blaði og eitthvað sem ekki á að efna? Er kennarastéttin dæmd til þess að vera afgangsstétt meðal háskólamenntaðra sérfræðinga? Viljum við það fyrir komandi kynslóðir? Ég skil ekki af hverju pólitíkusar nýta sér ekki þetta tækifæri rétt fyrir kosningar að standa við gefin loforð og setjist niður með sveitafélögunum og finni lausn á málunum. Þau eru búin að hafa 8 ár í verkefnið. Í leiðinni væri líka verið að taka stórt skref í að leiðrétta launamun kynjanna því þær stéttir sem hér um ræðir eru stórar kvennastéttir. Ég myndi a.m.k. halda að það væri ágætt veganesti inn í kosningabaráttuna. Höfundur er grunnskólakennari, trúnaðarmaður í Garðaskóla og fulltrúi kennara í skólanefnd Garðabæjar og kjósandi í Reykjaneskjördæmi.
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun
Skoðun Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir skrifar
Skoðun Að hafa hemil á nýjum ófjármögnuðum útgjöldum er lykillinn að sjálfbærum rekstri sveitarfélaga Jón Ingi Hákonarson skrifar
Skoðun Homo sapiens að öðrum toga: Af hverju ætti ég eiginlega að mæta á PIFF-kvikmyndhátíðina? Ólafur Guðsteinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hugsum fíknivanda upp á nýtt - Ný nálgun í meðhöndlun fíknivanda og áhættuhegðunar Svala Jóhannesdóttir,Lilja Sif Þorsteinsdóttir skrifar
Skoðun Háskólinn á Bifröst – Öflugur og sjálfstæður fjarnámsskóli Sólveig Hallsteinsdóttir skrifar
Skoðun Það eru fleiri fiskar í sjónum og fleiri sjónarmið í hafstjórn Guðbjörg Ásta Ólafsdóttir skrifar
Mega einhverf hverfa? Ármann Pálsson,Björg Torfadóttir,Sigrún Ósk,Sigurjón Már,Halldóra Hafsteins,Guðlaug Svala Kristjánsdóttir,Mamiko Dís Ragnarsdóttir Skoðun