Listin að styðja en ekki stýra Árni Sigurðsson skrifar 9. janúar 2025 08:01 Það er eðlilegt að vilja öðrum vel og reyna að hjálpa þeim á lífsleiðinni. Hins vegar er vandinn oft sá að í þeirri viðleitni okkar getum við óafvitandi svipt fólk sjálfsábyrgð og sjálfsákvörðunarrétti. Freistingin er að taka í hönd þeirra og leiða þau um örugga slóð, en er það alltaf það besta fyrir viðkomandi? Freistingin að leiða aðra: Þegar við sjáum einhvern glíma við vandamál er fyrsta hugsun okkar oft að bjóða lausn eða leiðbeina beint. Við höldum okkur vera að hjálpa en í raun getum við verið að hamla getu viðkomandi til að finna eigin lausnir. Með því að taka af honum ráðin getum við gert viðkomandi háðan okkur og hamlað persónulegum þroska hans. En hvað gerist þegar við leyfum fólki að taka ábyrgð á eigin ákvörðunum? Mikilvægi sjálfsábyrgðar: Sjálfsábyrgð er lykillinn að persónulegum vexti. Þegar einstaklingar taka eigin ákvarðanir og axla ábyrgð á þeim, eykst sjálfstraust þeirra og hæfni til að takast á við framtíðaráskoranir. Þeir læra af reynslunni, bæði af sorgum og sigrum, sem styrkir þá til lengri tíma litið. Að sá fræi möguleikans: Hvernig getum við þá stutt við aðra án þess að skerða sjálfstæði þeirra? Með því að sá fræi möguleikans í huga þeirra. Þetta felur í sér að hvetja og styðja þá til að finna eigin lausnir, spyrja opinna spurninga, hlusta af athygli og veita uppbyggilega endurgjöf. Til dæmis, í stað þess að segja: „Þú ættir að gera þetta svona,“ gætum við spurt: „Hvernig sérðu fyrir þér að leysa þetta?“ eða „Hvaða möguleika sérðu í stöðunni?“ Með þessum hætti eflum við sjálfstraust þeirra og trú á eigin getu. Jafnvægið milli stuðnings og sjálfstæðis: Það er mikilvægt að finna rétta jafnvægið milli þess að vera til staðar fyrir aðra og að leyfa þeim að standa á eigin fótum. Með því að veita stuðning sem byggir á virðingu fyrir sjálfsákvörðunarrétti þeirra getum við hjálpað þeim að vaxa og þroskast án þess að stjórna eða taka yfir. Í íslensku samfélagi, þar sem sjálfstæði og dugnaður eru mikils metin gildi, er þetta sérstaklega mikilvægt. Markmiðið að styðja en ekki stýra: Þegar við hugsum um að hjálpa öðrum, skulum við muna að markmiðið er ekki að stýra þeim, heldur að styðja þau í að feta sína eigin slóð. Með því að treysta öðrum til að taka eigin ákvarðanir, erum við að sýna þeim virðingu og trú á getu þeirra. Með því að gefa fólki tækifæri til að taka ábyrgð á eigin lífi, veitum við þeim mestu gjöfina – sjálfstraustið til að segja: „Sjáðu, þetta gerði ég sjálf/ur.“ Veldur hver á heldur: Að vilja öðrum vel er göfugt markmið, en það krefst næmni og virðingar fyrir sjálfstæði þeirra. Með því að forðast freistinguna að taka af þeim ráðin og í staðinn sá fræi möguleikans, getum við haft jákvæð og varanleg áhrif á líf annarra. Þannig ræktum við listina að hjálpa án þess að taka af öðrum ráðin og leyfum hverjum og einum að valda sínu. Þegar við leyfum fólki að axla sjálfsábyrgð, stuðlum við að samfélagi þar sem einstaklingar standa teinréttir í baki, fullir sjálfstrausts og tilbúnir að takast á við framtíðina. Höfundur er fyrrum framkvæmdastjóri Stjórnunarfélagsins og með 36 ára reynslu á sviði símenntunar, fyrirlestra- og námskeiðahalds. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Árni Sigurðsson Mest lesið Ofurgróði sjávarútvegs? – Hættið að afvegaleiða! Elliði Vignisson Skoðun „Fáum við einkunn fyrir þetta?“ Hulda Dögg Proppé Skoðun Vorstjarnan hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson Skoðun Rafbíllinn er ekki bara umhverfisvænn – hann er líka hagkvæmari Óskar Páll Þorgilsson Skoðun Sakar aðra um það sem hún gerir sjálf Sigurjón Þórðarson Skoðun Hrossakjöt, hroki og hleypidómar Kristján Logason Skoðun „Þú verður aldrei nóg“ - Ástæður þess að kerfið bregst innflytjendum Ian McDonald Skoðun Laun kvenna og karla í aðildarfélögum ASÍ og BSRB árið 2024 Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun Að byggja upp á Bakka Hjálmar Bogi Hafliðason Skoðun Sjávarútvegur er undirstöðuatvinnuvegur – ekki einangruð tekjulind Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun Skoðun Skoðun Hvernig er staða lesblindra á Íslandi? Guðmundur S. Johnsen skrifar Skoðun Sakar aðra um það sem hún gerir sjálf Sigurjón Þórðarson skrifar Skoðun „Þú verður aldrei nóg“ - Ástæður þess að kerfið bregst innflytjendum Ian McDonald skrifar Skoðun Rafbíllinn er ekki bara umhverfisvænn – hann er líka hagkvæmari Óskar Páll Þorgilsson skrifar Skoðun Ofurgróði sjávarútvegs? – Hættið að afvegaleiða! Elliði Vignisson skrifar Skoðun Laun kvenna og karla í aðildarfélögum ASÍ og BSRB árið 2024 Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar Skoðun „Fáum við einkunn fyrir þetta?“ Hulda Dögg Proppé skrifar Skoðun Hrossakjöt, hroki og hleypidómar Kristján Logason skrifar Skoðun Sjávarútvegur er undirstöðuatvinnuvegur – ekki einangruð tekjulind Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Að byggja upp á Bakka Hjálmar Bogi Hafliðason skrifar Skoðun Fiskeldi og samfélagsábyrgð Eyjólfur Ármannsson skrifar Skoðun Pólitískt raunsæi og utanríkisstefna Íslands Ragnar Anthony Antonsson Gambrell skrifar Skoðun Vorstjarnan hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Fylgið fór vegna fullveldismáls Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Er Ísrael ennþá útvalin þjóð Guðs? Ómar Torfason skrifar Skoðun Flokkurinn hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Raforkuverð: Stórnotendur og almenningur Ingvar Júlíus Baldursson skrifar Skoðun Hætt við að hækka ekki skatta á almenning Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Skattafíkn í skjóli réttlætis: Tímavélin stillt á 2012 Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Hver borgar brúsann? Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hvers vegna berðu kross? Hrafnhildur Sigurðardóttir skrifar Skoðun Þannig gerum við þetta? Ísak Ernir Kristinsson skrifar Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Falleinkunn skólakerfis? Helga Þórisdóttir skrifar Skoðun Þjónusta sem gleður – skilar sér beint í kassann Margrét Reynisdóttir skrifar Skoðun Hvar er auðlindarentan? Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Skoðun Miðflokkurinn – Rödd skynseminnar í borginni Ómar Már Jónsson skrifar Skoðun Virði barna og ungmenna Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Sættir þú þig við þetta? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Alþingi gleymir aftur fötluðum börnum Lúðvík Júlíusson skrifar Sjá meira
Það er eðlilegt að vilja öðrum vel og reyna að hjálpa þeim á lífsleiðinni. Hins vegar er vandinn oft sá að í þeirri viðleitni okkar getum við óafvitandi svipt fólk sjálfsábyrgð og sjálfsákvörðunarrétti. Freistingin er að taka í hönd þeirra og leiða þau um örugga slóð, en er það alltaf það besta fyrir viðkomandi? Freistingin að leiða aðra: Þegar við sjáum einhvern glíma við vandamál er fyrsta hugsun okkar oft að bjóða lausn eða leiðbeina beint. Við höldum okkur vera að hjálpa en í raun getum við verið að hamla getu viðkomandi til að finna eigin lausnir. Með því að taka af honum ráðin getum við gert viðkomandi háðan okkur og hamlað persónulegum þroska hans. En hvað gerist þegar við leyfum fólki að taka ábyrgð á eigin ákvörðunum? Mikilvægi sjálfsábyrgðar: Sjálfsábyrgð er lykillinn að persónulegum vexti. Þegar einstaklingar taka eigin ákvarðanir og axla ábyrgð á þeim, eykst sjálfstraust þeirra og hæfni til að takast á við framtíðaráskoranir. Þeir læra af reynslunni, bæði af sorgum og sigrum, sem styrkir þá til lengri tíma litið. Að sá fræi möguleikans: Hvernig getum við þá stutt við aðra án þess að skerða sjálfstæði þeirra? Með því að sá fræi möguleikans í huga þeirra. Þetta felur í sér að hvetja og styðja þá til að finna eigin lausnir, spyrja opinna spurninga, hlusta af athygli og veita uppbyggilega endurgjöf. Til dæmis, í stað þess að segja: „Þú ættir að gera þetta svona,“ gætum við spurt: „Hvernig sérðu fyrir þér að leysa þetta?“ eða „Hvaða möguleika sérðu í stöðunni?“ Með þessum hætti eflum við sjálfstraust þeirra og trú á eigin getu. Jafnvægið milli stuðnings og sjálfstæðis: Það er mikilvægt að finna rétta jafnvægið milli þess að vera til staðar fyrir aðra og að leyfa þeim að standa á eigin fótum. Með því að veita stuðning sem byggir á virðingu fyrir sjálfsákvörðunarrétti þeirra getum við hjálpað þeim að vaxa og þroskast án þess að stjórna eða taka yfir. Í íslensku samfélagi, þar sem sjálfstæði og dugnaður eru mikils metin gildi, er þetta sérstaklega mikilvægt. Markmiðið að styðja en ekki stýra: Þegar við hugsum um að hjálpa öðrum, skulum við muna að markmiðið er ekki að stýra þeim, heldur að styðja þau í að feta sína eigin slóð. Með því að treysta öðrum til að taka eigin ákvarðanir, erum við að sýna þeim virðingu og trú á getu þeirra. Með því að gefa fólki tækifæri til að taka ábyrgð á eigin lífi, veitum við þeim mestu gjöfina – sjálfstraustið til að segja: „Sjáðu, þetta gerði ég sjálf/ur.“ Veldur hver á heldur: Að vilja öðrum vel er göfugt markmið, en það krefst næmni og virðingar fyrir sjálfstæði þeirra. Með því að forðast freistinguna að taka af þeim ráðin og í staðinn sá fræi möguleikans, getum við haft jákvæð og varanleg áhrif á líf annarra. Þannig ræktum við listina að hjálpa án þess að taka af öðrum ráðin og leyfum hverjum og einum að valda sínu. Þegar við leyfum fólki að axla sjálfsábyrgð, stuðlum við að samfélagi þar sem einstaklingar standa teinréttir í baki, fullir sjálfstrausts og tilbúnir að takast á við framtíðina. Höfundur er fyrrum framkvæmdastjóri Stjórnunarfélagsins og með 36 ára reynslu á sviði símenntunar, fyrirlestra- og námskeiðahalds.
Laun kvenna og karla í aðildarfélögum ASÍ og BSRB árið 2024 Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun
Sjávarútvegur er undirstöðuatvinnuvegur – ekki einangruð tekjulind Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun
Skoðun Rafbíllinn er ekki bara umhverfisvænn – hann er líka hagkvæmari Óskar Páll Þorgilsson skrifar
Skoðun Laun kvenna og karla í aðildarfélögum ASÍ og BSRB árið 2024 Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir skrifar
Skoðun Sjávarútvegur er undirstöðuatvinnuvegur – ekki einangruð tekjulind Kristinn Karl Brynjarsson skrifar
Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar
Laun kvenna og karla í aðildarfélögum ASÍ og BSRB árið 2024 Sigríður Ingibjörg Ingadóttir,Steinunn Bragadóttir Skoðun
Sjávarútvegur er undirstöðuatvinnuvegur – ekki einangruð tekjulind Kristinn Karl Brynjarsson Skoðun