Aðför að menntakerfinu Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir skrifar 25. febrúar 2025 17:30 Verðmæti hverrar þjóðar endurspeglast í gæðum menntakerfis og hvernig atlæti börn og síðar ungmenni fá í gegnum skólagönguna með stuðningi félags- og heilbrigðiskerfa. Að við öll höfum aðgang að hæfilegri menntun sem hentar hverju okkar og þeim störfum sem eru hverju samfélagi nauðsynleg. Að við öll getum fundið hæfileikum okkar og áhuga farveg um leið og við sjáum fyrir okkur og lifum lífinu. Þjóð sem á menntakerfi sem stuðlar að fjölbreyttri menntun allra, bregst við áskorunum og hefur úrræði og amboð til að vinna með hvernig sem viðrar er þjóð sem vegnar vel. Þar skiptir mannauður menntastofnanna höfuðmáli. Við hljótum öll að vera sammála um að við viljum að börnin okkar alist upp við sem bestar aðstæður, að gripið sé inn í ef upp kemur vandi hvort sem hann er námslegur eða félagslegur. Að börnin okkar eigi skjól og geti sótt sér námslega, andlega og félagslega næringu í sínum skóla, að þau séu örugg. Að við fullorðna fólkið getum verið viss um að dvöl barnanna okkar í leik-, grunn og framhaldsskólum sé þeim til góða, styðji þau og styrki og bæti þau sem manneskjur um leið og þeim er gert kleift að finna störf við hæfi og tilgang í lífinu. Til að svo megi verða þarf sérfræðinga í menntun inn í skólanna. Það er lykilatriðið til að auka velsæld okkar og efla mannauð þjóðarinnar. Nú á tímum ótal áskoranna um allan heim og í raun óvissutíma hvað margt varðar er enn mikilvægara að tryggja stöðugleika og framtíð menntakerfisins. Ábyrgð ríkis og sveitarfélaga er mikil Menntastefna 2030 segir: ,,Menntun er lykill að tækifærum framtíðar og eitt helsta hreyfiafl samfélaga og velsældar mannkyns. Á tímum fádæma umskipta, óvissu og örra tæknibyltinga verða þjóðir heims að búa sig undir aukinn breytileika og sífellt flóknari áskoranir. Framtíðarhorfur íslensku þjóðarinnar velta á samkeppnishæfni og sjálfbærni íslenska menntakerfisins. Velgengni byggir á vel menntuðum einstaklingum með skapandi og gagnrýna hugsun, félagsfærni og góð tök á íslensku og erlendum tungumálum til að takast á við hnattrænar áskoranir.“ Aðgerðaráætlun 2024 – 2027 hefur reyndar ekki litið dagsins ljós á vefsíðu ráðuneytis menntamála en í aðgerðaáætlun 2021 – 2024 segir að eitt markmiða sé að leik- grunn- og framhaldsskólar verði mannaðir kennurum með leyfisbréf til að tryggja gæði náms og kennslu og mæta þörfum samfélagsins. Þar segir einnig að framkvæmdaraðilar þessa markmiðs séu auk ráðuneytis menntamála, háskólarnir, Kennarasamband Íslands og rekstraraðilar skólanna, sem eru sveitarfélög og ríki. Stjórnir margra sveitarfélaga eru samsettar af sjálfstæðis- og framsóknarfólki sem endurspeglast í samsetningu stjórnar Sambands íslenskra sveitarfélaga. Síðustu daga virðist sem svo að samninganefnd sveitarfélaganna sé umboðslaus og meirihluti stjórnar SÍS virðist ætla að taka yfir samninga. Með því er umrædd stjórn þó að segja margt og miður gott. Það er vont þegar sveitarfélögin sem eru um leið vinnuveitendur kennara sameinast gegn eigin starfsfólki með viðlíka virðingarleysi og gjaldfella um leið umboð samninganefndar. Slíkt er ekki líklegt til árangurs eða trausts en hvoru tveggja er afskaplega mikilvægt. Við þurfum þjóðarsátt um gott menntakerfi Við sem viljum hafa öflugt opinbert menntakerfi erum stöðugt að berjast gegn þessum sterkum öflum sem með auðveldu aðgengi að fjölmiðlum og fjármagni róa leynt og ljóst að niðurbroti þess, mögulega til einkavæðingar. Við höfum vissulega stuðning rannsókna, reynslu og tölfræði annarra þjóða sem segir okkur að í góðu opinberu menntakerfi sem sniðið er að þörfum allra barna, þar sem jafnræði og réttlæti ríkir, fer fram öflug verðmætasköpun í formi mannauðs og leggur grunn að velsæld þjóðar. Nú verðum við sem viljum menntakerfinu vel og um leið framtíðinni að láta í okkur heyra sem aldrei fyrr. Kalla sveitarstjórnarfólk og ríkisstjórn til ábyrgðar og ef það vill ekki standa með okkur að tryggja að þau fái ekki kosningu næst. Það verður að standa við gefin loforð og gerða samninga um leið og það þarf að gera sér grein fyrir því að gæða menntun á og má kosta. Það þarf þjóðarsátt um gott menntakerfi. Höfundur er sérfræðingur í kennslu og stjórnun í leik-, grunn- og háskólum til 25 ára. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Hólmfríður Jennýjar Árnadóttir Skóla- og menntamál Kennaraverkfall 2024-25 Mest lesið Hörmulegur atburður í flugstöð Leifs Eiríkssonar Jón Pétursson Skoðun Púslið sem passar ekki Ingibjörg Isaksen Skoðun Ríkisstofnun forherðist við gagnrýni Björn Ólafsson Skoðun Kvótaverð, veiðigjald, fjárfesting og arðsemi í sjávarútvegi Ásgeir Daníelsson Skoðun Nei, það verður ekki að vera Ísrael, það er Ísrael Einar Ólafsson Skoðun Íslenski fáninn fyrir samstöðu ekki mismunun Ása Berglind Hjálmarsdóttir Skoðun Kemur þín háskólagráða úr kornflakes pakka? Davíð Már Sigurðsson Skoðun Þér er boðið með, kæri félagi Trausti Breiðfjörð Magnússon Skoðun Eru smáþjóðir stikkfríar? Snæbjörn Guðmundsson Skoðun Getur Seljaskóli núna orðið símalaus skóli, Jóhanna? Kristín Jónsdóttir Skoðun Skoðun Skoðun Það að þrá börn eða ekki Matthildur Björnsdóttir skrifar Skoðun Tímanna tákn? Hólmgeir Baldursson skrifar Skoðun Hörmulegur atburður í flugstöð Leifs Eiríkssonar Jón Pétursson skrifar Skoðun Kvótaverð, veiðigjald, fjárfesting og arðsemi í sjávarútvegi Ásgeir Daníelsson skrifar Skoðun Getur Seljaskóli núna orðið símalaus skóli, Jóhanna? Kristín Jónsdóttir skrifar Skoðun Gagnsæi og traust á raforkumarkaði Einar S Einarsson skrifar Skoðun Ef þetta er rétt – hvað er þá rangt? Anna Berg Samúelsdóttir skrifar Skoðun Hvað er þetta MG? Júlíana Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sjúkraþyrlu sem allra fyrst, kerfi sem veitir lífsbjörg Gunnar Svanur Einarsson skrifar Skoðun Ríkisstofnun forherðist við gagnrýni Björn Ólafsson skrifar Skoðun Bylting, bóla, bölvun - bull? Brynjólfur Þorvarðsson skrifar Skoðun Eru smáþjóðir stikkfríar? Snæbjörn Guðmundsson skrifar Skoðun Ákall Valdimar Júlíusson skrifar Skoðun Á að leyfa eða halda áfram að banna? Sigurður G. Guðjónsson skrifar Skoðun Íslenski fáninn fyrir samstöðu ekki mismunun Ása Berglind Hjálmarsdóttir skrifar Skoðun Jafnlaunabarnið og baðvatnið Helga Sigrún Harðardóttir skrifar Skoðun Þér er boðið með, kæri félagi Trausti Breiðfjörð Magnússon skrifar Skoðun Púslið sem passar ekki Ingibjörg Isaksen skrifar Skoðun Nei, það verður ekki að vera Ísrael, það er Ísrael Einar Ólafsson skrifar Skoðun Kemur þín háskólagráða úr kornflakes pakka? Davíð Már Sigurðsson skrifar Skoðun Hinn óseðjandi Eiríkur Ólafsson skrifar Skoðun Þéttari byggð: Hver nýtur ábatans — og hver borgar brúsann? Daði Freyr Ólafsson skrifar Skoðun Það ætti ekki vera í boði að útskifa fólk úr viðtalstímum hjá geðlæknum Atli Már Haraldsson Zebitz skrifar Skoðun Ef þið þurfið að segja upphátt að þið séuð ekki rasistar... Nichole Leigh Mosty skrifar Skoðun Hugleiðingar og skoðanaskipti um rasisma og útlendingahatur Ole Anton Bieltvedt skrifar Skoðun 56.000 krónur í vasa Kópavogsbúa Ásdís Kristjánsdóttir skrifar Skoðun NordAN: Vegið að norrænni forvarnarstefnu Siv Friðleifsdóttir skrifar Skoðun Af hverju byggjum við innan gróinna hverfa? Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Gigt, vinnumarkaðurinn, fjölgun hlutastarfa og viðeigandi aðlögun Hrönn Stefánsdóttir skrifar Skoðun Er stríðsglæpamaður í rútunni? Ragnhildur Hólmgeirsdóttir, Hrönn Guðmundsdóttir skrifar Sjá meira
Verðmæti hverrar þjóðar endurspeglast í gæðum menntakerfis og hvernig atlæti börn og síðar ungmenni fá í gegnum skólagönguna með stuðningi félags- og heilbrigðiskerfa. Að við öll höfum aðgang að hæfilegri menntun sem hentar hverju okkar og þeim störfum sem eru hverju samfélagi nauðsynleg. Að við öll getum fundið hæfileikum okkar og áhuga farveg um leið og við sjáum fyrir okkur og lifum lífinu. Þjóð sem á menntakerfi sem stuðlar að fjölbreyttri menntun allra, bregst við áskorunum og hefur úrræði og amboð til að vinna með hvernig sem viðrar er þjóð sem vegnar vel. Þar skiptir mannauður menntastofnanna höfuðmáli. Við hljótum öll að vera sammála um að við viljum að börnin okkar alist upp við sem bestar aðstæður, að gripið sé inn í ef upp kemur vandi hvort sem hann er námslegur eða félagslegur. Að börnin okkar eigi skjól og geti sótt sér námslega, andlega og félagslega næringu í sínum skóla, að þau séu örugg. Að við fullorðna fólkið getum verið viss um að dvöl barnanna okkar í leik-, grunn og framhaldsskólum sé þeim til góða, styðji þau og styrki og bæti þau sem manneskjur um leið og þeim er gert kleift að finna störf við hæfi og tilgang í lífinu. Til að svo megi verða þarf sérfræðinga í menntun inn í skólanna. Það er lykilatriðið til að auka velsæld okkar og efla mannauð þjóðarinnar. Nú á tímum ótal áskoranna um allan heim og í raun óvissutíma hvað margt varðar er enn mikilvægara að tryggja stöðugleika og framtíð menntakerfisins. Ábyrgð ríkis og sveitarfélaga er mikil Menntastefna 2030 segir: ,,Menntun er lykill að tækifærum framtíðar og eitt helsta hreyfiafl samfélaga og velsældar mannkyns. Á tímum fádæma umskipta, óvissu og örra tæknibyltinga verða þjóðir heims að búa sig undir aukinn breytileika og sífellt flóknari áskoranir. Framtíðarhorfur íslensku þjóðarinnar velta á samkeppnishæfni og sjálfbærni íslenska menntakerfisins. Velgengni byggir á vel menntuðum einstaklingum með skapandi og gagnrýna hugsun, félagsfærni og góð tök á íslensku og erlendum tungumálum til að takast á við hnattrænar áskoranir.“ Aðgerðaráætlun 2024 – 2027 hefur reyndar ekki litið dagsins ljós á vefsíðu ráðuneytis menntamála en í aðgerðaáætlun 2021 – 2024 segir að eitt markmiða sé að leik- grunn- og framhaldsskólar verði mannaðir kennurum með leyfisbréf til að tryggja gæði náms og kennslu og mæta þörfum samfélagsins. Þar segir einnig að framkvæmdaraðilar þessa markmiðs séu auk ráðuneytis menntamála, háskólarnir, Kennarasamband Íslands og rekstraraðilar skólanna, sem eru sveitarfélög og ríki. Stjórnir margra sveitarfélaga eru samsettar af sjálfstæðis- og framsóknarfólki sem endurspeglast í samsetningu stjórnar Sambands íslenskra sveitarfélaga. Síðustu daga virðist sem svo að samninganefnd sveitarfélaganna sé umboðslaus og meirihluti stjórnar SÍS virðist ætla að taka yfir samninga. Með því er umrædd stjórn þó að segja margt og miður gott. Það er vont þegar sveitarfélögin sem eru um leið vinnuveitendur kennara sameinast gegn eigin starfsfólki með viðlíka virðingarleysi og gjaldfella um leið umboð samninganefndar. Slíkt er ekki líklegt til árangurs eða trausts en hvoru tveggja er afskaplega mikilvægt. Við þurfum þjóðarsátt um gott menntakerfi Við sem viljum hafa öflugt opinbert menntakerfi erum stöðugt að berjast gegn þessum sterkum öflum sem með auðveldu aðgengi að fjölmiðlum og fjármagni róa leynt og ljóst að niðurbroti þess, mögulega til einkavæðingar. Við höfum vissulega stuðning rannsókna, reynslu og tölfræði annarra þjóða sem segir okkur að í góðu opinberu menntakerfi sem sniðið er að þörfum allra barna, þar sem jafnræði og réttlæti ríkir, fer fram öflug verðmætasköpun í formi mannauðs og leggur grunn að velsæld þjóðar. Nú verðum við sem viljum menntakerfinu vel og um leið framtíðinni að láta í okkur heyra sem aldrei fyrr. Kalla sveitarstjórnarfólk og ríkisstjórn til ábyrgðar og ef það vill ekki standa með okkur að tryggja að þau fái ekki kosningu næst. Það verður að standa við gefin loforð og gerða samninga um leið og það þarf að gera sér grein fyrir því að gæða menntun á og má kosta. Það þarf þjóðarsátt um gott menntakerfi. Höfundur er sérfræðingur í kennslu og stjórnun í leik-, grunn- og háskólum til 25 ára.
Skoðun Það ætti ekki vera í boði að útskifa fólk úr viðtalstímum hjá geðlæknum Atli Már Haraldsson Zebitz skrifar
Skoðun Gigt, vinnumarkaðurinn, fjölgun hlutastarfa og viðeigandi aðlögun Hrönn Stefánsdóttir skrifar