Tilgangslausu fimm vikna verkfalli Kennarasambandsins var frestað daginn fyrir kosningar. Sú frétt var fljót að drukkna undan stjórnmálaþrefinu. Forysta kennara gat því læðst á brott án þess að standa fyrir máli sínu.
Fimm vikna gíslataka
Í fimm vikur hélt kennaraforystan litlum hluta af skólum landsins í gíslingu í gagnslausu, ótímabæru og skammarlegu tilraunaverkfalli.
Sérstaklega kom verkfallið á fjórum völdum leikskólum illa við börnin, foreldra og aðstandendur. Börn á leikskólaaldri þurfa stöðuga gæslu og umönnun, sem eldri börn þurfa miklu síður. Fyrir þau 600 leikskólabörn sem voru án leikskóla í fimm vikur voru jafn margir fullorðnir frá vinnu eða öðrum verkefnum í fullu starfi að sinna litlu börnunum, oftast án launa eða með því að taka út frídaga næsta árs.
Til viðbótar við veikindaforföll barnanna
Álagið af leikskólaverkfallinu bættist ofan á þann veruleika foreldra að á þessum árum eru börnin mjög oft veik heima meðan þau taka út helstu smitsjúkdóma og herða ónæmiskerfið. Það var því hreinn og klár skepnuskapur af forystu kennarasambandsins að láta sér yfirleitt detta í hug að leggja niður störf á leikskólum. Reyndar virðist eitthvað hafa rofað til í kollinum á forystunni þegar hún bauðst til að hætta verkfallinu á leikskólunum gegn greiðslu lausnargjalds.
Verkfallsboðunin var ótímabær
Gagnrýni á vinnubrögð kennaraforystunnar hefur ekkert að gera með óskir kennara um bætt kjör vegna rýrnunar lífeyrisréttar. Kennarar eiga allt gott skilið, þar á meðal að fá nýjan kjarasamning. Það var hins vegar ljóst frá
fyrsta degi að boðun tilraunaverkfalla í hluta skóla landsins var fullkomlega ótímabært frumhlaup. Enda skilaði þetta verkfall engu.
Kennarar mættu ekki í tíma
Í apríl síðastliðnum undirrituðu Kennarsambandið og sveitarfélögin viðræðuáætlun um kjarasamningsgerð. Engin niðurstaða fékkst í þær viðræður og sögðu kennarar sig einhliða frá samningsgerðinni. Í september vísuðu sveitarfélögin kjaradeilunni til sáttameðferðar hjá ríkissáttasemjara. Samninganefnd sveitarfélaganna taldi útilokað að árangur yrði af frekari viðræðum um „jöfnun launa“ vegna þess að kennarar hafi ekki lagt fram skýrar kröfur sem væru þó forsenda fyrir eiginlegum kjaraviðræðum.
En strax eftir fyrsta fund hjá ríkissáttasemjara ákváðu kennarar að hefja atkvæðagreiðslu um boðun verkfalla í tilteknum skólum.
Slappur Félagsdómur
Samninganefnd sveitarfélaganna fór fram á að Félagsdómur úrskurðaði verkfallsboðun kennara ólöglega. Aðeins ætti að boða til verkfalla eftir að sáttasemjari hefði gert sitt ítrasta til að miðla málum, eftir atvikum með miðlunartillögu. Þá taldi samninganefndin að kennarasambandið hefði ekki lagt fram kröfugerð sem hægt væri að taka afstöðu til. Ekki væri minnst einu orði á eiginlegar útfærslur á kröfunni eða hvað hún myndi kosta launagreiðendur. Benti samninganefndin á að samkvæmt lögum um kjarasamninga opinberra starfsmanna þyrfti kröfugerðin að liggja fyrir til að samningaviðræður gætu átt sér stað.
Þrátt fyrir þessa miklu galla á kröfugerðinni féllst Félagsdómur á sjónarmið kennara um að verkföll gætu þjónað þeim lögmæta tilgangi að stuðla að framgangi krafna þeirra. Þar skaut Félagsdómur sig rækilega í fótinn, því eftir 5 vikna verkfall voru kennarar og sveitarfélögin litlu nær um samningsgrundvöllinn. Dómarar Félagsdóms horfðu algjörlega framhjá forsögunni og skeyttu engu um það hversu ótímabært var að boða til verkfalla. Enda kom það á daginn, kennarar sáu sitt óvænna og frestuðu verkföllum.
Vaðið út í vitleysuna
Forysta kennarasambandsins sýndi ótrúlega grunnhyggni með því að vaða í verkföll án þess að vera með kröfugerðina á hreinu. Lýsandi fyrir tilgangsleysið er að þrjár af fimm verkfallsvikum fóru í að reyna að finna viðræðugrundvöll. Á meðan áttu engar samningaviðræður sér stað.
Bara ef það hentar mér
Kennarar vilja miða kjör sín við sérfræðinga á almennum vinnumarkaði. Hvergi hefur komið fram hjá hvaða fyrirtækjum eigi að finna þessa samanburðarsérfræðinga, hvort þeir eru til og hvort það myndi yfirleitt bæta kjör kennara. En þar sem kennarar eru opinberir starfsmenn, þá þurfa þeir ekki að fara eftir lögum um vinnudeilur á þeim almennum vinnumarkaði sem þeir þó vilja miða sig við. Samkvæmt þeim lögum er það skilyrði verkfallsboðunar að viðræður um framlagðar kröfur hafi reynst árangurslausar þrátt fyrir milligöngu sáttasemjara. Úr því kennarar vilja samsama sig við almenna vinnumarkaðinn, þá hefðu þeir að skaðlausu mátt haga kjaradeilu sinni í samræmi við það. Þá hefðu þeir rætt málin til þrautar hjá ríkissáttasemjara frekar en stinga af eftir fyrsta fund og æsa til verkfallboðunar.
Höfundur er afi leikskólabarns.
