Þeir greiða sem njóta, eða hvað? Jóhannes Þór Skúlason og Pálmi Viðar Snorrason skrifa 29. apríl 2025 16:30 Boðað kílómetragjald byggist á þeirri reglu að þeir greiði sem njóti eins og í núgildandi kerfi við dælu. Það virðist einfalt og sanngjarnt en í tilfelli bílaleiga verður markmiðið langsótt. Í rauninni er það svo að það eru leigjendur bílaleigubíla sem nýta vegina en ekki bílaleigurnar sjálfar. Aftur á móti í tilfelli bílaleiga er kílómetragjaldið lagt á eiganda ökutækisins þar sem þær þurfa að reyna að innheimta kostnað gjaldsins frá viðskiptavinum sínum með íþyngjandi hætti. Varanleg skattlagning á bílaleigur gæti orðið allt að tveir milljarðar árlega Núverandi kerfi, þar sem innheimt er við dælu af bílum sem nota tiltekna orkugjafa, er sanngjarnt enda greiða þeir sem nýta vegina. Að óbreyttu uppfyllir nýtt kerfi ekki þær kröfur að vera einfalt og sanngjarnt. Áætlað er að leigjendur bílaleigubíla aki allt að einum milljarði kílómetra á ári. Innheimtuhlutfall kílómetragjalds af vistvænum bílum hefur verið um 70%. Af fyrrgreindu má ætla að árlegur kostnaður bílaleiga af kílómetragjaldinu verði í kringum 2 milljarðar króna. Er því um að ræða viðbótarskattlagningu á mikilvægan hlekk í starfsemi ferðaþjónustunnar. Samkeppnishæfni Íslands sem áfangastaðar lögð að veði Þegar einstaklingar hafa hug á að bóka sér ferðalag til Íslands bera þeir eðli málsins samkvæmt saman heildarkostnað Íslandsfarar við ferðalög til annarra landa. Einfaldleiki og fyrirsjáanleiki í verðlagningu skiptir því sköpum. Viðvarandi óvissa eða ófyrirsjáanlegar verðhækkanir vegna flókinna og íþyngjandi skatta geta hæglega fælt ferðamenn frá Íslandi og til annarra áfangastaða. Fyrir áfangastað eins og Ísland sem nú þegar er hlutfallslega dýr í alþjóðlegum samanburði mun kílómetragjald skerða samkeppnishæfni íslenskrar ferðaþjónustu enn frekar. Kílómetragjaldið mun kosta bílaleigur um 3 milljarða króna Ef kílómetragjaldið tekur gildi á miðju sumri, á háannatíma ferðaþjónustunnar, munu bílaleigur fá reikning vegna aksturs sem ekki er hægt að innheimta afturvirkt af þegar staðfestum bókunum. Bílaleigur þurfa að koma upplýsingum til viðskiptavina með a.m.k. 12 mánaða fyrirvara annars er hætta á að gjaldið falli á bílaleigurnar sjálfar. Ferðaskrifstofur og erlendir söluaðilar hafa þegar tilkynnt að þeir muni ekki innheimta kílómetragjald, með svo skömmum fyrirvara og hafa varað við mögulegum málsóknum. Til viðbótar kemur talsverður kostnaður við tæknilega innleiðingu, nýja ferla og upplýsingagjöf. Því er ljóst að kílómetragjald, lagt á með engum fyrirvara í sumar mun líklega kosta bílaleigur um 3 milljarða króna á þessu ári. Þeir milljarðar greiðast beint úr rekstri fyrirtækjanna sjálfra þar sem ekki verður hægt að innheimta af notandanum, leigjanda bílaleigubílsins, sem á að greiða samkvæmt markmiðum frumvarpsins. Gildistaka kílómetragjalds 1. júlí 2025 er óraunhæf Í umsögnum Samtaka ferðaþjónustunnar, Bílgreinasambandsins, Samtaka atvinnulífsins, Félags atvinnurekenda, SVÞ – Samtaka verslunar og þjónustu og fleiri aðila er skýrt tekið fram að frumvarpið geri ekki ráð fyrir eðlilegum aðlögunartíma og að innleiðing þess á háannatíma sé óskynsamleg. Allt þrátt fyrir varnarorð meirihluta efnahags- og viðskiptanefndar í nefndaráliti með frávísunartillögu 12. nóvember 2024 þar sem frumvarpinu til laga um kílómetragjald á ökutæki var vísað aftur til ríkisstjórnarinnar. Nefndin lagði til að því yrði frávísað þar sem skortur væri á samráði og áhrifamati og áréttaði einnig að kerfisbreyting af þessari stærðargráðu þurfi að byggja á víðtækri sátt og undirbúningi. Þessum fyrirmælum nefndarinnar hefur ekki verið fullnægt enda var frumvarpið lagt fram nær óbreytt á núverandi þingi. Alþingi þarf að koma til móts við bílaleigur Nú hefur Alþingi lagt fram sérlausn fyrir bílaleigur með svokölluðu daggjaldi sem er gott og vel og nauðsynlegt að slík heimild verði til staðar. Það er mikilvægt að bílaleigur eigi þess kost að geta lagt á daggjald þannig að þá sé vitað fyrirfram hvað leiga á bíl kostar og það innheimt við upphaf leigutíma viðskiptavina eða áður en hann hefst. Ýmsir annmarkar eru hins vegar á útfærslu daggjaldsins auk þess sem fjárhæð þess er ekki raunhæf og úr því þarf að bæta. Það er vel hægt ef viljinn er fyrir hendi, án þess að ríkissjóður verði af tekjum eða markmiðum frumvarpsins sé ógnað. Viljann skortir ekki hjá bílaleigum um að finna ásættanlega lausn. Alþingi þarf að skerast í leikinn, tryggja betri útfærslu kílómetragjaldsins og fyrirsjáanleika í rekstrarumhverfi bílaleiga. Frestun á gildistöku kílómetragjaldsins er eini raunhæfi kosturinn Ítrekað hefur verið bent á að ferðaþjónustan verðleggi þjónustu sína með 12 til 18 mánaða fyrirvara, þrátt fyrir það er enginn raunhæfur aðlögunartími í frumvarpinu. Það skortir einfaldlega grundvöll til að innleiða þessa nýju gjaldtöku sem hefur áhrif á alla notendur vegakerfisins þvert á atvinnugreinar. Frestun gildistöku og vandaður undirbúningur er ekki spurning um að vera með eða á móti kílómetragjaldinu. Það er spurning um ábyrga stjórnsýslu, virðingu fyrir atvinnulífinu, neytendum í landinu og þeim ferðamönnum sem sækja landið heim. Jóhannes Þór Skúlason er framkvæmdastjóri Samtaka ferðaþjónustunnar. Pálmi Viðar Snorrason er formaður bílaleigunefndar SAF. Viltu birta grein á Vísi? Sendu okkur póst. Senda grein Ferðaþjónusta Mest lesið 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson Skoðun Skoðun Skoðun Hugsum stórt í skipulags- og samgöngumálum Hilmar Ingimundarson skrifar Skoðun Eitt eilífðar smáblóm Þorgerður Katrín Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Betri mönnun er lykillinn Skúli Helgason,Sabine Leskopf skrifar Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar Skoðun Hversu oft á að fresta framtíðinni? Erna Magnúsdóttir,Stefán Þórarinn Sigurðsson skrifar Skoðun Getur Ísland staðið fremst í heilsutækni? Arna Harðardóttir skrifar Skoðun Slæm innivist skerðir afköst og hækkar kostnað Ingibjörg Magnúsdóttir skrifar Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar Skoðun Fjármál framhaldsskóla Róbert Ferdinandsson skrifar Skoðun Mikilvægi lágþröskulda þjónustu fyrir geðheilbrigði ungs fólks Eva Rós Ólafsdóttir skrifar Skoðun Varhugaverð sjónarmið eða raunsæ leið? Eggert Sigurbergsson skrifar Skoðun Dýrin skilin eftir í náttúruvá Linda Karen Gunnarsdóttir skrifar Skoðun Skapandi leiðir í skóla- og frístundastarfi Kolbrún Þ. Pálsdóttir skrifar Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar Skoðun Reykjavík er meðal dreifðustu höfuðborga Evrópu Guðni Freyr Öfjörð skrifar Skoðun Verum öll tengd Sólrún Kristjánsdóttir skrifar Skoðun Hafnarfjörður er bær sem styður við lífsgæði eldra fólks Valdimar Víðisson skrifar Skoðun Samræðulist í heimi gervigreindar Þórdís Hólm Filipsdóttir skrifar Skoðun Samræmt gæðanám eða einsleit kerfi? Bogi Ragnarsson skrifar Skoðun Ónýtir vegir – eina ferðina enn Sigþór Sigurðsson skrifar Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar Skoðun Mest lesnu orð á Íslandi Friðrik Björnsson skrifar Skoðun Tími til kominn að styðja öll framúrskarandi ungmenni Karólína Helga Símonardóttir skrifar Skoðun Hvað með dansinn? Lilja Björk Haraldsdóttir skrifar Skoðun Mótórhjólasamtök á Íslandi – hvers vegna öll þessi læti? Helgi Gunnlaugsson skrifar Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar Skoðun „Mér sýnist Inga Sæland fá talsvert út úr þessu“ Sigurjón Arnórsson skrifar Sjá meira
Boðað kílómetragjald byggist á þeirri reglu að þeir greiði sem njóti eins og í núgildandi kerfi við dælu. Það virðist einfalt og sanngjarnt en í tilfelli bílaleiga verður markmiðið langsótt. Í rauninni er það svo að það eru leigjendur bílaleigubíla sem nýta vegina en ekki bílaleigurnar sjálfar. Aftur á móti í tilfelli bílaleiga er kílómetragjaldið lagt á eiganda ökutækisins þar sem þær þurfa að reyna að innheimta kostnað gjaldsins frá viðskiptavinum sínum með íþyngjandi hætti. Varanleg skattlagning á bílaleigur gæti orðið allt að tveir milljarðar árlega Núverandi kerfi, þar sem innheimt er við dælu af bílum sem nota tiltekna orkugjafa, er sanngjarnt enda greiða þeir sem nýta vegina. Að óbreyttu uppfyllir nýtt kerfi ekki þær kröfur að vera einfalt og sanngjarnt. Áætlað er að leigjendur bílaleigubíla aki allt að einum milljarði kílómetra á ári. Innheimtuhlutfall kílómetragjalds af vistvænum bílum hefur verið um 70%. Af fyrrgreindu má ætla að árlegur kostnaður bílaleiga af kílómetragjaldinu verði í kringum 2 milljarðar króna. Er því um að ræða viðbótarskattlagningu á mikilvægan hlekk í starfsemi ferðaþjónustunnar. Samkeppnishæfni Íslands sem áfangastaðar lögð að veði Þegar einstaklingar hafa hug á að bóka sér ferðalag til Íslands bera þeir eðli málsins samkvæmt saman heildarkostnað Íslandsfarar við ferðalög til annarra landa. Einfaldleiki og fyrirsjáanleiki í verðlagningu skiptir því sköpum. Viðvarandi óvissa eða ófyrirsjáanlegar verðhækkanir vegna flókinna og íþyngjandi skatta geta hæglega fælt ferðamenn frá Íslandi og til annarra áfangastaða. Fyrir áfangastað eins og Ísland sem nú þegar er hlutfallslega dýr í alþjóðlegum samanburði mun kílómetragjald skerða samkeppnishæfni íslenskrar ferðaþjónustu enn frekar. Kílómetragjaldið mun kosta bílaleigur um 3 milljarða króna Ef kílómetragjaldið tekur gildi á miðju sumri, á háannatíma ferðaþjónustunnar, munu bílaleigur fá reikning vegna aksturs sem ekki er hægt að innheimta afturvirkt af þegar staðfestum bókunum. Bílaleigur þurfa að koma upplýsingum til viðskiptavina með a.m.k. 12 mánaða fyrirvara annars er hætta á að gjaldið falli á bílaleigurnar sjálfar. Ferðaskrifstofur og erlendir söluaðilar hafa þegar tilkynnt að þeir muni ekki innheimta kílómetragjald, með svo skömmum fyrirvara og hafa varað við mögulegum málsóknum. Til viðbótar kemur talsverður kostnaður við tæknilega innleiðingu, nýja ferla og upplýsingagjöf. Því er ljóst að kílómetragjald, lagt á með engum fyrirvara í sumar mun líklega kosta bílaleigur um 3 milljarða króna á þessu ári. Þeir milljarðar greiðast beint úr rekstri fyrirtækjanna sjálfra þar sem ekki verður hægt að innheimta af notandanum, leigjanda bílaleigubílsins, sem á að greiða samkvæmt markmiðum frumvarpsins. Gildistaka kílómetragjalds 1. júlí 2025 er óraunhæf Í umsögnum Samtaka ferðaþjónustunnar, Bílgreinasambandsins, Samtaka atvinnulífsins, Félags atvinnurekenda, SVÞ – Samtaka verslunar og þjónustu og fleiri aðila er skýrt tekið fram að frumvarpið geri ekki ráð fyrir eðlilegum aðlögunartíma og að innleiðing þess á háannatíma sé óskynsamleg. Allt þrátt fyrir varnarorð meirihluta efnahags- og viðskiptanefndar í nefndaráliti með frávísunartillögu 12. nóvember 2024 þar sem frumvarpinu til laga um kílómetragjald á ökutæki var vísað aftur til ríkisstjórnarinnar. Nefndin lagði til að því yrði frávísað þar sem skortur væri á samráði og áhrifamati og áréttaði einnig að kerfisbreyting af þessari stærðargráðu þurfi að byggja á víðtækri sátt og undirbúningi. Þessum fyrirmælum nefndarinnar hefur ekki verið fullnægt enda var frumvarpið lagt fram nær óbreytt á núverandi þingi. Alþingi þarf að koma til móts við bílaleigur Nú hefur Alþingi lagt fram sérlausn fyrir bílaleigur með svokölluðu daggjaldi sem er gott og vel og nauðsynlegt að slík heimild verði til staðar. Það er mikilvægt að bílaleigur eigi þess kost að geta lagt á daggjald þannig að þá sé vitað fyrirfram hvað leiga á bíl kostar og það innheimt við upphaf leigutíma viðskiptavina eða áður en hann hefst. Ýmsir annmarkar eru hins vegar á útfærslu daggjaldsins auk þess sem fjárhæð þess er ekki raunhæf og úr því þarf að bæta. Það er vel hægt ef viljinn er fyrir hendi, án þess að ríkissjóður verði af tekjum eða markmiðum frumvarpsins sé ógnað. Viljann skortir ekki hjá bílaleigum um að finna ásættanlega lausn. Alþingi þarf að skerast í leikinn, tryggja betri útfærslu kílómetragjaldsins og fyrirsjáanleika í rekstrarumhverfi bílaleiga. Frestun á gildistöku kílómetragjaldsins er eini raunhæfi kosturinn Ítrekað hefur verið bent á að ferðaþjónustan verðleggi þjónustu sína með 12 til 18 mánaða fyrirvara, þrátt fyrir það er enginn raunhæfur aðlögunartími í frumvarpinu. Það skortir einfaldlega grundvöll til að innleiða þessa nýju gjaldtöku sem hefur áhrif á alla notendur vegakerfisins þvert á atvinnugreinar. Frestun gildistöku og vandaður undirbúningur er ekki spurning um að vera með eða á móti kílómetragjaldinu. Það er spurning um ábyrga stjórnsýslu, virðingu fyrir atvinnulífinu, neytendum í landinu og þeim ferðamönnum sem sækja landið heim. Jóhannes Þór Skúlason er framkvæmdastjóri Samtaka ferðaþjónustunnar. Pálmi Viðar Snorrason er formaður bílaleigunefndar SAF.
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun
Skoðun Borgarhönnunarstefna, sú fyrsta sinnar tegundar í Reykjavík Dóra Björt Guðjónsdóttir skrifar
Skoðun Sólheimar í Grímsnesi – að gefnu tilefni Páll Sævar Garðarsson,Sigurður Örn Guðbjörnsson skrifar
Skoðun Framtíð Íslands: Frá áli til gervigreindar – Tækifæri fimmtu iðnbyltingarinnar Sigvaldi Einarsson skrifar
Skoðun Eiga foreldrar í háskólanámi raunverulega jafnan aðgang að námi? Hrund Steinsdóttir skrifar
Skoðun Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson skrifar
Skoðun 7 milljarða húsnæðisstuðningur afnuminn… en hvað kemur í staðinn? Vilhjálmur Hilmarsson skrifar
Skoðun Alþjóðlegur dagur þroskaþjálfa – vettvangur á tímamótum Laufey Elísabet Gissurardóttir skrifar
Skoðun Viðhorf sem mótar veruleikann – inngilding á orði og á borði Sóldís Birta Reynisdóttir skrifar
Eru starfsmenn þingflokks Samfylkingarinnar viljandi að afvegaleiða umræðu um samsköttun? Gunnar Ármannsson Skoðun