Virðing fyrir kennurum eykur árangur nemenda Íris E. Gísladóttir skrifar 4. febrúar 2025 21:00 Kennarar heyja nú baráttu sem varðar okkur öll, en samfélagið virðist ekki gera sér fulla grein fyrir alvarleika málsins. Íslenskt menntakerfi stendur á krossgötum, þar sem kennarar eru þvingaðir til verkfalla í leit að réttlátum kjörum á sama tíma og áhrifamiklir einstaklingar og foreldrar draga stöðu þeirra í efa opinberlega. Þetta er hættuleg þróun sem setur framtíð menntunar í landinu í stórhættu. Rannsóknir hafa ítrekað sýnt fram á að menntakerfi blómstra þar sem kennarar njóta virðingar og viðurkenningar fyrir störf sín. Varkey Foundation’s Global Teacher Status Index (GTSI) sýndi að lönd þar sem kennarar njóta meiri félagslegrar virðingar, eins og Kína og Finnland, skila betri námsárangri í alþjóðlegum könnunum eins og PISA. TALIS-könnun OECD styður þetta enn frekar og sýnir að þegar kennarar eru virtir í samfélaginu eru þeir líklegri til að beita nýjungum í kennslu, halda í hæfileikaríka starfskrafta og hafa jákvæð áhrif á nemendur. Þegar kennarar upplifa sig vanmetna og þurfa stöðugt að berjast fyrir grundvallarréttindum sínum, hefur það neikvæð áhrif á starfsánægju þeirra og áhuga þeirra á að vera áfram í starfi. Þetta veldur kennaraskorti, minni stöðugleika í skólakerfinu og minnkandi námsárangri nemenda. Rannsóknir hafa sýnt að sterk tengsl milli kennara og nemenda skipta sköpum fyrir námsárangur, en slíkt verður erfitt þegar kennarar missa trú á starfinu sínu og stöðugleika menntakerfisins. Áhrif á nemendur og menntakerfið Áhrif þessa á íslenska nemendur eru óumflýjanleg. Skýrsla UNESCO frá 2021 bendir á að slæmar vinnuaðstæður og skortur á faglegri viðurkenningu stuðli að fækkun í kennarastéttinni. Þegar kennarar upplifa sig vanmetna og þurfa stöðugt að berjast fyrir grundvallarréttindum sínum, hefur það neikvæð áhrif á starfsánægju þeirra og áhuga þeirra á að vera áfram í starfi. Þetta veldur kennaraskorti, minni stöðugleika í skólakerfinu og minnkandi námsárangri nemenda. Rannsóknir hafa sýnt að sterk tengsl milli kennara og nemenda skipta sköpum fyrir námsárangur, en slíkt verður erfitt þegar kennarar missa trú á starfinu sínu og stöðugleika menntakerfisins. Að byggja upp virðingu fyrir kennurum Sérfræðingar benda á nokkrar lykilaðgerðir sem geta aukið stöðu kennara og styrkt menntakerfi: Samkeppnishæf laun og fríðindi – Að tryggja sanngjörn laun og kjör eykur starfsánægju og heldur hæfum kennurum í starfi. Tækifæri til faglegrar þróunar – Símenntun og þjálfun eykur hæfni og eflir virðingu fyrir kennarastarfinu. Opinber viðurkenning – Að draga fram framlag kennara í fjölmiðlum og verðlauna þá getur breytt almenningsáliti. Valdefling kennara í stefnumótun – Að leyfa kennurum að taka þátt í ákvarðanatöku skilar betri stefnumótun í menntakerfinu. Minnkun skrifræðis – Að minnka óþarfa skrifræðisvinnu og leyfa kennurum að einbeita sér að kennslu eykur gæði námsins. Ljóst er að á síðustu áratugum, eða tveimur, hefur okkur gersamlega mistekist að ná fram þó það væri ekki nema helming af þessum punktum. Í raun hefur stefna og opinber umræða farið þvert gegn þeim flestum. Það er því ekki að undra að námsárangur nemenda hafi farið þá leið sem raun ber vitni. Gröfum ekki frekar undan menntakerfinu Á næstu dögum og vikum munum við eflaust sjá, ef áframhaldandi verkfallsaðgerða verður þörf, áhrifamikla einstaklinga og jafnvel foreldra koma fram og tala niður þær aðgerðir sem kennarar eru neyddir út í eftir nánast áratug af sviknum loforðum. Ég held þó í þá von að samfélagið sjái að sér og taki afstöðu MEÐ framtíð menntakerfisins. Því þegar samfélagið dregur úr virðingu fyrir kennurum veikist allt menntakerfið. Í stað þess að hlusta á kennara og tryggja þeim kjör sem endurspegla mikilvægi þeirra fyrir framtíð landsins, er þeim haldið í baráttu sem ætti ekki að þurfa að eiga sér stað eða þeir kúgaðir inn í skólastofuna aftur án árangurs í sinni baráttu. Ef við höldum áfram á þessari braut, að tala niður til kennara og þeirra baráttu, er framtíð íslenskrar menntunar í hættu. Kennaraskortur mun aukast, menntunargæði munu rýrna og unga fólkið, sem á að vera burðarás samfélagsins í framtíðinni, verður af bestu mögulegu menntuninni. Við getum ekki leyft því að gerist. Nú er tíminn til að sýna kennurum þá virðingu sem þeir eiga skilið og tryggja að íslenskt menntakerfi haldist sterkt til framtíðar. Höfundur er einn af stofnendum Evolytes stærðfræðinámskerfisins og fyrrum formaður stýrihóps um námsgögn hjá Mennta- og barnamálaráðuneyti. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kennaraverkfall 2024-25 Mest lesið Tvær leiðir færar til þess að skóli fyrir alla geti virkað Íris Björk Eysteinsdóttir Skoðun Er loftlagskvíðinn horfinn? Sonja Huld Guðjónsdóttir Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir Skoðun Okur fákeppni og ofurvextir halda uppi verðbólgu Þorsteinn Sæmundsson Skoðun Ástarsvik ein tegund ofbeldis gegn eldra fólki Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir Skoðun Sköpum samfélag fyrir börn Gunnar Salvarsson Skoðun Lítil bleik slaufa kemur miklu til leiðar Halla Þorvaldsdóttir Skoðun Skrift er málið Guðbjörg Rut Þórisdóttir Skoðun Óverjandi framkoma við fyrirtæki Ólafur Stephensen Skoðun Viltu hafa jákvæð áhrif þegar þú ferðast? Ásdís Guðmundsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Betri hellir, stærri kylfur? Ingvar Þóroddsson skrifar Skoðun Er loftlagskvíðinn horfinn? Sonja Huld Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Okur fákeppni og ofurvextir halda uppi verðbólgu Þorsteinn Sæmundsson skrifar Skoðun Óverjandi framkoma við fyrirtæki Ólafur Stephensen skrifar Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Réttlæti hins sterka. Þegar vitleysan í dómsal slær allt út Jörgen Ingimar Hansson skrifar Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar Skoðun Ástarsvik ein tegund ofbeldis gegn eldra fólki Kolbrún Áslaugar Baldursdóttir skrifar Skoðun Lítil bleik slaufa kemur miklu til leiðar Halla Þorvaldsdóttir skrifar Skoðun Fræ menntunar – frá Froebel til Jung Kristín Magdalena Ágústsdóttir skrifar Skoðun 1500 vanvirk ungmenni í Reykjavík Magnea Gná Jóhannsdóttir skrifar Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson skrifar Skoðun Að hafa trú á samfélaginu Hjálmar Bogi Hafliðason skrifar Skoðun Sköpum samfélag fyrir börn Gunnar Salvarsson skrifar Skoðun Skrift er málið Guðbjörg Rut Þórisdóttir skrifar Skoðun Viltu hafa jákvæð áhrif þegar þú ferðast? Ásdís Guðmundsdóttir skrifar Skoðun Tvær leiðir færar til þess að skóli fyrir alla geti virkað Íris Björk Eysteinsdóttir skrifar Skoðun Örorkubyrði og örorkuframlag lífeyrissjóða Björgvin Jón Bjarnason skrifar Skoðun Komið gott! Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Gervigreind er persónulegi kennarinn þinn – Lærum að læra upp á nýtt Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Gegn áætluðu kílómetragjaldi stjórnvalda á bifhjól Matthías Arngrímsson skrifar Skoðun Tillaga um hærri vörugjöld á mótorhjól er skref aftur á bak Unnar Már Magnússon skrifar Skoðun Hvernig hugsar þú um hreint vatn? Lovísa Árnadóttir skrifar Skoðun Takk Vigdís! Takk Guðni! Takk Halla! — Takk þjóð! Hjörtur Hjartarson skrifar Skoðun Blóðmerar - skeytingarleysi hinna þriggja valda Árni Stefán Árnason skrifar Skoðun Krefjandi tímar í veitingageiranum Einar Bárðarson skrifar Skoðun Má endalaust vera níðingur!! Arna Magnea Danks skrifar Skoðun Um pólitík óttans, öryggisvæðingu fólksflótta og hina ICElensku varðhaldsstöð Sema Erla Serdaroglu skrifar Skoðun Silfurfat Samfylkingarinnar Helgi Áss Grétarsson skrifar Sjá meira
Kennarar heyja nú baráttu sem varðar okkur öll, en samfélagið virðist ekki gera sér fulla grein fyrir alvarleika málsins. Íslenskt menntakerfi stendur á krossgötum, þar sem kennarar eru þvingaðir til verkfalla í leit að réttlátum kjörum á sama tíma og áhrifamiklir einstaklingar og foreldrar draga stöðu þeirra í efa opinberlega. Þetta er hættuleg þróun sem setur framtíð menntunar í landinu í stórhættu. Rannsóknir hafa ítrekað sýnt fram á að menntakerfi blómstra þar sem kennarar njóta virðingar og viðurkenningar fyrir störf sín. Varkey Foundation’s Global Teacher Status Index (GTSI) sýndi að lönd þar sem kennarar njóta meiri félagslegrar virðingar, eins og Kína og Finnland, skila betri námsárangri í alþjóðlegum könnunum eins og PISA. TALIS-könnun OECD styður þetta enn frekar og sýnir að þegar kennarar eru virtir í samfélaginu eru þeir líklegri til að beita nýjungum í kennslu, halda í hæfileikaríka starfskrafta og hafa jákvæð áhrif á nemendur. Þegar kennarar upplifa sig vanmetna og þurfa stöðugt að berjast fyrir grundvallarréttindum sínum, hefur það neikvæð áhrif á starfsánægju þeirra og áhuga þeirra á að vera áfram í starfi. Þetta veldur kennaraskorti, minni stöðugleika í skólakerfinu og minnkandi námsárangri nemenda. Rannsóknir hafa sýnt að sterk tengsl milli kennara og nemenda skipta sköpum fyrir námsárangur, en slíkt verður erfitt þegar kennarar missa trú á starfinu sínu og stöðugleika menntakerfisins. Áhrif á nemendur og menntakerfið Áhrif þessa á íslenska nemendur eru óumflýjanleg. Skýrsla UNESCO frá 2021 bendir á að slæmar vinnuaðstæður og skortur á faglegri viðurkenningu stuðli að fækkun í kennarastéttinni. Þegar kennarar upplifa sig vanmetna og þurfa stöðugt að berjast fyrir grundvallarréttindum sínum, hefur það neikvæð áhrif á starfsánægju þeirra og áhuga þeirra á að vera áfram í starfi. Þetta veldur kennaraskorti, minni stöðugleika í skólakerfinu og minnkandi námsárangri nemenda. Rannsóknir hafa sýnt að sterk tengsl milli kennara og nemenda skipta sköpum fyrir námsárangur, en slíkt verður erfitt þegar kennarar missa trú á starfinu sínu og stöðugleika menntakerfisins. Að byggja upp virðingu fyrir kennurum Sérfræðingar benda á nokkrar lykilaðgerðir sem geta aukið stöðu kennara og styrkt menntakerfi: Samkeppnishæf laun og fríðindi – Að tryggja sanngjörn laun og kjör eykur starfsánægju og heldur hæfum kennurum í starfi. Tækifæri til faglegrar þróunar – Símenntun og þjálfun eykur hæfni og eflir virðingu fyrir kennarastarfinu. Opinber viðurkenning – Að draga fram framlag kennara í fjölmiðlum og verðlauna þá getur breytt almenningsáliti. Valdefling kennara í stefnumótun – Að leyfa kennurum að taka þátt í ákvarðanatöku skilar betri stefnumótun í menntakerfinu. Minnkun skrifræðis – Að minnka óþarfa skrifræðisvinnu og leyfa kennurum að einbeita sér að kennslu eykur gæði námsins. Ljóst er að á síðustu áratugum, eða tveimur, hefur okkur gersamlega mistekist að ná fram þó það væri ekki nema helming af þessum punktum. Í raun hefur stefna og opinber umræða farið þvert gegn þeim flestum. Það er því ekki að undra að námsárangur nemenda hafi farið þá leið sem raun ber vitni. Gröfum ekki frekar undan menntakerfinu Á næstu dögum og vikum munum við eflaust sjá, ef áframhaldandi verkfallsaðgerða verður þörf, áhrifamikla einstaklinga og jafnvel foreldra koma fram og tala niður þær aðgerðir sem kennarar eru neyddir út í eftir nánast áratug af sviknum loforðum. Ég held þó í þá von að samfélagið sjái að sér og taki afstöðu MEÐ framtíð menntakerfisins. Því þegar samfélagið dregur úr virðingu fyrir kennurum veikist allt menntakerfið. Í stað þess að hlusta á kennara og tryggja þeim kjör sem endurspegla mikilvægi þeirra fyrir framtíð landsins, er þeim haldið í baráttu sem ætti ekki að þurfa að eiga sér stað eða þeir kúgaðir inn í skólastofuna aftur án árangurs í sinni baráttu. Ef við höldum áfram á þessari braut, að tala niður til kennara og þeirra baráttu, er framtíð íslenskrar menntunar í hættu. Kennaraskortur mun aukast, menntunargæði munu rýrna og unga fólkið, sem á að vera burðarás samfélagsins í framtíðinni, verður af bestu mögulegu menntuninni. Við getum ekki leyft því að gerist. Nú er tíminn til að sýna kennurum þá virðingu sem þeir eiga skilið og tryggja að íslenskt menntakerfi haldist sterkt til framtíðar. Höfundur er einn af stofnendum Evolytes stærðfræðinámskerfisins og fyrrum formaður stýrihóps um námsgögn hjá Mennta- og barnamálaráðuneyti.
Skoðun Viljum við læra af sögunni eða endurtaka hana? Arndís Anna Kristínardóttir Gunnarsdóttir skrifar
Skoðun Sameiginlegt sundkort fyrir höfuðborgarsvæðið – löngu tímabært Þórdís Lóa Þórhallsdóttir skrifar
Skoðun Frá Peking 1995 til 2025: Samstarf, framþróun og ný heimsskipan Karl Héðinn Kristjánsson skrifar
Skoðun Hvað eiga kaffihúsin á 18. öld á Englandi og gervigreind sameiginlegt? Stefán Atli Rúnarsson skrifar
Skoðun Gervigreind er persónulegi kennarinn þinn – Lærum að læra upp á nýtt Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Um pólitík óttans, öryggisvæðingu fólksflótta og hina ICElensku varðhaldsstöð Sema Erla Serdaroglu skrifar