Hættan sem felst í því þegar stjórnmálamenn vilja endurskoða fjölmiðlastyrki vegna gagnrýnnar umfjöllunar Ólafur Hand skrifar 5. febrúar 2025 14:02 Í lýðræðisríkjum er sjálfstæði fjölmiðla og tjáningarfrelsi grundvallaratriði til að tryggja gagnsæi og ábyrgð í stjórnmálum. Þegar stjórnmálamenn leggja til að endurskoða ríkisstyrki til fjölmiðla vegna gagnrýnnar umfjöllunar um sjálfa sig eða flokk sinn, skapast alvarleg hætta fyrir lýðræðið. Slík viðbrögð geta grafið undan frelsi fjölmiðla til að fjalla um mál af heilindum og án ótta við refsingu frá stjórnvöldum. Nýleg ummæli Sigurjóns Þórðarsonar, formanns atvinnuveganefndar Alþingis, þar sem hann lagði til að endurskoða ríkisstyrki til Morgunblaðsins í kjölfar gagnrýnnar umfjöllunar blaðsins um Flokk fólksins og formann þess, eru skýr dæmi um slíka hættu. Með því að tengja fjárhagslegar afleiðingar við neikvæða umfjöllun sendir hann skilaboð til fjölmiðla um að óhagstæðar fréttir gætu haft fjárhagslegar afleiðingar. Þetta getur haft kælingaráhrif á blaðamennsku, þar sem fjölmiðlar kunna að forðast að fjalla um umdeild mál til að vernda fjárhagslega hagsmuni sína. Fjölmiðlar gegna mikilvægu hlutverki við að upplýsa almenning og veita stjórnvöldum aðhald. Ef stjórnmálamenn fái tækifæri til að hafa áhrif á fjármögnun fjölmiðla út frá því hvernig þeim líkar eða mislíkar umfjöllun, getur það leitt til ritskoðunar og skekktra fréttaflutninga. Slík þróun gæti skapað umhverfi þar sem aðeins jákvæð umfjöllun um stjórnvöld fær að blómstra, á kostnað sannleika og fjölbreytileika sjónarmiða. Lýðræði byggir á því að borgarar hafi aðgang að óháðum upplýsingum og fjölbreyttum sjónarmiðum. Til að tryggja að fjölmiðlar geti haldið áfram að sinna þessu hlutverki án ótta við pólitískar afleiðingar, verður að verja sjálfstæði þeirra og tryggja að ríkisstyrkir séu veittir á faglegum forsendum, óháð pólitískum þrýstingi. Þegar stjórnmálamenn hóta að draga til baka slíka styrki vegna gagnrýni, er það ekki aðeins árás á fjölmiðlafrelsi heldur einnig á sjálft lýðræðislega kerfið. Höfundur er ráðgjafi og framkvæmdastjóri Lionfish slf. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Fjölmiðlar Mest lesið Vorstjarnan hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson Skoðun Ísland gjaldþrota vegna fatlaðs fólks? Alma Ýr Ingólfsdóttir Skoðun Flokkurinn hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson Skoðun Fylgið fór vegna fullveldismáls Hjörtur J. Guðmundsson Skoðun Sniðgangan á Rapyd slær öll met Björn B. Björnsson Skoðun Frá Írak til Gaza: Hvað höfum við lært af lygunum og stríðsbröltinu? Helen Ólafsdóttir Skoðun Falleinkunn skólakerfis? Helga Þórisdóttir Skoðun Hvar er auðlindarentan? Birta Karen Tryggvadóttir Skoðun Frumvarp um endurskoðun almannatryggingalöggjafar til umsagnar Eygló Harðardóttir Skoðun Hver borgar brúsann? Ingibjörg Isaksen Skoðun Skoðun Skoðun Vorstjarnan hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Fylgið fór vegna fullveldismáls Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Er Ísrael ennþá útvalin þjóð Guðs? Ómar Torfason skrifar Skoðun Flokkurinn hans Gunnars Smára? Guðbergur Egill Eyjólfsson skrifar Skoðun Raforkuverð: Stórnotendur og almenningur Ingvar Júlíus Baldursson skrifar Skoðun Hætt við að hækka ekki skatta á almenning Bryndís Haraldsdóttir skrifar Skoðun Skattafíkn í skjóli réttlætis: Tímavélin stillt á 2012 Kristinn Karl Brynjarsson skrifar Skoðun Hver borgar brúsann? Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Hvers vegna berðu kross? Hrafnhildur Sigurðardóttir skrifar Skoðun Þannig gerum við þetta? Ísak Ernir Kristinsson skrifar Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar Skoðun Falleinkunn skólakerfis? Helga Þórisdóttir skrifar Skoðun Þjónusta sem gleður – skilar sér beint í kassann Margrét Reynisdóttir skrifar Skoðun Hvar er auðlindarentan? Birta Karen Tryggvadóttir skrifar Skoðun Miðflokkurinn – Rödd skynseminnar í borginni Ómar Már Jónsson skrifar Skoðun Virði barna og ungmenna Álfhildur Leifsdóttir,Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar Skoðun Sættir þú þig við þetta? Jón Pétur Zimsen skrifar Skoðun Alþingi gleymir aftur fötluðum börnum Lúðvík Júlíusson skrifar Skoðun Lægri gjöld, fleiri tækifæri Bragi Bjarnason skrifar Skoðun Tölum um stóra valdaframsalsmálið Hjörtur J. Guðmundsson skrifar Skoðun Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson skrifar Skoðun Öflugar varnir krefjast stöndugra fréttamiðla Sigríður Dögg Auðunsdóttir skrifar Skoðun Gott frumvarp, en hvað með verklagið? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Augnablikið Magnús Jóhann Hjartarson skrifar Skoðun Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir skrifar Skoðun Það þarf ekki að biðjast afsökunar á því að segja satt Þórður Snær Júlíusson skrifar Skoðun Lífeyrissjóðirnir og Íslandsbanki, hluthafafundur á mánudag Bolli Héðinsson skrifar Skoðun „Þegar arkitektinn fer á flug“ - opinber umræða á villigötum Eyrún Arnarsdóttir skrifar Skoðun Heilbrigðiskerfið þarf stjórnvöld með bein í nefinu Svandís Svavarsdóttir skrifar Skoðun Börn eru hvorki veiðigjöld né öryggis- og varnarmál Grímur Atlason skrifar Sjá meira
Í lýðræðisríkjum er sjálfstæði fjölmiðla og tjáningarfrelsi grundvallaratriði til að tryggja gagnsæi og ábyrgð í stjórnmálum. Þegar stjórnmálamenn leggja til að endurskoða ríkisstyrki til fjölmiðla vegna gagnrýnnar umfjöllunar um sjálfa sig eða flokk sinn, skapast alvarleg hætta fyrir lýðræðið. Slík viðbrögð geta grafið undan frelsi fjölmiðla til að fjalla um mál af heilindum og án ótta við refsingu frá stjórnvöldum. Nýleg ummæli Sigurjóns Þórðarsonar, formanns atvinnuveganefndar Alþingis, þar sem hann lagði til að endurskoða ríkisstyrki til Morgunblaðsins í kjölfar gagnrýnnar umfjöllunar blaðsins um Flokk fólksins og formann þess, eru skýr dæmi um slíka hættu. Með því að tengja fjárhagslegar afleiðingar við neikvæða umfjöllun sendir hann skilaboð til fjölmiðla um að óhagstæðar fréttir gætu haft fjárhagslegar afleiðingar. Þetta getur haft kælingaráhrif á blaðamennsku, þar sem fjölmiðlar kunna að forðast að fjalla um umdeild mál til að vernda fjárhagslega hagsmuni sína. Fjölmiðlar gegna mikilvægu hlutverki við að upplýsa almenning og veita stjórnvöldum aðhald. Ef stjórnmálamenn fái tækifæri til að hafa áhrif á fjármögnun fjölmiðla út frá því hvernig þeim líkar eða mislíkar umfjöllun, getur það leitt til ritskoðunar og skekktra fréttaflutninga. Slík þróun gæti skapað umhverfi þar sem aðeins jákvæð umfjöllun um stjórnvöld fær að blómstra, á kostnað sannleika og fjölbreytileika sjónarmiða. Lýðræði byggir á því að borgarar hafi aðgang að óháðum upplýsingum og fjölbreyttum sjónarmiðum. Til að tryggja að fjölmiðlar geti haldið áfram að sinna þessu hlutverki án ótta við pólitískar afleiðingar, verður að verja sjálfstæði þeirra og tryggja að ríkisstyrkir séu veittir á faglegum forsendum, óháð pólitískum þrýstingi. Þegar stjórnmálamenn hóta að draga til baka slíka styrki vegna gagnrýni, er það ekki aðeins árás á fjölmiðlafrelsi heldur einnig á sjálft lýðræðislega kerfið. Höfundur er ráðgjafi og framkvæmdastjóri Lionfish slf.
Skoðun Stærsta framfaraskref í námsmati íslenskra barna í áratugi Guðmundur Ingi Kristinsson skrifar
Skoðun Litla landið sem kennir heiminum – Ísland og þróunarsamvinna í gegnum menntun GRÓ skólanna Verena Karlsdóttir,Hreiðar Þór Valtýsson,Þór Heiðar Ásgeirsson skrifar
Skoðun Listnám er lífsbjörg – opið bréf til ráðherra mennta, félags og heilbrigðismála, til stuðnings Söngskóla Sigurðar Demetz Dagbjört Andrésdóttir skrifar