„Þetta er atriðið þar sem þið takið til fótanna…” Marta Wieczorek skrifar 24. febrúar 2025 16:04 „Þetta er atriðið þar sem þið takið til fótanna…” sagði Shrek og nú langar manni að segja það sama við kennara. Já, það virðist að samtöl Kennarasambandsins og Sambands sveitarfélaga séu nú á stigi leikrits og brandara. En kennurum finnst þetta alls ekki fyndið lengur. Á föstudaginn fengum við – enn og aftur – skell í andlitið þegar tillaga ríkissáttasemjara, sem Kennarasambandið hafði samþykkt, var hafnað. Nú virðist sem enginn ætli að standa við samkomulagið frá 2016, og vill enginn heldur undirrita nýtt samkomulag sem hentar okkur kennurum. Sífelldar ábendingar um sumarfrí og frítíma eiga að „láta okkur skilja“ að við þurfum ekki launahækkanir. Hér er átt við kennara í grunn- og framhaldsskólum, því leikskólar eru aðeins lokaðir í einn mánuð, sem er jafn langt orlof og aðrir á vinnumarkaði fá. Þannig að þegar talað er um að kennarar séu ekki í tómum skólunum yfir sumartímann, þá á það aðeins við um skólastig ofar en leikskóla. Auk þess er helmingur af þessum tíma skráður sem endurmenntun og við berum þá skyldu að bæta færni okkar og þróa kennsluaðferðir. Enginn telur þann tíma sem kennarar eyða á kvöldin og um helgar í að lesa sér til um nýjustu kennsluaðferðir, notkun nýjustu tækni í kennslu, taka þátt í námskeiðum og vefráðstefnum, svara tölvupóstum, skrifa og búa til kennslugögn því ekki gefst tími til þess í vinnunni – vegna daglegra mála (aga- og samskiptavandamála sem þarf að leysa strax), skipulagðra og óvæntra funda, námskeiða sem oft enda ekki fyrr en eftir kl. 16.00. Þegar kennarar setjast loks í sófann að kvöldi til, þá er hann líklega samt „í skólanum“ – skipuleggjandi næsta dag, veltir fyrir sér hvernig foreldri mun svara, eða hvort einhver nemandi muni aftur valda ónæði í kennslustund. Í leikskólum veltir kennarinn fyrir sér hversu margt samstarfsfólk mun vanta daginn eftir, því helmingur barnanna hóstar og hnerrar – sem, samkvæmt fráfarandi borgarstjóra, hefur víst ekkert með það að gera að kennarar veikjast oft, svo ekki sé rætt um myglu sem finnst í nær öllum skólabyggingum á höfuðborgarsvæðinu. Þannig mætti segja að þetta sé ekki sumarfrí heldur tími tekinn út áunninn vinnustundum. Flestir kennarar vinna aukavinnu, því launin duga ekki til framfærslu fjölskyldu. Þú getur ekki borgað í matvörubúð eða greitt rafmagnsreikninginn með aðgangskorti í sund eða safn. Eða er það eitthvað sem kennarar einir kunna ekki? Það sem Kennarasamband Íslands berst fyrir er loforðið frá 2016 um að jafna laun kennara við laun annarra sérfræðinga með sambærilega menntun. Ekki meira, ekki minna. Í dag er kennaralaun um 40% lægri en laun annarra faghópa með 5 ára háskólanám (og ekki endilega með fjölda viðbótarnáms eins og kennarar). Kennarar stóðu strax við sinn hluta samningsins og jöfnuðu lífeyriskjör sín við önnur opinber störf. Það þýðir að af mánaðarlaunum kennara (dæmi: 500.000 kr. brúttó til einföldunar) er greitt sama hlutfall í lífeyrissjóð og af launum sérfræðinga (dæmi: 900.000 kr.). Jöfnun launa átti því ekki bara að vera sanngjörn umbun fyrir vinnuna, heldur líka leiðrétting á framtíðarlífeyri. Því kennari ER sérfræðingur í sínu fagi. Kennsla snýst ekki bara um að kenna – heldur skiptir einnig máli aðferðafræði, eldmóður, hugmyndaauðgi, sköpunargleði og margir aðrir hæfileikar sem einkenna kennara sem hafa ástríðu fyrir starfi sínu. Kennari á Íslandi þarf líka að vera sálfræðingur, námsráðgjafi, tæknifræðingur, námsefnahöfundur og útgefandi, skipuleggjandi viðburða, sáttasemjari í agamálum, stundum hjúkrunarfræðingur sem bætir um sár og blæðinga, eða jafnvel foreldri fyrir börn sem fá ekki næga athygli heima. Stundum þarf kennarinn líka að vera dómari og löggumaður í slagsmálum nemenda eða slökkviliðismaður þegar nemandi kveikir í ruslatunnu. Í leikskólum sér kennari einnig um þrif til dæmis þegar barn kastar upp eða hendir fötunum sínum um fataklefann og neitar að taka þau saman – og ekki má gleyma sandinum á gólfinu. Að auki þarf kennari að geta unnið með nemendum og foreldrum af ótal þjóðernum og menningarheimum. Vert er að nefna fjölda nemenda með greiningar og eykst í öfugu hlutfalli við fjölda fagaðila og sérfræðinga í menntastofnunum, en störfum þeirra eru oft sinnt af andlega þreyttum kennurum. Já, kennari er sérfræðingur – og oftast fjölhæfur. Á netinu birtast nú fleiri og fleiri færslur þar sem kennarar með margra ára reynslu og ástríðu fyrir starfinu annaðhvort segja upp störfum eftir „skellinn“ á föstudaginn eða íhuga það alvarlega. Hvert stefnirðu, Ísland? Ertu virkilega ekki nægilega efnað fyrir gott menntakerfi þar sem hæfir sérfræðingar fá mannsæmandi laun fyrir vinnu sína? Hvenær áttar þú þig á því að fjárfesting í menntun í dag mun skila sér margfalt í framtíðinni? Því það eru kennarar sem móta komandi kynslóðir starfsfólks (og atvinnurekenda). Eða ætlarðu síðar að greiða atvinnuleysisbætur til þeirra sem útskrifast úr skólum án hæfra kennara og verða óvinnufærir? „Þetta er atriðið þar sem þið takið til fótanna…” Kæru fulltrúar sveitarfélaganna við samningaborðið – þetta atriði er á næstu síðu í handritinu sem þið eruð að skrifa. Hvernig ætlið þið að tryggja að þetta leikritið endi ekki sem hryllingssaga? Höfundur er kennari og varaþingmaður Flokks Fólksins Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Kennaraverkfall 2024-25 Skóla- og menntamál Flokkur fólksins Mest lesið Í skjóli hvíta bjargvættarins Yousef Ingi Tamimi Skoðun 7 símtöl í röð - en ekkert fer í gegn Gró Einarsdóttir Skoðun Þegar fólkið okkar langar að deyja Sigurborg Sveinsdóttir,Svava Arnardóttir Skoðun Ríkisstjórn lobbýistanna Jón Ferdínand Estherarson Skoðun Reynslunni ríkari eftir fjárhagsleg áföll síðustu ára Njáll Trausti Friðbertsson Skoðun Áttaviti í öldrunarþjónustu Gunnlaugur Már Briem Skoðun Í senn minning og ákvörðun um framtíð Elliði Vignisson Skoðun Why protest works Adam Daniel Fishwick Skoðun Free tuition Colin Fisher Skoðun Hvert stefnir ráðherra? Aðalsteinn Árni Baldursson Skoðun Skoðun Skoðun Stafrænt netöryggisbelti Hrannar Ásgrímsson skrifar Skoðun Hvert stefnir ráðherra? Aðalsteinn Árni Baldursson skrifar Skoðun Free tuition Colin Fisher skrifar Skoðun Þegar fólkið okkar langar að deyja Sigurborg Sveinsdóttir,Svava Arnardóttir skrifar Skoðun Why protest works Adam Daniel Fishwick skrifar Skoðun Í senn minning og ákvörðun um framtíð Elliði Vignisson skrifar Skoðun Reynslunni ríkari eftir fjárhagsleg áföll síðustu ára Njáll Trausti Friðbertsson skrifar Skoðun Ríkisstjórn lobbýistanna Jón Ferdínand Estherarson skrifar Skoðun 7 símtöl í röð - en ekkert fer í gegn Gró Einarsdóttir skrifar Skoðun Áttaviti í öldrunarþjónustu Gunnlaugur Már Briem skrifar Skoðun Í skjóli hvíta bjargvættarins Yousef Ingi Tamimi skrifar Skoðun Að gjamma á stóra grábjörninn getur haft afleiðingar! Davíð Bergmann skrifar Skoðun Lokun Leo Seafood - Afleiðing tvöföldunar veiðigjalda Sigurgeir B. Kristgeirsson skrifar Skoðun Við getum öll stutt við lesskilning barna - Gleðilegan dag læsis Auður Soffía Björgvinsdóttir skrifar Skoðun Allir geta hjálpað einhverjum Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Við erum ekki valdalausar. Við erum óbrjótandi Noorina Khalikyar skrifar Skoðun Vægið eftir sem áður dropi í hafið Hjörtur J Guðmundsson skrifar Skoðun Getur þjóð orðið of rík? – Ádeila frá Noregi sem getur átt við um Ísland Júlíus Valsson skrifar Skoðun Fólk í sárum veldur tárum Árni Sigurðsson skrifar Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar Skoðun Akademískt frelsi og grátur í draumum Viðar Hreinsson skrifar Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar Skoðun Segðu skilið við sektarkenndina Finnur Th. Eiríksson skrifar Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar Skoðun Lög um vinnu og virknimiðstöðvar Atli Már Haraldsson skrifar Skoðun Áfram Breiðholt og Kjalarnes! Skúli Helgason skrifar Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar Skoðun Vesturlönd mega ekki leyfa Pútín að skrifa leikreglurnar Daði Freyr Ólafsson skrifar Sjá meira
„Þetta er atriðið þar sem þið takið til fótanna…” sagði Shrek og nú langar manni að segja það sama við kennara. Já, það virðist að samtöl Kennarasambandsins og Sambands sveitarfélaga séu nú á stigi leikrits og brandara. En kennurum finnst þetta alls ekki fyndið lengur. Á föstudaginn fengum við – enn og aftur – skell í andlitið þegar tillaga ríkissáttasemjara, sem Kennarasambandið hafði samþykkt, var hafnað. Nú virðist sem enginn ætli að standa við samkomulagið frá 2016, og vill enginn heldur undirrita nýtt samkomulag sem hentar okkur kennurum. Sífelldar ábendingar um sumarfrí og frítíma eiga að „láta okkur skilja“ að við þurfum ekki launahækkanir. Hér er átt við kennara í grunn- og framhaldsskólum, því leikskólar eru aðeins lokaðir í einn mánuð, sem er jafn langt orlof og aðrir á vinnumarkaði fá. Þannig að þegar talað er um að kennarar séu ekki í tómum skólunum yfir sumartímann, þá á það aðeins við um skólastig ofar en leikskóla. Auk þess er helmingur af þessum tíma skráður sem endurmenntun og við berum þá skyldu að bæta færni okkar og þróa kennsluaðferðir. Enginn telur þann tíma sem kennarar eyða á kvöldin og um helgar í að lesa sér til um nýjustu kennsluaðferðir, notkun nýjustu tækni í kennslu, taka þátt í námskeiðum og vefráðstefnum, svara tölvupóstum, skrifa og búa til kennslugögn því ekki gefst tími til þess í vinnunni – vegna daglegra mála (aga- og samskiptavandamála sem þarf að leysa strax), skipulagðra og óvæntra funda, námskeiða sem oft enda ekki fyrr en eftir kl. 16.00. Þegar kennarar setjast loks í sófann að kvöldi til, þá er hann líklega samt „í skólanum“ – skipuleggjandi næsta dag, veltir fyrir sér hvernig foreldri mun svara, eða hvort einhver nemandi muni aftur valda ónæði í kennslustund. Í leikskólum veltir kennarinn fyrir sér hversu margt samstarfsfólk mun vanta daginn eftir, því helmingur barnanna hóstar og hnerrar – sem, samkvæmt fráfarandi borgarstjóra, hefur víst ekkert með það að gera að kennarar veikjast oft, svo ekki sé rætt um myglu sem finnst í nær öllum skólabyggingum á höfuðborgarsvæðinu. Þannig mætti segja að þetta sé ekki sumarfrí heldur tími tekinn út áunninn vinnustundum. Flestir kennarar vinna aukavinnu, því launin duga ekki til framfærslu fjölskyldu. Þú getur ekki borgað í matvörubúð eða greitt rafmagnsreikninginn með aðgangskorti í sund eða safn. Eða er það eitthvað sem kennarar einir kunna ekki? Það sem Kennarasamband Íslands berst fyrir er loforðið frá 2016 um að jafna laun kennara við laun annarra sérfræðinga með sambærilega menntun. Ekki meira, ekki minna. Í dag er kennaralaun um 40% lægri en laun annarra faghópa með 5 ára háskólanám (og ekki endilega með fjölda viðbótarnáms eins og kennarar). Kennarar stóðu strax við sinn hluta samningsins og jöfnuðu lífeyriskjör sín við önnur opinber störf. Það þýðir að af mánaðarlaunum kennara (dæmi: 500.000 kr. brúttó til einföldunar) er greitt sama hlutfall í lífeyrissjóð og af launum sérfræðinga (dæmi: 900.000 kr.). Jöfnun launa átti því ekki bara að vera sanngjörn umbun fyrir vinnuna, heldur líka leiðrétting á framtíðarlífeyri. Því kennari ER sérfræðingur í sínu fagi. Kennsla snýst ekki bara um að kenna – heldur skiptir einnig máli aðferðafræði, eldmóður, hugmyndaauðgi, sköpunargleði og margir aðrir hæfileikar sem einkenna kennara sem hafa ástríðu fyrir starfi sínu. Kennari á Íslandi þarf líka að vera sálfræðingur, námsráðgjafi, tæknifræðingur, námsefnahöfundur og útgefandi, skipuleggjandi viðburða, sáttasemjari í agamálum, stundum hjúkrunarfræðingur sem bætir um sár og blæðinga, eða jafnvel foreldri fyrir börn sem fá ekki næga athygli heima. Stundum þarf kennarinn líka að vera dómari og löggumaður í slagsmálum nemenda eða slökkviliðismaður þegar nemandi kveikir í ruslatunnu. Í leikskólum sér kennari einnig um þrif til dæmis þegar barn kastar upp eða hendir fötunum sínum um fataklefann og neitar að taka þau saman – og ekki má gleyma sandinum á gólfinu. Að auki þarf kennari að geta unnið með nemendum og foreldrum af ótal þjóðernum og menningarheimum. Vert er að nefna fjölda nemenda með greiningar og eykst í öfugu hlutfalli við fjölda fagaðila og sérfræðinga í menntastofnunum, en störfum þeirra eru oft sinnt af andlega þreyttum kennurum. Já, kennari er sérfræðingur – og oftast fjölhæfur. Á netinu birtast nú fleiri og fleiri færslur þar sem kennarar með margra ára reynslu og ástríðu fyrir starfinu annaðhvort segja upp störfum eftir „skellinn“ á föstudaginn eða íhuga það alvarlega. Hvert stefnirðu, Ísland? Ertu virkilega ekki nægilega efnað fyrir gott menntakerfi þar sem hæfir sérfræðingar fá mannsæmandi laun fyrir vinnu sína? Hvenær áttar þú þig á því að fjárfesting í menntun í dag mun skila sér margfalt í framtíðinni? Því það eru kennarar sem móta komandi kynslóðir starfsfólks (og atvinnurekenda). Eða ætlarðu síðar að greiða atvinnuleysisbætur til þeirra sem útskrifast úr skólum án hæfra kennara og verða óvinnufærir? „Þetta er atriðið þar sem þið takið til fótanna…” Kæru fulltrúar sveitarfélaganna við samningaborðið – þetta atriði er á næstu síðu í handritinu sem þið eruð að skrifa. Hvernig ætlið þið að tryggja að þetta leikritið endi ekki sem hryllingssaga? Höfundur er kennari og varaþingmaður Flokks Fólksins
Skoðun Við getum öll stutt við lesskilning barna - Gleðilegan dag læsis Auður Soffía Björgvinsdóttir skrifar
Skoðun Getur þjóð orðið of rík? – Ádeila frá Noregi sem getur átt við um Ísland Júlíus Valsson skrifar
Skoðun Sveitarstjórn Grímsnes- og Grafningshrepps reynir að skrá fólk út úr samfélaginu Guðrún M. Njálsdóttir,Ragna Ívarsdóttir,Þröstur Sverrisson skrifar
Skoðun Skóli án aðgreiningar - tékklisti fyrir stjórnvöld til að gera betur Unnur Helga Óttarsdóttir,Anna Lára Steindal skrifar
Skoðun Fjöldi kynja – treystir þú þér í samtalið með velferð barna að leiðarljósi? Böðvar Ingi Guðbjartsson skrifar
Skoðun Ókeypis minnisblað fyrir Alþingi: Jafnrétti er ekki skoðun- en umræðan er það Sigríður Ásta Hauksdóttir skrifar
Skoðun Að útrýma menningu og þjóð Dagrún Ósk Jónsdóttir,Esther Ösp Valdimarsdóttir,Snædís Sunna Thorlacius skrifar
Skoðun Austurland situr eftir þrátt fyrir fjórðung vöruútflutningstekna Berglind Harpa Svavarsdóttir skrifar