Aðför að réttindum verkafólks Aðalsteinn Árni Baldursson skrifar 29. desember 2024 09:01 Það er með miklum ólíkindum að við séum komin á þann stað árið 2024 að fyrirtæki í veitingarekstri, SVEIT, skuli sjá ástæðu til þess að stofna með sér gervi stéttarfélag „Virðingu“ til þess eins að brjóta niður lágmarksréttindi verkafólks á íslenskum vinnumarkaði. Það er, réttindi fólks sem situr á botninum þegar kemur að kjörum, svo vitnað sé í gildandi kjarasamning SGS og SA fyrir starfsfólk í ferðaþjónustu. Hafið mikla skömm fyrir en réttlætið mun sigra að lokum. Til að kóróna vitleysuna handvöldu sömu atvinnurekendur vini og vandamenn í stjórn stéttarfélagsins, sér til hagsbóta. Gjörningur sem þessi minnir helst á stjórnsýslu fyrri tíma hjá ríkjum sem hafa ekki verið hátt skrifuð í alþjóðasamfélaginu fyrir lýðræði eða almenn mannréttindi. Vitað er að stór hluti þeirra sem starfa á veitingastöðum á Íslandi er erlent vinnuafl og ungt fólk, ekki síst skólafólk, sem er að stiga sín fyrstu skref á vinnumarkaði. Vinnuafl, sem hefur litla sem enga þekkingu á réttindamálum og skyldum sem tengist störfum þeirra á vinnumarkaði. Að sjálfsögðu á það ekki að líðast að ákveðin fyrirtæki í veitingarekstri komist upp með að nýta sér þennan veikleika og yfirburði gagnvart fólki í þessari stöðu. Verkalýðshreyfingin verður að bregðast við þessum aðstæðum að fullri hörku enda um alvarlega aðför að réttindabaráttu íslensks verkafólks að ræða, sem á sér langa sögu eða frá upphafi síðustu aldar. Þá er ekki í boði fyrir Samtök atvinnulífsins að sitja hjá, það er þeirra að tryggja að fyrirtæki í atvinnurekstri virði umsamda kjarasamninga aðila vinnumarkaðarins. Látum ekki „græðgispésanna“ í veitingageiranum komast upp með ofbeldi gagnvart þeim tekjulægstu á vinnumarkaði með gervi kjarasamningi. Hvað næst? Það er ekki óeðlilegt að menn velti fyrir sér, hvað gerist næst? Frjálshyggjumenn innan Sjálfstæðisflokksins lögðu fram frumvarp til laga á Alþingi fyrir nokkrum misserum um félagafrelsi á vinnumarkaði sem dagaði uppi sem betur fer og rykfellur nú á hillum Alþingis. Þannig vildu þeir draga úr vægi verkalýðshreyfingarinnar í anda SVEIT. Pappírstætarinn er vonandi næsti viðkomustaður frumvarpsins. Sem betur fer var ekki eftirspurn eftir þessum niðurrifsmönnum í síðustu Alþingiskosningum til frekari starfa fyrir land og þjóð. Þeirra bíður nú flestra að leita sér að annarri vinnu, væntanlega munu þeir þó forðast eins og heitan eldinn að hefja vinnu á veitingastöðum sem tengjast SVEIT, enda kjörin þar langt fyrir neðan lágmarkskjör á Íslandi velji þeir að ganga í Virðingu. Það er ekki bara að frjálshyggjuliðið á Íslandi telji sig sjá ljósið með því að veikja verkalýðshreyfinguna. Það sama á við um hin Norðurlöndin. Í skjóli þessara afla hafa atvinnurekendur gert sitt til að draga úr vægi norrænnar verkalýðshreyfingar, sem er reyndar óskiljanlegt með öllu, þar sem sterk verkalýðshreyfing er hornsteinn hverrar þjóðar og tákn um virkt lýðræði. Eftir að hafa tekið þátt í norrænu samstarfi á sviði réttindabaráttu verkafólks auk þess að fara fyrir ferðaþjónustusamningi SGS og SA í síðustu kjaraviðræðum við SA, ásamt góðu samstarfsfólki innan SGS, skynjar maður mikilvægi þess að verkalýðshreyfingin standi vaktina líkt og Efling hefur gert síðustu vikurnar varðandi gervistéttarfélagið Virðingu. Aðförin að réttindamálum verkafólks er slík að það duga engin vettlingatök. Er það virkilega þannig að SVEIT ætli sér að einangrast í veitingageiranum á Íslandi? Á Norðurlöndunum þekkist það að gestir séu varaðir við veitingastöðum sem virða ekki löglega gerða kjarasamninga, er það framtíðin á Íslandi? Vonandi ekki, enda virði SVEIT leikreglur á vinnumarkaði. Samkvæmt lögum er óheimilt að semja um lakari kjör en kveðið er á um í almennum kjarasamningum. Undir þessum skrifum kemur upp í hugann þegar ég heimsótti verkalýðshreyfinguna í Eystrasaltsríkjunum og fékk að tala við erlenda starfsmenn frá Rússlandi sem störfuðu á veitingastöðum. Þar kom fram að það tíðkaðist að starfsmönnum væri gert að afhenda vegabréf sín við ráðningu ætluðu þeir sér að fá vinnu. Þannig vildu atvinnurekendur tryggja að starfsmenn gætu ekki yfirgefið vinnustaðina nema með þeirra leyfi við starfslok. Eðlilega fannst þeim mjög vegið að sínum mannréttindum og sjálfstæði, en neyð þeirra gerði það að verkum að þeir gengu að þessum afarkostum. Getur verið að við förum að sjá þetta gerast á Íslandi? Miðað við aðför SVEIT að kjörum starfsfólks í veitingageiranum er ekki óeðlilegt að menn velti upp þessari spurningu. Strengjum okkur áramótaheit Ég skora á SVEIT að strengja sér áramótaheit, það er að láta af þessari alvarlegu aðför að kjörum og réttindum verkafólks á veitingastöðum, sem gerir ekkert annað en að veikja ímynd ferðaþjónustunnar á Íslandi. Fyrir liggur vaxandi óánægja meðal aðildarfyrirtækja SVEIT með þetta útspil forsvarsmanna samtakanna. Það staðfesta samtöl sem ég hef átt við hlutaðeigandi aðila í veitingageiranum sem kalla eftir nánara samstarfi við verkalýðshreyfinguna með það að markmiði að gera ferðaþjónustuna að alvöru atvinnugrein. Förum með það hugarfar inn í nýtt ár öllum til hagsbóta. Öll dýrin í skóginum eiga jú að vera vinir. Gleðilegt nýtt ár! Höfundur er formaður Framsýnar stéttarfélags. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Aðalsteinn Árni Baldursson Stéttarfélög Vinnumarkaður Veitingastaðir Mest lesið Bakslag í skoðanafrelsi? Kári Allansson Skoðun Útgerðin skuldar okkur skýringar Guðmundur Helgi Þórarinsson Skoðun Þreytt og drullug börn Guðmundur Finnbogason Skoðun Hataðu mig af því að ég er í Viðreisn, ekki af því að ég er hommi Oddgeir Georgsson Skoðun Þegar skoðanir drepa samtalið Þórdís Hólm Filipsdóttir Skoðun Leysum heimatilbúinn vanda á húsnæðismarkaði Jóhanna Klara Stefánsdóttir Skoðun Við þurfum að tala saman Páll Rafnar Þorsteinsson Skoðun Fyrirhugað böl við Bústaðaveg og Blesugróf Sveinn Þórhallsson Skoðun Margföldun þjóðarverðmæta: Meira virði úr sömu orku Árni Sigurðsson Skoðun Fjölbreytt námsmat Steinn Jóhannsson Skoðun Skoðun Skoðun Ákalli um samræmingu í eftirliti svarað Lilja Björk Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Virðing og framkoma í rökræðum um málefni minnihlutahópa Esjar Smári Blær Gunnarsson skrifar Skoðun Ekki gera ekki neitt Gunnhildur Sveinsdóttir skrifar Skoðun Ekkert heilbrigðiseftirlit á Íslandi? Pétur Halldórsson skrifar Skoðun Útgerðin skuldar okkur skýringar Guðmundur Helgi Þórarinsson skrifar Skoðun Þreytt og drullug börn Guðmundur Finnbogason skrifar Skoðun Betri kvikmyndaskóli Þór Pálsson skrifar Skoðun Fyrirhugað böl við Bústaðaveg og Blesugróf Sveinn Þórhallsson skrifar Skoðun Fjölbreytt námsmat Steinn Jóhannsson skrifar Skoðun Að þvælast fyrir atvinnurekstri - á þeim forsendum sem henta Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Margföldun þjóðarverðmæta: Meira virði úr sömu orku Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Ábyrg umfjöllun um sjálfsvíg – erum við öll ritstjórar? Guðrún Jóna Guðlaugsdóttir,Tómas Kristjánsson skrifar Skoðun Þegar skoðanir drepa samtalið Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Leysum heimatilbúinn vanda á húsnæðismarkaði Jóhanna Klara Stefánsdóttir skrifar Skoðun Við þurfum að tala saman Páll Rafnar Þorsteinsson skrifar Skoðun Veðmál í fótbolta – aðgerðir áður en skaðinn verður Birgir Jóhannsson skrifar Skoðun Hataðu mig af því að ég er í Viðreisn, ekki af því að ég er hommi Oddgeir Georgsson skrifar Skoðun Símafrí á skólatíma Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Ömurlegur fyrri hálfleikur – en er enn von? Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Vitund, virðing og von: Jafningjastuðningur í brennidepli Nína Eck skrifar Skoðun Hingað og ekki lengra – Um þögnina sem styður ofbeldi Halldóra Sigríður Sveinsdóttir skrifar Skoðun Ein saga af sextíu þúsund Halldór Ísak Ólafsson skrifar Skoðun Að láta mata sig er svo þægilegt Björn Ólafsson skrifar Skoðun Nýjar reglur um réttindi fólks í ráðningarsambandi Ingvar Sverrisson skrifar Skoðun Ofbeldi í skólum: Áskoranir og leiðir til lausna Soffía Ámundadóttir skrifar Skoðun Bakslag í skoðanafrelsi? Kári Allansson skrifar Skoðun Eplin í andlitshæð Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Bataskólinn – fyrir þig? Guðný Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Sanna er rödd félagshyggju, réttlætis og jöfnuðar! Laufey Líndal Ólafsdóttir,Sara Stef. Hildardóttir skrifar Skoðun Boðsferð Landsvirkjunar Stefán Georgsson skrifar Sjá meira
Það er með miklum ólíkindum að við séum komin á þann stað árið 2024 að fyrirtæki í veitingarekstri, SVEIT, skuli sjá ástæðu til þess að stofna með sér gervi stéttarfélag „Virðingu“ til þess eins að brjóta niður lágmarksréttindi verkafólks á íslenskum vinnumarkaði. Það er, réttindi fólks sem situr á botninum þegar kemur að kjörum, svo vitnað sé í gildandi kjarasamning SGS og SA fyrir starfsfólk í ferðaþjónustu. Hafið mikla skömm fyrir en réttlætið mun sigra að lokum. Til að kóróna vitleysuna handvöldu sömu atvinnurekendur vini og vandamenn í stjórn stéttarfélagsins, sér til hagsbóta. Gjörningur sem þessi minnir helst á stjórnsýslu fyrri tíma hjá ríkjum sem hafa ekki verið hátt skrifuð í alþjóðasamfélaginu fyrir lýðræði eða almenn mannréttindi. Vitað er að stór hluti þeirra sem starfa á veitingastöðum á Íslandi er erlent vinnuafl og ungt fólk, ekki síst skólafólk, sem er að stiga sín fyrstu skref á vinnumarkaði. Vinnuafl, sem hefur litla sem enga þekkingu á réttindamálum og skyldum sem tengist störfum þeirra á vinnumarkaði. Að sjálfsögðu á það ekki að líðast að ákveðin fyrirtæki í veitingarekstri komist upp með að nýta sér þennan veikleika og yfirburði gagnvart fólki í þessari stöðu. Verkalýðshreyfingin verður að bregðast við þessum aðstæðum að fullri hörku enda um alvarlega aðför að réttindabaráttu íslensks verkafólks að ræða, sem á sér langa sögu eða frá upphafi síðustu aldar. Þá er ekki í boði fyrir Samtök atvinnulífsins að sitja hjá, það er þeirra að tryggja að fyrirtæki í atvinnurekstri virði umsamda kjarasamninga aðila vinnumarkaðarins. Látum ekki „græðgispésanna“ í veitingageiranum komast upp með ofbeldi gagnvart þeim tekjulægstu á vinnumarkaði með gervi kjarasamningi. Hvað næst? Það er ekki óeðlilegt að menn velti fyrir sér, hvað gerist næst? Frjálshyggjumenn innan Sjálfstæðisflokksins lögðu fram frumvarp til laga á Alþingi fyrir nokkrum misserum um félagafrelsi á vinnumarkaði sem dagaði uppi sem betur fer og rykfellur nú á hillum Alþingis. Þannig vildu þeir draga úr vægi verkalýðshreyfingarinnar í anda SVEIT. Pappírstætarinn er vonandi næsti viðkomustaður frumvarpsins. Sem betur fer var ekki eftirspurn eftir þessum niðurrifsmönnum í síðustu Alþingiskosningum til frekari starfa fyrir land og þjóð. Þeirra bíður nú flestra að leita sér að annarri vinnu, væntanlega munu þeir þó forðast eins og heitan eldinn að hefja vinnu á veitingastöðum sem tengjast SVEIT, enda kjörin þar langt fyrir neðan lágmarkskjör á Íslandi velji þeir að ganga í Virðingu. Það er ekki bara að frjálshyggjuliðið á Íslandi telji sig sjá ljósið með því að veikja verkalýðshreyfinguna. Það sama á við um hin Norðurlöndin. Í skjóli þessara afla hafa atvinnurekendur gert sitt til að draga úr vægi norrænnar verkalýðshreyfingar, sem er reyndar óskiljanlegt með öllu, þar sem sterk verkalýðshreyfing er hornsteinn hverrar þjóðar og tákn um virkt lýðræði. Eftir að hafa tekið þátt í norrænu samstarfi á sviði réttindabaráttu verkafólks auk þess að fara fyrir ferðaþjónustusamningi SGS og SA í síðustu kjaraviðræðum við SA, ásamt góðu samstarfsfólki innan SGS, skynjar maður mikilvægi þess að verkalýðshreyfingin standi vaktina líkt og Efling hefur gert síðustu vikurnar varðandi gervistéttarfélagið Virðingu. Aðförin að réttindamálum verkafólks er slík að það duga engin vettlingatök. Er það virkilega þannig að SVEIT ætli sér að einangrast í veitingageiranum á Íslandi? Á Norðurlöndunum þekkist það að gestir séu varaðir við veitingastöðum sem virða ekki löglega gerða kjarasamninga, er það framtíðin á Íslandi? Vonandi ekki, enda virði SVEIT leikreglur á vinnumarkaði. Samkvæmt lögum er óheimilt að semja um lakari kjör en kveðið er á um í almennum kjarasamningum. Undir þessum skrifum kemur upp í hugann þegar ég heimsótti verkalýðshreyfinguna í Eystrasaltsríkjunum og fékk að tala við erlenda starfsmenn frá Rússlandi sem störfuðu á veitingastöðum. Þar kom fram að það tíðkaðist að starfsmönnum væri gert að afhenda vegabréf sín við ráðningu ætluðu þeir sér að fá vinnu. Þannig vildu atvinnurekendur tryggja að starfsmenn gætu ekki yfirgefið vinnustaðina nema með þeirra leyfi við starfslok. Eðlilega fannst þeim mjög vegið að sínum mannréttindum og sjálfstæði, en neyð þeirra gerði það að verkum að þeir gengu að þessum afarkostum. Getur verið að við förum að sjá þetta gerast á Íslandi? Miðað við aðför SVEIT að kjörum starfsfólks í veitingageiranum er ekki óeðlilegt að menn velti upp þessari spurningu. Strengjum okkur áramótaheit Ég skora á SVEIT að strengja sér áramótaheit, það er að láta af þessari alvarlegu aðför að kjörum og réttindum verkafólks á veitingastöðum, sem gerir ekkert annað en að veikja ímynd ferðaþjónustunnar á Íslandi. Fyrir liggur vaxandi óánægja meðal aðildarfyrirtækja SVEIT með þetta útspil forsvarsmanna samtakanna. Það staðfesta samtöl sem ég hef átt við hlutaðeigandi aðila í veitingageiranum sem kalla eftir nánara samstarfi við verkalýðshreyfinguna með það að markmiði að gera ferðaþjónustuna að alvöru atvinnugrein. Förum með það hugarfar inn í nýtt ár öllum til hagsbóta. Öll dýrin í skóginum eiga jú að vera vinir. Gleðilegt nýtt ár! Höfundur er formaður Framsýnar stéttarfélags.
Skoðun Virðing og framkoma í rökræðum um málefni minnihlutahópa Esjar Smári Blær Gunnarsson skrifar
Skoðun Ábyrg umfjöllun um sjálfsvíg – erum við öll ritstjórar? Guðrún Jóna Guðlaugsdóttir,Tómas Kristjánsson skrifar
Skoðun Sanna er rödd félagshyggju, réttlætis og jöfnuðar! Laufey Líndal Ólafsdóttir,Sara Stef. Hildardóttir skrifar